Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Mariusz Bartnik

Protokolant: st. sekr. sąd. Aneta Graban

po rozpoznaniu w dniu 30 października 2015 r. w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z powództwa A. P. (1)

przeciwko Bankowi (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w G.

o zapłatę

I.zasądza od pozwanego Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. na rzecz A. P. (1) kwotę 77.543,13 zł (siedemdziesiąt siedem tysięcy pięćset czterdzieści trzy 13/100) złote wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty od dnia 7 stycznia 2015 r. do dnia zapłaty;

II.oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.zasądza od pozwanego Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. na rzecz A. P. (1) kwotę 4348 (cztery tysiące trzysta czterdzieści osiem) złotych tytułem zwrotu kosztów opłaty od pozwu oraz kwotę 3617 (trzy tysiące sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 kwietnia 2015 r. powód A. P. (1) domagał się zasądzenia od pozwanego Banku (...) SA z siedzibą w G. kwoty 86.952,51 zł wraz z odsetkami ustawowymi wyliczonymi szczegółowo w pozwie oraz kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu wskazywał, że z wniosku pozwanego, w oparciu o tytuł wykonawczy w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) z 7 lutego 2012 r., zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Chełmie z dnia 11 września 2013 r. sygn. akt I Co 192/13, Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Piasecznie T. G. prowadził przeciwko niemu egzekucję. W toku postępowania wyegzekwował od niego na rzecz pozwanego banku kwotę łącznie 86.952 zł oraz kwotę 7569 zł, zwróconą następnie powodowi. Tymczasem postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności zostało uchylone postanowieniem Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 17 września 2014 r. sygn. akt II Cz 422/14, następnie zaś postępowanie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności umorzono postanowieniem Sądu Rejonowego w Chełmie z dnia 5 grudnia 2014 r. sygn. akt I Co 2241/14. Samo zaś postępowanie egzekucyjne umorzono postanowieniem z dnia 12 marca 2015 r. Z powyższego powód wywiódł, że świadczenie wyegzekwowane na podstawie powyższego tytułu wykonawczego stało się wobec odpadnięcia podstawy świadczenia świadczeniem nienależnym, a wyegzekwowane kwoty winny zostać mu zwrócone. Zaznaczył jednak, że pomimo wezwania do dobrowolnego zwrotu świadczenia, pozwany tego nie uczynił. (k. 2-6)

Bank (...) SA z siedzibą w G. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego wg norm przepisanych.

Pozwany podniósł zarzut braku legitymacji procesowej po stronie pozwanego. Wyjaśniał, że powód był poręczycielem w zakresie umowy kredytu zawartej ze spółką (...) Sp. z o. o. Umowa ta wobec braku spłaty kredytu została wypowiedziana, a pozwany bank po uzyskaniu tytułu wykonawczego przeciwko dłużnikom, w tym powodowi, wszczął egzekucję przeciwko spółce (...) oraz B. P.. Następnie, wobec konieczności prowadzenia postępowania egzekucyjnego przeciwko pozostałym dłużnikom, wystawił dalszy bankowy tytuł egzekucyjny i wystąpił o nadanie mu klauzuli wykonalności. Pozwany wskazał, że na postanowienie w przedmiocie nadania klauzuli z dnia 11.09.2013 r. powód wniósł zażalenie, jednakże już po jego wniesieniu pozwany sprzedał wierzytelność wynikającą z przedmiotowej umowy kredytu, pomniejszając jej wysokość o kwoty, jakie pozwany uzyskał w toku postępowań egzekucyjnych. W konsekwencji uznał, że to nie przeciwko pozwanemu bankowi, ale przeciwko aktualnemu wierzycielowi powód winien kierować roszczenia wynikające z przedmiotowej umowy. Pozwany wyjaśniał dalej, że już po sprzedaży wierzytelności uzyskał postanowienie Sądu Okręgowego w Lublinie uchylające wcześniejsze postanowienie z 11.09.2013 r., jednakże w zaistniałych okolicznościach nie było już podstaw prawnych do wystawienia tytułu egzekucyjnego, skoro bank nie był już wierzycielem powoda, wobec czego nie miał możliwości uzupełnienia braków formalnych postępowania klauzulowego. W konsekwencji przedmiotowe postępowanie zostało umorzone. Pozwany podkreślał, że uchylenie postanowienia nadającego klauzulę dalszemu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nastąpiło wyłącznie ze względów formalnych i nie miało żadnego wpływu na istnienie obowiązku zapłaty należności wynikającej z umowy kredytu przez powoda na rzecz pozwanego - do czasu skutecznej sprzedaży wierzytelności. Z tych względów wszelkie środki uzyskane przez pozwanego w toku egzekucji prowadzonej przeciwko powodowi zaksięgowane zostały na poczet spłaty zobowiązania, pomniejszając wartość wierzytelności sprzedanej umową z dnia 22.08.2014 r. Z ostrożności procesowej podniesiono również zarzut, iż powód nie wykazał, że to z jego majątku wyegzekwowano kwotę roszczenia, skoro postępowanie egzekucyjne w sprawie (...) prowadzone było zarówno przeciwko powodowi, jak i A. P. (2). Nadto nie wykazano, że to na rzecz pozwanego zostały przekazane przedmiotowe środki. (k. 29-32)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 7 marca 2007 r. pozwany Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. zawarł ze spółką (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w C. umowę kredytu na finansowanie przedsięwzięć w rachunku kredytowym Nr (...).

