Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 października 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 29 października 2015 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa S. K.

przeciwko (...)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie

z dnia 27 marca 2015 r. sygn. akt I C 320/14

oddala apelację.

Janusz Leszek Dubij Jarosław Marek Kamiński Dariusz Małkiński

UZASADNIENIE

Powód S. K. złożył pozew o zapłatę na jego rzecz przez każdego z pozwanych , a mianowicie (...) K. K. i P. K. kwot po 250. 000 zł tytułem zadośćuczynienia i 250. 000 zł tytułem odszkodowania.

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny w wyroku z dnia 27 marca 2015 r. wydanym w sprawie o sygn. akt: I C 320/14 oddalił w całości powództwo w stosunku do obojga pozwanych ( pkt I ) i zasądził od powoda na rzecz pozwanych kwoty po 60 zł tytułem zwrotu kosztów procesu ( pkt II ).

Rozstrzygnięcie powyższe poprzedziły następujące ustalenia faktyczne i prawne.

Zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia 29 sierpnia 2001 r. zapadłym w sprawie o sygn. akt : I Ns 175/00, zmienionym następnie w postanowieniu Sądu Okręgowego w Olsztynie wydanym w sprawie o sygn. akt : I Ca 495/01, została zniesiona współwłasność nieruchomości położonej w Ś. przy ul. (...), składającej się z działki nr (...) o powierzchni 642 m ², zabudowanej domem mieszkalnym parterowym i budynkiem gospodarczym murowanym oraz szopami drewnianymi , dla której w Sądzie Rejonowym w Szczytnie prowadzona była księga wieczysta KW nr (...) w ten sposób, że nieruchomość wymienioną w całości przyznano na wyłączną własność wnioskodawcy S. K.. W orzeczeniu tym zasądzono też od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki postępowania Z. W. kwotę 20. 750 zł tytułem spłaty jej udziału we współwłasności w czterech półrocznych ratach po 5. 187,50 zł każda, poczynając od pierwszego półrocza 2002 r. , z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminom płatności poszczególnych rat , zaś koszty postępowania pomiędzy wnioskodawcą i uczestniczką postępowania wzajemnie zniesiono i nakazano ściągnięcie od ostatniej z wymienionych kwoty 278, 10 zł na rzecz Skarbu Państwa, w pozostałej części zwalniając ją i wnioskodawcę z ponoszenia kosztów sądowych.

Na podstawie wskazanego tytułu wykonawczego (...)w postępowaniu prowadzonym pod sygn. akt : (...) wyegzekwował kwotę 1.298,99 zł do dnia 18.04.2003 r. i kwotę 1.086,80 zł do dnia 06.03.2006 r. a w sprawie o sygn. akt : (...) postępowanie egzekucyjne zakończono. Aktualnie na podstawie powyższego tytułu wykonawczego (...) K. K. prowadzi postępowanie egzekucyjne o sygn. akt : (...).

Z kolei prawomocnym wyrokiem z dnia 30 czerwca 2010 r. wydanym w sprawie o sygn. akt : I C 125/09 Sąd Rejonowy w Szczytnie w sprawie z powództwa S. K. przeciwko (...) D. K. i Skarbowi Państwa – Prezesowi Sądu Okręgowego w Olsztynie o zapłatę kwoty 50 000 zł i Z. W. o zapłatę kwoty 75.000 zł odrzucił pozew przeciwko(...) D. K. i Skarbowi Państwa – Prezesowi Sądu Okręgowego w Olsztynie o zapłatę za okres od 2002 r. do lipca 2005 r. a w pozostałej części powództwo oddalił zaś co do pozwanej Z. W. zasądził od niej kwotę 3.800 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 07.10.2009 r. i w pozostałej części powództwo oddalił. Orzekając o kosztach procesu Sąd zasądził od powoda na rzecz Skarbu Państwa kwotę 2.400 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, zaś na rzecz pozwanej Z. W. kwotę 106,80 zł, oddalił wniosek (...) o zasądzenie od powoda na jego rzecz zwrotu kosztów procesu i nie obciążył pozwanej Z. W. kosztami sądowymi, od uiszczenia których powód został zwolniony.

W sprawie o sygn. akt : II W 525/10 Sąd Rejonowy w Szczytnie wyrokiem z dnia 16.12.2010 r. uznał Z. W. za winną popełnienia wykroczenia z art. 124 § 1 Kodeksu wykroczeń, polegającego na wybiciu w dniu 09.09.2010 r. około godz. 14:30, 4 szyb o wymiarach 40 cm x100 cm w oknie budynku mieszkalnego , o łącznej wartości 188 zł , na szkodę S. K.. Za wskazany czyn została wymierzona obwinionej kara nagany i zwolniono ją od kosztów postępowania w całości.

