Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 września 2015 r.

Sąd Okręgowy w S. IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jolanta Deniziuk

Sędziowie SO: Dorota Curzydło, Andrzej Jastrzębski (spr.)

Protokolant: sekr. sądowy Kamila Wiśniewska

po rozpoznaniu w dniu 11 września 2015 r. w S.

na rozprawie

sprawy z powództwa S. S. (1), P. S., B. S., A. S., D. S. (1) i M. G.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego

w C. z dnia 23 marca 2015r., sygn. akt I C 388/12

1.  zmienia zaskarżony wyrok:

a)  w punkcie I i III w ten sposób, że zasądzone kwoty po 40000 złotych obniża do kwot po (...) (trzydzieści tysięcy) złotych i oddala powództwa w pozostałym zakresie,

b)  w punkcie II i IV ustalając, że pozwany przegrał sprawę w 75%,

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie,

3.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódek: B. S., A. S., D. S. (1) i M. G. kwoty po 1200 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym,

4.  zasądza od powodów S. S. (1) i P. S. na rzecz pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty po 375 (trzysta siedemdziesiąt pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, znosząc między stronami koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt IV Ca 401/15

UZASADNIENIE

Powodowie B. S., S. S. (1), P. S., D. S. (1) i M. G., A. S. wnieśli analogiczne żądania (które Sąd Rejonowy połączył do wspólnego rozpoznania), w których domagali się zasądzenia na rzecz każdego z powodów od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. kwot po 40000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 02.03.2012r. do dnia zapłaty, a także zasądzenia kosztów postępowania wg norm przepisanych. W argumentacji tak nakreślonych żądań, powodowie wskazali, iż dochodzą od pozwanego zapłaty tytułem zadośćuczynienia z art. 448 k.c. w zw. z art. 24§1 k.c. wobec śmierci (...) M. S. z winy kierującego – D. S. (2), ubezpieczonego od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym Towarzystwie.

Towarzystwo (...) S.A. w W. domagało się oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia na swoją rzecz od powodów kosztów procesu wg norm przepisanych.

Rozpoznający sprawę Sąd Rejonowy w C. ustalił, że 22 grudnia 2006r. doszło do wypadku komunikacyjnego z winy D. S. (2) w wyniku którego śmierć na miejscu zdarzenia poniósł kierujący D. S. (2) oraz pasażer M. S.. Wynikiem śmierci sprawcy zdarzenia, K.w C. postanowieniem z 26.03.2007r. umorzyła śledztwo w sprawie. Kierowany przez D. S. (2) pojazd osobowy marki R. (...) posiadał ochronę ubezpieczeniowa od odpowiedzialności cywilnej u (...) S.A. w W., którego następcą prawnym jest pozwane Towarzystwo.

M. S. w chwili śmierci miała (...)lat. Ukończyła szkołę zawodową z zawodem fryzjer. Posiadała sześcioro rodzeństwa powodów w sprawie. Siostra B. S. w chwili śmierci M. S. miała (...)lat. Z (...) łączyła ją pozytywna relacja i silna więź emocjonalna. Wynikiem śmierci (...), u B. S. doszło do zaburzeń emocjonalnych, pod postacią ostrej reakcji na stres, zawężenia pola świadomości, a następczo utraty zainteresowań poznawczych, motywacji do nauki, przez co opuściła się w nauce i nie otrzymała promocji do następnej klasy szkoły gimnazjalnej. U B. S. nadal występuje obawa przed sytuacjami przypominającymi o śmierci (...), codziennie przejeżdża przez przejazd kolejowy, który przypomina jej o stracie po siostrze. Wskazana jest aktualnie wobec niej konsultacja psychologiczna i terapia celem ukierunkowania aktywności w stronę kształcenia i samorozwoju.

S. S. (1) w chwili śmierci M. S. miał (...) lat. Z (...) łączyła go pozytywna relacja i silna więź emocjonalna, wspólnie też planowali wynajmować mieszkanie. Wynikiem śmierci (...) S. S. (1) doznał głębokiego poczucia straty, żałobę przeżywa w zwykłych granicach fizjologicznych. Przezywa tęsknotę, smutek, a także wewnętrzne napięcie w szczególności w czasie świąt Bożego Narodzenia. Święta te do czasu zawarcia związku małżeńskiego nie były obchodzone przez S. S. (1) w sposób zwyczajowo przyjęty.