Zabezpieczeniem spłaty udzielonego kredytu był m. in. weksel in blanco kredytobiorcy, poręczony przez udziałowców spółki, w tym B. P., A. P. (2) oraz powoda A. P. (1).

Zarówno powód, jak i pozostali poręczyciele wekslowi podpisali oświadczenie o poddaniu się egzekucji prowadzonej przez Bank na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego do kwoty 390.000 zł, zastrzegając, że bank może wystąpić o nadanie temu tytułowi klauzuli wykonalności do dnia 31 stycznia 2025 r.

[okoliczność bezsporna, nadto potwierdzona odpisem umowy kredytu k. 34-41, regulaminu kredytowania klientów biznesowych k. 42-48, aneksu nr (...) z dnia 7.07.2007 r. k. 49, oświadczeń o poddaniu się egzekucji k. 53-55, oświadczeń k. 56-58 ]

W związku z nieuregulowaniem należności z tytułu spłaty udzielonego spółce (...) kredytu, pozwany Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. wypowiedział umowę z dnia 7 marca 2007 r.

Następnie w dniu 7 lutego 2012 r. Bank wystawił przeciwko (...) Sp. z o. o. w C., B. P., powodowi A. P. (1) oraz jego żonie A. P. (2) bankowy tytuł egzekucyjny oznaczając go numerem (...).

[okoliczność bezsporna, nadto kopia bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) k. 61-62, ]

Postanowieniem z dnia 6 maja 2013 r. sygn. akt I Co 192/13 Sąd Rejonowy w Chełmie nadał powyższemu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności przeciwko dłużnikom (...) Sp. z o. o. w C., B. P., A. P. (2), A. P. (1), których zobowiązanie wynika z umowy kredytu na finansowanie przedsięwzięć w rachunku bankowym nr (...) zawartej dnia 7 marca 2007 r., przy czy zastrzegł, że łączna suma świadczenia dłużnika nie może przekroczyć kwoty 390.000 zł.

[okoliczność bezsporna, nadto kopia postanowienia z dnia 6.05.2013 r. sygn. akt I Co 192/13 Sądu Rejonowego w Chełmie k. 59-60, kopia bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) k. 61-62 wraz z klauzulą k. 63]

W oparciu o powyższy tytuł wykonawczy pozwany bank wszczął egzekucję przeciwko (...) Spółce z o. o. oraz B. P..

Następnie Bank (...) SA wystąpił z wnioskiem o wydanie kolejnego bankowego tytułu egzekucyjnego opatrzonego klauzulą wykonalności, wskazując na potrzebę prowadzenia egzekucji także przeciwko powodowi oraz jego żonie A. P. (2). Do wniosku załączono jednak bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) z dnia 7 lutego 2012 r. o treści identycznej z tym, który dołączony był do pierwszego wniosku i któremu nadano już klauzulę wykonalności w sprawie I Co 192/13.