Przed (...) toczyły się także postępowania w sprawach o sygnaturach akt: I C 23/11, I C 607/06 i I C 319/14, przy czym nie dotyczyły one powoda S. K. ani żadnego z pozwanych.

(...) prowadził postępowanie egzekucyjne za sygn. akt : (...) na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w S. z dnia 27.06.2002 r. , w którym nakazano pozwanej Z. W., W. K. oraz małoletniej M. W. (1) i M. W. (2), aby wydały powodowi S. K. nieruchomość położoną w Ś. przy ul. (...) oraz zasądzono kwotę 700 zł z odsetkami ustawowymi. W innej sprawie (...)o sygn. akt : (...)prowadzona była egzekucja należności na rzecz S. K. od Z. W. na podstawie wyroku Sądu Rejonowego wS. z dnia 12.07.2005 r. wydanego w sprawie o sygn. akt : I C 184/04 w kwocie 3.100 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 12.07.2005 r.

Aktualnie postępowania w sprawach o sygn. akt : (...) zostały zakończone, a akta zarchiwizowano i zniszczono.

(...) prowadził także postępowania egzekucyjne w sprawach o sygnaturach akt :(...), przy czym nie dotyczyły one powoda ani pozwanych.

W ocenie Sądu, powód w żaden sposób nie udowodnił, że pozwani są wobec niego zobowiązani do zapłaty odszkodowania lub zadośćuczynienia.

Wyżej wymieniony , poza ogólnymi stwierdzeniami zawartymi w pozwie i kolejnych pismach procesowych, iż pozwani w okresie od roku 2000 do roku 2011 prowadzili wobec niego nielegalną egzekucję, wyłudzili od niego podwójne spłaty oraz zastraszali go lub też prowadzili egzekucję na podstawie nieważnego wyroku, nie udowodnił zasadności swoich roszczeń i nie wykazał na czym konkretnie polegały działania pozwanych powodujące szkodę w jego majątku lub uszczerbek niemajątkowy. S. K. nie wykazał też związku pomiędzy działaniami pozwanych a swoim pogorszonym stanem zdrowia oraz na czym miał polegać związek pozwanych z działaniami Z. W., której przypisuje odpowiedzialność za doprowadzenie do śmierci jego babci S. C. i brata.

Zaoferowane przez powoda dowody w postaci akt postępowań sądowych prowadzonych w sprawach cywilnych i sprawie o wykroczenie toczących się przed Sądem Rejonowym w S.o sygn. akt : I C 23/11, I C 607/06, I C 319/14, I C 125/09 i II W 525/10 potwierdziły jedynie, iż takie postepowania przed tym Sądem się toczyły oraz zakończyły się orzeczeniami o określonej treści. Powód poza orzeczeniami zapadłymi w powołanych przez siebie postępowaniach, nie wskazał na żadne konkretne dokumenty zawarte w aktach tych spraw czy wynikające z nich okoliczności, które miałyby udowodnić stawiane przez niego tezy. Jednocześnie z akt sądowych nie wynika by prowadzone przeciwko powodowi postępowania egzekucyjne były nielegalne lub nieważne było orzeczenie wydane w sprawie o sygn. akt : I Ns 175/00, stanowiące tytuł wykonawczy, na którym opiera się postępowanie egzekucyjne w sprawie o sygn. akt : (...)

Wskazane przez powoda postępowania toczące się za sygnaturami akt : I C 23/11, I C 607/06 i I C 319/14 nie dotyczyły stron tego procesu. Analogiczna sytuacja miała też miejsce w sprawach egzekucyjnych o sygn. akt : (...) co wynika z informacji (...) , z kolei akta egzekucyjne spraw o sygn. : (...) zostały zarchiwizowane i zniszczone, wobec czego przeprowadzenie z nich dowodu było niemożliwe.

Akta postępowań sądowych same w sobie stanowią jedynie dowód prowadzenia określonych czynności, zaś zadaniem Sądu nie jest samodzielne poszukiwanie w nich dokumentów mogących potwierdzać lub zaprzeczać twierdzeniom stron.

