Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 sierpnia 2015 roku

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA Barbara Krameris

Sędziowie: SA Edward Stelmasik

SA Wiesław Pędziwiatr (spr.)

Protokolant: Aldona Zięta

przy udziale prokuratora Prokuratury Apelacyjnej Urszuli Piwowarczyk - Strugały

po rozpoznaniu w dniu 19 sierpnia 2015 roku

sprawy A. R. (1)

oskarżonego o czyn z art. 148 § 1 k.k. i art. 158 § 1 k.k. i art. 159 k.k. w związku z art. 11 § 2 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k., art. 280 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w związku z art. 11 § 2 k.k. i art. 64 § 2 k.k., art. 160 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w związku z art. 11 § 2 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k., art. 178a § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k.

Ł. R.

oskarżonego o czyn z art. 148 § 1 k.k. i art. 158 § 1 k.k. w związku z art. 11 § 2 k.k., art. 280 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w związku z art. 11 § 2 k.k. i art. 64 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez obu oskarżonych, oskarżycieli posiłkowych oraz prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu

z dnia 13 marca 2015 roku, sygn. akt III K 212/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok wobec A. R. (1) w ten sposób, że:

1.  w pkt. I jego części dyspozytywnej podstawę prawną przypisanego mu czynu uzupełnia o art. 64 § 1 k.k. oraz w wierszy 11 od góry eliminuje zapis klatki piersiowej ;

2.  w pkt. III jego części dyspozytywnej przyjmuje, iż czynu opisanego w pkt. II części wstępnej dopuścił się on przed upływem 5 lat od odbycia w okresie od 11 maja 2004 roku do 12 maja 2004 roku, od 28 czerwca 2004 roku do 28 czerwca 2004 roku, od 28 lipca 2004 roku do 6 grudnia 2004 roku, od 1 stycznia 2008 roku do 1 kwietnia 2008 roku, od 2 stycznia 2009 roku do 23 maja 2011 roku kary łącznej 2 lat pozbawienia wolności wymierzonej za czyn z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. wyrokiem Sądu Rejonowego w Oleśnicy z 6 grudnia 2004 roku w sprawie II K 329/04 objętym wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Oleśnicy z 28 maja 2008 roku w sprawie II K 38/08, którym wymierzono mu karę łączną 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności i czyn przypisany w pkt. III części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku kwalifikuje z art. 280 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 64 § 2 k.k. zaś za podstawę wymiaru kary przyjmuje art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. i art. 64 § 2 k.k.;

3.  w pkt. IV jego części dyspozytywnej za podstawę prawną przypisanego mu czynu przyjmuje art. 178a § 4 k.k w zw. z art. 64 § 1 k.k. zaś za podstawę wymiaru kary przyjmuje art. 178a § 4 k.k.

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok wobec A. R. (1) i Ł. R. utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokatów A. M. i K. M. (1) z Kancelarii Adwokackich we W. po 600 złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonym z urzędu w postępowaniu odwoławczym oraz po 138 złotych tytułem podatku od towarów i usług;

IV.  zwalnia W. S. i G. S. od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze zaliczając wydatki związane z ich apelacją na rachunek Skarbu Państwa;

V.  zwalnia A. R. (1) i Ł. R. od zapłaty kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym zaliczając wydatki za to postępowania na rachunek Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE

Prokurator Rejonowy w Oleśnicy oskarżył A. R. (1) o to, że;

I. w nocy z 18 na 19 maja 2013 roku w O. przy ul. (...) na terenie parkingu samochodowego, działając wspólnie i w porozumieniu z bratem Ł. R., w zamiarze bezpośrednim pozbawienia życia N. S. (1), kopał go po całym ciele, a w szczególności po głowie oraz posługując się niebezpiecznym narzędziem w postaci noża o długości ostrza 10 cm, zadał mu dwie rany kłute – tj. klatki piersiowej na plecach w okolicy łopatkowej lewej drążącej do lewej jamy opłucnowej oraz klatki piersiowej po stronie prawej w linii pachowej przedniej na wysokości VIII przestrzeni międzyżebrowej z całkowitym przecięciem żebra VIII, drążącą przez jamę opłucnową i przeponę do jamy brzusznej z uszkodzeniem torebki i miąższu wątroby, skutkującej zgonem w/w w przebiegu wykrwawienia i wstrząsu krwotocznego, a także spowodował u N. S. (1) mnogie otarcia naskórka w tym linijne twarzy, podbiegnięcia krwawe twarzy, rozległe, silnie wysycone podbiegnięcia krwawe błony śluzowej przedsionka jamy ustnej z dwoma szczelinowatymi jej pęknięciami, złamanie kości nosa, podbiegnięcie krwawe powłok miękkich czaszki, wylewy krwawe podpajęcze, powierzchowne rany cięte czoła i szyi, grzbietu palca I ręki lewej, przyśrodkowej powierzchni nadgarstka lewego i głębokiej okolicy rzepki prawej, przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa, będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego w Oleśnicy II Wydział Karny z dnia 09.02.2007 r. sygn. akt II K 128/06 m.in. za czyn z art. 158 § 1 k.k. i art. 157 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbył w okresie od 23.05.2011r. do 28.02.2012r. w ramach orzeczonej na mocy wyroku łącznego z dnia 06.04.2009r. przez Sąd Rejonowy w Oleśnicy Wydział II Karny sygn. akt II K 289/08 kary 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

