Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 12 marca 2015 r. powodowie A. T. i M. T., reprezentowani przez adwokata, domagali się zasądzenia od pozwanego (...) S.A. kwoty 6.101,92 zł tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 03 października 2013 r. do dnia zapłaty. Ponadto powodowie wnieśli o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

Uzasadniając żądanie pozwu wskazano, że dnia 29.08.2013 r. powodowie zgłosili u pozwanego szkodę dotyczącą pojazdu marki P. (...) o nr rej. (...) w celu uzyskania odszkodowania z polisy AC serii (...) wynikającej z zawarcia umowy ubezpieczenia z dnia 18.12.2012 r. oraz aneksu serii (...) z dnia 06.05.2013 r. Podano, że pozwany zakład ubezpieczeń w decyzji z dnia 02.10.2013 r. odmówił wypłaty odszkodowania uzasadniając ją brakiem umowy ubezpieczenia AC w ewidencji pozwanego. Powołano się na okoliczność, że aneks do umowy ubezpieczeniowej został zawarty w imieniu pozwanego za pośrednictwem agenta R. P., a właściciel pojazdu uiścił składkę ubezpieczeniową na rzecz zakładu ubezpieczeń. Podkreślono, że umowa ubezpieczenia pomiędzy stronami została zawarta, a pozwany przyjął do ubezpieczenia samochód w zakresie potencjalnych szkód. Przedstawiono argumentację o zasadności roszczenia powodów z uwagi na potwierdzenie zawarcia umowy poprzez doręczenie ubezpieczającym dokumentu polisy, powołując się na art. 809 k.c. oraz na art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1450), wedle którego za szkody wyrządzone przez agenta ubezpieczeniowego w związku z wykonywaniem czynności agencyjnych odpowiada zakład ubezpieczeń, na którego rzecz agent działa. W uzasadnieniu wysokości żądanego odszkodowania powołano się na zaświadczenie – zestawienie kosztów sporządzone przez przedsiębiorcę, który przeprowadził naprawę pojazdu. W odniesieniu do żądania odsetek wskazano, że powodowie domagają się ich naliczenia od upływu 30 dni od zawiadomienia zakładu ubezpieczeń o szkodzie, od dnia następnego od daty otrzymania decyzji o odmowie wypłaty odszkodowania. W pozwie zawarto nadto wniosek o zabezpieczenie powództwa.

Postanowieniem z dnia 19 marca 2015 r. Sąd Rejonowy w Wągrowcu oddalił wniosek o zabezpieczenie powództwa.

Pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. ( dalej (...) ), reprezentowany przez radcę prawnego, w odpowiedzi na pozew z dnia 08 kwietnia 2015 r., domagał się oddalenia powództwa w całości, a nadto obciążenia powodów kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany potwierdził, że prowadził postępowanie likwidacyjne o nr (...) dotyczące roszczeń powodów zgłoszonych w związku ze szkodą w pojeździe marki P. o nr rej. (...) powstałą w dniu 29.08.2013 r. obejmującą uszkodzenie tylnych lewych drzwi. W uzasadnieniu pozwany wskazał, że w postępowaniu likwidacyjnym obliczył wysokość należnego odszkodowania, lecz pismami z dnia 02.10.2013 r. i 07.11.2013 r. odmówił powodom jego wypłaty z tej przyczyny, że nie wstąpili skutecznie do umowy ubezpieczenia auto casco przedmiotowego pojazdu jako jego nowi właściciele. (...) podniósł, że powodowie w tym zakresie nie uzyskali pisemnej zgody pozwanego zgodnie z postanowieniami § 63 ust. 1 i 2 Ogólnych warunków ubezpieczeń komunikacyjnych ustalonych uchwałą zarządu pozwanego nr (...) z dnia 31.01.2012 r. ( dalej OWU). Ponadto pozwany przyznał, że została zawarta umowa ubezpieczenia AC potwierdzona polisą (...) nr (...) dotycząca pojazdu marki P. (...) o nr rej. (...) przez ubezpieczającego Lider Centrum Doradztwa (...) na okres od 21.12.2012 r. do 20.12.2013 r. Pozwany zakwestionował natomiast przeniesienie uprawnień z tej umowy ubezpieczenia na powodów aneksem (...) nr (...) zawartym pomiędzy A. T. a R. P. działającą jako agent ubezpieczeniowy (...). Pozwany potwierdził, że na dzień 06.05.2013 r. R. P. posiadała umocowanie do wykonywania w imieniu i na rzecz pozwanego czynności wskazanych w treści udzielonego jej pełnomocnictwa stanowiącego załącznik do umowy agencyjnej zawartej w dniu 18.02.2013 r. Podniesiono, że zakres udzielonych agentowi umocowań nie pozwalał na przenoszenie praw z umowy ubezpieczenia AC na nowonabywcę pojazdu, a (...) nie wyraził na to zgody, która wedle postanowień OWU była konieczna dla skuteczności umowy. Pozwany zakwestionował również wskazywaną przez powodów wysokość szkody, negując przydatność dowodu z dokumentu prywatnego i wskazując, że nie posiada on waloru opinii biegłego sądowego i nie korzysta z rangi przynależnej takiemu środkowi dowodowemu.