A. S. w chwili śmierci M. S. miała (...) lat. Z (...) łączyła ją pozytywna relacja i silna więź emocjonalna. Miały wspólny pokój i spały w jednym łóżku. Zwierzały się sobie i wzajemnie się wspierały. Po śmierci (...) A. S. miała napadowe bóle żołądka, znacząco straciła na wadze masy ciała, przez miesiąc nie chodziła do szkoły. Uczyła się wówczas w szkole zawodowej. Wynikiem śmierci siostry doszło u niej do zespołu stresu pourazowego w postaci oszołomienia, zawężenia pola świadomości, uwagi, wyłączenia się z sytuacji traumatyzującej, rozpaczy i niepokoju. Defektom uległ także jej proces edukacyjny. A. S. nadal odczuwa intensywny żal w związku z brakiem (...), zalecana jest dla niej pomoc psychologiczna celem radzenia sobie z przeżytą traumą.

M. G. w chwili śmierci M. S. miała (...) lata. Z (...) łączyła go pozytywna relacja i silna więź emocjonalna. M. S. była matką chrzestną (...) M. G.. Wspólnie planowały prowadzić działalność gospodarczą w zakresie fryzjerstwa. Zwierzały się sobie i wzajemnie się wspierały. M. G. do chwili obecnej korzysta z opieki psychiatry i przyjmuje lekarstwa. Wynikiem śmierci siostry doszło u niej do zespołu stresu pourazowego, nadal odczuwa traumę, jednakże znajduje się obecnie w procesie adaptacyjnym skutkującym pogodzeniem się z zaistniałym zdarzeniem.

P. S. w chwili śmierci M. S. miał (...) lat. Z (...) łączyła go pozytywna relacja i silna więź emocjonalna. Otrzymywał od (...) pomoc w nauce, w szczególności z historii. W związku z wypadkiem, przyjmował preparaty uspakajające na bazie ziół. Wynikiem śmierci M. S., u P. S. występowały zaburzenia adaptacyjne pod postacią reakcji depresyjnej i ostra reakcja na stres w postaci oszołomienia, szoku psychicznego, rozpaczy, zawężenia pola świadomości. Obecnie poradził sobie z objawami depresji, nie wymaga pomocy specjalistycznej, przy czym kolejne stresujące zdarzenia wywołałyby u niego większa podatność na negatywny wpływ tych zdarzeń i pomocy lekarza specjalisty. Do chwili obecnej przyjmuje leki antydepresyjne.

D. S. (1) w chwili śmierci M. S. miała (...) lat. Z(...)łączyła ją pozytywna relacja i silna więź emocjonalna. Wspólnie z (...) śpiewała, razem jeździły na konkursy śpiewu. Otrzymywała pomoc w nauce. Wynikiem śmierci (...) u D. S. (1) wystąpiły objawy stresu pourazowego. Śmierć (...)w szczególności wywołała obawę o stan zdrowia jej rodziców, co było przyczyną wyzucia z poczucia bezpieczeństwa, stałości i doznawania rodzicielskich uczuć. Obecnie D. S. (1) wymaga terapii psychologicznej w zakresie odbudowania poczucia bezpieczeństwa.

Jak dalej ustalił sąd I instancji każde z rodzeństwa M. S. nie otrzymały od rodziców, w szczególności matki poczucia bezpieczeństwa, stałości i pewności. Poza stratą (...)doznały straty beztroskiego dzieciństwa i dostępności matczynych uczuć. Ból i strata po(...)sąsiadowała ze strachem i obawa przed utratą zdrowia matki, której zachowania determinowane były stratą (...). Żadne z dzieci nie obchodziło, jak przed śmiercią M. S., świąt Bożego Narodzenia, czas ten bowiem był rocznica śmierci ich (...).

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się nadto na zeznaniach powodów i niezaprzeczonych twierdzeniach stron. Wobec kwestionowanego przez pozwanego rozmiaru cierpień powodów, a tym samym kwoty stanowiącej zasadność roszczenia Sąd dopuścił dowód z pisemnej opinii biegłej sądowej psychologa A. Z. (1), która były rzetelnym przyczynkiem dla poczynienia powyższych ustaleń faktycznych.

W ocenie Sądu opinia ta była rzeczowa, wewnętrznie spójna i konsekwentna, logiczna, sporządzona w oparciu o fachową wiedzę i doświadczenie zawodowe biegłego.

