Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V U 234/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lipca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:

SSO Halina Doroz

Protokolant:

st. sekr. sądowy Ewelina Lubecka

po rozpoznaniu w dniu 10 lipca 2013 r.

na rozprawie

odwołania R. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.

z dnia 9 stycznia 2013 roku nr (...)

w sprawie R. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.

o emeryturę

I.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje R. B. emeryturę od

15 grudnia 2012 roku.

II.  stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie

ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sygn. akt V U 234/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 stycznia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. odmówił R. B. przyznania emerytury.

R. B. złożył odwołanie od powyższej decyzji. W uzasadnieniu domagał się zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia w Oddziale (...) w K. od dnia 9 czerwca 1986 roku do dnia 10 maja 1990 roku (k. 2).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu podniesiono, że ubezpieczony udowodnił na dzień 31 grudnia 1998 roku ogółem 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 13 lat i 11 dni okresów pracy w warunkach szczególnych. Ponadto wskazano, iż nie zaliczono okresu pracy w Oddziale (...) w K. od dnia 9 czerwca 1986 roku do dnia 10 maja 1990 roku na stanowisku mechanik napraw samochodowych ze względu na brak dowodów potwierdzających pracę w tym okresie w warunkach szczególnych (k. 8-8v)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. B.urodził się w dniu (...)

Ubezpieczony w okresie od dnia 10 maja 1971 roku do dnia 31 maja 1986 roku był zatrudniony w Krajowej Państwowej (...) w K. na stanowisku mechanik napraw pojazdów samochodowych.

W dniu 20 października 2010 roku były pracodawca wystawił ubezpieczonemu świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach zaświadczając, że ubezpieczony w okresie od 10 maja 1971 roku do 22 kwietnia 1975 roku oraz od 5 maja 1977 roku do 31 maja 1986 roku na stanowisku mechanik napraw pojazdów samochodowych wykonywał prace jako mechanik w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów samochodowych wskazaną w wykazie A dział XIV poz. 16 pkt. 2 stanowiącym załącznik do Zarządzenia Nr 64 Ministra Komunikacji z dnia 29 czerwca 1983 roku w sprawie prac w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu komunikacji których wykonanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytury lub renty inwalidzkiej (Dz U MK Nr 10 poz. 77)

Powyższy okres zatrudnienia został przez organ rentowy zaliczony jako okres pracy w warunkach szczególnych.

W okresie od dnia 23 kwietnia 1975 roku do dnia 7 kwietnia 1977 roku R. B. odbywał służbę wojskową. Po zakończeniu służby wojskowej ubezpieczony powrócił do macierzystego zakładu pracy w (...) w K. na stanowisko mechanika samochodowego.

W okresie od dnia 9 czerwca 1986 roku do dnia 10 maja 1990 roku R. B. był zatrudniony w Oddziale (...) Krajowej Państwowej (...) w K. P. Terenowa w Ł. na stanowisku mechanik napraw samochodowych . W Ł. znajdowała się baza remontowa samochodów ciężarowych oraz kasacja samochodów ciężarowych z całego województwa (...). W bazie tej znajdował się biurowiec i dwie hale naprawcze. W okresie zatrudnienia mimo, że ubezpieczony był brygadzistą i podlegało mu pięciu pracowników mechaników to także wykonywał wszystkie czynności przy remontach samochodów zarówno na hali jak też w kanale remontowym. R. B. w ramach swojej brygady wykonywał prace na jednej hali na której był kanał remontowy na jedną zmianę w godzinach od 7.00 do 15.00. Wykonywał naprawy główne, które polegały na demontażu całego samochodu tak, iż pozostawała sama rama pojazdu oraz sprawdzeniu, które części nadawały się do ponownego użycia a które musiały być wymienione na nowe, albo wysłane do regeneracji następnie odbudowywany był silnik i wszystkie podzespoły oraz karoseria. Demontaż samochodu oraz mycie elementów, które były potrzebne do ponownego zamontowania odbywał się na zewnątrz budynku na placu, a następnie wózek widłowy przewoził do hali ramę główną samochodu, która następnie była umieszczana na podstawie, a potem ubezpieczony wraz z innymi pracownikami ze swej brygady montował resory, przednie zawieszenie, most, silnik po regeneracji lub nowy. Na terenie hali warsztatowej praca związana z odbudową całego samochodu była wykonywana częściowo w kanale, a częściowo poza kanałem w tym część prac wykonywana była również na leżąco pod samochodem. W okresie zatrudnienia zdarzały się jednak cztery a czasami pięć dni w miesiącu , że cały ośmiogodzinny czas pracy ubezpieczony spędzał wykonując czynności w kanale remontowym, kiedy to należało założyć skrzynię biegów lub wały napędowe oraz resory. Były także takie dni, że nie było pracy w kanale i wszystkie prace należało wykonywać na placu.

Ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

W dniu 11 grudnia 2012 roku R. B. złożył wniosek o emeryturę.

Udowodniony okres zatrudnienia na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniósł ogółem 25 lat, w tym pracy w szczególnych warunkach - ponad 15 lat.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie następujących dowodów: akt Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K., zeznań świadka C. B. k. 37-38, zeznań świadka W. K. k. 38, zeznań świadka K. W. k. 38, zeznań ubezpieczonego k. 46-47, akt osobowych wnioskodawcy z okresu zatrudnienia w (...) K. w latach 1971-1986 oraz (...) K. P. Terenowa w Ł..

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z treścią art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2009 Nr 153 poz. 1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. 1 stycznia 1999 roku osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura ta przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa ( art. 184 ust. 2 ).

W przedmiotowej sprawie nie jest spornym między stronami ogólny staż pracy ubezpieczonego przypadający do dnia 1 stycznia 1999 roku. Organ rentowy zaliczył ubezpieczonemu 13 lat i 11 dni okresów pracy w warunkach szczególnych.

Z poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych wynika również, że ubezpieczony w okresie od dnia 10 maja 1971 roku do dnia 31 maja 1986 roku był zatrudniony w Krajowej Państwowej (...) w K. na stanowisku mechanik napraw pojazdów samochodowych. Powyższy okres zatrudnienia od 10 maja 1971 roku do 22 kwietnia 1975 roku oraz od 5 maja 1977 roku do 31 maja 1986 roku został przez organ rentowy zaliczony jako okres pracy w warunkach szczególnych.

Jednocześnie w okresie od dnia 23 kwietnia 1975 roku do dnia 7 kwietnia 1977 roku R. B. odbywał służbę wojskową. W tym miejscu wskazać należy, iż w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2010 roku – II UK 215/09 (LEX nr 590246) oraz II UK 219/09 (LEX nr 590248) przyjęto, że okres zasadniczej służby wojskowej odbytej przez pracownika zatrudnionego poprzednio w szczególnych warunkach pracy, który po zakończeniu tej służby zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia, traktuje się tak samo jak wykonywanie pracy w szczególnych warunkach. Skoro bowiem – na podstawie stosownych przepisów - okres ten podlega zaliczeniu do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w danym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie, to uwzględnia się go także do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym. Okres zasadniczej służby wojskowej należy zatem uznawać za okres zatrudnienia na takich samych warunkach, jak przed powołaniem do tej służby. Innymi słowy, żołnierz zasadniczej służby wojskowej uważany jest za pracownika wykonującego zatrudnienie w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, jeśli zatrudnienie to wykonywał przed powołaniem do służby i do zatrudnienia tego powrócił po jej zakończeniu w określonym terminie. Taka sytuacja miała miejsca w realiach niniejszej sprawy. W okresie bezpośrednio poprzedzającym powołanie do zasadniczej służby wojskowej ubezpieczony jak to wskazano wyżej był zatrudniony w warunkach szczególnych, i bezpośrednio po jej zakończeniu w dniu 5 maja 1977 roku tj. w terminie 30 dni, zgłosił swój powrót do pracy, kontynuując zatrudnienie w (...) w K. na stanowisko mechanika samochodowego i wykonywał te same czynności co uprzednio.

