Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ zaoczny w stosunku do pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.

Dnia 10 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Mariusz Bartnik

Protokolant: st. sekr. sąd. Marzena Łabędkowska

po rozpoznaniu w dniu 03 listopada 2015 r. w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., M. U. (1) i M. U. (2)

o zapłatę,

1)zasądza solidarnie od pozwanych M. U. (1) i M. U. (2) na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 216.806,30 zł (dwieście szesnaście tysięcy osiemset sześć złotych 30/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 września 2012 roku do dnia zapłaty,

2)zasądza od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 6.806,30 zł ( sześć tysięcy osiemset sześć złotych 30/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 września 2012 roku do dnia zapłaty, z tym ustaleniem, że pozwana (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. odpowiada we wskazanym zakresie solidarnie z pozwanymi M. U. (1) i M. U. (2) co do należności zasadzonej w punkcie poprzedzającym,

3)zasądza solidarnie od pozwanych M. U. (1) i M. U. (2) na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 21.682 zł ( dwadzieścia jeden tysięcy sześćset osiemdziesiąt dwa złote ) tytułem zwrotu kosztów sądowych oraz kwotę 12.617 zł ( dwanaście tysięcy sześćset siedemnaście złotych ) tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

4)zasądza od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 682 zł ( sześćset osiemdziesiąt dwa złote ) tytułem zwrotu kosztów sądowych oraz kwotę 2.117 zł ( dwa tysiące sto siedemnaście złotych ) tytułem kosztów zastępstwa procesowego, z tym ustaleniem, że pozwana (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. odpowiada we wskazanym zakresie solidarnie z pozwanymi M. U. (1) i M. U. (2) co do należności zasadzonej w punkcie poprzedzającym,

5)wyrokowi nadaje rygor natychmiastowej wykonalności w stosunku do pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. .

UZASADNIENIE

Pozwem w postępowaniu nakazowym z dnia 21 września 2012 r. powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wniósł o zasądzenie od pozwanych (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. oraz M. U. (1) i M. U. (2) solidarnie kwoty 216.806,30 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 13 września 2012 r. do dnia zapłaty, a także o zasądzenie od nich solidarnie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej zawarł z pozwaną (...) sp. z o.o. umowę poręczenia numer (...), na podstawie której poręczył za jej zobowiązania kredytowe wynikające z umowy kredytu numer (...) zawartej z bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. do kwoty 350.000 zł. W związku z tym pozwana spółka dla zabezpieczenia ewentualnych roszczeń powoda złożyła do jego dyspozycji wystawiony przez siebie weksel in blanco poręczony przez pozwanych M. U. (1) i M. U. (2) wraz z deklaracją wekslową. Powód podniósł również, że (...) sp. z o.o. nie wywiązała się z obowiązku spłaty udzielonego jej kredytu, dlatego przelał na rzecz kredytującego ją banku kwotę poręczenia w wysokości 210.000 zł. Następnie, z uwagi na brak dobrowolnego zwrotu tej kwoty przez pozwaną, powód poinformował pozwanych, że wypełnił weksel na łączną kwotę 216.806,30 zł oraz wezwał ich do zapłaty, jednak wezwanie to pozostało bez odpowiedzi.

(vide: pozew z dnia 21 września 2012 r., k. 2-5)

Pozwani M. U. (1) i M. U. (2) w odpowiedzi na pozew wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu zaprzeczyli oni wszelkim twierdzeniom i zarzutom zawartym w pozwie oraz zarzucili, że poręczenia wekslowego udzieli na skutek błędu, w który wprowadziła ich pozwana spółka (...) sp. z o.o. nie informując ich, że jest właścicielem nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Wejherowie Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w Pucku prowadzi księgę wieczystą numer (...), obciążonej hipoteką na sumę 1.300.000 zł, z której w 2005 r. została wszczęta egzekucja. Pozwani podnieśli również, że pozwana spółka zarówno kredytującemu ją bankowi, jak i im przedstawiła bilanse, z których wynikała inna sytuacja finansowa niż istniejąca w rzeczywistości. Wskazali także, że o błędzie dowiedzieli się w momencie doręczenia im wezwania do wykupienia weksla, tj. we wrześniu 2012 r.

