Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 września 2015 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący –Sędzia SO Małgorzata Kowalska

Protokolant prot. sądowy Agnieszka Goluch

po rozpoznaniu w dniu 15 września 2015 roku w Lublinie

sprawy J. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o uchylenie decyzji w przedmiocie ustalenia podlegania ubezpieczeniu społecznemu

na skutek odwołania J. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 9 stycznia 2014 roku znak (...)/

oddala odwołanie

VII U 695/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 stycznia 2014 r., znak:(...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w L. odmówił J. T. uchylenia decyzji Oddziału ZUS w L. z dnia 3 czerwca 2013 roku o numerze (...). Decyzją tą Zakład stwierdził, że J. T. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu) i ubezpieczeniu zdrowotnemu w okresie od 1 października 1999 roku do 30 listopada 2007 roku oraz od 1 kwietnia 2008 roku do 28 czerwca 2010 roku oraz wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu w okresie od 1 stycznia 1999 roku do 30 września 1999 roku (k. 44-46 akt ZUS).

W uzasadnieniu decyzji wskazano, że po ponownej analizie sprawy, w tym nowych dokumentów, przedstawionych po wydaniu decyzji z dnia 3 czerwca 2013 roku, nie znaleziono podstaw do uznania, iż w okresie od 1 kwietnia 2008 roku do 28 czerwca 2010 roku skarżąca nie prowadziła faktycznie działalności gospodarczej, w związku z tym nie było podstaw przedmiotowych i podmiotowych , aby uchylić decyzję z dnia 3 czerwca 2013 roku. Tym samym stała się ona ostateczna.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła J. T. domagając się uchylenia lub zmiany zaskarżonej decyzji z dnia 9 stycznia 2014 roku i ustalenie, iż w okresie od dnia 1 kwietnia 2008 roku do dnia 28 czerwca 2010 roku nie podlegała ona obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu działalności gospodarczej wobec faktycznego nie prowadzenia (zwieszenie) tej działalności. W uzasadnieniu wnioskodawczyni podniosła, iż w spornym okresie nie wystawiała żadnych faktur na usługi bieżące, nie przyjmowała żadnych nowych zleceń, przyjmowała jedynie wpłaty z zaległych roszczeń, wymagalnych jeszcze przed okresem zawieszenia oraz księgowała wpłaty z tytułu zbycia części zbędnego wyposażenia firmy. Nadto naliczała koszty stałe i niezbędne do utrzymania i zachowania substancji majątku firmy. Były to wydatki na drobne naprawy i konieczne remonty, niezbędne artykuły remontowe, opłaty za centralne ogrzewanie i energię elektryczną, obowiązkowe ubezpieczenie samochodu itp. Wnioskodawczyni powołała się na liczne orzecznictwo sądów, w tym Sądu Najwyższego definiujące pojęcie zawieszenia i prowadzenia działalności gospodarczej oraz ich konsekwencje w zakresie prawa ubezpieczeniowego (k. 2-8 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie, argumentując, jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (k. 10 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

J. T. jest radcą prawnym

Od dnia 15 czerwca 1998 roku skarżąca rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej w formie indywidualnej Kancelarii Radców Prawnych, której organem rejestrującym była Rada Okręgowa Izby Radców Prawnych – L., nr w rejestrze (...). Natomiast od dnia 19 stycznia 2006 roku prowadziła tą działalność na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej nr (...) wydanego przez Prezydenta Miasta L.. W Urzędzie Skarbowym nie zanotowano żadnych zgłoszeń skarżącej dotyczących przerw w prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej ani jej likwidacji (pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w L. – k. 10 akt ZUS). Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej RP (CEIDG) zawiera wpis o zawieszeniu wykonywania działalności od dnia 29 czerwca 2010 roku, przy czym według informacji skarżącej, skierowanej do ZUS oraz złożonego druku ZUS ZWPA faktyczne zawieszenie nastąpiło do dnia 1 grudnia 2007 roku (k. 2 akt ZUS).

Po okresie zgłoszonego zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej od daty 1 grudnia 2007 roku wnioskodawczyni złożyła deklaracje VAT – 7, wykazując zdarzenia gospodarcze związane z działalnością gospodarczą (zakupy oraz przychód/obrót) od miesiąca kwietnia 2008 roku (notatka służbowa k. 12 akt ZUS).