W konsekwencji okres zasadniczej służby wojskowej odbytej od dnia 23 kwietnia 1975 roku do dnia 7 kwietnia 1977 roku a jednocześnie w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach należało zaliczyć do stażu pracy w szczególnych warunkach.

Po doliczeniu do już uznanego przez organ rentowy okresu zatrudnienia wynoszącego 13 lat i 11 dni okresu służby wojskowej od dnia 23 kwietnia 1975 roku do dnia 7 kwietnia 1977 roku (1 rok, 11 miesięcy i 16 dni) wnioskodawca legitymował się łącznym okresem pracy wynoszącym 14 lat 11 miesięcy i 27 dni a zatem do wymaganego minimum 15 – letniego okresu świadczenia pracy warunkach szczególnych ubezpieczonemu brakowałoby jedynie trzech dni pracy w szczególnych warunkach.

W tym miejscu wskazać należy, iż ubezpieczony we wniesionym odwołaniu domagał się zaliczenia do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w okresie od 9 czerwca 1986 roku do 10 maja 1990 roku w Oddziale (...) Krajowej Państwowej (...) w K. P. Terenowa w Ł. na stanowisku mechanik napraw samochodowych.

W realiach niniejszej sprawy spór ostatecznie sprowadzał się do wykazania przez ubezpieczonego, iż przez okres co najmniej trzech dni w okresie od 9 czerwca 1986 roku do 10 maja 1990 roku na stanowisku mechanik napraw samochodowych wykonywał on pracę w warunkach szczególnych.

Dokonując ustaleń w zakresie charakteru pracy ubezpieczonego w spornym okresie ww. Przedsiębiorstwie, Sąd oparł się na treści świadectwa pracy z dnia 12 maja 1990 roku w którym były pracodawca zaświadczył, że ubezpieczony w okresie od 9 czerwca 1986 roku do 10 maja 1990 roku prace na stanowisku mechanik napraw samochodowych. Także dokumentacja zgromadzona w aktach osobowych ubezpieczonego z okresu zatrudnienia w (...) K. P. Terenowa w Ł. potwierdza wykonywanie obowiązków na stanowisku wymienionym stanowisku.

Ponadto Sąd przeprowadził dowód z zeznań świadków: C. B., W. K. oraz K. W. oraz ubezpieczonego. Z zeznań tych wynika jednoznacznie, że ubezpieczony w spornym okresie pracując na stanowisku mechanika pojazdów samochodowych jednocześnie sprawował on funkcję brygadzisty. Pracę swą ubezpieczony wykonywał w P. Terenowa w Ł. gdzie była baza remontowa samochodów ciężarowych oraz kasacja samochodów ciężarowych z całego województwa (...). W okresie zatrudnienia mimo, że ubezpieczony jako brygadzista wraz z podległymi mu pracownikami mechanikami również wykonywał wszystkie czynności przy remontach samochodów zarówno na hali warsztatowej jak też w kanale remontowym. Świadkowie zeznali również, że ubezpieczony wykonywał naprawy główne, które polegały na demontażu całego samochodu tak, iż pozostawała sama rama pojazdu oraz sprawdzeniu, które części nadawały się do ponownego użycia a które musiały być wymienione na nowe, albo wysłane do regeneracji następnie odbudowywany był silnik i wszystkie podzespoły oraz karoseria. Przesłuchiwani w sprawie świadkowie podali , że demontaż samochodu oraz mycie elementów, które były potrzebne do ponownego zamontowania odbywał się na placu na zewnątrz budynku hali warsztatowej, a następnie przy pomocy wózka widłowego przewożono do hali ramę główną samochodu, która była umieszczana na podstawie, a następnie ubezpieczony wraz z innymi pracownikami ze swej brygady montował resory, przednie zawieszenie, most, silnik po regeneracji lub nowy. Ponadto z zeznań świadków wynika, iż na terenie hali warsztatowej praca związana z odbudową całego samochodu była wykonywana częściowo w kanale, a częściowo poza kanałem a część prac również na leżąco pod samochodem.