(vide: odpowiedź na pozew z dnia 6 sierpnia 2013 r., k. 82)

Wyrokiem zaocznym w stosunku do pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. z dnia 13 czerwca 2014 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku w punkcie pierwszy zasądził od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 210.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 września 2012 roku do dnia zapłaty, w punkcie drugim oddalił powództwo w stosunku do pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. w pozostałym zakresie, w punkcie trzecim oddalił powództwo w stosunku do pozwanych M. U. (1) i M. U. (2), w punkcie czwartym zasądził od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 18.058 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w punkcie piątym zasądził od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na rzecz pozwanego M. U. (1) kwotę 7.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, zaś w punkcie szóstym nadał rygor natychmiastowej wykonalności wyrokowi w zakresie punktu pierwszego i czwartego.

W uzasadnieniu Sąd wskazał, że przedłożony przez powoda weksel jest nieważny, ponieważ zawiera on nieprawidłowe oznaczenie remitenta. Z informacji dostępnych w Krajowym Rejestrze Sądowym wynika bowiem, że powód działa pod firmą (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością", a jego siedzibą jest G., podczas gdy jako remitenta weksla wpisano "(...) Sp. z o.o." bez podania miejsca siedziby, przy czym brak jest podstaw do stosowania takiej skróconej formy. Sąd wskazał przy tym, że w przypadku weksli niedopuszczalne jest stosowanie kombinowej metody wykładni oświadczeń woli przewidzianej w art. 65 k.c. Stwierdzono również, że bez znaczenia dla ustalenia nieważność weksla jest okoliczność, że nie był on kwestionowany przez strony procesu. Wobec tego Sąd Okręgowy zważył, że pozwani poręczyciele wekslowi M. U. (1) i M. U. (2) nie ponoszą odpowiedzialności z tego tytułu. Odnośnie natomiast roszczenia powoda względem (...) sp. z o.o. Sąd uznał, że - mimo nieważności weksla - strony łączył też stosunek podstawowy w postaci poręczenia cywilnego, dlatego powód spełniając zobowiązanie na rzecz banku (...) S.A. w kwocie 210.000 zł z tytułu udzielonego poręczenia nabył spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty.

(vide: wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 13 czerwca 2014 r., k. 307-308, 322-335)

Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 28 kwietnia 2015 r. uchylił wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku w punkcie drugim, trzecim i piątym i w tym zakresie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Gdańsku pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za instancję odwoławczą.

Sąd Apelacyjny nie podzielił poglądu Sądu I instancji co do nieważności weksla wskazując, że zawarte w nim określenie remitenta "(...) Sp. z o.o." jest uproszczonym zapisem powoda, a oznaczenie to jest wystarczające i możliwe do ustalenia na podstawie analizy jego treści. Zdaniem Sądu odwoławczego nie ma też obawy, że skrótem tym może posługiwać się wiele różnych podmiotów lub że jest to pełna nazwa innego podmiotu. Sąd ten stwierdził również, że weksel został wypełniony co do miejsca płatności, jako które wskazano siedzibę remitenta określonego już pełną nazwą.

(vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 28 kwietnia 2015 r., k. 399, 400-406)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (dalej jako: (...) sp. z o.o.) prowadzi działalność gospodarczą, której przedmiotem jest m.in. udzielania poręczeń przedsiębiorcom, którzy ubiegają się o kredyty bankowe.

(okoliczność bezsporna, a nadto odpis aktualny z Rejestru Przedsiębiorców KRS z dnia 11 maja 2012 r., k. 11-14)

W dniu 20 grudnia 2010 r. pozwana (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (dalej jako: (...) sp. z o.o.) zawarła z Bankiem (...) Spółki Akcyjna z siedzibą w W. (dalej jako: Bank (...)) umowę kredytu w rachunku bieżącym nr (...), na podstawie której otrzymała kredyt w wysokości 500.000 zł. W dniu 22 grudnia 2010 r. pozwana (...) sp. o.o. oraz powód (...) sp. z o.o. zawarły natomiast umowę poręczenia nr (...) r., w której powód (...) sp. z o.o. poręczył za zobowiązania (...) sp. o.o. z tytułu umowy kredytu do kwoty 350.000 zł do dnia 19 grudnia 2011 r. (§ (...)). Umowa poręczenia zakładała też, że w przypadku gdy kredytobiorca, tj. pozwana (...) sp. z o.o. nie spełni świadczenia będącego przedmiotem umowy kredytowej powód (...) będzie zobowiązany do zapłaty na rzecz banku kwoty poręczenia (§ (...) pkt (...) umowy). W § (...) umowy zawarto natomiast zapis, że w kwestiach nieuregulowanych umową zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego.