W dniu 27 października 2007 roku wnioskodawczyni zgłosiła w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w L. zaprzestanie wykonywania zawodu w formie kancelarii radcy prawnego, a od dnia 27 października 2009 roku zgłosiła wykonywanie zawodu radcy prawnego na podstawie umowy cywilnoprawnej. W takiej formie wnioskodawczyni świadczy pomoc prawną do chwili obecnej (pismo Wicedziekana Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w L. - k. 25 a.s.).

Decyzją z dnia 3 czerwca 2013 roku Zakład stwierdził, iż J. T. podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu jako osoba prowadząca pozarolniczą działalności gospodarczą, nie mająca ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60% kwoty przeciętnego wynagrodzenia, w okresach od 1 października 1999 roku do 30 listopada 2007 roku oraz od 1 kwietnia 2008 roku do 28 czerwca 2010 roku. W uzasadnieniu wskazano, iż wnioskodawczyni w grudnia 2007 roku deklarowała zawieszenie działalności gospodarczej na okres 4-5 miesięcy, a w kwietniu 2008 roku wykazywała już w deklaracja(...)zdarzenia gospodarcze związane z działalnością gospodarczą (k. 13-15 akt ZUS).

J. T. nie zaskarżyła powyższej decyzji, zaś w dniu 19 lipca 2013 roku złożyła wniosek o wznowienie postępowania administracyjnego objętego decyzją z dnia 3 czerwca 2013 roku w zakresie ustaleń dotyczących prowadzenia przez nią działalności gospodarczej w okresie od 1 kwietnia 2008 roku do 28 czerwca 2010 roku. Wskazała, iż przedstawi organowi rentowemu dokumenty wskazujące, iż nie prowadziła w tym okresie działalności gospodarczej, nie wystawiała faktur na usługi bieżące, a jedynie przyjmowała wpłaty z wierzytelności powstałych przed okresem zawieszenia działalności oraz naliczała niezbędne koszty stałe związane z utrzymaniem majątku firmy (k. 16 akt ZUS).

Postanowieniem z dnia 22 października 2013 roku Zakład wznowił postępowanie zgodnie z wnioskiem skarżącej (k. 40 akt ZUS)

W dniu 17 października skarżąca przedstawiła kserokopie umów cesji wierzytelności z firmą (...) S.A. w L. w upadłości z dnia 20 listopada 2006 roku oraz z firmą (...) Sp. z o.o. w W., a także kserokopie zeszytu Rejestru zakupów VAT oraz Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów. Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w L. przedstawił deklaracje składane przez wnioskodawczynię w latach 2008-2010 (k. 20-26 akt ZUS), zaś Naczelnik Trzeciego Urzędu Skarbowego w L. zestawienie kwot deklarowanych przez podatnika (...)za okres od stycznia 2008 roku do grudnia 2010 roku (k. 27-29 akt ZUS).

Zaskarżoną decyzją z dnia 9 stycznia 2014 roku odmówiono wnioskodawczyni uchylenia decyzji Oddziału ZUS w L. z dnia 3 czerwca 2013 roku, wskazując iż zebrana, nowa dokumentacja nie daje podstawy do uznania, iż skarżąca faktycznie nie prowadziła działalności gospodarczej w okresie od 1 kwietnia 2008 roku do 28 czerwca 2010 roku (k. 44-45 akt ZUS).