W piśmie procesowym z dnia 05 maja 2015 r. pełnomocnik powodów podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie, jak również podniósł, że na skutek przeniesienia prawa własności pojazdu na powodów jako jego nabywców przeszedł ogół praw i obowiązków zbywcy, w tym ciężary i prawa związane z ubezpieczeniem.

Pełnomocnik pozwanego w piśmie procesowym z dnia 13.07.2015 r. podniósł, że poprzedni właściciel pojazdu marki P. – J. S. po sprzedaży tego samochodu uzgodnił z pozwanym przeniesienie nadpłaty tej składki w wysokości 716 zł na umowę ubezpieczenia dotyczącą należącego do niego pojazdu marki V. (...).

W toku rozprawy strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska i wykluczyły możliwość zawarcia ugody.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. S. w dniu 18.12.2012 r. zawarł z (...) umowę ubezpieczenia komunikacyjnego dotyczącą pojazdu marki P. (...) o nr rej. (...) obejmującą ubezpieczenie OC, AC, (...), potwierdzoną polisą serii (...) i opłacił składkę ubezpieczeniową. Umowa ubezpieczenia AC została zawarta na następujących warunkach: w wariancie serwisowym, bez dobrowolnego udziału własnego ubezpieczającego i franszyzy integralnej. Zgodnie z § 17 ust. 2, ust. 3 pkt 1, ust. 4-6 OWU w przypadku szkody częściowej koszty naprawy pojazdu ustalane są na podstawie cen części zamiennych zakwalifikowanych do wymiany – w wariancie serwisowym – cen części oryginalnych serwisowych na podstawie rachunków lub faktur zweryfikowanych przez (...) S.A.

okoliczność bezsporna, nadto dowód kopia polisy z dnia 18.12.2012 r. /k. 11-12/, wydruk potwierdzenia wykonania przelewu /k. 25/, OWU /k. 60/

W dniu 17.04.2013 r. J. S. sprzedał swoim teściom – małżonkom A. i M. T. przedmiotowy samochód. Przy sprzedaży pojazdu strony nie prowadziły żadnych rozmów w kwestii dalszego ubezpieczenia AC, natomiast J. S. przekazał powodom posiadany przez niego dokument polisy ubezpieczenia pojazdu w (...) serii (...). Następnie powodowie w maju 2013 r. zarejestrowali samochód jako posiadacze – nowy nr rej. (...).

dowód: zeznania świadka J. S. /k. 92-93/, zeznania powoda A. T. /k. 72-73 i k. 94/

Następnie A. T. w dniu 06.05.2013 r. w D. zawarł u agenta ubezpieczeniowego działającego w imieniu (...) aneks do umowy ubezpieczenia, której stroną uprzednio był J. S. – dokument o serii (...). Jako strony umowy wskazano powodów A. i M. T. jako posiadaczy pojazdu oraz (...), a przedmiotem ubezpieczenia była odpowiedzialność za szkody w pojeździe marki P. (...). Podpisanie aneksu do umowy poprzedziła rozmowa telefoniczna powoda z agentem, jak również R. P. rozmawiała telefonicznie z pracownicą oddziału (...) w N. zasięgając informacji, czy jest uprawniona do podpisania w imieniu zakładu ubezpieczeń tego rodzaju dokumentu, bez precyzowania jakiej konkretnej umowy ma dotyczyć aneks.