Postanowieniem z dnia 11 września 2013 r. sygn. akt I Co 1328/13 Sąd Rejonowy w Chełmie wydał Bankowi (...) SA dalszy tytułu wykonawczy obejmujący powyżej opisany bankowy tytuł egzekucyjny, któremu Sąd ten nadał klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 6 maja 2013 r. - w celu prowadzenia egzekucji z majątku dłużników i oznaczając go liczbą porządkową II.

W uzasadnieniu wyjaśniono, że pierwszy tytuł wykonawczy wydany wierzycielowi został załączony do wniosku o wszczęcie egzekucji i skierowany do komornika sądowego celem prowadzenia egzekucji przeciwko dłużnikom - spółce (...) Sp. z o. o. oraz B. P.. Wobec powyższego uzasadnionym było wydanie dalszego tytułu wykonawczego w celu prowadzenia egzekucji z majątku pozostałych dłużników - A. P. (2) i A. P. (1).

[okoliczność bezsporna, nadto dokumenty w aktach Sądu Rejonowego w Chełmie sygn. akt I Co 2241/14: wniosek k. 2-2v (kopia k. 64-65 akt niniejszych), postanowienie z dnia 11.09.2013 r. k. 16-16v (kopia k. 66-67 akt niniejszych), ponadto bankowy tytuł egzekucyjny wraz z klauzulą k. 68-69, odpis skrócony aktu małżeństwa k. 123]

W oparciu o powyższy tytuł wykonawczy na wniosek pozwanego Banku (...) SA egzekucję przeciwko powodowi A. P. (1) i jego żonie A. P. (2) wszczął Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Piasecznie T. G..

Postępowanie prowadzono pod sygn. akt (...).

W toku postępowania komornik wyegzekwował kwoty:

- w dniu 6 grudnia 2013 r. 419,05 zł;

- w dniu 23 grudnia 2013 r. 2958,50 zł;

- w dniu 30 grudnia 2013 r. 11.000 zł;

- w dniu 30 stycznia 2014 r. 12.200 zł;

- w dniu 7 lutego 2014 r. 415 zł;

- w dniu 28 lutego 2014 r. 12.220 zł;

- w dniu 4 marca 2014 r. 6 zł;

- w dniu 28 marca 2014 r. 12.220 zł;

- w dniu 29 kwietnia 2014 r. 11.160 zł;

- w dniu 26 maja 2014 r. 1493,96 zł;

- w dniu 28 maja 2014 r. 11.430 zł;

- w dniu 30 czerwca 2014 r. 11.430 zł.

Nadto wyegzekwowano kwotę 7569 zł, następnie zwróconą A. P. (1).

[okoliczność bezsporna, nadto potwierdzona zaświadczeniem Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Piasecznie T. G. z dnia 10.02.2015 r. k. 9, zawiadomieniem z dnia 25.11.2013 r. k. 10]

Z wyegzekwowanych kwot przekazano wierzycielowi kwotę 77.543,13 zł, w tym zwrot zaliczki 358,46 zł. Z pozostałych środków pokryto częściowo opłatę egzekucyjną oraz koszty postępowania

[dowód: zaświadczenie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Piasecznie T. G. z dnia 10.02.2015 r. k. 9, kopia postanowienia z dnia 12.03.2015 r. (...) k. 18-18v, k. 89-90]

Środki egzekwowane od A. P. (1) w kwocie łącznie 81.660 zł pochodziły z wynagrodzenia za pracę uzyskiwanego przez powoda w okresie od grudnia 2013 r. do czerwca 2014 r.

[dowód: zaświadczenie z 14.07.2015 r. k. 124]

W międzyczasie, w dniu 22 sierpnia 2014 r. pozwany Bank (...) SA z siedzibą w G. zawarł z (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w L. umowę sprzedaży wierzytelności, której przedmiotem były niesporne i wymagalne wierzytelności pieniężne w stosunku do spółki (...) Sp. z o. o., wynikające z tytułu dokonanych czynności bankowych ewidencjonowanych na rachunku (...) i (...), w tym m. in. wierzytelność wynikającą z umowy kredytu z dnia 7 marca 2007 r. Umową tą Bank przeniósł na nabywcę wierzytelności wg stanu zadłużenia na dzień sporządzenia umowy wraz z zabezpieczeniami m. in. wekslami in blanco, w tym wekslem poręczonym przez powoda.

