Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 sierpnia 2015r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 sierpnia 2015r. w O.

sprawy z odwołania M. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o świadczenie przedemerytalne

na skutek odwołania M. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 16.04.2015r. znak (...)

orzeka:

1. zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje M. G. prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 02.04.2015r.;

2. stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji;

3. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P. na rzecz odwołującej kwotę 60 (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

UZASADNIENIE

M. G. wniosła odwołanie od decyzji (...) w P. z dnia 16.04.2015r., znak(...), którą odmówiono jej prawa do świadczenia przedemerytalnego stwierdzając, że nie spełnia warunków do przyznania tego świadczenia, określonych w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30.04.2004r. o świadczeniach przedemerytalnych. W uzasadnieniu wskazała, że wbrew stanowisku ZUS, jej stosunek pracy został rozwiązany z powodu likwidacji stanowiska pomocy domowej u pracodawcy M. K. (1), zamieszkałej w O.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie wskazując, że M. G. nie spełnia warunków do przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego, określonych w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30.04.2004r. o świadczeniach przedemerytalnych, ponieważ rozwiązanie stosunku pracy nie nastąpiło z przyczyn dotyczących zakładu pracy, tj. nie wykazano, że stanowisko pomocy domowej uległo likwidacji. ZUS wskazał, że podnoszona w odwołaniu przyczyna rozwiązania umowy o pracę - przyjęcie dziecka do przedszkola, nie zasługuje na uwzględnienie jako przyczyna rozwiązania umowy o pracę, o jakiej mowa w przepisach ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Z tych względów zdaniem ZUS decyzją z dnia 16.04.2015r. prawidłowo odmówiono M. G. prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 03.10.2011r. pomiędzy M. i Z. K. i M. G. została zawarta umowa dotycząca opieki nad dzieckiem, w trybie ustawy z dnia 04.02.2011r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Przedmiotem umowy było sprawowanie przez M. G. usługi polegającej na opiece nad córką małż. K., M., ur. (...)

Następnie, wobec ukończenia przez M. K. (2) wieku 3 lat, w dniu 01.10.2013r. pomiędzy M. K. (1) i M. G. została zawarta umowa o pracę na czas nieokreślony. Na podstawie tej umowy odwołująca została zatrudniona na stanowisku pomocy domowej w pełnym wymiarze czasu pracy. Do jej obowiązków należało sprawowanie opieki nad M. K. (2), zaspokajanie jej podstawowych potrzeb, przygotowywanie i podawanie posiłków, dbanie o czystość i utrzymanie porządku, organizowanie czasu wolnego przez zabawy oraz odprowadzanie i przyprowadzanie ze szkoły starszej córki małż. K., M.. Odwołująca została przeszkolona w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, przedstawiła też aktualne badania lekarskie na nosicielstwo drobnoustroju chorobotwórczego, wykonane w dniu 19.04.2012r. M. G. pracowała od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00 - 16.00, została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych.

Umowa o pracę została rozwiązana przez M. K. (1) z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia, który upłynął w dniu 30.09.2014r. Przyczyną rozwiązania umowy była likwidacja stanowiska pracy, bowiem młodsza córka małż. K. została przyjęta do przedszkola a starsza usamodzielniła się i sama chodziła do i ze szkoły, dlatego opieka odwołującej nad nimi nie była potrzebna.

W dniu 01.04.2015r. M. G. (ur. (...)) złożyła w ZUS wniosek o świadczenie przedemerytalne. Zaskarżoną decyzją z dnia 16.04.2015r. ZUS odmówił jej prawa do tego świadczenia stwierdzając, że nie spełnia warunków określonych w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30.04.2004r. o świadczeniach przedemerytalnych. ZUS uznał, iż jej stosunek pracy nie ustał z przyczyn wskazanych w art. 2 ust. 1 pkt 29 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Ustalając uprawnienia do świadczenia przedemerytalnego ZUS wyliczył staż pracy odwołującej, który wyniósł 26 lat, 11 miesięcy i 14 dni okresów składkowych oraz 3 lata i 18 dni okresów nieskładkowych, tj. łącznie 30 lat i 2 dni.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o: odwołanie, odpowiedź na odwołanie, wszystkie dokumenty zawarte w aktach ZUS Nr (...)- (...), akta osobowe odwołującej, zeznania świadka M. K. (3).