dowód: kopia aneksu do polisy z dnia 06.05.2013 r. /k. 13-14/, zeznania świadka R. P. / k. 74-75/, zeznania powoda A. T. /k. 72-73 i k. 94/

W dniu zawarcia aneksu do umowy R. P. była umocowana do dokonywania czynności agencyjnych – do zawierania w imieniu i na rzecz (...) umów ubezpieczeń majątkowych – na podstawie umowy agencyjnej zawartej w dniu 18.02.2013 r. o nr (...) oraz udzielonego na jej podstawie pełnomocnictwa ze wskazaniem rodzajów umów ubezpieczenia, do których zawierania agent posiadała umocowanie. W ramach zawartej z (...) umowy (§ 1 pkt 1 ppkt a) i pełnomocnictwa R. P. była upoważniona m.in. do zawierania w imieniu i na rzecz (...) S.A. umów ubezpieczenia AC pojazdów różnego rodzaju z zastrzeżeniem maksymalnej sumy ubezpieczenia oraz do zwiększania sumy ubezpieczenia i doubezpieczenia w zakresie określonym w treści pełnomocnictwa. OWU w § 63 ust. 1-3 przewidywał możliwość przeniesienia prawa z umowy ubezpieczenia AC na nabywcę pojazdu, przewidując warunek wyrażenia zgody przez (...).

okoliczności bezsporne, nadto dowód: kopia umowy agencyjnej i pełnomocnictwa dla R. P. oraz OWU / k. 60/

R. P. jako agent (...) na podstawie § 9 ust. 1 umowy agencyjnej miała obowiązek rozliczania dokumentów potwierdzających zawarcie umów ubezpieczenia, zainkasowanych składek oraz dokumentacji fotograficznej, tzn. w odstępach dwutygodniowych osobiście przekazywać do oddziału (...) w N. m.in. egzemplarze umów zawartych za jej pośrednictwem; w maju 2013 r. w ramach wykonania tej powinności do agencji pozwanego zawiozła m.in. aneks serii (...).

dowód: zeznania świadka R. P. / k. 74-75/, kopia umowy agencyjnej i pełnomocnictwa dla R. P. / k. 60/

Po przekazaniu umowy do oddziału (...) pozwany do sierpnia 2013 r. nie wystosował do powodów, ani do agenta za pośrednictwem którego aneks został zawarty, żadnej informacji o braku potwierdzenia zawartej umowy lub o jej akceptacji.

dowód: zeznania świadka R. P. / k. 74-75/, zeznania powoda A. T. /k. 72-73 i k. 94/

W dniu 29.08.2015 r. w P. M. T. podczas wyjazdu z garażu uszkodziła tylne lewe drzwi od pojazdu marki P. (...) o nr rej. (...).

okoliczności bezsporne

Następnie powódka w tym samym dniu dokonała zgłoszenia szkody w (...) oraz zleciła wykonanie naprawy powypadkowej samochodu w zakładzie (...) Stacja Obsługi (...) L. w P., należącym do sieci naprawczej (...). Równocześnie upoważniła zakład naprawczy do wypłaty na jego rzecz odszkodowania przyznanego przez (...).

dowód: zgłoszenie szkody, zlecenie naprawy i upoważnienie z dnia 29.08.2013 r. – w aktach szkody /k. 60/

Pozwany przyjął zgłoszenie szkody i przeprowadził postępowanie likwidacyjne, w toku którego przeprowadził własną wycenę kosztów naprawy pojazdu, kalkulując wysokość wydatków na naprawę w wysokości 4.072,88 zł, przy zastosowaniu 30 % urealnienia na części zamienne. Następnie pismem z dnia 02.10.2013 r. odmówił wypłaty odszkodowania wskazując, że z ewidencji (...) nie wynika, aby umowa ubezpieczenia AC na przedmiotowy pojazd została zawarta przez powodów. Przedmiotowe stanowisko zostało podtrzymane również po rozpoznaniu odwołania w decyzji z dnia 07.11.2013 r., w której pozwany powołał się brak wymaganego przez OWU wyrażenia zgody na przeniesienie na powodów praw z umowy ubezpieczenia zawartej przez poprzedniego właściciela pojazdu.

