Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 września 2015 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 września 2015 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego (...) Spółki Jawnej z siedzibą w P.

przeciwko J. D.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Szczytnie VI Zamiejscowego Wydziału Cywilnego z siedzibą w Piszu z dnia 18 grudnia 2014r., sygn. akt VI C 661/14,

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach I i III w ten sposób, że w punkcie I oddala powództwo i uchyla punkt III,

II.  odrzuca apelację co do punktu II zaskarżonego wyroku,

III.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 504 zł (pięćset cztery złote) tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Sygn. akt IX Ca 386/15

UZASADNIENIE

Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe (...) spółka jawna z siedzibą w P. wniosła o zasądzenie od pozwanego J. D. kwoty 10.124,87 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 12 listopada 2013 r. do dnia zapłaty wraz z opłatą od pozwu w wysokości 507 zł i opłat pocztowych w kwocie 30 zł.

W uzasadnieniu podniosła, że M. C. działający na zlecenie pozwanego pobrał od powódki materiały budowlane, za które miał zapłacić pozwany. Materiały te zostały wykorzystane przy budowie domu pozwanego. Wezwania do zapłaty pozostały bezskuteczne. W tym stanie rzeczy pozwany wzbogacił się bezpodstawnie.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 23 czerwca

2014 r. Referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Szczytnie VI Zamiejscowego Wydziału Cywilnego z siedzibą w Piszu orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany J. D. wniósł sprzeciw od powyższego nakazu, domagając się oddalenia powództwa.

W uzasadnieniu wskazał, że zapłacił M. C. za materiały wykorzystane przy budowie domu po okazaniu dokumentów w-z. Część materiałów M. C. wykorzystywał przy innych budowach.

Wyrokiem z dnia 18 grudnia 2014 r. Sąd Rejonowy w Szczytnie VI Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Piszu zasądził od pozwanego J. D. na rzecz powódki Przedsiębiorstwa Handlowo Usługowego (...) spółka jawna w P. kwotę 10.124,87 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 15 marca 2014 r. do dnia zapłaty. Oddalił powództwo w pozostałej części. Zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 507 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że A. K. i W. K. jako wspólnicy spółki jawnej prowadzą Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe (...) P..

Pozwany zlecił M. C., (...) Usługi (...), budowę domu mieszkalnego w miejscowości K.. W ramach zawartej umowy pozwany upoważnił M. C. do odbioru materiałów budowlanych u powódki oraz dokonywania w imieniu pozwanego zapłaty za odebrany towar. Dowody sprzedaży - faktury miały być wystawiane na nazwisko J. D..

Z firmy (...) M. C. pobierał materiały potrzebne do

wykonania instalacji hydraulicznej, sanitarnej i grzewczej w domu pozwanego w miejscowości K..

Dokumenty wydania towaru wystawiane były na M. C.. Pozwany był obecny podczas dowozu towarów na miejsce budowy i nie zgłaszał sprzeciwu do przywiezionego towaru. M. C. otrzymał od pozwanego pieniądze celem opłacenia w imieniu J. D. faktury na zakup towarów wyszczególnionych na zbiorczym dokumencie wydania towaru z dnia 29 września 2013r. M. C. nie zapłacił za towar pobrany z firmy powódki.

Jak ustalił Sąd Rejonowy w dniu 4 listopada 2013r. w związku z pobranym towarem P.H.U. (...) spółka jawna w P. wystawiła fakturę VAT nr (...) na nazwisko nabywcy - inwestora J. D. na kwotę 10.124, 87 zł.

Pismem z dnia 5 marca 2014r. firma (...) wezwała pozwanego do uregulowania należności wynikającej z powyższej faktury w ciągu 7 dni od daty otrzymania wezwania. Pozwany odebrał wezwanie w dniu 7 marca 2014r. Pismem z dnia 28 kwietnia 2014r. firma (...) ponownie wezwała pozwanego do uregulowania należności wynikającej z przedmiotowej faktury wraz z odsetkami za zwłokę w ciągu 7 dni od daty otrzymania wezwania. Pozwany odebrał wezwanie w dniu 5 maja 2014r.

W ocenie Sądu Rejonowego M. C. kupując towar od powódki działał jako pełnomocnik pozwanego. Pobierał od pozwanego pieniądze jednak nie płacił za pobrany towar. W związku z tym to pozwany był stroną umowy. W konsekwencji zobowiązany jest do zapłaty za pobrany towar na podstawie art. 535 § 1 k.c. Odsetki Sąd zasądził od dnia 15 marca 2014 r., tj. daty określonej w wezwaniu do zapłaty. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Powyższy wyrok w całości zaskarżył pozwany. W apelacji zarzucił naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść orzeczenia:

1.  art. 233 § 1 k.p.c. polegające na braku wszechstronnej oceny materiału dowodowego, skutkujące błędnym przyjęciem, iż o obowiązku zapłaty przez pozwanego dochodzonej kwoty świadczy jedynie treść wystawionych na jego nazwisko faktur, podczas gdy inne ujawnione w sprawie dokumenty w postaci kwitów w-z wskazują na to, że do czasu opłacenia faktur przez pozwanego osobą odpowiedzialną finansowo wobec powoda za pobrany towar był M. C.;

2.  art. 231 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. polegające na błędnym uznaniu, wynikającym z błędnej oceny zeznań świadków M. C. i M. T. oraz pozwanego J. D., jakoby M. C. występował w roli pełnomocnika pozwanego, a nadto M. T. nie posiadał informacji na temat okoliczności przekazywania przez pozwanego pieniędzy M. C..