W dniu 22 grudnia 2010 r. powód (...) sp. z o.o. poinformował Bank (...) o udzielonym poręczeniu obejmującym 70 % aktualnego zadłużenia pozwanej spółki z tytułu kapitału (z wyłączeniem odsetek) istniejącego na dzień wystawienia wezwania do zapłaty. Okres tego poręczenia miał trwać do dnia 19 grudnia 2011 r. plus 10 dni roboczych. Poręczyciel oświadczył również, że zobowiązania z tytułu solidarnego poręczenia wykona po zawiadomieniu go przez Bank o opóźnieniu w spłacie kredytu.

(dowód: wypowiedzenie umowy z dnia 26 kwietnia 2011 r., k. 148-149; umowa poręczenia nr (...) z dnia 22 grudnia 2010 r., k. 21-25; poręczenie z dnia 22 grudnia 2010 r., k. 27)

W celu zabezpieczenia roszczeń powoda (...) sp. z o.o. z tytułu udzielonego poręczenia pozwana (...) sp. z o.o., zgodnie z § (...) pkt (...) umowy poręczenia, złożyła do jego dyspozycji wystawiony przez siebie weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową, w której wskazano, że remitent ma prawo wypełnić weksel na sumę odpowiadającą zadłużeniu wraz z odsetkami ustawowymi za każdy dzień opóźnienia i innymi kosztami powstałymi w związku z opóźnieniem w przypadku, gdy jego zobowiązanie z tytułu poręczenia stanie się wymagalne. Przewidziano również, że remitent ma prawo uzupełnić weksel klauzulą bez protestu oraz opatrzyć go datą płatności według swego uznania. Weksel ten został poręczonych przez jedynego wspólnika (...) sp. z o.o. - pozwanego M. U. (1) oraz jego żonę - pozwaną M. U. (2).

(dowód: weksel własny, k. 7; deklaracja wekslowa in blanco z dnia 22 grudnia 2010 r., k. 26; informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z Rejestru Przedsiębiorców KRS, k. 15-20; umowa poręczenia nr (...) z dnia 22 grudnia 2010 r., k. 22)

Z powodu braku spłaty przez pozwaną (...) sp. z o.o. zadłużenia przeterminowanego zgodnie z postanowieniami umowy kredytu w rachunku bieżącym nr (...) z dnia 20 grudnia 2010 r., Bank (...) pismem z dnia 26 kwietnia 2011 r. rozwiązał tę umowę za 30-dniowym wypowiedzeniem wskazując, że zadłużenie na ten dzień wynosi 309.277,06 zł, w tym kapitał 300.000 zł. Wypowiedzenie to zostało doręczone również pozwanym M. U. (2) i M. U. (1).

(dowód: wypowiedzenie umowy z dnia 26 kwietnia 2011 r., k. 148-149; potwierdzenie odbioru korespondencji, k. 150-151)

Po rozwiązaniu umowy kredytu nr (...) z dnia 20 grudnia 2010 r. powód (...) sp. z o.o. zgodnie z umową poręczenia zawartą z pozwaną (...) sp. z o.o. przelał na rzecz Banku (...) kwotę poręczenia w wysokości 210.000 zł.

(dowód: potwierdzenie przelewu z dnia 13 czerwca 2012 r., k. 28)

Po wykonaniu zobowiązania z tytułu umowy poręczenia powód (...) sp. z o.o. w dniu 5 września 2012 r. wypełnił weksel in blanco na kwotę 216.806,30 zł. W treści weksla wskazano, że zapłata ma nastąpić bez protestu w dniu 12 września 2012 r. na zlecenie "(...) Sp. z o.o.", zaś jako miejsce płatności określono (...) Sp. z o.o., ul. (...) (...)-(...) G.". Następnie pismami z dnia 5 września 2012 r. powód (...) sp. z o.o. - za pośrednictwem (...) sp. z o.o. z siedzibą G. - poinformował pozwanych (...) sp. z o.o., M. U. (1) i M. U. (2) o wypełnieniu weksla oraz wezwał ich do zapłaty do dnia 12 września 2012 r. kwoty 216.806,30 zł, na która składała się należność główna w wysokości 210.000 zł oraz odsetki ustawowe w wysokości 6.806,30 zł. Skierowane pisma nie doprowadziły jednak do zapłaty wskazanej kwoty przez pozwanych.