[dowód: odpis umowy sprzedaży z dnia 22.08.2014 r. k. 70-76]

Do dnia zawarcia umowy sprzedaży weksel in blanco, poręczony przez powoda, nie został wypełniony, powód zaś nie był wezwany do jego wykupu.

[dowód: okoliczność bezsporna, nadto potwierdzona kopią weksla k. 133-134]

Powód wniósł zażalenie na postanowienie Sądu Rejonowego w Chełmie z dnia 11 września 2013 r. sygn. akt I Co 1328/13.

Postanowieniem z dnia 17 września 2014 r. sygn. akt II Cz 422/14 Sąd Okręgowy w Lublinie uchylił zaskarżone postanowienie i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Chełmie, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego.

W uzasadnieniu zarzucono, że sąd I instancji nie rozpoznał istoty sprawy w kontekście regulacji zawartej w przepisach art. 793 kpc oraz art. 96 ust. 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (t. jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 72 poz. 665 ze zm.). Wskazano, że bank, występując o wydanie kolejnego bankowego tytułu wykonawczego, dołączył do wniosku bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) z dnia 7 lutego 2012 r., identyczny z tym, któremu już nadano klauzulę wykonalności. W tym drugim tytule nie został podany cel, ze względu na który tytuł został wystawiony i inny numer niż tytułu pierwszego, z czego wywiedziono, że nie można go traktować jako dalszego tytułu egzekucyjnego w rozumieniu art. 96 ust. 3 Prawa bankowego. Wobec powyższego wskazano, że w dalszym postępowaniu Sąd Rejonowy winien wezwać wnioskodawcę do złożenia dalszego tytułu egzekucyjnego, któremu ma być nadana klauzula wykonalności, a następnie rozpoznać ponownie wniosek.

[okoliczność bezsporna, nadto potwierdzona dokumentami z akt Sądu Rejonowego w Chełmie sygn. akt I Co 2241/14: postanowienie z dnia 17.09.2014 r. sygn. akt II Cz 422/14 Sądu Okręgowego w Lublinie k. 43-46 (kopia k. 11-13, k. 78-82akt niniejszych)]

Zarządzeniem z dnia 7 listopada 2014 r. sygn. akt I Co 2241/14 wezwano pełnomocnika wierzyciela - pozwanego w niniejszej sprawie Banku - do złożenia dalszego tytułu egzekucyjnego, któremu ma być nadana klauzula wykonalności, zawierającego elementy wskazane w uzasadnieniu Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 17 września 2014 r., w tym cel, ze względu na który tytuł ma być wydany i inny numer niż tytułu pierwszego - w terminie tygodniowym pod rygorem zawieszenia postępowania oraz nakazał doręczyć pełnomocnikowi wierzyciela odpis pisma dłużnika A. P. (1), zobowiązując m. in. do oświadczenia, czy w związku z zawarciem umowy sprzedaży wierzytelności pomiędzy bankiem a (...) SA w L. podtrzymuje wniosek złożony w niniejszej sprawie czy też wniosek ten cofa ze zrzeczeniem się roszczenia czy też bez zrzeczenia - w terminie tygodniowym pod rygorem uznania, że wniosek ten cofa ze zrzeczeniem się roszczenia.

Wobec niewykonania zarządzenia przez pełnomocnika wierzyciela w zakreślonym terminie postanowieniem z dnia 5 grudnia 2014 r. sygn. akt I Co 2241/14 Sąd Rejonowy w Chełmie umorzył postępowanie w sprawie.

[okoliczność bezsporna, nadto potwierdzona dokumentami z akt Sądu Rejonowego w Chełmie sygn. akt I Co 2241/14: postanowienie z dnia 5.12.2014 r. k.70-70v (kopia k. 14-14v, 87-88 akt niniejszych), postanowienie z dnia 12.02.2015 r. k. 95-97 (kopia k. 15-17 akt niniejszych), zarządzenie z 7.11.2014 r. k. 63 (kopia k. 84 akt niniejszych), ponadto kopie zpo k. 85-86, ]

Postanowienie to uprawomocniło się z dniem 6 stycznia 2015 r.

[dowód: zpo - w aktach Sądu Rejonowego w Chełmie I Co 2241/14 k. 77-81]

Postanowieniem z dnia 12 marca 2015 r. sygn. akt (...) Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Piasecznie T. G. umorzył na wniosek wierzyciela wszczęte przeciwko A. P. (2) i A. P. (1) postępowanie egzekucyjne.