W ocenie Sądu Rejonowego żądanie każdego z powodów okazało się zasadne. Podstawą materialnoprawną powództwa był art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. Jak wskazał sąd I instancji Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 października 2010 roku podjętej w sprawie III CZP 76/10, wskazał że najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 roku. Stanowisko to powtórzone zostało w kolejnej uchwale Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 roku podjętej w sprawie III CZP 32/11, który zaaprobowany przez Sądy powszechne stanowi jednolitą linię orzeczniczą, a który to pogląd Sąd Rejonowy, rozpatrujący niniejszą sprawę w pełni podziela. W ocenie Sądu rozpoznającego sprawę, nie każde więzi rodzinne zasługują na ochronę przewidzianą dla dóbr osobistych. Za dobra osobiste mogą być uznane jedynie rzeczywiste i bliskie więzi emocjonalne łączące najbliższych członków rodziny. Innymi słowy ochrona dobra osobistego jakim są więzi istniejące pomiędzy najbliższymi członkami rodziny, przysługuje wtedy, gdy te więzi nie są abstrakcyjne i zostaną naruszone przez pozbawienie życia lub zdrowia. Stanowisko to znajduje oparcie w orzecznictwie. W uchwale z dnia 13 lipca 2011 roku III CZP 32/11 Sąd Najwyższy wprost stwierdził, że nie każdą wieź rodzinną niejako automatycznie należy zaliczyć do katalogu dóbr osobistych, lecz jedynie taką, której zerwanie powoduje ból, cierpienie, rodzi poczucie krzywdy. Sąd Rejonowy nie miał najmniejszych wątpliwości, że powodów łączyła z (...) bardzo silna więź rodzinna przejawiająca się we wzajemnej pomocy, akceptacji, realizowania hobby, wspólnych planów stanowiąca dobro osobiste powodów podlegające ochronie. O istnieniu pomiędzy nimi relacji uczuciowych i emocjonalnych świadczą w szczególności takie okoliczności jak dbałość i troska o ich podstawowe potrzeby, czy pomoc w obowiązkach dnia codziennego.

O silnej więzi emocjonalnej, jaka łączyła powodów z M. S. świadczy też sposób przeżywania żałoby i jej długotrwałość. Znamienne są emocje które towarzyszyły powodom na rozprawie, gdzie ponad tłumienie łez, powódka B. S. odmówiła składania dalszych zeznań. Okoliczności pozwalające na miarkowanie bólu powodów skonkretyzowała biegła, nie pozostawiając złudzeń, iż każde z rodzeństwa przeżyło własny i na swój sposób dramat. Pomiędzy powodami istnieje relatywnie znaczna różnica wieku, stąd każdy z powodów w sposób odmienny przeżywał śmierć siostry, odmiennie radził sobie z traumą i powrotem do codzienności. Jak to jednak wskazała biegła, to co łączyło wszystkich powodów, a co było adekwatnym związkiem przyczynowym wypadku, był stan zdrowia ich matki, która przed długi czas pogrążyła się w żałobie, niejako zaniechując obowiązków matczynych wobec pozostałych dzieci. Umniejszone zostały zatem ich poczucie bezpieczeństwa, stałości i pewności. Pozbawione zostały z jednej strony beztroskiego dzieciństwa, a z drugiej (co do starszego rodzeństwa) nałożone obowiązki dbałości o młodsze rodzeństwo. Każde z nich jednak miało mniejszą, aniżeli przed wypadkiem M. S., dostępności matczynych uczuć. Ból i strata po (...) sąsiadowała ze strachem i obawa przed utratą zdrowia matki. Co jednak jest – zdaniem Sądu – istotne, żadne z dzieci nie odczuwało już magii Świąt Bożego Narodzenia, radości płynącej z tego okresu, pałaniem się zapachu domowych wypieków i choinki, czy zwykłej dobroci, jakim ludzie w tym okresie emanują. Wskutek wypadku okres ten stanowi teraz najsmutniejszy w życiu rodziny S., odbierając im w ten sposób prawo do świętowania.

Zdaniem sądu I instancji nie ulega nadto żadnym wątpliwościom że śmierć M. S. stanowiła dla jej rodzeństwa traumatyczne zdarzenie, niesie bowiem za sobą straty w wielu dziedzinach życia: utratę siebie, utratę obiektu miłości, nadziei, przyszłości, zmianę w relacjach rodzinnych. Żałoba i strata po śmierci bliskich i ukochanych osób – są naturalną reakcją emocjonalną każdego człowieka. Przejście całego procesu żałoby pozwala w końcu pogodzić się ze śmiercią bliskich osób. Większość ludzi w miarę upływu czasu radzi sobie z tym procesem w sposób naturalny. Powodowie jednak co do zasady – jak wynika z opinii biegłego – nie w pełni pogodzili się ze śmiercią (...), ciągle przeżywają żal po jego stracie, a co najistotniejsze wobec każdego z powodów śmierć M. S. odcisnęła nieodwracalne negatywne piętno na osobowości i życiu rodzinnym, zaś negatywne zmiany osobowościowe. Nadto miejsce i czas wypadku uniemożliwia powodom zatarcia tego zdarzenia w pamięci.