(dowód: weksel własny, k. 7; wezwania do zapłaty z dnia 5 września 2012 r. wraz z potwierdzeniami nadania, k. 29-38)

W księdze wieczystej Kw nr (...) prowadzonej dla nieruchomości położonej w K. jako użytkownik wieczysty działek o numerach (...) wpisana jest (...) sp. z o.o. z siedzibą w K. (numer (...)). W dziale IV księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości ujawniona jest hipoteka umowna kaucyjna w kwocie 1.300.000 zł na rzecz (...) Funduszu (...) w W. wpisana w 2003 r. W 2005 r. do księgi wieczystej zostało wpisane ostrzeżenie o wszczęciu egzekucji z nieruchomości, zaś w 2010 i 2011 r. o przyłączeniu się kolejnych wierzycieli do egzekucji z nieruchomości. Pozwana (...) sp. z o.o. jest obecnie wpisana w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem (...), a wcześniej była zarejestrowana pod numerem (...), tj. tożsamym z numerem (...) sp. z o.o. z siedzibą w K..

(dowód: akt notarialny, k. 169-171; odpis z księgi wieczystej, k. 108-114; informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z Rejestru Przedsiębiorców KRS, k. 15-20)

Umową z dnia 14 października 2010 r. zawartą pomiędzy (...) Spółką z o.o. z siedzibą w G. (sprzedającym) a pozwanym M. U. (1) (kupującym) doszło do sprzedaży należnych sprzedającemu 12.120 udziałów o wartości nominalnej 100 zł każdy w (...) sp. z o.o. na rzecz kupującego. Łączna cena sprzedaży tych udziałów została ustalona na kwotę 1.212 zł i wynikała z faktu, że majątek pozwanej spółki był obciążony hipoteką ustanowioną na rzecz Banku (...) w wysokości 1.216.000 zł.

(dowód: umowa sprzedaży udziałów z dnia 14 października 2010 r., k. 156)

Na dzień 31 grudnia 2009 r., 30 czerwca 2010 r. oraz 30 września 2010 r. zostały sporządzone bilanse oraz rachunki zysków i strat pozwanej (...) sp. z o.o., które wykazały kolejno zysk w kwocie 436.585,50 zł, 313.585,20 zł i 485.275,45 zł. Według stanu na dzień 31 grudnia 2010 r. rachunek zysków i strat wykazał stratę w wysokości 426.046,47 zł. (...) Zgromadzenie (...) (...) sp. z o.o. z dnia 29 czerwca 2011 r. zatwierdziło sprawozdanie zarządu z działalności w 2010 r. oraz sprawozdanie finansowe za 2010 r. Pod tą uchwałą podpisał się pozwany M. U. (1) i R. S..

(dowód: bilans, k. 157-158; rachunek zysków i strat, k. 159, 198-201, 204; dokumentacja, k. 232-248 oraz 281-293; zeznania podatkowe, k. 207-215; uchwała, k. 160; lista obecności, k. 166 i 246)

Pismami z dnia 31 maja 2012 r. pozwani M. U. (1) i M. U. (2) zostali wezwani przez (...) sp. z o.o. do zapłaty na rzecz powoda (...) sp. z o.o. kwoty 305.365,60 zł z tytułu umowy poręczenia nr (...) udzielonego przez powoda. Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu nakazowym z weksla w dniu 13 lipca 2012 r. przez Sąd Okręgowy w Gdańsku (sygn. akt I Nc 267/12) nakazano pozwanym (...) sp. z o.o., M. U. (1) i M. U. (2), aby zapłacili solidarnie na rzecz powoda (...) sp. z o.o. kwotę 305.883,26 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 7 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania. Postanowieniem z dnia 4 września 2012 r. powyższemu nakazowi nadano klauzulę wykonalności.