W toku postępowania Sąd ustalił, iż w 2008 roku wnioskodawczyni osiągnęła przychód w wysokości 7 750 zł, koszty uzyskania przychodu wyniosły 5 680 zł, dochód zaś wyniósł 2 070 zł. W tym czasie wnioskodawczyni regulowała opłaty za telefon, internet, centralne ogrzewanie oraz energię elektryczną, opłacała zakup paliwa do samochodu, opłacała ubezpieczenie OC samochodu i obowiązkowe badania techniczne, opłaciła składki na OIRP i ubezpieczenie, dokonała zakupu materiałów remontowych (dwukrotnie) oraz opłaciła usługi remontowo – budowlane, dokonała zakupu tuszu do drukarki (dwukrotnie), materiałów biurowych (pendrive, płyty). Nadto skarżąca zakupiła stół do wyposażenia kancelarii (w czerwcu 2008 roku), następnie w październiku 2008 roku sprzedała wyposażenie kancelarii (stół, dywan i fotele) za kwotę 1 580 zł. W czerwcu 2008 roku i grudniu 2008 roku wnioskodawczyni osiągnęła przychód w kwotach odpowiednio 4 880 zł i 1 280 zł – wpływ wierzytelności z umów cesji wierzytelności z dnia 20 listopada 2006 roku z firmą (...) S.A. w upadłości oraz z dnia 22 czerwca 2005 r. z firmą (...) Sp. z o.o. (deklaracja k. 21-22 akt ZUS, podatkowa księga przychodów i rozchodów k. 45 a.s.). Od maja 2008 roku wnioskodawczyni składała deklaracje (...) z kwotami deklarowanymi od miesiąca kwietnia 2008 roku (podsumowanie kwot deklarowanych przez podatnika VAT w układzie miesięcznym k. 28-29 akt ZUS, rejestr zakupów VAT k. 45 a.s.).

W roku 2009 odwołująca zadeklarowała przychód w wysokości 8 400 zł, koszty uzyskania przychodu w wysokości 3 200 zł oraz dochód w wysokości 5 200 zł. W tym czasie w dalszym ciągu regulowała stałe opłaty związane z utrzymaniem kancelarii (opłaty za telefon, internet, ogrzewanie i energię elektryczną), dokonywała zakupu paliwa, ubezpieczenia samochodu i jego badań technicznych, kilkakrotnie dokonywała zakupu materiałów remontowych (w miesiącach czerwiec, lipiec, sierpień, wrzesień, październik, listopad), zakupiła tusz do drukarki, opłaciła składki i ubezpieczenie w OIRP oraz składkę prywatną na ubezpieczenie zdrowotne za 2009 rok (w miesiącu grudniu 2009 roku). Dochody skarżąca osiągnęła w miesiącu styczniu 2009 roku – 1 080 zł z tytułu wpływu należności od dłużników z umowy cesji wierzytelności z dnia 20 listopada 2006 roku z firmą (...) S.A. oraz w grudniu 2009 roku w kwocie 5 490 zł z tego samego tytułu, a także 1 830 zł z tytułu sprzedaży wyposażenia Kancelarii (komputera i drukarki) – (deklaracja za 2009 rok – k. 23-24 akt ZUS, podatkowa księga przychodów i rozchodów k. 45 a.s.). W 2009 roku wnioskodawczyni co miesiąc składała również deklaracje(...) (podsumowanie kwot deklarowanych przez podatnika VAT w układzie miesięcznym k. 28-29 akt ZUS, rejestr zakupów VAT k. 45 a.s.).

W kolejnym objętym sporem skarżąca zadeklarowała przychód w kwocie 11 400 zł, koszty uzyskania przychodu w kwocie 3 456 zł, dochód wyniósł zaś 7 944 zł. Na dochód złożyły się wpływy z umowy cesji wierzytelności z firmą (...) Sp. z o.o. w kwotach: 1 450 zł (w marcu 2010 roku), 2 100 zł (w czerwcu 2010 roku), 3 460 zł ( we wrześniu 2010 roku) oraz wpłata z umowy cesji wierzytelności zawartej z firmą (...) S.A. – 4 390 zł w miesiącu grudniu 2010 roku. Koszty jakie ponosiła wnioskodawczyni w 2010 roku wiązały się, jak w poprzednich latach, z opłatami za media, energię elektryczną i ogrzewanie, utrzymaniem samochodu, opłatą składek na OIRP i ubezpieczenia oraz sporadycznie zakupem materiałów biurowych (tusz do drukarki w marcu i maju 2010 roku) i kosztami remontowymi (kwiecień i październik 2010 roku) - (deklaracja k. 25-26 akt ZUS, podatkowa księga przychodów i rozchodów k. 45 a.s.). W 2010 roku wnioskodawczynie nie składała deklaracji (...) poza styczniem 2010 roku, kiedy złożyła deklarację obejmującą miesiąc grudzień 2009 roku (k. 29 akt ZUS)