okoliczności bezsporne, nadto dowód: kopie pism pozwanego z dnia 02.10.2013 r. oraz z dnia 07.11.2013 r. /k. 15 i 18/, kosztorys w systemie E. – w aktach szkody /k. 60/

We wrześniu 2013 r. Autoryzowana Stacja Obsługi (...) L. w P. przeprowadziła naprawę samochodu marki P. (...) o nr rej. (...) i za tę usługę wystawiła fakturę o nr (...) na kwotę 6.101,92 zł.

dowód: zaświadczenie z dnia 24.02.2015 r. /k. 26/

Koszt naprawy samochodu powodów w przedmiotowym zakładzie naprawczym poniosła R. P., które poczuwała sie do odpowiedzialności w związku z odmową wypłaty odszkodowania przez (...) powodom, z którymi jest spowinowacona. Po tym jak agent uregulowała należność za fakturę rozmawiała z A. T., który zapewnił ją, że postara się o zwrot pieniędzy w ramach odszkodowania od zakładu ubezpieczeń oraz zobowiązał się do przekazania jej odszkodowania wypłaconego przez (...) lub zasądzonego wyrokiem Sądu.

dowód: zeznania świadka R. P. / k. 74-75/, zeznania powoda A. T. /k. 72-73 i k. 94/

W piśmie z dnia 06.03.2014 r. powodowie wystąpili do Sądu Rejonowego w Wągrowcu z zawezwaniem do próby ugodowej przeciwko (...) S.A.; postępowanie było prowadzone pod sygn. I Co 282/14. Pozwany w piśmie z dnia 03.11.2014 r. złożył oświadczenie o braku możliwości zawarcia ugody w przedmiotowej sprawie.

okoliczności bezsporne, nadto dowód: dokumenty w aktach sprawy I Co 282/14

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych powyżej dowodów.

Autentyczność przedstawionych przez powodów i pozwanego dokumentów nie była co do zasady kwestionowana przez strony, jak również nie wywołała żadnych uzasadnionych wątpliwości Sądu co do ich prawdziwości. Zgodnie z art. 245 k.p.c. stanowiły one dowód tego, że osoby, które je podpisały złożyły oświadczenie zawarte w ich treści. W związku z powyższym Sąd w całości uwzględnił je przy odtwarzaniu stanu faktycznego. Fakt niekwestionowania przez strony treści kserokopii dokumentów znajdujących się w aktach sprawy pozwolił nadto na potraktowanie tychże kserokopii jako dowodów pośrednich istnienia dokumentów o treści im odpowiadającej.

Strona pozwana nie negując autentyczności dokumentu zaświadczenia sporządzonego przez warsztat naprawczy podniosła zarzut, że stanowi ono jedynie dokument prywatny, nie posiadający rangi dowodu z opinii biegłego. W ocenie Sądu z uwagi na fakt, że zaświadczenie to pochodzi od przedsiębiorcy, którego warsztat naprawczy należy do sieci naprawczej (...), zarzut pozwanego jest chybiony. Nie jest tak, że przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego rzeczoznawcy jest absolutnie konieczne w każdej sprawie, której przedmiotem jest odszkodowanie z umowy ubezpieczenia pojazdu; dowód ten, który zawsze skutkuje przedłużeniem postępowania i zwiększeniem jego kosztów, jest wymagany jedynie wówczas, gdy twierdzenia strony powodowej i przedstawiane na tą okoliczność dowody, nie mogą być uznane za dostateczne w rozumieniu art. 6 k.c. Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie – odmiennie niż w większości spraw podobnego rodzaju, gdzie wysokość szkody jest podawana przez stronę powodową szacunkowo - nie zachodziła potrzeba uwzględnienia wniosku ewentualnego o powołanie biegłego sformułowanego w pozwie, gdyż przedmiotowe zaświadczenie stanowi wiarygodny dowód na wykazanie wysokości kosztów naprawy pojazdu należącego do powodów. Sąd miał przy tym na względzie dwie okoliczności: po pierwsze, naprawa została przeprowadzona i zaświadczenie wystawione przez przedsiębiorstwo należące do sieci naprawczej (...), a zatem przez samego pozwanego uznane za dostatecznie godne zaufania; po drugie suma kosztów naprawy wynikająca z zaświadczenia nie różni się znacząco od kalkulacji sporządzonej przez pozwanego, gdy wziąć pod uwagę, że z całkowicie niezrozumiałych względów dla pojazdu ubezpieczonego w zakresie AC w wariancie serwisowym, a zatem z uprawnieniem do domagania się naprawy przy użyciu części oryginalnych, zastosował 30-procentowe zmniejszenie cen typowe dla tzw. zamienników, jak również przyjął stosunkowo niską jak na rynkowe realia stawkę roboczogodziny na poziomie 50 zł. Stąd Sąd uznał, że zaświadczenie przedstawione przez powodów jest w wyższym stopniu wiarygodne niż kalkulacja opracowana przez pozwanego. Zarazem zaświadczenie nie wskazuje na szacunkowy koszt naprawy pojazdu, lecz na wysokość realnie poniesionych w tym zakresie wydatków.

