Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 25 września 2015 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Harmata

Protokolant: asyst. sędziego Natalia Oślizło-Doskocz

po rozpoznaniu w dniu 25 września 2015 r. w Rzeszowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa: Skarbu Państwa – (...) M.

przeciwko: J. B.

o zapłatę

na skutek zażalenia powoda na postanowienie Sądu Rejonowego w Tarnobrzegu V Wydziału Gospodarczego z dnia 12 czerwca 2015 r. sygn. akt V GC 218/15

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać Sądowi Rejonowemu
w T. V Wydziałowi Gospodarczemu do dalszego prowadzenia, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Tarnobrzegu V Wydział Gospodarczy stwierdził swoją niewłaściwość i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Mielcu Wydziałowi Cywilnemu. W uzasadnieniu Sąd ten wskazał, że tocząca się między stronami sprawa nie jest sprawą gospodarczą a powód nie jest przedsiębiorcą, co uzasadnia przekazanie sprawy sądowi cywilnemu. Nadto Sąd Rejonowy dodał, że na mocy przepisów kodeksu postępowania cywilnego o właściwości przemiennej przedmiotową sprawę powinien rozpoznawać sąd właściwy dla miejsca wykonania zobowiązania. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Sąd I instancji uznał, że sądem właściwym w sprawie jest Sąd Rejonowy w Mielcu.

Powód wniósł zażalenie na powyższe postanowienie zarzucając mu:

I.  naruszenie prawa materialnego tj.

1.  art. 2 i 4 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na odmowie przyznania powodowi statusu przedsiębiorcy,

2.  art. 43 ¹ k.c. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na odmowie przyznania powodowi statusu przedsiębiorcy,

3.  art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 32 ust. 1 w zw. z art. 32 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na odmowie uznania, że sprzedaż drewna jest zarobkową działalnością handlową,

II.  naruszenie prawa procesowego – art. 200 § 1 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przekazanie sprawy niewłaściwemu sądowi.

Powołując się na powyższe powód wniósł o zmianę postanowienia poprzez niestwierdzanie niewłaściwości i nieprzekazywanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Mielcu, a także o zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Istotą przedmiotowego postępowania zażaleniowego jest ocena czy strona powodowa jest przedsiębiorcą, a jeżeli tak, to czy przedmiot sprawy mieści się w zakresie prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, bowiem powyższe warunkuje właściwość sądu w niniejszej sprawie.

Stosownie do treści art. 43 ^{( 1)} k.c. przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33 ^{( 1)} § 1 k.c., prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Definicję działalności gospodarczej zawiera zaś art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U.2015.584 ze zm.) stanowiący, że działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Stroną powodową jest Skarb Państwa reprezentowany przez jednostkę organizacyjną, którą jest Państwowe (...) M.. Skarb Państwa jest osobą prawną, działającą w sferze cywilnoprawnej przez odpowiednie jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, którym przepisy szczególne określają zakres zadań wykonywanych w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa. Jest to własna działalność Skarbu Państwa, wykonywana przez uprawnione do tego statio fisci. Zadania i przedmiot działalności Skarbu Państwa wykonywanej w odniesieniu do lasów państwowych przez odpowiednie jednostki organizacyjne określają przepisy ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (t. j. Dz.U.2014.1153 ze zm.). Zgodnie z art. 4 ust. 1 oraz art. 32 tej ustawy lasami stanowiącymi własność Skarbu Państwa zarządza Państwowe (...) nieposiadające osobowości prawnej, którego jednostki organizacyjne wymienione w ustawie reprezentują Skarb Państwa w stosunkach cywilnoprawnych, każda w zakresie swojej właściwości. W rozpoznawanej sprawie tą jednostką jest Nadleśnictwo, kierowane przez nadleśniczego (art. 35 ust. 1 pkt 1). W ramach sprawowanego zarządu Lasy Państwowe prowadzą gospodarkę leśną, gospodarują gruntami i innymi nieruchomościami oraz ruchomościami związanymi z gospodarką leśną, a także prowadzą ewidencję majątku Skarbu Państwa oraz ustalają jego wartość (art. 4 ust. 3), zaś zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 gospodarką leśna jest działalność leśną w zakresie urządzania, ochrony i zagospodarowania lasu, utrzymania i powiększania zasobów i upraw leśnych, gospodarowania zwierzyną, pozyskiwania - z wyjątkiem skupu - drewna, żywicy, choinek, karpiny, kory, igliwia, zwierzyny oraz płodów runa leśnego, a także sprzedaż tych produktów oraz realizację pozaprodukcyjnych funkcji lasu. Lasy Państwowe mogą też nabywać lasy i inne grunty stanowiące własność osób fizycznych i prawnych, jeżeli jest to uzasadnione potrzebami gospodarki leśnej i nie narusza interesów Skarbu Państwa (art. 37 ust. 1) oraz sprzedawać lasy, grunty i inne nieruchomości Skarbu Państwa pozostające w ich zarządzie (art. 38 ust. 1), a także sprzedawać nieruchomości zabudowane budynkami mieszkalnymi i samodzielne lokale mieszkalne oraz grunty z budynkami mieszkalnymi, nieprzydatne Lasom Państwowym (art. 40a ust. 1). Zgodnie z art. 50 Lasy Państwowe prowadzą działalność na zasadzie samodzielności finansowej i pokrywają koszty działalności z własnych przychodów.