W treści postanowienia komornik wskazał, że na rzecz wierzyciela przekazano kwotę 77.543,13 zł.

[okoliczność bezsporna, nadto potwierdzona kopią postanowienia z dnia 12.03.2015 r. k. 18, 89-90]

Pismem z dnia 24 lutego 2015 r. powód wezwał pozwanego do zwrotu wyegzekwowanych w toku postępowania egzekucyjnego (...) kwot, pozwany jednak nie wpłacił żądanej sumy.

[okoliczność bezsporna, nadto odpis wezwania z 24.02.2015 r. k. 19, odpis książki nadawczej k. 20]

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w aktach sprawy w postaci szeregu dokumentów przedłożonych przez strony postępowania, stanowiących dokumenty związane z zawarciem umowy kredytowej przez pozwany Bank ze spółką (...) Sp. z o. o. z siedzibą w C., w tym weksel in blanco i deklarację wekslową, umowę sprzedaży z dnia 22.08.2014 r., kopie bankowych tytułów egzekucyjnych oraz zaświadczenie wydanego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Piasecznie T. G.. Sąd oparł się również o dokumenty z akt Sądu Rejonowego w Chełmie sygn. akt I Co 2242/14, w szczególności uwzględniając treść orzeczeń zapadłych w sprawie pod sygn. akt I Co 1292/13, I Co 1328/13 i I Co 2242/14. Sąd miał na względzie, że autentyczność powyższych dokumentów nie budziła żadnych wątpliwości, wobec czego mogły one stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie, które zresztą - co należy podkreślić - były całkowicie bezsporne. Strony bowiem różniły się jedynie oceną skutków prawnych zaistniałych zdarzeń, nie kwestionując ich przebiegu.

W ustalonych okolicznościach faktycznych w ocenie Sądu powództwo oparte o art. 410 § 1 i 2 kc w zw. z art. 405 kc. zasługuje na uwzględnienie co do zasady oraz w przeważającej części co do wysokości.

W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, że w sprawie ziściły się przesłanki zastosowania instytucji bezpodstawnego wzbogacenia i nienależnego świadczenia, wobec odpadnięcia podstawy świadczenia (conditio causa finita), na podstawie której doszło do wyegzekwowania od powoda należności na rzecz pozwanego banku.

Bezspornie ustalono, że Sąd Rejonowy w Chełmie postanowieniem z dnia 11 września 2013 r. sygn. akt I Co 1328/13 wydał pozwanemu dalszy tytuł wykonawczy obejmujący bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) w celu prowadzenia egzekucji z majątku powoda i jego żony. Powołując się na ów tytuł pozwany bank zwrócił się do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Piasecznie T. G., który wszczął na tej podstawie postępowanie egzekucyjne. Następnie w jego toku wyegzekwowano od powoda kwotę 86.952,51 zł, z czego bezsprzecznie 77.543,13 zł przekazano na rzecz wierzyciela. Postanowienie z dnia 11 września 2011 r. zostało jednak skutecznie zaskarżone przez dłużnika - tj. powoda w niniejszym procesie, a Sąd II instancji, opierając się o art. 386 § 4 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc uchylił orzeczenie Sądu I instancji i przekazał sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania. Skutkiem tego rozstrzygnięcia było więc wyeliminowanie dalszego tytułu wykonawczego z obrotu prawnego. W konsekwencji uznać należy, że świadczenie spełnione przez powoda na podstawie uchylonego orzeczenia stało się świadczeniem nienależnym określonym w art. 410 § 2 kc, albowiem co prawda w chwili spełnienia świadczenia miało ono podstawę prawną, ta jednakże następnie odpadła, zwłaszcza że po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy w Chełmie ostatecznie postępowanie umorzył. To zaś zaktualizowało obowiązek bezpodstawnie wzbogaconego zwrotu otrzymanej od zubożonego korzyści na podstawie art. 405 kc w zw. z art. 410 kc. W ocenie Sądu powód może więc w tych okolicznościach domagać się skutecznie zwrotu wyegzekwowanych od niego sum.