Oceniając zeznania świadków R. P. i J. S. Sąd miał na względzie, że są osobami spowinowaconymi z powodami i z tej przyczyny mogli potencjalnie składać zeznania w taki sposób, aby akcentować okoliczności korzystne dla małżonków T.. Niemniej analiza ich rzeczowych i logicznych zeznań wskazuje, że w istocie w odniesieniu do żadnego z faktów mających istotne znaczenie dla sprawy, oświadczenia świadków nie stoją w sprzeczności z twierdzeniami pozwanego, który przede wszystkim kwestionował uprawnienie agenta do zawarcia aneksu do umowy ubezpieczenia OC i nie zaprzeczał przedstawianym przez powodów okolicznościom faktycznym sprawy. Zarazem znaczna część wypowiedzi świadków znajdowała potwierdzenie w zebranych dokumentach lub wyjaśnieniach A. T.. Z kolei świadek J. S. nie pamiętał już dokładnie okoliczności związanych z podnoszonym przez zakład ubezpieczeń przeniesieniem niewykorzystanej części składki na inny pojazd i z uwagi na upływ czasu od zdarzenia, nie sposób zarzucić świadkowi celowego uchylenia się od odpowiedzi na pytania z tym związane.

Brak było również podstaw, aby odmawiać wiarygodności zeznaniom powodów, w szczególności A. T.. Również w przypadku powoda treść jego zeznań skupiała się wokół zagadnień, które nie miały charakteru spornych, a same zeznania korelowały z treścią przedstawionych dokumentów oraz zeznaniami świadków. Wymaga podkreślenia, że pozwany nie zgłaszał twierdzeń, ani nie dowodził okoliczności pozostających w opozycji do wypowiedzi powoda, w szczególności tych odnoszących się do braku zawiadomienia powodów o ewentualnym niepotwierdzeniu umowy oraz porozumienia z R. P. o zwrocie wyłożonych przez nią wydatków na naprawę pojazdu.

Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

W analizowanej sprawie spór koncentrował się przede wszystkim wokół kwestii dopuszczalności zawarcia przez agenta (...) aneksu do umowy ubezpieczenia AC i związania pozwanego warunkami umowy ubezpieczenia, której stroną są powodowie.

Zgodnie z art. 805 § 1 k.c. zawierając umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie, w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. W myśl art. 809 § 1 i 2 k.c. ubezpieczyciel zobowiązany jest potwierdzić zawarcie umowy dokumentem ubezpieczenia, a w razie wątpliwości umowę uważa się za zawartą z chwilą doręczenia ubezpieczającemu dokumentu ubezpieczenia.

W niniejszej sprawie nie może ulegać wątpliwości, że agent R. P. działała w imieniu i na rzecz (...), zaś podpisany przez powoda A. T. dokument aneksu do umowy ubezpieczenia serii (...) stanowił dokument ubezpieczenia w rozumieniu art. 809 k.c. Pozwany zgłosił zarzut, że R. P. przy zawieraniu przedmiotowego aneksu przekroczyła zakres pełnomocnictwa udzielonego jej w oparciu o umowę agencyjną z dnia 18.02.2013 r. o nr (...) oraz zarzut naruszenia warunków przeniesienia praw z umowy ubezpieczenia określonych w § 63 ust. 1-3 OWU.