W tym miejscu wskazać , należy iż zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia R.M. z dnia 07 lutego 1983 r. okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Zgodnie zaś ze stanowiskiem zaprezentowanym w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 31 stycznia 2012 r. w sprawie III AUa 1434/11, publik. LEX nr 1111998 dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez pracownika stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia R.M. z dnia 07 lutego 1983 r.

Przenosząc powyższe rozważania prawne na grunt niniejszej sprawy zauważyć należy, iż przesłuchani w sprawie świadkowie nie potwierdzili, aby w spornym okresie zatrudnienia ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu obowiązującym na danym stanowisku pracy przez cały okres zatrudnienia i wszystkie dni tygodnia wykonywał prace tylko w kanałach remontowych. Wręcz przeciwnie z zeznań świadków jak również i samego ubezpieczonego wynika, że pracował nie tylko w kanałach, ale i na placu na zewnątrz hali a nawet były takie dni, że praca była wykonywana jedynie na placu.

Jednakże nie mogło uiść uwadze Sądu ta część zeznań ubezpieczonego którym Sąd dał wiarę, iż w zdarzały cztery a czasami pięć dni w miesiącu, że cały ośmiogodzinny czas pracy spędzał on wykonując czynności w kanale remontowym, kiedy to należało założyć skrzynię biegów lub wały napędowe, resory.

W tej sytuacji Sądu uznał, iż w całym okresie zatrudnienia w Oddziale (...) Krajowej Państwowej (...) w K. P. Terenowa w Ł. od 9 czerwca 1986 roku do 10 maja 1990 roku (3 lata 11 dni i 1 dzień) wnioskodawca był w stanie wykonywać przez okres co najmniej 3 dni pracę wskazaną w wykazie A, Dział XIV („Prace różne”), pkt. 16 stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 r. Nr 8 poz. 43 ze zm.) ujętą jako prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych.

W związku z powyższym sąd I instancji stwierdził, że po doliczeniu do okresu pracy w szczególnych warunkach uznanego przez organ rentowy w wymiarze 13 lat i 11 dni, okresu służby wojskowej od dnia 23 kwietnia 1975 roku do dnia 7 kwietnia 1977 roku (1 rok, 11 miesięcy i 16 dni) oraz zaliczonego ubezpieczonemu okresu zatrudnienia w Oddziale (...) Krajowej Państwowej (...) w K. P. Terenowa w Ł. pozwala ubezpieczonemu na uzyskanie wymaganego ustawowego minimum pracy w warunkach szczególnych.

Należało zatem uznać, że skoro R. B. ukończył 60 lat i legitymuje się wymaganym stażem pracy przypadającym na dzień 1 stycznia 1999 roku – dzień wejścia w życie ustawy emerytalnej , w tym - w szczególnych warunkach ponad 15 lat, to tym samym spełnia przesłanki, od których uzależnione jest nabycie prawa do emerytury.

Ubezpieczony co prawda wniosek o świadczenie emerytalne złożył w dniu 11 grudnia 2012 roku, jednakże 60 lat ukończył dopiero w dniu 15 grudnia 2012 roku. Stosownie do przepisu art. 129 ust. 1 wyżej cytowanej ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd - na podstawie art. 477 14 § 2 kpc - zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu emeryturę od dnia 15 grudnia 2012 roku tj. od osiągnięcia przez ubezpieczonego wieku emerytalnego.

Z uwagi na to, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych na dzień wydania zaskarżonej decyzji nie dysponował materiałem dowodowym dającym podstawy do przyznania wnioskowanego świadczenia, Sąd stwierdził, kierując się dyspozycją art. 118 ust. 1a zd. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Sąd uznał bowiem, że dla ustalenia tej okoliczności konieczne było przeprowadzenie postępowania dowodowego przed Sądem z uwagi na fakt, że ubezpieczony nie przedłożył dowodów potwierdzających pracę w warunkach szczególnych w spornym okresie. (punkt II wyroku).