Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 września 2015 r.

Sąd Okręgowy w S. IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Mariusz Struski

Sędziowie SO: Wanda Dumanowska (spr.), Andrzej Jastrzębski

Protokolant: sekr. sądowy Kamila Wiśniewska

po rozpoznaniu w dniu 4 września 2015 r. wS.

na rozprawie

sprawy z powództwa U. H.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
w S.

o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego

na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego
w S. z dnia 19 grudnia 2014r., sygn. akt IX C 161/14

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od powódki U. H. na rzecz pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwotę 1200 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt IV Ca 373/15

UZASADNIENIE

Powódka U. H. wniosła o pobawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w B. w dniu 28.03.2001r. sygn. akt I Nc 59/01, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności przeciwko powódce w dniu 14.12.2012r. postanowieniem Sądu Rejonowego w B., sygn. akt I Co 537/12, w całości. Ewentualnie powódka wniosła o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego opisanego wyżej w części dotyczącej żądania odsetek od dnia wymagalności do dnia 30.01.2011r. Powódka wniosła o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania. W uzasadnieniu podniosła, że brak jest tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko J. H. z zaznaczeniem przejścia uprawnień na (...) Sp. z o.o. w S., a co za tym idzie, nie można było nadać klauzuli wykonalności przeciwko spadkobiercom dłużnika J. H.. Ponadto powódka wskazała, że roszczenie pozwanego wynikające z tytułu wykonawczego przedawniło się, wskazując przy tym, że nie doszło do przerwy biegu przedawnienia przez złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności. Ponadto z wskazała, że wynikające z nakazu zapłaty roszczenie obejmowało także odsetki należne w przyszłości, a więc przyszłe świadczenia okresowe, o których mowa w art. 125 § 1 zd. 2 k.c., które podlegają trzyletniemu okresowi przedawnienia.

Pozwana (...) Sp. z o.o. w S. uznała powództwo za zasadne w części dotyczącej odsetek narosłych od dnia 11.02.2000r. do dnia 18.09.2009r. i wniosła o oddalenie powództwa w pozostałym zakresie. Ponadto wniosła o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania. Pozwana za częściowo zasadny uznała zarzut przedawnienia roszczenia o odsetki. Pozwana wskazała przy tym, że jako wierzyciel podjęła czynności, które przerywały bieg przedawnienia, bowiem w dniu 11.06.2001r. poprzednik prawny wierzycielki złożył wniosek o nadanie klauzuli wykonalności na swoją rzecz, w dniu 12.05.2006r. pozwana złożyła wniosek o nadanie klauzuli wykonalności na swoją rzecz, w dniu 18.09.2012r. obecna wierzycielka złożyła wniosek o nadanie klauzuli wykonalności na swoją rzecz i w dniu 23.01.2014r. pozwana złożyła wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko powódce.

Wyrokiem z dnia 19 grudnia 2014 roku Sąd Rejonowy w S. pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, wydany przez Sąd Rejonowy w B. w dniu 28.03.2001r., sygn. akt I Nc 59/01, któremu postanowieniem Sądu Rejonowego w B. z dnia 14.12.2012r., sygn. akt I Co 537/12 nadano klauzulę wykonalności przeciwko U. H. i D. H. - w części, tj. co do kwoty 51.336,96 zł, tytułem odsetek umownych w wysokości (...) w stosunku rocznym od dat oraz kwot zasądzonych w/w nakazem zapłaty, a narosłych do dnia 18.09.2009r. (punkt(...) sentencji) i oddalił powództwo w pozostałym zakresie (punkt (...)sentencji). Nadto postanowił nie obciążać powódki kosztami postępowania w sprawie.

Powódka zaskarżyła powyższy wyrok apelacją, w zakresie rozstrzygnięć zawartych w punktach (...) sentencji, domagając się jego zmiany, poprzez pozbawienie w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, wydanego przez Sąd Rejonowy w B. w dniu 28.03.2001r., sygn. akt I Nc 59/01, któremu postanowieniem Sądu Rejonowego w B.z dnia 14.12.2012r., sygn. akt I Co 537/12 nadano klauzulę wykonalności przeciwko U. H. i D. H., ewentualnie jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Nadto wniosła o zasądzenie od pozwanej zwrotu kosztów procesu za obie instancje. Skarżonemu orzeczeniu zarzuciła:

- naruszenie art. 123 § 1 pkt 1 k.c., poprzez przyjęcie, że wniosku o nadanie klauzuli wykonalności sądowemu lub pozasądowemu tytułowi egzekucyjnemu przerywa bieg przedawnienia;

- naruszenie art. 125 k.c., poprzez jego niezastosowanie i błędne uznanie, że doszło do przerwania biegu przedawnienia roszczenia wobec powódki, wynikającego z nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w B. w dniu 28 marca 2001 roku, sygn. akt I Nc 59/01, a stwierdzona nim wierzytelność nadal przysługuje pozwanej;

- naruszenie art. 5 k.c., poprzez przyjęcie, że nie ma podstaw do zmniejszenia odsetek, jakich żąda pozwana wobec powódki z (...) do wysokości odsetek maksymalnych;

- naruszenie art. 58 § 2 k.c., poprzez uznanie, że żądanie odsetek w wysokości (...) rocznie nie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i nie prowadzi do nieważności czynności prawnej z mocy prawa;

- naruszenie art. 125 § 1 zd. 2 k.c., poprzez przyjęcie nieprawidłowej daty przedawnienia odsetek, tj. 18 września 2009 roku zamiast 30 stycznia 2011 roku.

Pozwana w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od powódki na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Mając na uwadze art. 387 § 2 ¹ kpc, Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na wstępie zauważyć należy, że bacząc na treść art. 382 k.p.c., sąd II instancji ma nie tylko uprawnienie, ale wręcz obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału oraz dokonania własnej, samodzielnej i swobodnej oceny, w tym oceny zgromadzonych dowodów (vide: uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 1998 r., II CKN 704/97 – Lex). Sąd II instancji nie ogranicza się zatem tylko do kontroli sądu I instancji, lecz bada ponownie całą sprawę, a rozważając wyniki postępowania przed sądem I instancji, władny jest ocenić je samoistnie. Postępowanie apelacyjne jest przedłużeniem postępowania przeprowadzonego przez pierwszą instancję, co oznacza, że nie toczy się on na nowo.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwolił Sądowi rozpoznającemu apelację na konstatację, że dokonane przez Sąd Rejonowy rozstrzygnięcie, jak i wnioski wywiedzione z ustalonych okoliczności, prowadzące do wydania zaskarżonego postanowienia były prawidłowe. Sąd Okręgowy nie znalazł zatem podstaw do innej, aniżeli dokonana przez Sąd Rejonowy, oceny okoliczności powoływanych przez strony w toku postępowania sądowego przed obiema instancjami.

Sąd Okręgowy w pełni akceptuje poczynione przez Sąd I instancji ustalenia stanu faktycznego i przyjmuje je za własne, podziela także zaprezentowane w uzasadnieniu skarżonego orzeczenia rozważania prawne. Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny merytorycznej zgłoszonych roszczeń. W konsekwencji, zarzuty podniesione w treści obydwu apelacji, w ocenie Sądu II instancji, stanowią w istocie gołosłowną polemikę z prawidłowymi wskazaniami i rozważaniami Sądu I instancji.

Kluczową z punktu widzenia rozstrzygnięcia niniejszej sprawy okazała się kwestia ewentualnego przedawnienia wierzytelności wynikającej z nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w B. w dniu 28 marca 2001r. sygn. akt I Nc 59/01, a w szczególności wpływu kolejnych wniosków o nadanie klauzuli wykonalności na bieg terminu przedawnienia.

Zgodnie z art. 125 § 1 k.c., roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu. Jednak, w myśl art. 123 § 1 pkt 1 k.c., bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Jak z kolei stanowi art. 124 k.c., po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo (§ 1), zaś w razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone (§ 2).

W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że wniosek o nadanie klauzuli wykonalności stanowi - poza przypadkami nadawania takiej klauzuli z urzędu - conditio sine qua non zaspokojenia roszczenia. Do czasu ukończenia postępowania wywołanego tym wnioskiem, uprawniony nie może podjąć innej czynności mogącej też przerwać bieg przedawnienia. Stąd złożenie tego wniosku nie tylko powoduje przerwanie biegu przedawnienia, ale też jego zawieszenie aż do czasu ukończenia postępowania wywołanego tym wnioskiem (vide: uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 maja 2014 r., I ACa 1215/13 – Lex).