Analiza zapisów umowy agencyjnej oraz pełnomocnictwa udzielonego R. P. wskazuje, że nie przewidziano w nim wprost umocowania do składania w imieniu (...) oświadczenia o wyrażeniu zgody na przeniesienie praw z umowy ubezpieczenia, o której mowa w § 63 OWU, którego treść winna być znana agentowi. Pozwany ma zatem rację, że agent przekroczyła zakres swoich uprawnień. Niemniej Sąd musiał mieć na względzie, że zapisy umowy agencyjnej i opartego na niej pełnomocnictwa nie były znane powodom w dacie zawierania aneksu do umowy ubezpieczenia. Nadto wymaga podkreślenia, że z treści § 63 ust. 1-3 OWU nie wynika, jaki podmiot działający w imieniu zakładu ubezpieczeń jest uprawniony do wyrażenia zgody. Z tej przyczyny, nawet przy przyjęciu założenia, że A. T. zostały doręczone OWU oraz był znany określony w § 63 ust. 3 OWU wymóg zgody (...) na przeniesienie praw z umowy ubezpieczenia na inną osobę, to nie sposób od niego jako przeciętnego konsumenta wymagać świadomości, że agent, z którym zawierał aneks do umowy ubezpieczenia AC, mógł nie posiadać uprawnienia do wykonywania tej czynności w imieniu i na rzecz (...) oraz że wymagana jest dodatkowa odrębna zgoda; z perspektywy ubezpieczającego R. P. była reprezentantem ubezpieczyciela.

Stąd kluczowe znaczenie dla rozpoznania niniejszej sprawy miał art. 760 ³ k.c. Stosownie do treści tego przepisu w razie gdy agent zawierający umowę w imieniu dającego zlecenie nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres ( falsus procurator), umowę uważa się za potwierdzoną, jeżeli dający zlecenie niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o zawarciu umowy nie oświadczy klientowi, że umowy nie potwierdza. Norma wyrażona w tym przepisie ma charakter bezwzględny. W konsekwencji dla stwierdzenia nieważności umowy konieczne jest ustalenie, że dający zlecenie, niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o zawarciu umowy, złożył klientowi oświadczenie, że umowy nie potwierdza. W doktrynie trafnie wskazuje się, że „milczenie dającego zlecenie powoduje, że umowa jest ważna. W związku z tym, że z milczeniem dającego zlecenie ustawa wiąże skutek prawny w postaci potwierdzenia umowy, konstrukcję tę można określić mianem ‘milczącego potwierdzenia umowy’. Nadto „oświadczenie woli dającego zlecenie o niepotwierdzeniu umowy powinno zostać złożone klientowi. Zostaje ono złożone z chwilą, gdy dotarło do klienta, ewentualnie zostało wprowadzone do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, że mógł się zapoznać z jego treścią (art. 61 k.c.). Termin do złożenia takiego oświadczenia został określony jako „niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o zawarciu umowy”. Dający zlecenie powinien więc je złożyć bez nieuzasadnionej zwłoki ( L. Ogiegło (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. II, 2011, s. 678, wskazuje na wymóg braku jakiejkolwiek zwłoki), w zwykłym toku czynności. Z uwagi na to, że milczenie rodzi skutki prawne, w interesie dającego zlecenie, który nie zamierza potwierdzać umowy, jest jak najszybsze, natychmiastowe oświadczenie klientowi swojej woli” . ( K. Kopaczyńska – Pieczniak, Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania - część szczególna. Tom III pod red. A. Kidyby, teza 2 i 3 do art. 760 ³, wyd. LEX 2014).