W ocenie Sądu bez znaczenia są w tej sytuacji przyczyny, dla których Sąd Okręgowy w Lublinie uchylił postanowienie z dnia 11 września 2013 r., do czego odwołuje się pozwany bank podnosząc, że nawet jeśli przyjąć, że dalszy tytuł wykonawczy został wydany nieprawidłowo, to przyczyną tego były jedynie nieprawidłowości o charakterze formalnym, a jego uchylenie nie było spowodowane tym, że powód A. P. (1) nie był dłużnikiem pozwanego. Przeciwnie - jako poręczyciel był on nadal zobowiązany do zapłaty roszczenia z tytułu niespłaconego kredytu. W takich zaś okolicznościach wszelkie środki uzyskane w toku postępowania egzekucyjnego winny być zaliczone na poczet powstałego zadłużenia.

Oceny tej nie sposób jednak podzielić. Przede wszystkim należy podkreślić, że bez względu na okoliczności, jakie legły u podstaw podjęcia przez Sąd II instancji decyzji o uchyleniu skarżonego postanowienia, jej skutkiem jest zawsze wyeliminowanie tego orzeczenia z obrotu prawnego.

Po drugie, istotnie pozwany rację ma w tym, że uchybienia powodujące uchylenie postanowienia o wydaniu dalszego tytułu wykonawczego miały charakter formalny - w postępowaniu o wydanie dalszego tytułu wykonawczego czy też o wydanie dalszego bankowego tytułu egzekucyjnego sąd nie bada bowiem ewentualnych zarzutów merytorycznych odnoszących się do zobowiązania stwierdzonego bankowym tytułem egzekucyjnym czy też wydanym tytułem wykonawczym. Nie można jednak z powyższego wywieść prostego wniosku, że wobec tego wydanie bankowego tytułu egzekucyjnego było zawsze uzasadnione - należy podkreślić, że stosowne zarzuty mogą być podnoszone dopiero w drodze ewentualnego powództwa przeciwegzekucyjnego. Słusznie podkreśla Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 stycznia 2006 r. sygn. akt III CK 325/05 Lex nr 183597), że "Sądowa kontrola bankowych tytułów egzekucyjnych, dokonywana w postępowaniu klauzulowym, przeprowadzana jest w ograniczonym zakresie i nie może eliminować wszystkich wadliwości tych tytułów".

Wskazać należy, że w okolicznościach niniejszej sprawy nie było jednak potrzeby występowania przez powoda z powództwem opartym o art. 840 kc, gdyż sam tytuł wykonawczy, na podstawie którego prowadzono postępowanie egzekucyjne, został uchylony. W świetle jednak zgłoszonego zarzutu pozwanego zdaniem Sądu powód słusznie podnosił, że nie był poręczycielem kredytu, jak twierdzi pozwany bank. Nigdy nie zawarł bowiem z pozwanym bankiem cywilnoprawnej umowy poręczenia. Powyższe potwierdza treść dokumentów przedłożonych przez obie strony postępowania, w tym samej umowy kredytu, w której jako prawne zabezpieczenie spłaty nie wskazano poręczenia, a jedynie hipotekę umowną zwykłą, cesję wierzytelności z umowy ubezpieczenia budynków oraz weksel własny in blanco kredytobiorcy, poręczony przez udziałowców. Powód - czemu nie zaprzecza - podpisał weksel in blanco wystawiony jako zabezpieczenie spłaty kredytu przez spółkę (...) Sp. z o. o., stając się tym samym jedynie poręczycielem wekslowym. W konsekwencji jego odpowiedzialność z tego tytułu wobec pozwanego powstałaby dopiero wówczas, gdyby weksel ten został wypełniony, a powód wezwany do jego wykupienia. Tego jednak nie uczyniono ani przed wystawieniem bankowego tytułu egzekucyjnego ani też do dnia wyrokowania (co zostało przyznane przez pozwanego z piśmie procesowym z dnia 5.08.2015 r. k. 131). W takiej zaś sytuacji powód nie był zobowiązany do spłaty należności z tytułu niespłaconego kredytu, zaś bankowy tytuł egzekucyjny zdaniem Sądu został wystawiony przeciwko powodowi nieprawidłowo.