J. T. wskazała, iż w okresie od 27 października 2007 roku do końca października 2009 roku w ogóle nie prowadziła kancelarii i nie świadczyła usług prawnych. Później świadczyła usługi prawne na podstawie umowy o dzieło, gdyż nie miała potrzeby stawania w sądzie i nie musiała mieć kancelarii radcy prawnego aby świadczyć te usługi. Wnioskodawczyni podała również, iż wszelkie koszty ponoszone przez nią w spornym okresie stanowiły niezbędne wydatki związane z utrzymaniem majątku firmy w stanie nienaruszonym. Ponosiła je, gdyż zamierzała podjąć ponownie prowadzenie działalności gospodarczej w tej formie. Wpływy zaś wynikały z umów cywilnoprawnych jakie zawierała w latach 2005 – 2006, nie zaś z tytułu prowadzonych przez nią w spornym okresie spraw, nadto skarżąca wskazywała, iż miała zawartą umowę o dzieło z G. J., na mocy której przygotowywała mu projekty umów w 2008 roku. W 2009 roku zajmowała się odzyskiwaniem należności od firm, z którymi przed 2008 rokiem zawierała umowy (zeznania wnioskodawczyni k. 48v-49 a.s., w związku z k. 17v-19 a.s.).

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów
z dokumentów, zawartych zarówno w aktach składkowych odwołującej,
jak i przedłożonych do akt sprawy, a także w oparciu o zeznania samej wnioskodawczyni.

Powołane dokumenty zostały sporządzone w przepisanej formie, przez odpowiednio umocowane osoby. Ich treść, ani prawdziwość nie była kwestionowana przez żadną ze stron, a sąd również nie znalazł ku temu podstaw. Nadto informacje z konta płatnika, przywołane w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, posiadają walor dokumentu urzędowego – podobnie jak przedłożone
do akt składkowych zaświadczenie naczelnika urzędu skarbowego.

Zeznania wnioskodawczyni pokrywały się z co do zasady z treścią powołanych dokumentów. W szczególności skarżąca przyznała, że prowadził stałą działalność gospodarczą w okresie do października 2007 roku, w grudniu 2007 roku zgłosiła jej zawieszenie. Po tej dacie nie opłacała składek, składała deklaracje podatkowe do Urzędu Skarbowego, w tym deklaracje PIT oraz (...). Nadto, w opinii wnioskodawczyni, podejmowane przez nią działania w okresie od kwietnia 208 roku do 28 czerwca 2010 roku nie nosiły znamion prowadzenia działalności gospodarczej. Od dnia 29 czerwca 2010 roku skarżąca formalnie zwiesiła prowadzenie działalności gospodarczej, zgłaszając ten fakt do CEIDG.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie J. T. jest niezasadne, co prowadziło do oddalenie odwołania.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz 12 ust. 1 ustawy z 23 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1442, ze zm.), osoby wykonujące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu.

Z kolei na mocy art. 8 ust. 6 powołanej ustawy, z osoby prowadzące pozarolniczą działalność uważa się w szczególności osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej.

Art. 2 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
(Dz. U. z 2013 r., poz. 672 ze zm.) definiuje działalność gospodarczą jako działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

J. T. prowadziła działalność gospodarczą w zakresie usług prawnych w formie indywidualnej Kancelarii Radcy Prawnego, zarejestrowanej w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w L. pod numerem (...) od 1998 roku. Następnie do dnia 19 stycznia 2006 roku prowadziła tą działalność na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej nr (...) wydanego przez Prezydenta Miasta L.. Działalność tą wnioskodawczyni formalnie (przez dokonanie wpisu o zawieszeniu do CEIDG) zawiesiła w dniu 29 czerwca 2010 roku. Wcześniej od dnia 27 października zgłosiła w OIRP zaprzestanie wykonywania zawodu w formie indywidulanej kancelarii, a kontynuowała je na podstawie umowy cywilnoprawnej od 27 października 2009 roku. Ponadto z dniem 1 grudnia 2007 roku dokonała wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych.

Jak wynika ze zgromadzonego w toku postępowania materiału dowodowego wnioskodawczyni po wyrejestrowaniu się z ubezpieczeń społecznych w grudniu 2007 roku, dokonywała jedynie stałych opłat związanych z utrzymaniem siedziby kancelarii oraz opłacaniem telefonu, energii elektrycznej. Od miesiąc kwietnia 2008 roku zaś zaczęła składać deklaracje rozliczeniowe (...) w czerwcu 2008 roku osiągnęła zaś pierwszy dochód z umowy o cesję wierzytelności.