W realiach niniejszej sprawy nie było przez pozwanego kwestionowane, że dokument aneksu został przekazany przez R. P. do oddziału (...) w N. zgodnie z postanowieniami umowy agencyjnej. (...) nie zgłaszał twierdzeń, ani nie podjął choćby próby wykazania, że agent nie dochowała w tym zakresie swoich obowiązków wynikających z umowy agencyjnej. Stąd w ustalonym stanie faktycznym należało przyjąć, że najpóźniej 20.05.2013 r. agent przekazała aneks i w ocenie Sądu - nawet zważywszy na konieczność przyjęcia dodatkowego terminu na wewnętrzny obieg dokumentów, ich analizę i ewentualną reakcję ubezpieczyciela, w tym wystąpienie z informacją do klienta - niezwłoczny termin dla dającego zlecenie na złożenie powodom oświadczenia o nie potwierdzeniu umowy kończył się z upływem czerwca 2013 r. Tymczasem w niniejszej sprawie (...) nie zaprzeczał wskazywanej przez powodów i R. P. okoliczności, że aż do dnia zgłoszenia szkody przez M. T. w żadnej formie nie powiadomił powodów bezpośrednio lub za pośrednictwem R. P., że zawartej przez nich umowy ubezpieczenia AC pojazdu nie potwierdza. Ciężar dowodu w tym zakresie zgodnie z reguła wyrażoną w art. 6 k.c. spoczywał na pozwanym. Tym samym powodowie mogli pozostawać w usprawiedliwionym przekonaniu, że zawarty aneks do umowy ubezpieczenia jest wiążący, a pojazd marki P. (...) jest objęty ochroną ubezpieczeniową. W przypadku otrzymania od (...) informacji o niepotwierdzeniu ważności umowy mieliby natomiast możliwość zawarcia innej umowy ubezpieczenia AC. W konsekwencji pozwany na skutek 3-miesięcznego milczenia po zawarciu aneksu, nie ma podstaw do uchylania się od odpowiedzialności względem powodów. Bez znaczenia jest w związku z tym okoliczność, czy J. S. porozumiał się z (...) o przeniesieniu niewykorzystanej części składki na inny pojazd. Odrębnym zagadnieniem jest natomiast ewentualna odpowiedzialność agenta za wyrządzoną dającemu zlecenie szkodę. Stanowisko to znajduje poparcie w orzeczeniu Sądu Najwyższego, który w wyroku z dnia 16.09.2009 r. stwierdził, że „nieważność umowy ubezpieczenia w rezultacie zawinionego działania agenta ubezpieczeniowego, skutkująca brakiem możliwości wypłacenia na jej podstawie odszkodowania, nie uwalnia zakładu ubezpieczeń od obowiązku wypłaty odszkodowania. Podstawą prawną roszczenia jest bowiem art. 11 ust. 1 ustawy z 22.5.2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. Nr 124, poz. 1154) w związku z art. 760 ³ KC” ( sygn. akt II CSK 112/09, publ. M.Prawn. 2009/20/1083).

Skoro roszczenie powodów okazało się uzasadnione co do zasady należało rozstrzygnąć kwestię wysokości należnego odszkodowania. Pojęcie odszkodowania w prawie ubezpieczeniowym jest takie same jak w innych działach prawa cywilnego ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2003 r. sygn. akt V CKN 1668/00, publ. LEX nr 83827).

Zgodnie z art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła, odwołując się do teorii adekwatnego związku przyczynowego. Natomiast z § 2 tego przepisu wynika, że w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł ( damnum emergens), oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono ( lucrum cessans), a zatem przepis wyraża zasadę pełnego odszkodowania. Natomiast ustalenia istnienia i wielkości szkody w danym przypadku dokonuje się za pomocą metody dyferencyjnej, która nakazuje przyjąć za szkodę różnicę między rzeczywistym stanem dóbr poszkodowanego z chwili dokonywania ustaleń a stanem hipotetycznym, jaki istniałby, gdyby do zdarzenia sprawczego nie doszło. Nie ulega wątpliwości, że naprawienie szkody ma zapewnić całkowitą kompensatę doznanego uszczerbku, nie dopuszczając zarazem jednak do nieuzasadnionego wzbogacenia poszkodowanego. Z art. 363 § 1 k.c. wynika zaś, że naprawienie szkody winno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej; w konsekwencji za sumę „odpowiednią” należy uznać taką, która umożliwi pokrzywdzonemu przywrócenie stanu poprzedniego sprzed daty powstania szkody.