(dowód: wezwania do zapłaty, k. 152-153; nakaz zapłaty wraz z klauzulą wykonalnością, k. 154-155)

W piśmie z dnia 24 października 2013 r. otrzymanym przez stronę powodową w dniu 30 października 2013 r. pozwani M. U. (1) oraz M. U. (2) zawarli oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu w zakresie wszelkich umów poręczenia, które zawarli z powodem (...) sp. z o.o. przy udziale (...) sp. z o.o oraz poręczenia weksla. Oświadczenie to było również zawarte w odpowiedzi na pozew pozwanych, której odpis został doręczony powodowi (...) sp. z o.o. w dniu 5 listopada 2013 r.

(dowód: oświadczenie z dnia 24 października 2013 r., k. 183-184; doręczenie odpowiedzi na pozew i potwierdzenie odbioru korespondencji, k. 119-120)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów urzędowych i prywatnych zgromadzonych w aktach sprawy, w szczególności weksla i deklaracji wekslowej, umowy poręczenia numer (...) zawartej przez powoda (...) sp. z o.o. z pozwaną (...) sp. z o.o., wypowiedzenia umowy kredytu numer (...), potwierdzenia zapłaty przez powoda kwoty 210.000 zł, oświadczenia pozwanych o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu, umowy sprzedaży udziałów pozwanemu M. U. (1), korespondencji przedprocesowej stron, odpisów i informacji z Krajowego Rejestru Sądowego i ksiąg wieczystych oraz bilansów i rachunków zysków i strat pozwanej (...) sp. z o.o. Dokumenty te nie były kwestionowane przez żądną ze stron, a ich prawdziwość i rzetelność nie wzbudziły również zastrzeżeń Sądu.Przechodząc do merytorycznego rozpoznania sprawy w pierwszej kolejności należy wskazać, że Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 28 kwietnia 2015 r. stwierdził, że weksel własny z dnia 5 września 2012 r. wystawiony przez (...) sp. z o.o. i poręczony przez pozwanych M. U. (1) i M. U. (2) nie jest nieważny z tej przyczyny, że firma remitenta - powoda w brzmieniu (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G." została wpisana na wekslu w skróconej formie: "(...) Sp. z o.o." bez podania siedziby spółki. Sąd II instancji wskazał bowiem, że takie oznaczenie remitenta jest skrótem, tj. uproszczonym zapisem powoda (o czym świadczą jednoznacznie kropki na końcu każdego wyrazu zapisanego w skróconej formie), a oznaczenie to jest wystarczające i możliwe do ustalenia wyłącznie na podstawie analizy treści weksla. Nie ma zaś obawy, że takim skrótem może posługiwać się wiele różnych podmiotów lub że jest to pełna nazwa innego podmiotu. Sąd Apelacyjny wyjaśnił również, że przedmiotowy weksel został wypełniony co do miejsca płatności i wskazano, że jest to siedziba remitenta określonego pełną nazwą.

Powyższa ocena prawna wyrażona w uzasadnieniu Sądu II instancji jest wiążąca dla niniejszego Sądu, któremu sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania (art. 386 § 6 k.p.c.). Wobec tego należało uznać, że weksel własny z dnia 5 września 2012 r. nie jest nieważny z powodu wpisania skróconego oznaczenia remitenta - powoda. Poza tym zawiera on wszystkie niezbędne elementy określone w art. 101 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe (Dz.U. Nr 37, poz. 282 z późń. zm.). Ponadto, weksel ten został wypełniony przez powoda prawidłowo oraz z zgodnie z deklaracją wekslową z dnia 22 grudnia 2010 r. Deklaracja ta przewidywała bowiem, że przedmiotowy weksel zabezpiecza należności powoda wynikające lub mogące wyniknąć w przyszłości z umowy poręczenia nr (...) z dnia 22 grudnia 2010 r. w G., której przedmiotem było poręczenie przez powoda kredytu udzielonego pozwanej spółce przez Bank (...). Przewidziano również, że remitent ma prawo do wypełnienia weksla na sumę odpowiadającą zadłużeniu pozwanej z tego tytułu wraz z odsetkami ustawowymi za każdy dzień opóźnienia i innymi powstałymi w związku z tym kosztami oraz że weksel może zostać wypełniony gdy zobowiązanie remitenta z tytułu poręczenia stanie się wymagalne. Zgodnie z deklaracją wekslową powód był też uprawniony do opatrzenia weksla bez protestu oraz miał prawo opatrzyć go datą płatności według swego uznania.