Sąd zważył, co następuje:

M. G. wniosła odwołanie od decyzji (...) Oddziału w P. z dnia 16.04.2015r., którą odmówiono jej prawa do świadczenia przedemerytalnego. W ocenie Sądu odwołanie jest zasadne.

Przedmiotem sporu było ustalenie, czy zostały spełnione przesłanki określone w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30.04.2004r. o świadczeniach przedemerytalnych (t.j. Dz.U.2013.170). Zgodnie z tym przepisem prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn.

Stosownie do art. 2 ust. 3 w/w ustawy, świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1.  nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna;

2.  w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

3.  złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Z zaświadczenia Powiatowego Urzędu Pracy w O., wystawionego w dniu 01.04.2015r., wynika, że M. G. jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna od dnia 01.10.2014r. do nadal i przez okres 180 dni pobierała zasiłek dla bezrobotnych. Do dnia wydania zaświadczenia nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych (k. 17 akt SP -2 5082071). W świetle powyższego zaświadczenia odwołująca spełnia więc warunki określone w art. 2 ust. 3 w/w ustawy.

Ponieważ M. G. do dnia rozwiązania ostatniego stosunku pracy – tj. do dnia 30.09.2014r. ukończyła co najmniej 55 lat (miała wówczas 57 lat), dla przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego musiała spełniać warunki określone w art. 2 ust. 1 pkt 2 w/w ustawy.

Poza sporem jest, że odwołująca w okresie od 01.10.2013r. do 30.09.2014r. była zatrudniona przez M. K. (1) jako pomoc domowa. W świadectwie pracy jako przyczynę rozwiązania umowy wskazano wypowiedzenie przez pracodawcę - likwidacja stanowiska pracy – art. 30 § 1 pkt 2 kp (k. 13-15 a.e.).

Bezsporne jest, że w dniu 01.10.2013r. pomiędzy M. K. (1) i M. G. została zawarta umowa o pracę na czas nieokreślony na stanowisku pomocy domowej w pełnym wymiarze czasu pracy. Z treści umowy o pracę i zakresu obowiązków, znajdujących się w aktach osobowych odwołującej wynika, iż do obowiązków odwołującej należało sprawowanie opieki nad córką małż. K., M. K. (2), zaspokajanie jej podstawowych potrzeb, przygotowywanie i podawanie posiłków, dbanie o czystość i utrzymanie porządku, organizowanie czasu wolnego przez zabawy oraz odprowadzanie i przyprowadzanie ze szkoły starszej córki małż. K., M..

ZUS wywodził, że nie został spełniony warunek z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, gdyż wprawdzie w świadectwie pracy wskazano, iż stosunek pracy został rozwiązany z powodu likwidacji stanowiska pracy, lecz „w realiach przedmiotowej sprawy trudno uznać, że stanowisko pomocy domowej uległo likwidacji z przyczyn dotyczących zakładu pracy”.

Odwołująca wywodziła natomiast, że jej stanowisko pracy – pomoc domowa, zostało zlikwidowane, gdyż nie było już potrzeby sprawowania opieki nad dziewczynką, która poszła do przedszkola, a starszej nie trzeba było prowadzać do szkoły.

Rozstrzygnięcie w sprawie było uzależnione od wykazania przez M. G., iż jej stosunek pracy został rozwiązany w sposób wskazany w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych, tj. z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia. Zgodnie z art. 2 ust. 1pkt 29 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy ilekroć w ustawie jest mowa o przyczynach dotyczących zakładu pracy - oznacza to:

a) rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn niedotyczących pracowników, zgodnie z przepisami o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników lub zgodnie z przepisami ustawy Kodeks pracy, w przypadku rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z tych przyczyn u pracodawcy zatrudniającego mniej niż 20 pracowników,

b) rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, jego likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych,

c) wygaśnięcie stosunku pracy lub stosunku służbowego w przypadku śmierci pracodawcy lub gdy odrębne przepisy przewidują wygaśnięcie stosunku pracy lub stosunku służbowego w wyniku przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę i niezaproponowania przez tego pracodawcę nowych warunków pracy i płacy.

Na okoliczność sposobu ustania zatrudnienia M. G. i jego przyczyn Sąd przesłuchał pracodawcę odwołującej, M. K. (1).