W niniejszej sprawie sposób obliczenia odszkodowania określała nadto zawarta umowa ubezpieczenia AC oraz OWU w § 17, gdzie przedstawiono tryb kalkulacji odszkodowania w przypadku szkody częściowej (a taką niewątpliwie stanowiło następstwo zdarzenia z dnia 29.08.2013 r. skutkujące wyłącznie uszkodzeniem tylnych drzwi) m.in. dla pojazdów ubezpieczonych w wariancie serwisowym. Należało mieć na względzie, że zapisy umowy przewidywały opcję kalkulacji odszkodowania w sposób korzystny dla ubezpieczonego, tj. w wariancie serwisowym, bez udziału własnego i franszyzy integralnej. Z przyczyn omówionych już szczegółowo we wcześniejszej części uzasadnienia Sąd uznał, że zaświadczenie wystawione przez Autoryzowana Stacja Obsługi (...) L. w P. potwierdzające poniesienie wydatków na naprawę pojazdu na sumę 6.101,92 zł stanowi wiarygodny dowód dokumentujący wysokość poniesionej szkody. Strona powodowa wykazała zatem, że roszczenie o odszkodowanie w żądanej wysokości jest zasadne.

Sąd przy rozpoznawaniu przedmiotowej sprawy miał również na uwadze fakt, że wydatek na pokrycie kosztów naprawy pojazdu należącego do powodów nie ponieśli oni sami, lecz R. P., która spełniła świadczenie nienależne w rozumieniu art. 410 § 2 k.c.; nie była bowiem zobowiązana względem osoby, której świadczyła. Niemniej pomiędzy A. T. i R. P. została zawarta umowa, na podstawie której zobowiązał się on do zwrotu tej kwoty na jej rzecz po zakończeniu postępowania przed Sądem. Tym samym powodowie doznali szkody polegającej na zwiększeniu się ich pasywów.

Stosownie do treści art. 481 § 1 k.c. wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, jeżeli dłużnik spóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, natomiast § 2 tego przepisu stanowi, że jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. W myśl art. 817 § 1 i 2 k.c. zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie, chyba że okazałoby się, że w tym terminie nie jest możliwe wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania. W takiej sytuacji odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później niż po upływie 90 dni od zgłoszenia szkody. Skoro odszkodowanie winno być zapłacone do 30-go dnia od zgłoszenia szkody (czyli 29.09.2013 r.) i nie wystąpiły żadne szczególne okoliczności utrudniające obliczenie szkody – skoro kalkulacja kosztów naprawy sporządzona przez pozwanego została wykonana już 29.08.2013 r., to ustawowe odsetki należą się od 03 października 2013 r. zgodnie z żądaniem pozwu.

W konsekwencji w pkt 1 wyroku Sąd zasądził na rzecz powodów solidarnie kwotę 6.101,92 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 03 października 2013 r.

O kosztach rozstrzygnięto na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w związku z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. i obciążono nimi pozwanego w całości jako stronę, która przegrała spór, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy. Na koszty poniesione przez powodów składała się opłata sądowa w kwocie 306,00 zł oraz koszty zastępstwa procesowego dla strony reprezentowanej przez adwokata w kwocie 1.200,00 zł obliczone na podstawie § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r., nr 163, poz. 1348 ze zm.) wraz z opłatą skarbową od dokumentu pełnomocnictwa w wysokości 17 zł (jak w pkt 2 wyroku).

SSR Katarzyna Szymczewska

ZARZĄDZENIE

Proszę:

1)  odnotować w kontrolce uzasadnień,

2)  orzeczenie wraz z uzasadnieniem przeznaczone do anonimizacji i opublikowania zgodnie z kartą kwalifikacyjną poniżej;

3)  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy:

- pełnomocnikowi pozwanego r. pr. M. S.;

4)  za 14 dni od doręczenia lub z apelacją.

W., dnia 26 października 2015 r.

SSR Katarzyna Szymczewska

KARTA KWALIFIKACYJNA ORZECZENIA

1)  sygn. akt I C 208/15;

2)  wyrok z dnia 05.10.2015 r.;

3)  hasło tematyczne orzeczenia: odszkodowanie;

4)  podstawa prawna orzeczenia: art. 805 k.c., art. 760 ³ k.c.

5)  istotność orzeczenia: 3;

6)  teza orzeczenia – nietezowane.

SSR Katarzyna Szymczewska