Przechodząc do miarkowania zasadności kwoty dochodzonej pozwem, , iż w ocenie Sądu Rejonowego krzywda z powodu cierpienia po stracie M. S. nie była równa. Oczywiście każdorazowo ma charakter ona niewymierny, tym niemniej postępowanie dowodowe wykazało, iż nie każdy z powodów na swój sposób i w innym rozmiarze poniósł krzywdę w związku ze stratą (...). Jednoznacznie z zeznań powodów, oświadczeń, jak i opinii biegłego wynika, iż M. S. miała najbliższe relacje z (...) M. i A., zaś najmniejszą dotkliwość tej sytuacji w chwili obecnej przeżywa powód S. S. (1). Powyższe ma o tyle znaczenie, iż przepis zaś art. 448 k.c. wyraźnie zastrzega, że kwota przyznana tytułem zadośćuczynienia ma być odpowiednia, nie wskazując żadnych dalszych kryteriów ustalania wysokości zadośćuczynienia. Oceny w tym zakresie dokonuje więc Sąd w granicach przyznanej mu swobody sędziowskiej. Przy określaniu wysokości zasądzonego roszczenia praktyka orzecznicza podkreśla konieczność rozważenia indywidualnych, szczególnych okoliczności konkretnego przypadku i kierowania się kompensacyjną funkcją instytucji zadośćuczynienia.

Kierując się wyżej wskazanymi kryteriami należało zważyć, iż w realiach niniejszej sprawy nagła śmierć (...) powodów, którzy byli z nią zżyci, posiadali oparcie i dobre relacje stanowiła dla nich i stanowi – co wskazywał biegły – wielki wstrząs. Wagę przy zasądzonym roszczeniu ma także aktualny stan powodów, a z niego wynika, iż (...) M. S. poradzili sobie z tym wstrząsem w większym zakresie, aniżeli pozostałe (...). Niemniej jednak ważąc na całokształt okoliczności, posiłkując się dorobkiem judykatury, Sąd uznał za zasadne ich roszczenia co do kwoty 40000 zł., pomimo, iż jak wskazano negatywne odbicie w ich psychice zdążyły już ulec w sposób naturalny niejako rozluźnieniu, albowiem jako to dorosłe dzieci zakładają rodziny i zaczynają żyć swoim odrębnym, niezależnym życiem. Wzgląd miały na to także okoliczności, związane ze zdrowiem matki powodów (pkt I, III wyroku).

Najboleśniej natomiast, jak wykazało postępowanie sądowe, stratę siostry poniosły powódki, a to ze względu na wiem, bądź jak w przypadku powódki M. G. wspólnych planów, jak i okoliczności, iż M. S. wybrała na matkę chrzestną swojego dziecka, co w sposób naturalny czyniło te kontakty bardziej związanymi.

Stąd też w ocenie Sądu roszczenia powódek B., D., A. S. i M. G. także zasługiwały na uwzględnienie i przy zastosowaniu art. 321 k.p.c. orzekł zgodnie z ich żądaniem (pkt (...)).

Roszczenie odsetkowe orzeczono na zasadzie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. stojąc na stanowisku, iż zadośćuczynienie, w rozmiarze, w jakim należy się ono wierzycielowi w dniu, w którym dłużnik ma je zapłacić (art. 455 k.c.), powinno być oprocentowane z tytułu opóźnienia , w tym przypadku od dnia następnego po odmowie wypłaty żądań na rzecz powodów, zaś o kosztach orzeczono na mocy art. 98 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c.

Z rozstrzygnięciem tym nie zgodziło się pozwane Towarzystwo (...).

W złożonej apelacji domagało się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez obniżenie zasądzonych kwot tytułem zadośćuczynienia: wobec powodów S. S. (1), P. S. i D. S. (1) do kwot po 20000 zł, zaś w stosunku do pozostałych powódek do kwot po 30000 zł.