Za wykładnią art. 123 § 1 pkt 1 k.c., według której hipotezą normy tego przepisu objęte są wszelkie czynności konieczne, czyli takie, których nie można ominąć w toku dochodzenia, ustalenia, zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia, a więc także czynność polegająca na złożeniu wniosku o nadanie klauzuli wykonalności, przemawia wzgląd na funkcję, jaką spełnia możliwość przerwania biegu przedawnienia przez czynności podjęte przez uprawnionego przed sądem lub innym organem albo sądem polubownym, w świetle założeń instytucji przedawnienia. Po podjęciu czynności koniecznej we wskazanym wyżej znaczeniu, do czasu ukończenia wywołanego nią postępowania, uprawniony nie ma możliwości inicjowania dalszych stadiów postępowania, nie może więc podjąć innej czynności koniecznej, mogącej też przerwać bieg przedawnienia. Dlatego omawiane czynności nie tylko powodują przerwanie biegu przedawnienia (art. 123 § 1 pkt 1 k.c.), ale też jego zawieszenie aż do ukończenia postępowania wywołanego daną czynnością (art. 124 § 2 k.c.). Uregulowanie to odpowiada fundamentalnemu założeniu instytucji przedawnienia, zgodnie z którym, termin przedawnienia nie może biec, jeżeli uprawniony nie ma możliwości realizowania roszczenia (vide: uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 29 stycznia 2014 r., I ACa 684/13 - Lex).

Przytoczone wyżej poglądy judykatury są zbieżne ze stanowiskiem wyrażonym w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2012r. w sprawie II CSK 203/11 (Legalis nr 480469), w którym stwierdzono, iż wniosek o nadanie klauzuli wykonalności przerywa bieg terminu przedawnienia oraz powoduje jego zawieszenie aż do ukończenia postepowania wywołanego tym wnioskiem. Zatem pogląd ten należy uznać za utrwalony, podziela go również Sąd Okręgowy, w składzie orzekającym w niniejszej sprawie.

W realiach rozpoznawanej sprawy wierzytelność pozwanej została stwierdzona nakazem zapłaty wydanym przez Sąd Rejonowy w B. w dniu 28 marca 2001r. sygn. akt I Nc 59/01.

Dłużnik J. H. zmarł w dniu 18.12.2006r. Przed śmiercią dłużnika wierzyciala złożyła, w sprawie ICo 272/06 wniosek o nadanie klauzuli wykonalności na skutek przejścia uprawnień, który wobec niego został oddalony. Postanowieniem z dnia 30.05.2012r., sygn. akt VII Ns 2522/11 Sąd Rejonowy w G.stwierdził nabycie spadku po zmarłym dłużniku na rzecz małżonki U. H. i syna D. H. po 1/2 części. 8.06.2007r.

Wnioskiem z dnia 18.09.2012r. (...) Sp. z o.o. w S. wniosła o nadanie klauzuli wykonalności wydanemu nakazowi zapłaty na swoją rzecz wskutek przejścia uprawnień przeciwko U. H. i D. H. jako spadkobiercom dłużnika J. H.. Postanowieniem z dnia 14.12.2012r. Sąd Rejonowy w B. uwzględnił ten wniosek. Na postanowienie to, po otrzymaniu w dniu 24.03.2014r. zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, zażalenie złożył D. H.. Postanowieniem z dnia 3.07.2014r. Sąd Okręgowy w S. zmienił zaskarżone postanowienie i oddalił wniosek wobec dłużnika D. H.. Powódka nie zakwestionowała postanowienia Sądu Rejonowego w B. i postanowienie to uprawomocniło się wobec niej.

Mając powyższe na uwadze należy w pełni potwierdzić zasadność rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego w tym zakresie.

Słusznie Sąd Rejonowy uznał również, iż zarzut powódki oparty na art. 359 § 2 ¹ kc nie zasługuje na uwzględnienie. Przeciwstawia się temu charakter roszczenia opartego na art. 840 kpc i fakt, że odsetki w wysokości (...) zostały zasądzone prawomocnym orzeczenie sądowym. Słusznie Sąd Rejonowy uznał, iż prawomocny nakaz zapłaty wiąże Sąd z uwagi na wynikający z art. 365 kpc zakres prawomocności orzeczenia.

Wobec powyższego, na mocy art. 385 kpc, orzeczono jak w sentencji.

O kosztach postepowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 108 § 1, 98 i 99 kpc oraz § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia MS z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…).