W ocenie Sądu słusznym jest więc stanowisko powoda, że skoro tytuł egzekucyjny, w oparciu o który pozwany uzyskał dochodzone niniejszym postępowaniem kwoty okazał się wadliwy, to kwoty te winny być przez pozwanego zwrócone, zwłaszcza że nie istniała żadna inna materialnoprawna podstawa do dochodzenia wierzytelności od powoda i przyjęcia, że świadczenie powoda zrealizowane na rzecz pozwanego banku było uzasadnione i należne. W świetle stanowiska orzecznictwa należy zresztą zaznaczyć, że oceny żądania powoda jako uzasadnionego nie zmieniłoby nawet ewentualne ustalenie, że gdyby pozwany wystawił prawidłowy tytuł egzekucyjny, również doszłoby do ściągnięcia należności. W przywoływanym już wyżej wyroku z dnia 11 stycznia 2006 r. Sąd Najwyższy wskazywał bowiem, że "nie ma zatem przekonywających argumentów, które przemawiałyby za zwolnieniem banku z odpowiedzialności deliktowej za szkody wyrządzone przeprowadzeniem egzekucji na podstawie tytułu egzekucyjnego (zaopatrzonego w klauzulę wykonalności) wystawionego z zawinionym naruszeniem prawa. W procesie o naprawienie takiej szkody bank nie może skutecznie ekskulpować się zarzutem podnoszącym, że doznany przez dłużnika uszczerbek powstałby także w przypadku ściągnięcia należności na podstawie tytułu wykonawczego obejmującego prawidłowo wystawiony bankowy tytuł egzekucyjny, a więc zaistnienia tzw. przyczyny rezerwowej, zapasowej.". Sąd podkreśla jednak, że w sprawie niniejszej brak było materialnych podstaw dla przyjęcia odpowiedzialności powoda, a bankowy tytuł egzekucyjny przeciwko niemu nigdy nie powinien być wystawiony.

Sąd podkreśla, że pozwany bank jest profesjonalistą i jako taki musi ponosić konsekwencje swoich nieprawidłowych działań Skoro więc tytuł egzekucyjny, w oparciu o który pozwany uzyskał dochodzone roszczenie, okazał się wadliwy, to kwoty wyegzekwowane na jego podstawie bank winien zwrócić.

Zdaniem Sądu bez znaczenia dla zasadności powództwa wytoczonego w sprawie niniejszej jest także kwestia dokonanej w dniu 22 sierpnia 2014 r. cesji wierzytelności na rzecz spółki (...) SA. Najistotniejszym jest bowiem fakt, że źródłem roszczeń powoda nie jest umowa kredytu z dnia 7 marca 2007 r., ale fakt spełnienia świadczenia nienależnego i art. 410 kc w zw. z art. 405 kc. Skoro tak, to powód słusznie uznał, że legitymowanym biernie winien być bank, na rzecz którego to świadczenie zostało spełnione. Sumy przekazane przez komornika weszły bowiem do majątku pozwanego i nadal tam pozostają mimo odpadnięcia podstawy prawnej. Tym samym to pozwany bank winien środki te zwrócić i brak jest w takiej sytuacji podstaw do przyjęcia, że powód powinien domagać się zwrotu środków przekazanych pozwanemu bankowi od spółki (...), która jedynie nabyła wierzytelność od pozwanego. Dodatkowo Sąd wskazuje, że zgodnie z postanowieniami umowy przedmiotem cesji była wierzytelność niesporna i wymagalna, mająca swe źródło w umowie kredytu z dnia 7 marca 2007 r., istniejąca w dacie zawarcia umowy cesji i wg stanu na ten dzień. Tym samym bank sprzedał wierzytelność w wysokości, która - jak uznawał - na dzień zawarcia umowy nie była spłacona, a więc już po zaliczeniu środków wyegzekwowanych od powoda.

W ocenie Sądu powód może w niniejszym postępowaniu dochodzić zwrotu spełnionego nienależnie świadczenia bez względu na to, że egzekucja prowadzona była przeciwko dwóm dłużnikom. tj. A. P. (2) i A. P. (1). Z przedłożonego przez stronę powodową odpisu skróconego aktu małżeństwa wynika bowiem, że dłużnicy pozostają w związku małżeńskim. Powód oświadczył również, że oboje małżonkowie pozostają we wspólności ustawowej, pozwany zaś powyższego nie podważał. Natomiast z zaświadczenia pracodawcy powoda wynika, że wyegzekwowane od A. P. (1) kwoty pochodziły z wynagrodzenia za pracę otrzymywanego przez powoda, które zgodnie z art. 31 § 2 pkt 1 kro stanowiło majątek wspólny małżonków.