Apelujące Towarzystw zarzuciło wyrokowi Sądu Rejonowego naruszenie art. 23 i 24 k.c. prowadzące do zasadzenia powodom zbyt wygórowanej wysokości zadośćuczynienia, art. 481 § 1 i 2 k.c. w zakresie niewłaściwej wykładni tego przepisu prowadzącej do zasadzenia odsetek od daty wcześniejszej od daty wyrokowania, naruszenie art. 233 k.p.c. w zakresie dowolności oceny materiału dowodowego prowadzącego do wykazanie przez powodów więzi emocjonalnej ze zmarłą jak też do uznania, że każdy z powodów doznał krzywdy w różnym stopniu wobec materiału dowodowego świadczącego o różnych relacjach ze(...) jak też różnych reakcjach na śmierć (...). Apelujące Towarzystwo w tym zakresie odwołało się do ustaleń biegłej sądowej, a nadto przytoczyło szereg orzeczeń sądów powszechnych, które to orzeczenia w opinii apelującego pozwanego uprawniają do twierdzenia zawartego we wniosku apelacji.

W odpowiedzi na apelację pozwani wnieśli o jej oddalenie i zasadzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Rozpoznając złożoną apelację Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest w części zasadna.

Na wstępie wskazać należy, że prawo do życia w rodzinie i utrzymania tego rodzaju więzi stanowi dobro osobiste członków rodziny i podlega ochronie na podstawie art. 23 i art. 24 k.c. (uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 23 stycznia 2013 r., I ACa 1134/12 – za pośrednictwem Systemu (...) Prawnej Lex (...)), zaś przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego ma na celu zrekompensować krzywdę za naruszenie prawa do życia w rodzinie i ból spowodowany utratą najbliższej osoby

Określając wysokość zadośćuczynienia, należy wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej przez poszkodowanego krzywdy. W razie śmierci osoby bliskiej na rozmiar krzywdy mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego . Pamiętać również należy, że według utrwalonego w orzecznictwie poglądu, zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Dodatkowo należy w tym miejscu podkreślić, iż zgodnie z dominującym w orzecznictwie stanowiskiem, jedynie rażąca dysproporcja świadczeń albo pominięcie przy orzekaniu o zadośćuczynieniu istotnych okoliczności, które powinny być uwzględnione przez sąd jako wpływające na wysokość zadośćuczynienia przy założeniu, że musi ono spełniać funkcję kompensacyjną, ale nie może być jednocześnie źródłem nieuzasadnionego wzbogacenia się osoby pokrzywdzonej, uprawniają sąd II instancji do ingerencji w zasądzone już zadośćuczynienie (uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 marca 2014 r., I ACa 1273/13; uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 29 listopada 2012 r., I ACa 351/12 – za pośrednictwem Systemu (...) Prawnej Lex).

Przenosząc powyższe na realia rozpoznawanej sprawy podzielić należy stanowisko apelującego pozwanego, że materiał dowodowy zebrany w sprawie, a w szczególności opinia biegłego sądowego A. Z. (2) uprawnia do podzielenia poglądu, że zakres doznanej krzywdy przez (...) M. S. był mniejszy niż jej (...) Naturalnym bowiem jest, że (...) z zasady pozostają w bliższych więzach uczuciowych mając wspólne sfery zainteresowania, problemy uczuciowe niż (...), których sfery zainteresowań są często dla nich obce. Dlatego też utrata (...) była bardziej traumatycznym wydarzeniem odbijającym się w sferze psychicznej dla (...) zmarłej niż jej (...), co winno podlegać ocenie przy ustaleniu zadośćuczynienia. Sąd I instancji zwrócił w motywach swego uzasadnienia uwagę na ten element, jednakże przyznał każdemu z rodzeństwa kwotę 40000 zł, ograniczając się do stwierdzenia, że na wysokość zadośćuczynienia przyznanego S. i P. S. miały okoliczności związane ze zdrowiem matki powodów.

W ocenie Sądu Okręgowego okoliczność ta (w sposób więcej niż skromny umotywowana) nie może prowadzić do uznania, że stopień krzywdy i bólu po stronie (...) był taki sam jak pozostałych (...), co nakazywało zmianę wyroku w pkt(...) poprzez obniżenie zasadzonych kwot do kwot po 30000 zł.

Nie znalazł sąd II instancji argumentów apelacyjnych, które pozwoliłoby do uwzględnienia apelacji w pozostałym zakresie. Podniesione bowiem argumenty (wobec (...)) stanowią bowiem jedynie polemikę z poprawnym rozstrzygnięciem sądu I instancji, zasadzone zadośćuczynienie w kwotach po 40000 zł nie nosi cech rażącej nieadekwatności zważając na kompensacyjną funkcję zadośćuczynienia, co uprawniałoby sąd II instancji do jego obniżenia. Powyższe legło u podstaw oddalenia apelacji w stosunku do(...).