W ocenie Sądu, zgodnie z powyższym ustaleniami, należało uznać, iż J. T. faktycznie zaprzestała prowadzenia działalności regulowanej w zakresie usług prawnych w okresie od grudnia 2007 roku do marca 2008 roku. W okresie od kwietnia 2008 roku do formalnego jej zawieszenia faktycznie prowadził działalność gospodarczą, wchodzącą w zakres jej zawodu. Bez znaczenia pozostaje tu fakt czy skarżąca prowadziła tą działalność w formie indywidualnej kancelarii radcy prawnego czy też na podstawie umów cywilnoprawnych.

Była to działalność ciągła, wynikająca z umów zawartych wprawdzie w 2005 i 2006 roku, ale nie wykonanych w całości. Wnioskodawczyni sama podała, że zajmowała się w 2009 roku ściąganiem zaległych należności, jakie scedowały na nią, w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej firmy (...) S.A. w L. w upadłości oraz (...) Sp. z o.o. w W.. Ściąganie przejętego zadłużenia było więc w tym wypadku czynnością wynikającą w prowadzonej działalności gospodarczej. W tym sensie więc działalność ta nie miała „otwartego” charakteru – nie była prowadzona w ramach ogłoszeń, reklam, czy tym podobnych form pozyskiwania ewentualnych, nowych klientów. Miała ona jednak charakter zarobkowy i przychód z nią związany wnioskodawczyni rozliczała w Urzędzie Skarbowym. Nadto skarżąca zajmowała się w spornym okresie całokształtem kwestii organizacyjnych, związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – ponosiła koszty związane z utrzymaniem siedziby, w tym koszty jej remontów. Opłacała koszty paliwa, telefon, który potrzebny był jej do kontaktów z dłużnikami, dokonywała w siedzibie działalności remontów, kupowała artykuły biurowe.

Ciągłość działalności gospodarczej to – biorąc pod uwagę znaczenie językowe tej cechy – powtarzające się, regularnie występujące i trwające czynności. Jest przeciwstawna incydentalności, sporadyczności, okazjonalności
i jednorazowości, nie jest natomiast zaprzeczeniem sezonowości –
– tak: Powałowski A, komentarz do art. 2 [w:] Powałowski A. (red.) Ustawa
o swobodzie działalności gospodarczej. Komentarz, „ABC” 2007.

Celem wprowadzenia przesłanki ciągłości działalności było wyłączenie
z definicji działalności gospodarczej czynności jednorazowych. Jednakże przesłanki tej nie należy utożsamiać z koniecznością wykonywania działalności bez przerwy. Istotny jest zamiar powtarzalności określonych czynności celem osiągnięcia dochodu (uzasadnienie wyroku NSA z 28.04.2011 r., II OSK 333/11).

Należy przy tym wskazać, że okoliczność wpisu do ewidencji działalności gospodarczej nie przesądza rzeczywistego wykonywania działalności gospodarczej. Jak to bowiem jednomyślnie potwierdza orzecznictwo oraz doktryna, wpis ten ma charakter jedynie deklaratoryjny.
Co najwyżej rodzi on obalalne domniemanie prawne, którego wniosek może zostać obalony za pomocą wszelkich środków dowodowych (por. np. uzasadnienia wyroków: SN z 18.10.2011 r., III UK 43/11; WSA w Gdańsku
z 16.12.2010 r. III SA/Gd 556/10).

Wnioskodawczyni jednakże w toku przeprowadzonego postępowania nie wykazała, w ocenie Sądu, ze w spornym okresie faktycznie nie prowadziła działalności gospodarczej. Wskazują na to regularnie dokonywane przez nią czynności zmierzające do utrzymania tej działalności, osiągane (choć nieregularnie) dochody.

Zasadnie więc Oddział ZUS uznał, iż w okresie od 1 kwietnia 2008 roku, tj. od miesiąca w którym wnioskodawczyni złożyła po raz pierwszy po okresie zawieszenia deklarację(...), prowadziła ona w sposób faktyczny działalność gospodarczą w zakresie usług prawnych. Stan taki miał miejsce do dnia 28 czerwca 2010 roku tj. do dnia formalnego zawieszenia tej działalności. Z tego względu odwołanie skarżącej podlegało oddaleniu.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c., orzeczono, jak w wyroku.