Dalej wskazać należy, że pismem z dnia 26 kwietnia 2011 r. Bank (...) wypowiedział umowę kredytu w rachunku bieżącym nr (...) zawartą z pozwaną (...) sp. z o.o. w dniu 20 grudnia 2010 r. z powodu braku spłaty zadłużenia przeterminowanego wynoszącego 309.277,06 zł, w tym kapitału w wysokości 300.000 zł. W rezultacie, po rozwiązaniu tej umowy za 30-dniowym wypowiedzeniem zaktualizowało się zobowiązanie powoda, który zgodnie z udzielonym poręczeniem przelał na rzecz Banku (...) kwotę poręczenia w wysokości 210.000 zł stanowiącej 70 % aktualnego zadłużenia pozwanej z tytułu kapitału. Spełnienie tego świadczenia spowodowało natomiast, że powód wszedł w miejsce wierzyciela, a jego roszczenie w stosunku do pozwanych stało się wymagalne. Wpisanie zatem na wekslu kwoty 216.806,30 zł, na którą składała się kwota poręczenia (210.000 zł) oraz kwota odsetek ustawowych naliczonych od tej kwoty do dnia 12 września 2012 r. (6.806,30 zł) oraz opatrzenie go klauzulą "bez protestu" i datą płatności na dzień 12 września 2012 r. było prawidłowe. W wykonaniu postanowień deklaracji wekslowej powód za pośrednictwem listów poleconych doręczył pozwanym także stosowne zawiadomienia (k. 29-38).

Ważne było również poręczenie wekslowe udzielone przez pozwanych M. U. (1) i M. U. (2) znajdujące się na wekslu wystawionym przez pozwaną (...) sp. z o.o. (k. 7) oraz na deklaracji wekslowej (k. 26). Ich oświadczenia spełniają bowiem wszystkie niezbędne elementy wskazane w art. 31 Prawa wekslowego, tj. zawierają sformułowanie "poręczam", podpisy poręczycieli oraz wskazanie za kogo poręczenia te zostały udzielone, tj. za wystawcę - pozwaną (...) sp. z o.o. Zgodnie z art. 32 Prawa wekslowego poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten za kogo poręczył natomiast w świetle art. 47 Prawa wekslowego kto za weksel poręczył odpowiada wobec posiadacza solidarnie. Pozwani M. U. (1) i M. U. (2) - jako poręczyciele wekslowi - ponoszą zatem solidarną odpowiedzialność za zobowiązania pozwanej (...) sp. z o.o. wynikające z weksla z dnia 5 września 2012 r.

Bezzasadne są natomiast zarzuty pozwanych, iż oświadczenie woli dotyczące udzielenia przez nich poręczenia wekslowego złożyli działając pod wpływem błędu. Zgodnie z art. 17 Prawa wekslowego osoby, przeciw którym dochodzi się praw z wekslu co do zasady nie mogą wobec posiadacza zasłaniać się zarzutami opartymi na swych stosunkach osobistych z wystawcą weksla. Zobowiązanie poręczyciela wekslowego jest bowiem zobowiązaniem samodzielnym, gdyż odpowiada on nie wobec dłużnika głównego (awalata), lecz względem jego wierzyciela. Poręczyciel wekslowy nie może zatem bronić się wobec wierzycieli zarzutami opartymi na osobistych stosunkach łączących go z osobą, za którą poręczy. Przysługują mu w zasadzie tylko zarzuty obiektywne oraz subiektywne, lecz oparte na jego stosunkach z posiadaczem weksla (wierzycielem), a nie z osobą, za którą udzielił poręczenia (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 1994 r. sygn. akt III CZP 75/94, LEX nr 4089 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2008 r., sygn. akt II CSK 360/08, LEX nr 584726). Ponadto - jak wskazał Sąd Najwyższy - poręczyciel nie może uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli z powodu błędu wywołanego podstępnie przez dłużnika co do jego niewypłacalności w dacie poręczenia (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 199, sygn. akt III CZP 85/96; OSNC 1996/12/153). Z powyższego wynika zatem, że całkowicie irrelewantne w niniejszej sprawie jest czy pozwani M. U. (1) i M. U. (2) udzielając poręczenia wekslowego działali pod wpływem błędu co do rzeczywistego stanu majątkowego pozwanej (...) sp. z o.o., za którą poręczyli.