Nie znajduje też akceptacji sądu II instancji zarzut naruszenia art. 481 k.p.c. Zważyć trzeba, że przepis ten nie formułuje wprost ani zasady zasądzania odsetek od dnia wyrokowania, ale i nie stanowi expressis verbis, że należą się one od dnia wytoczenia powództwa, czy innej, jak w niniejszej sprawie, wskazanej przez powodów, dacie. Kwestie te były przedmiotem oceny judykatury. Podlegają one ustaleniu zawsze na podstawie konkretnego stanu faktycznego danej sprawy. W odniesieniu do zarzutu dotyczącego określenia początkowej daty płatności odsetek należy mieć na uwadze, że dłużnik popada w opóźnienie, jeśli nie spełnia świadczenia w terminie. Z treści art. 455 kc wynika, że jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Wynikająca z tego przepisu reguła, według której dłużnik ma świadczyć niezwłocznie po wezwaniu go przez wierzyciela do wykonania, ulega modyfikacji w odniesieniu do świadczeń przysługujących poszkodowanemu od zakładu ubezpieczeń. Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22.05.2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.) Zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. W ustępie 2 cytowanego artykułu ustawodawca przewidział, że w przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. (…).

Odnotować należy, że pozwane Towarzystwo nie przeprowadziło likwidacji zgłoszone szkody, udzielając w dniu 1 marca 2012 r. odpowiedzi (k-338 akt sprawy) na wezwane do zapłaty argumentując iż brak jest podstaw prawnych do żądania zapłaty z uwagi na treść przepisu art. 448 k.c. w związku z art. 24 k.c.

Tymczasem po nowelizacji kodeksu cywilnego dokonanej ustawą z dnia 30 maja 2008 r. (Dz. U. Nr 116, poz. 731) zakresem odszkodowania na podstawie art. 446 § 4 k.c. objęty jest uszczerbek niemajątkowy doznany przez najbliższych członków rodziny zmarłego, w następstwie jego śmierci, wskutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Nie oznacza to, że na gruncie stanu prawnego obowiązującego przed nowelizacją art. 446 k.c., nie istniała możliwość doszukiwania się podstawy prawnej usprawiedliwiającej roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne za krzywdę doznaną wskutek śmierci osoby najbliższej. W orzecznictwie utrwalone jest już stanowisko, że gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 r., to najbliższy członek rodziny zmarłego może domagać się zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę doznaną w związku z tą śmiercią na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c.

W ocenie Sądu Okręgowego, brak jest podstawy pozbawiającej osoby najbliższej zmarłego prawa do dochodzenia zadośćuczynienia tylko dlatego, iż śmierć bezpośrednio poszkodowanego nastąpiła przed dniem wejścia w życia art. 446 § 4 k.c. Wprowadzenie art. 446 § 4 k.c. nie powinno być rozumiane w ten sposób, że w dotychczasowym stanie prawnym art. 448 k.c. nie mógł stanowić podstawy przyznania zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej. W konsekwencji zatem w ocenie sądu II instancji poprzednik prawny pozwanego Towarzystwa faktycznie zaniechał wszczęcia postępowania likwidacyjnego, i tym samym pozostawał w zwłoce od dnia następnego po odmowie wypłaty zadośćuczynienia.

Konsekwencją zmiany rozstrzygnięcia w pkt (...)(art. 386 § 1 k.p.c.) pozostawała zmiana rozstrzygnięcia o kosztach postępowania w zakresie kosztów postępowania zawartych w pkt (...) wyroku, z uwagi na treść art. 98 k.p.c. i art. 10§ 1 k.p.c.

Wobec oddalenia apelacji w stosunku do pozwanych B. S., A. S., D. S. (1) i M. G. zasadzono na ich rzecz koszty zastępstwa procesowego w postepowaniu apelacyjnym mając na uwadze treść art. 98 k.p.c. (pkt(...) wyroku), zaś w pkt(...) rozstrzygnięto o kosztach postępowania apelacyjnego w stosunku do pozostałych powodów, zasądzając od nich na rzecz pozwanego po ½ uiszczonej opłaty od apelacji i znosząc między stronami koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym wobec uwzględnienia apelacji w ½ (art. 100 k.p.c.)