Sąd ostatecznie uznał więc, że powództwo jest usprawiedliwione co do zasady.

Zdaniem Sądu nie może być ono jednak uwzględnione w pełnej wysokości. Jak bowiem wynika z poczynionych ustaleń, z wyegzekwowanej sumy 86.925,51 zł na rzecz pozwanego banku przekazano tylko część tj. 77.543,13 zł. W związku z tym uznać należy, że tylko taka kwota weszła do majątku pozwanego i mimo odpadnięcia podstawy świadczenia nadal w nim pozostaje. O taką też kwotę pozostaje on wzbogacony. Skoro więc powód występuje z roszczeniem opartym o art. 405 kc w zw. z art. 410 kc, tylko w tym zakresie może domagać się zwrotu świadczenia od pozwanego.

W konsekwencji Sąd w punkcie I wyroku na podstawie przywołanych przepisów zasądził od pozwanego Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. na rzecz powoda A. P. (1) kwotę 77.543,13 zł.

Jednocześnie na podstawie art. 481 kc w zw. z art. 455 kc orzeczono o odsetkach ustawowych za opóźnienie w spełnienia świadczenia, uznając, że należą się one od dnia następnego po dniu uprawomocnienia się postanowienia Sądu Rejonowego w Chełmie z dnia 5 grudnia 2014 r. sygn. akt I Co 2241/14 o umorzeniu postępowania w przedmiocie wydania kolejnego bankowego tytułu wykonawczego, tj. od dnia 7 stycznia 2015 r. Mimo bowiem wcześniejszego uchylenia postanowienia z dnia 11 września 2013 r. postanowieniem Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 17 września 2014 r., sprawa nadal była w toku, skoro przekazano ją do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Tym samym dopiero prawomocne zakończenie postępowania przed Sądem Rejonowym w Chełmie przesądziło o niewydaniu kolejnego bankowego tytułu wykonawczego w oparciu o art. 96 ust. 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe. Rozważając powyższe Sąd posiłkował się również stanowiskiem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 kwietnia 2011 r. (V CSK 332/10), który wyjaśniał, że: "Do nienależnych świadczeń należą te wymienione w art. 410 § 2 k.c., a jedno z nich związane jest z taką sytuacją, gdy w chwili spełnienia świadczenia jego prawna podstawa istniała, a odpadła już po spełnieniu go. Pojęcie odpadnięcia prawnej podstawy świadczenia łączy się z konkretną podstawą prawną w ramach wykonania zobowiązania, tworzącego tytuł prawny dla tego działania. Roszczenie o zwrot takiego świadczenia powstaje jedynie w wypadku ostatecznego i trwałego odpadnięcia podstawy prawnej, a nie powstaje w razie przejściowego jej odpadnięcia. W przypadku spełnienia świadczenia na podstawie orzeczenia sądowego, nieprawomocnego lub prawomocnego, następnie uchylonego, nie dochodzi do powstania roszczenia, jeżeli sprawa jest nadal w toku. Dopiero prawomocne zakończenie sprawy i oddalenie powództwa oznacza odpadnięcie podstawy wzbogacenia wobec braku tytułu prawnego wzbogacenia.".

W punkcie II oddalono powództwo w pozostałym zakresie tj. w zakresie nieuwzględnionego roszczenia głównego oraz żądania odsetek.

O kosztach rozstrzygnięto na podstawie art. 100 kpc. Sąd miał na względzie, że powód wygrał niniejszy proces co do zasady i w przeważającej części (ok. 90%) co do wysokości, wobec czego uznał, że uzasadnionym będzie nałożenie na stronę pozwaną obowiązku zwrotu całości kosztów procesu poniesionych przez powoda. Wobec powyższego w punkcie III wyroku zasądził na rzecz A. P. (1) od Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. kwotę 4348 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych - opłaty od pozwu oraz kwotę 3617 zł tytułem zwrotu kosztów wynagrodzenia pełnomocnika strony, ustaloną w oparciu o § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t. jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 461 ze zm.).