Na powodzie, jako dochodzącym zapłaty odszkodowania i zadośćuczynienia, zgodnie z art. 6 k.c. , ciążył obowiązek wykazania jakie konkretne zdarzenia lub zachowania pozwanych doprowadziły do powstania w jego majątku uszczerbku lub doprowadziły do wyrządzenia mu szkody niemajątkowej, tj. krzywdy. Stosownie do art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

Z powyższego wynika, iż nałożenie obowiązku naprawienia szkody uzależnione jest od zaistnienia przesłanek, którymi są: 1) zdarzenie, z którym na określonych zasadach normy prawne wiążą obowiązek naprawienia szkody przez dłużnika; 2) szkoda i 3) związek przyczynowy, pozwalający ustalić, że zdarzenie jest przyczyną szkody. Żadna z tych okoliczności nie została przez powoda udowodniona i z tej przyczyny Sąd oddalił powództwo w całości w stosunku do obojga pozwanych.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 2 k.p.c. , ograniczając je do poniesionych przez pozwanych kosztów dojazdu na rozprawę.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł powód , który zaskarżył orzeczenie w całości i zażądał uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji , a ponadto zarzucił , iż wyrok zapadł w następstwie korupcji. Powołał się na błędne ustalenia faktyczne Sądu oraz zarzucił pozwanym kłamstwa a ponadto popełnienie szeregu przestępstw . W związku z tymi zarzutami domagał się ukarania pozwanych z urzędu i ich ścigania.

Sąd Apelacyjny zważył , co następuje :

Apelacja pozwanego jest bezzasadna.

Sąd odwoławczy w niniejszej sprawie podziela w całości ustalenia faktyczne i motywy prawne Sądu Okręgowego oraz z uwagi na ich spójność , rzeczowość , niedowolność i respektowanie granic swobodnej oceny dowodów ( art. 233 § 1 k.p.c.) uznaje je za własne , co uchyla potrzebę ich ponownej prezentacji.

Zarzut błędnych ustaleń faktycznych ( ew. sprzeczności ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego) powiązany jest z nieprawidłowym odtworzeniem przez sąd zdarzeń i okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy lub sformułowaniem niewłaściwych wniosków na podstawie prawidłowych ustaleń faktycznych. Uchybienia tego rodzaju materializują się więc w niezgodności ustaleń i wniosków sądu z treścią odpowiednio zebranych i ocenionych w sprawie dowodów ( por. S.A. w Warszawie z dnia 19 lutego 2015 r. , VI A Ca 419/14 , LEX nr 1661267 oraz w wyroku z dnia 2 czerwca 2015 r. , I A Ca 1790/14 , LEX nr 1747293 ).

Prawidłowo zgłoszony przez stronę materiał dowodowy , poddany następnie ocenie sądu na zasadzie art. 233 § 1 k.p.c. , stanowi w istocie punkt wyjścia instancyjnej oceny powyższych zarzutów. W tym kontekście zgodzić się należy z poglądem Sądu Okręgowego o niemożności obciążenia sądu obowiązkiem zbierania materiału dowodowego na użytek strony lub dociekania , które dokumenty dostępne we wskazanych przez powoda zbiorach archiwalnych ( w tym aktach zakończonych prawomocnie spraw sądowych ) stanowią najbardziej optymalne z punktu widzenia tej strony narzędzie dowodowe. Konkluzja tej treści pozostaje w związku z nakazem precyzyjnego wskazania we wniosku dowodowym i postanowieniu sądu wydanym na zasadzie art. 236 k.p.c. konkretnych dokumentów zawartych w aktach innej sprawy sądowej , z przytoczeniem okoliczności , które mają znaleźć potwierdzenie w treści tych dokumentów ( por. S.N. w tezie 2 wyroku z dnia 10 listopada 1966 r. , II PR 269/66 , LEX nr 6071 oraz w wyroku z dnia 27 stycznia 1999 r. , II CKN 798/97 , LEX nr 50747 ).

Powód przytoczył w swoich wystąpieniach procesowych szereg sygnatur akt spraw sądowych i egzekucyjnych na poparcie jego ogólnikowych tez o bezprawnych działaniach pozwanych , które miały doprowadzić do bliżej nieskonkretyzowanych uszczerbków po jego stronie i nie sposób przyjąć , że w/w wywiązał się w ten sposób z wynikającego z art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. obowiązku udowodnienia twierdzeń , z których wywodzi on skutki prawne. Sądy obu instancji nie dostrzegły w tych warunkach potrzeby poszukiwania i dopuszczania w interesie powoda dowodów z urzędu.