Świadek zeznała, że M. G. została zatrudniona na stanowisku pomocy domowej. Do zakresu jej czynności należało zajmowanie się córkami. Starszą córkę, M., odprowadzała do szkoły i zabierała po zajęciach, a młodszą, M., opiekowała się od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 16.00. Zatrudnienie ustało, kiedy starsze dziecko samodzielnie zaczęło uczęszczać do szkoły, a młodsza osiągnęła wiek 4 lat i została przyjęta do przedszkola. M. K. (1) zeznała nadto, iż umowę o pracę zawarto na czas nieokreślony, bowiem nie miała pewności, że córka zostanie przyjęta do przedszkola.

Należy dać wiarę zeznaniom świadka M. K. (3), bowiem są one logiczne i zostały potwierdzone dokumentami, w tym aktami osobowymi i świadectwem pracy M. G.. Do ZUS odwołująca złożyła świadectwo pracy wystawione przez M. K. (3) w dniu 01.10.2014r., gdzie jako przyczynę rozwiązania umowy wskazano wypowiedzenie przez pracodawcę - likwidacja stanowiska pracy – art. 30 § 1 pkt 2 kp oraz pismo pracodawcy z dnia 30.07.2014r. – „Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem”, gdzie jako przyczynę wskazano likwidację stanowiska pracy. Ponieważ M. K. (1) zatrudniała tylko jedną osobę, prawidłowo zastosowano przepis art. 30 § 1 pkt 2 kp. Nadto świadek wyjaśniła logicznie potrzebę zatrudnienia pomocy domowej, a następnie ustanie takiej potrzeby. Z jej zeznań wynika też, że M. G. opiekę nad M. K. (2) sprawowała już od 03.10.2011r. na podstawie umowy cywilnoprawnej, zawartej w trybie ustawy z dnia 04.02.2011r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Umowa ta znajduje się w aktach ZUS (k. 9-11). M. K. (1) wskazała, że od października 2013r. konieczne było zawarcie umowy o pracę, gdyż jej córka ukończyła już 3 lata, a nadto odwołującej doszły nowe obowiązki, tj. odprowadzanie i przyprowadzanie ze szkoły starszej córki. Należy też zauważyć, że ZUS nie kwestionował faktu zawarcia umowy o pracę i jej faktycznego wykonywania przez odwołującą.

Mając powyższe na uwadze należy uznać, iż likwidacja stanowiska pracy odwołującej była spowodowana przyczynami istniejącymi po stronie jej pracodawcy. Ponieważ jej pracodawca zatrudniała mniej niż 20 pracowników, rozwiązanie to nastąpiło na podstawie przepisów kodeksu pracy. Wypowiedzenie dokonane M. G. spełnia więc wymagania określone w art. 2 ust. 1pkt 29 a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, iż M. G. wykazała spełnienie przesłanek określonych w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, co skutkowało przyznaniem jej tego świadczenia. Sąd przyznał odwołującej prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 02.04.2015r., tj. od dnia następnego po dniu złożenia wniosku.

Z tych względów na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc orzeczono jak w sentencji.

Zgodnie z treścią art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, stosowanego odpowiednio, Sąd był zobowiązany, przyznając odwołującej prawo do świadczenia przedemerytalnego, do zamieszczenia z urzędu w sentencji wyroku rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego co do nieustalenia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, tj. zarówno przyznającego prawo do świadczenia, jak też jego brak (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.04.2010r., II UK 330/09, LEX 604220). W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie nie ma podstaw do obciążenia organu rentowego odpowiedzialnością za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji o przyznaniu odwołującej prawa do świadczenia przedemerytalnego, gdyż w sprawie zaistniała konieczność sprawdzenia, czy istotnie doszło do likwidacji stanowiska pracy odwołującej, a okoliczność ta została wykazana dopiero przed Sądem.

O kosztach zastępstwa prawnego na rzecz odwołującej orzeczono w oparciu o art. 98 kpc. Przyznając pełnomocnikowi odwołującej wynagrodzenie w minimalnej stawce Sąd miał na uwadze, że udział pełnomocnika ograniczył się do obecności na jednej rozprawie. Wysokość kosztów ustalono na podstawie § 11 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2015.1078).

Mając powyższe na względzie orzeczono jak w wyroku.