Niemniej jednak, całkowicie na marginesie, należy dodać, że nawet przy odmiennym zapatrywaniu, nie można uznać, aby pozwani mogli skutecznie uchylić się od oświadczenia woli, w którym poręczyli za zobowiązanie wekslowe pozwanej spółki. Trafnie bowiem podniósł powód, że z umowy sprzedaży udziałów z dnia 14 października 2010 r. podpisanej przez pozwanego M. U. (1) wprost wynika, że cena 12.120 udziałów o wartości nominalnej 100 złotych każdy została ustalona na kwotę 1.212 złotych (a więc 1.000 razy niższą od ich wartości nominalnej) z powodu zabezpieczenia rzeczowego (hipoteki) istniejącego na majątku spółki (k. 156). Ponadto, wzmianka o ustanowieniu hipoteki z pewnością dostatecznie dawała pozwanemu - jako księgowemu prowadzącemu własne biuro rachunkowe - do wiadomości, że spółka dysponuje prawem własności nieruchomości, które jest obciążone rzeczowo. W kontekście wykształcenia i doświadczenia zawodowego pozwanego należy również mieć na uwadze, że - jako jedyny wspólnik pozwanej spółki - uczestniczył on w podejmowaniu uchwały w przedmiocie zatwierdzenia jej sprawozdania finansowego za 2010 r., w którym wykazano znaczną stratę. Trudno również uznać, aby wiedzy na temat sytuacji majątkowej spółki nie miała M. U. (2). Z doświadczenia życiowego wynika bowiem, że osoby pozostające w bliskich relacjach, zwłaszcza małżonkowie będący we wspólnocie domowej, posiadają szczegółową wiedzę na temat kwestii finansowych wzajemnie ich dotyczących. Ponadto, pozwani M. U. (2) i M. U. (1) byli wzywania do zapłaty należności pozwanej spółki, za którą poręczali. Skierowano do nich również wypowiedzenie umowy kredytu, który nie był spłacany przez spółkę, a Sąd Okręgowy w Gdańsku w dniu 13 lipca 2012 r. wydał w stosunku do nich nakaz zapłaty kwoty 305.883,26 zł z tytułu innych, podobnych roszczeń powoda (...) sp. z o.o. Z powyższego wynika zatem, że w momencie udzielenia poręczenia pozwani znali sytuację finansową pozwanej spółki i nie byli przez nią wprowadzeni w błąd. Poza tym, błąd poręczyciela co stanu majątkowego dłużnika nie dotyczy treści czynności prawnej, a tylko taki błąd pozwala uchylić się od skutków wadliwego oświadczenia. Nadto, nie został on wywołany przez osobę, której pozwani złożyli oświadczenia woli, tj. przez powoda. W świetle zaś art. 84 § 1 k.c. "W razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć." Żadnego potwierdzenia w zebranym materiale dowodowym nie znalazły też zarzuty pozwanych, iż (...) sp. z o.o. w momencie sprzedaży udziałów okazała im inne dokumenty, niż te które zostały przedstawione powodowi, bankowi oraz sądowi rejestrowemu. W świetle zaś art. 6 k.c. ciężar udowodnienia tych faktów spoczywał na pozwanych. Nie było zatem podstaw, aby uznać, że zostali oni podstępnie wprowadzeni w błąd (art. 86 k.c.). Podkreślić wreszcie należy, że zgodnie z art. 88 k.c. uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego innej osobie pod wpływem błędu następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie w terminie jednego roku od momentu jego wykrycia. Oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych pozwani złożyli natomiast powodowi dopiero w dniu 30 października 2013 r. (k. 183-184), zaś odpowiedź na pozew również zawierająca takie oświadczenie została mu doręczona w dniu 5 listopada 2013 r. (k. 119-120). Nawet zatem przy założeniu, że pozwani mogą uchylić się od skutków swego oświadczenia, a błąd wykryli dopiero we wrześniu 2012 r. (jak podnieśli w odpowiedzi na pozew), to i tak złożyli oni powodowi swoje oświadczenia dotyczące powołania się na błąd już po upływie rocznego terminu zawitego.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 30, 32 i 47 Prawa wekslowego zasądził solidarnie od pozwanych M. U. (1) i M. U. (2) na rzecz powoda kwotę 216.806,30 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 13 września 2012 r. do dnia zapłaty, o czym orzeczono w punkcie pierwszym wyroku.