W świetle powyższych regulacji należy uznać, że Skarb Państwa reprezentowany przez odpowiednie jednostki organizacyjne L. Państwach, w tym Nadleśnictwa, prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Choć niewątpliwie głównym zadaniem Skarbu Państwa-Lasów Państwowych w zakresie działalności leśnej jest urządzanie, ochrona, zagospodarowanie, utrzymanie i powiększanie zasobów i upraw leśnych oraz gospodarowanie zwierzyną, a nie zarobkowa działalność wytwórcza czy handlowa w tym zakresie, jednak nie ulega wątpliwości, że wykonując te zadania prowadzi on działalność zarobkową wytwórczą i handlową i środkami finansowymi osiągniętymi z tej działalności zarobkowej pokrywa wydatki związane ze swoją podstawową działalnością, którą jest ochrona i rozwój lasów. Jak wielokrotnie wskazywał Sąd Najwyższy okoliczność, że prowadzona przez dany podmiot działalność wytwórcza, handlowa czy usługowa nie jest w głównej mierze lub w ogóle nastawiona na zysk, lecz zmierza jedynie do pokrywania kosztów własnymi dochodami, nie wyklucza przyjęcia, że podmiot ten prowadzi działalność gospodarczą (uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 6 grudnia 1991 r. III CZP 117/91, OSNC 1992/5/65, z dnia 30 listopada 1992 r. III CZP 134/92, OSNC 1993/5/79, z dnia 6 sierpnia 1996 r. III CZP 84/96, OSNC 1996/11/150, z dnia 26 kwietnia 2002 r. III CZP 21/02, OSNC 2002/12/149 i z dnia 11 maja 2005 r. III CZP 11/05, OSNC 2006/3/48).

Mając na uwadze powyższe uznać należy, iż Skarb Państwa reprezentowany przez odpowiednie Nadleśnictwo Lasów Państwowych prowadzi działalność gospodarczą i jest przedsiębiorcą. Podobne stanowisko można wywieść z orzecznictwa dotyczącego działalności Lasów Państwowych w tym z postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2011 r. IV CSK 272/10 LEX nr 787048, postanowienia Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 23 kwietnia 2012 r. I Acz 709/12 Lex nr 1148378 czy też wyroku Sądu Najwyższego z dnia 06 lipca 2011 r. I CSK 582/10 LEX nr 970063.

Jeżeli chodzi natomiast o ocenę czy niniejsza sprawa w ramach której strona powodowa dochodzi rekompensaty za koszty odzyskiwania należności w związku z nieterminowym regulowaniem zobowiązań wynikających ze sprzedaży drewna przez powoda na rzecz pozwanego, pozostaje w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, to skoro zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy o lasach nadleśniczy prowadzi samodzielną gospodarkę leśną w nadleśnictwie, bezpośrednio zarządza lasami, gruntami i innymi nieruchomościami Skarbu Państwa pozostającymi w zarządzie Lasów Państwowych oraz kieruje nadleśnictwem jako podstawową jednostką organizacyjną Lasów Państwowych, to przyjąć trzeba, że dochodzenie ww. należności pozostaje w zakresie prowadzonej przez Nadleśnictwo działalności gospodarczej. Sprzedaż drewna pozostaje bowiem w ścisłym związku z możliwością realizowania przez nadleśnictwo jego podstawowego zadania – prowadzenia gospodarki leśnej – a zatem mieści się w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Należy zatem uznać, że sprawa niniejsza jest związana funkcjonalnie z działalnością gospodarczą prowadzoną przez Nadleśnictwo, a gdy sprawa taka toczy się między Skarbem Państwa reprezentowanym przez odpowiednie Nadleśnictwo Lasów Państwowych a przedsiębiorcą przyjąć należy, że jest sprawą gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych (Dz.U.2015.127 j.t.).

W pozwie powód uzasadnił właściwość miejscową sądu poprzez określenie, iż w oparciu o art. 34 k.p.c. wytacza powództwo przed sąd właściwy dla miejsca wykonania zobowiązania tj. spełnienia świadczenia pieniężnego jako długu oddawczego. W takim przypadku za miejsce spełnienia świadczenia – ze wszystkimi tego konsekwencjami procesowymi łączącymi się z powiązaniem art. 34 k.p.c. z regulacją art. 454 k.c. – należy uważać siedzibę wierzyciela w chwili spełnienia świadczenia. Zważywszy na powyższe jako miejsce spełnienia świadczenia objętego żądaniem pozwu, a więc o charakterze pieniężnym należało przyjąć siedzibę wierzyciela to jest M..

Wobec powyższego w świetle powołanych przepisów, poglądów judykatury oraz § 2 pkt 37 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 października 2014 r. w sprawie przekazania niektórym sądom okręgowym i sądom rejonowym rozpoznawania spraw gospodarczych z obszarów właściwości innych sądów okręgowych i sądów rejonowych (Dz.U.2014.1397 ze zm.) należy przyjąć, że w okolicznościach niniejszej sprawy sądem miejscowo i rzeczowo właściwym jest Sąd Rejonowy w Tarnobrzegu V Wydział Gospodarczy.

Z tych też względów zaskarżone orzeczenie, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy uchylił i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Tarnobrzegu do dalszego prowadzenia. Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów znajduje oparcie w art. 108 § 2 k.p.c.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)



(...)



(...).

2.  (...)