Wskazując na powyższe zarzuty pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa oraz zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie wskazując na trafność orzeczenia Sądu I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna.

Sąd Okręgowy nie podziela ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd Rejonowy. W konsekwencji również Sąd Okręgowy przyjął odmienną ocenę prawną stanu faktycznego wynikającego z przeprowadzonych dowodów.

Przede wszystkim wskazać należy, iż z żadnego dowodu przeprowadzonego w niniejszej sprawie nie wynika, by pozwany udzielił M. C. pełnomocnictwa do zawierania w jego imieniu i na jego rzecz umów sprzedaży materiałów budowalnych. Za wiarygodny uznać należało dowód z przesłuchania pozwanego, który twierdził, że przekazywał M. C. pieniądze i ten jako wykonawca miał dokonywać wszystkich koniecznych czynności potrzebnych do wybudowania domu. Taka sytuacja jest zgodna z zasadami doświadczenia życiowego, wedle których inwestor zlecający wybudowanie budynku płaci za wybudowanie budynku, nie zlecając poszczególnych czynności z zakresu inwestycji w tym zakupu konkretnych materiałów od konkretnych sprzedawców. Okoliczność powyższą potwierdził sam świadek M. C., który zeznał, że pozwany nie interesował się skąd są materiały, pieniądze były przekazywane ogólnie, były ustalenia z pozwanym, że jakaś kwota pieniędzy jest przeznaczona na budowę, nie wiedział czy pozwany był świadomy z jakiej firmy są materiały. W tej sytuacji nie można stwierdzić bez żadnych wątpliwości, że pozwany udzielił M. C. pełnomocnictwa do zawarcia w jego imieniu umowy sprzedaży z powódką. Powódka ze swej strony nie dochowała zaś zwykłej miary staranności wymaganej w obrocie gospodarczym. Nie poczyniła żadnych najmniejszych ustaleń, czy rzeczywiście M. C. twierdząc, że za pobrane przez niego materiały zapłaci pozwany był umocowany do składania takich oświadczeń i wydała świadkowi materiały. Działanie powódki nie było w tej sytuacji zgodne z należytą starannością wymaganą od profesjonalnego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą. Nie dokonała potwierdzenia nawet ustnego czy M. C. zawierając umowę sprzedaży działał w imieniu pozwanego.

Zawarcie umowy z osobą podającą się za pełnomocnika, a nie mającą umocowania albo przekraczająca jego zakres, powoduje, że czynność prawna jest niezupełna i jej ważność zależy od potwierdzenia przez osobę, w imieniu której umowa została zawarta. Przepis art. 103 k.c. reguluje sytuację, w której działa fałszywy pełnomocnik. Stanowi on, iż jeżeli zawierający umowę jako pełnomocnik nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres, ważność umowy zależy od jej potwierdzenia przez osobę, w której imieniu umowa została zawarta. Pozwany jednoznacznie zaprzeczył aby zawierał z powódką umowę sprzedaży za pośrednictwem M. C..

W konsekwencji uznać należało, iż między stronami niniejszego procesu nie powstało żadne zobowiązanie, z którego powódka mogłaby wywodzić obowiązek zapłaty przez pozwanego.

W pozwie powódka poszukiwała alternatywnie zobowiązania pozwanego do zapłaty w bezpodstawnym wzbogaceniu. Zgodnie z art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Warunkiem możliwości skutecznego żądania od osoby, która uzyskała korzyść majątkową jest stan jej wzbogacenia. W niniejszej sprawie taka sytuacja nie zachodzi. Okolicznością bezsporną jest bowiem fakt, iż za uzyskane ostatecznie przez pozwanego materiały budowlane pochodzące od powódki, pozwany zapłacił M. C.. Nie istnieje zatem stan wzbogacenia pozwanego. Tym samym nie ma podstaw do żądania od pozwanego zapłaty w związku z jego bezpodstawnym wzbogaceniem.

W tej sytuacji zaskarżony wyrok podlegał zmianie, a powództwo oddaleniu.

Punkt III wyroku dotyczący kosztów procesu podlegał uchyleniu, gdyż pozwany nie poniósł żadnych kosztów w związku z czym nie było podstaw do orzekania w tym przedmiocie.

Odrzuceniu podlegała apelacja co do punktu II zaskarżonego wyroku oddalającego powództwo w pozostałej części. Rozstrzygniecie to w istocie jest zgodne z żądaniem skarżącego. Nie posiada on zatem interesu prawnego (tzw. gravemen) w jego zaskarżeniu (postanowienie Sądu Najwyższego z 8 kwietnia 1997 r., I CKN 57/97, OSNC 1997, nr 11, poz. 166).

Z powyższych względów orzeczono jak w sentencji wyroku na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. oraz art. 373 k.p.c.

O kosztach procesu w postępowaniu apelacyjnym orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Powódka jako strona przegrywająca obowiązana jest zwrócić pozwanemu koszty celowej obrony, na które składała się opłata od apelacji w wysokości 504 zł.