Jak wspomniano wyżej, weksel wystawiony przez pozwaną (...) sp. o.o. na kwotę 216.806,30 zł był ważny. Sąd Okręgowy w Gdańsku wyrokiem z dnia 13 czerwca 2014 r. zasądził już od pozwanej na rzecz powoda kwotę 210.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 13 września 2012 r. do dnia zapłaty, dlatego konieczne było zasądzenie pozostałej kwoty 6.806,30 zł również wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 13 września 2012 r. do dnia zapłaty, z tym ustaleniem że pozwana (...) sp. z o.o. odpowiada we wskazanym zakresie solidarnie z pozwanymi M. U. (1) i M. U. (2) co do należności zasądzonej w punkcie pierwszym z uwagi na solidarną odpowiedzialność wystawcy weksla i poręczycieli wekslowych. Dodać przy tym należy, że pozwana (...) sp. z o.o., mimo prawidłowego zawiadomienia, nie stawiła się na rozprawę, nie żądała przeprowadzenia rozprawy w swojej nieobecności, nie złożyła odpowiedzi na pozew ani nie składała wyjaśnień ustnie lub na piśmie w toku sprawy. Na podstawie zaś art. 339 k.p.c. jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd wyda wyrok zaoczny. W tym wypadku przyjmuje za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Na podstawie analizy akt sprawy Sąd nie znalazł podstaw, aby uznać, że przytoczone przez powoda okoliczności budzą uzasadnione wątpliwości lub aby zostały one przytoczone w celu obejścia prawa, dlatego orzekł jak w punkcie drugim sentencji.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i § 2 k.c., zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jak wynika z treści weksla oraz z zawiadomień wysłanych do pozwanych w dniu 5 września 2012 r. zapłata miała nastąpić do dnia 12 września 2012 r., dlatego pozwani - nie spełniając tego świadczenia w zakreślonym terminie - w dniu 13 września 2012 r. popadli w opóźnienie i są obowiązani do zapłaty odsetek ustawowych na rzecz powoda.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wyniku sporu.

Pozwani przegrali w całości niniejsze postępowanie, dlatego Sąd w punkcie trzecim zasądził solidarnie od pozwanych M. U. (1) i M. U. (2) na rzecz powoda kwotę 21.682 zł tytułem kosztów sądowych, tj. tytułem zwrotu opłaty od pozwu (10.841 zł) i opłaty od apelacji (10.841 zł), a także kwotę 12.617 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje, tj. kwotę 7.200 zł za I instancje (§ 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 490)), kwotę 5.400 zł za II instancję (§ 6 pkt 7 w zw. z § 12 ust.1 pkt 2 powyższego rozporządzenia) oraz kwotę 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa.

W punkcie czwartym Sąd według tych samych zasad zasądził od pozwanej (...) sp. z o.o. na rzecz powoda kwotę 682 zł tytułem zwrotu przypadających na nią kosztów sądowych, tj. tytułem zwrotu opłaty od pozwu (341 zł) i opłaty od apelacji (341 zł), a także kwotę 2.117 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje, tj. kwotę 1.200 zł za I instancję (§ 6 pkt 4 powyższego rozporządzenia), 900 zł za II instancję (§ 6 pkt 4 w zw. z § 12 ust.1 pkt 2 powyższego rozporządzenia) oraz kwotę 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa, z tym ustaleniem że pozwana (...) sp. z o.o. odpowiada we wskazanym zakresie solidarnie z pozwanymi M. U. (1) i M. U. (2) co do należności zasądzonej od nich w punkcie trzecim.

W punkcie piątym Sąd na mocy art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c. nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w stosunku do pozwanego (...) sp. z o.o. z uwagi na fakt, że w tym zakresie jest on wyrokiem zaocznym.