W świetle aktualnego orzecznictwa Sądu Najwyższego i poglądów wyrażonych w literaturze przedmiotu, dopuszczenie dowodu z urzędu może nastąpić jedynie wówczas, gdy sąd nie dysponuje możliwością zrekapitulowania zebranego materiału dowodowego, czy też wyprowadzenia z niego konkretnych, zamykających ustalenia wniosków (por. S.N. w wyroku z dnia 22 marca 2007 r., III CSK 375/06, LEX nr 308863; A. Górski, Dopuszczalność dowodu z urzędu a zarzucalność procesowa tej czynności sądu cywilnego, Pal. 2001, nr 11-12). Dopuszczenie dowodu z urzędu nie może mieć jednak miejsca wówczas, gdy sąd niejako zastępuje stronę zobowiązaną do dowodzenia. Takie działanie sądu może bowiem prowadzić do naruszenia konstytucyjnego prawa do bezstronnego sądu i odpowiadającego mu obowiązku przestrzegania zasady równego traktowania stron - art. 32 ust. 1 i art. 45 ust. 1 Konstytucji RP (zob. S.N. w wyrokach : z dnia 12 grudnia 2000 r., V CKN 175/00, OSP 2001, z. 7-8, poz. 116; z dnia 3 kwietnia 2003 r., II PK 223/02, LEX nr 190750). Znajduje to również odzwierciedlenie w sformułowanej w orzecznictwie strasburskim zasadzie równości broni stron każdego procesu cywilnego, wkomponowanej w pojęcie rzetelności procesu sądowego w rozumieniu art. 6 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. Nr 61, poz. 284, ze zm.). Istotnym przy tym jest, że uprawnienie sądu do przeprowadzenia dowodu z urzędu pozostaje uprawnieniem procesowym w toku całego postępowania dowodowego, także w postępowaniu apelacyjnym i nie może przekształcić się w procesowy obowiązek sądu (zob. S.N. w wyroku z dnia 17 kwietnia 2008 r., I CSK 79/08, LEX nr 395251).

Powód wywodzi swoje roszczenia z bezprawnych jego zdaniem działań pozwanych dokonanych na jego szkodę w związku z prowadzeniem postępowań egzekucyjnych ( przez pozwanego ad 1 jako komornika aktualnego i pozwanego ad 2 jako byłego komornika). Zgodnie zaś z art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. O komornikach sądowych i egzekucji ( Dz. U. 2015.790.j.t.- dalej „u.k.s.e.”) komornik jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działania lub zaniechania przy wykonywaniu czynności.

Pojęcie "przy wykonywaniu czynności", obejmuje wszystkie, przewidziane w art. 2 u.k.s.e., działania i zaniechania o charakterze władczym zmierzające do realizacji celu egzekucji i brak podstaw do ograniczenia ich do tych, które nie miały charakteru przestępczego. Odstępstwo takie dotyczyć mogłoby jedynie czynności dokonywanych "przy okazji" czynności egzekucyjnych ( tak S.N. w postanowieniu z dnia 25 lutego 2015 r. , IV CSK 302/14 , LEX nr 1665354 ). Odpowiedzialność komornika ma zawsze charakter osobisty i ponosi ją nie tylko komornik, który pełni tę funkcję w dacie wytoczenia pozwu, ale również komornik, którego czynności lub zaniedbania wyrządziły szkodę. Zastępca komornika ponosi odpowiedzialność tak jak komornik, a więc w granicach dokonanych czynności odpowiada osobiście za szkodę wyrządzoną działaniem niezgodnym z prawem niezależnie od tego, czy pełni nadal tę funkcję ( tak S.N. w wyroku z dnia 30 października 2014 r. , II CSK 60/14 , LEX nr 1598683 ).

Źródłem odpowiedzialności komornika jest więc bezprawność rozumiana jako niezgodność jego zachowania towarzyszącego czynnościom egzekucyjnym z normatywnym wzorcem wynikającym z obowiązujących przepisów i klauzul generalnych. Powód , pomimo przypisywania pozwanym popełnienia szeregu czynów karalnych , nie wskazał i nie udowodnił , że konkretne zachowania pozwanych podejmowane w związku z prowadzonymi z jego udziałem egzekucjami były bezprawne w tym znaczeniu , że naruszały obowiązujące regulacje i wynikające z nich wzorce ; również domniemane uszczerbki majątkowe i moralne , których miał doznać powód , zachowały do końca procesu w obu instancjach charakter niepotwierdzonych ( ale kwestionowanych przez strony ) deklaracji.

Mając na uwadze powyższe , orzeczono jak w sentencji na zasadzie art. 385 k.p.c.

(...)