tj. o czyn z art. 148 § 1 k.k. i art. 158 § 1 k.k. i art. 159 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.;

II. w dniu 18 maja 2013 roku w O. przy ul. (...) przy sklepie (...), działając wspólnie i w porozumieniu z bratem Ł. R. dokonał rozboju na P. S. w ten sposób, że przewrócił go, kopał i bił rękoma po całym ciele, wykręcał ręce, a następnie dokonał zaboru w celu przywłaszczenia z kieszeni spodni telefonu komórkowego marki N. i portfela z zawartością pieniędzy w kwocie 100 zł, czym spowodował straty w kwocie 170 zł oraz obrażenia pokrzywdzonego w postaci licznych wielomiejscowych otarć naskórka, podbiegnięć krwawych i powierzchownych ran w zakresie twarzoczaszki, tułowia i kończyn które naruszyły czynności narządów jego ciała pokrzywdzonego na czas poniżej dni 7, a następnie groził pokrzywdzonemu uszkodzeniem ciała, przy czym zarzuconego mu czynu dopuścił się w warunkach wielokrotnego powrotu do przestępstwa, będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego w Oleśnicy II Wydział Karny z dnia 06.12.2004 r. sygn. akt II K 329/04m.in. za czyn z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i inne na karę łączną 2 lat pozbawienia wolności, którą odbył w okresie od 11.05.2004r. do 12.05.2004r., od 28.06.2004 r. do 28.06.2004r., od 28.07.2004r. do 06.12.2004r., od 01.01.2008r. do 01.04.2008r., od 02.01.2009r. do 23.05.2011r. w ramach orzeczonej na mocy wyroku łącznego z dnia 28.05.2008r. przez Sąd Rejonowy w Oleśnicy Wydział II Karny sygn. akt II K 38/08 kary 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

tj. o czyn z art. 280 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k.;

III. w nocy z 18 na 19 maja 2013r. w O. dokonał uszkodzenia ciała T. S. w ten sposób, że zadał mu uderzenie trzymanym w ręku nożem, narażając go tym samym na bezpośrednie niebezpieczeństwo powstania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w myśl art. 156 § 1 k.k., czym spowodował u T. S. obrażenia ciała w postaci rany kłuto-ciętej podżebrza, które naruszyły czynności narządów jego ciała na czas poniżej dni 7, przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa, będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego w Oleśnicy II Wydział Karny z dnia 09.02.2007 r. sygn. akt II K 128/06 m.in. za czyn z art. 178a § 1 k.k. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbył w okresie od 23.05.2011r. do 28.02.2012r. w ramach orzeczonej na mocy wyroku łącznego z dnia 06.04.2009r. przez Sąd Rejonowy w Oleśnicy Wydział II Karny sygn. akt II K 289/08 kary 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

tj. o czyn z art. 160 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

IV. w dniu 09 maja 2013r. w O. na ulicy (...) kierował motorowerem m-ki W. nr rej. (...) znajdując się w stanie nietrzeźwości z wynikiem badania 1.64 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa, będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego w Oleśnicy II Wydział Karny z dnia 09.02.2007 r. sygn. akt II K 128/06 m.in. za czyn z art. 178a § 1 k.k. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbył w okresie od 23.05.2011r. do 28.02.2012r. w ramach orzeczonej na mocy wyroku łącznego z dnia 06.04.2009r. przez Sąd Rejonowy w Oleśnicy Wydział II Karny sygn. akt II K 289/08 kary 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

tj. o czyn z art. 178a § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

Nadto oskarżył Ł. R. o to, że:

V. w nocy z 18 na 19 maja 2013 roku w O. przy ul. (...) na terenie parkingu samochodowego, działając wspólnie i w porozumieniu z bratem A. R. (1), w zamiarze ewentualnym pozbawienia życia N. S. (1), kopał go po całym ciele, a w szczególności po głowie, zaś A. R. (1) posługując się niebezpiecznym narzędziem w postaci noża o długości ostrza 10 cm, zadał mu dwie rany kłute – tj. klatki piersiowej na plecach w okolicy łopatkowej lewej drążącej do lewej jamy opłucnowej oraz klatki piersiowej po stronie prawej w linii pachowej przedniej na wysokości VIII przestrzeni międzyżebrowej z całkowitym przecięciem żebra VIII, drążącą przez jamę opłucnową i przeponę do jamy brzusznej z uszkodzeniem torebki i miąższu wątroby, skutkującej zgonem w/w w przebiegu wykrwawienia i wstrząsu krwotocznego, a także spowodował u N. S. (1) mnogie otarcia naskórka w tym linijne twarzy, podbiegnięcia krwawe twarzy, rozległe, silnie wysycone podbiegnięcia krwawe błony śluzowej przedsionka jamy ustnej z dwoma szczelinowatymi jej pęknięciami, złamanie kości nosa, podbiegnięcie krwawe powłok miękkich czaszki, wylewy krwawe podpajęcze, powierzchowne rany cięte czoła i szyi, grzbietu palca I ręki lewej, przyśrodkowej powierzchni nadgarstka lewego i głębokiej okolicy rzepki prawej,

tj. o czyn z art. 148 § 1 k.k. i art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.;

VI. w dniu 18 maja 2013 roku w O. przy ul. (...) przy sklepie (...), działając wspólnie i w porozumieniu z bratem A. R. (1) dokonał rozboju na P. S. w ten sposób, że przewrócił go, kopał i bił rękoma po całym ciele, wykręcał ręce, a następnie dokonał zaboru w celu przywłaszczenia z kieszeni spodni telefonu komórkowego marki N. i portfela z zawartością pieniędzy w kwocie 100 zł, czym spowodował straty w kwocie 170 zł oraz obrażenia pokrzywdzonego w postaci licznych wielomiejscowych otarć naskórka, podbiegnięć krwawych i powierzchownych ran w zakresie twarzoczaszki, tułowia i kończyn które naruszyły czynności narządów jego ciała pokrzywdzonego na czas poniżej dni 7, a następnie groził pokrzywdzonemu uszkodzeniem ciała, przy czym zarzuconego mu czynu dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa, będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego w Oleśnicy Wydział II Karny z dnia 12.12.2008 r. sygn. akt VI K 1288/08 za czyn z art. 279 § 1 k.k. na karę 1 roku pozbawienia wolności, którą odbył w okresie od 01.05.2010 r. do 25.11.2010 r.,

tj. o czyn z art. 280 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

Wyrokiem z 13 marca 2015 roku w sprawie III K 212/14 Sąd Okręgowy we Wrocławiu, orzekł, że:

I.  oskarżonego A. R. (1) uznaje za winnego tego, że w nocy z 18 na 19 maja 2013 roku w O. przy ul. (...), wraz z Ł. R. i innymi ustalonymi osobami brał udział w bójce, a następnie pobiciu, w których używał noża, w trakcie której dokonał uszkodzenia ciała T. S. w ten sposób, że zadał mu uderzenie trzymanym w ręku nożem, narażając go tym samym na bezpośrednie niebezpieczeństwo powstania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w myśl art. 156 § 1 k.k., czym spowodował u T. S. obrażenia ciała w postaci rany kłuto-ciętej podżebrza, które naruszyły czynności narządów jego ciała na czas poniżej dni 7, a następnie działając w zamiarze ewentualnym pozbawienia życia N. S. (1), udał się za uciekającym pokrzywdzonym i używając noża o długości ostrza 10 cm, zadał mu dwie rany kłute – tj. klatki piersiowej na plecach w okolicy łopatkowej lewej drążącej do lewej jamy opłucnowej oraz klatki piersiowej po stronie prawej w linii pachowej przedniej na wysokości VIII przestrzeni międzyżebrowej z całkowitym przecięciem żebra VIII, drążącą przez jamę opłucnową i przeponę do jamy brzusznej z uszkodzeniem torebki i miąższu wątroby, skutkującej zgonem N. S. (1) w przebiegu wykrwawienia i wstrząsu krwotocznego, a także kopał N. S. (1) po całym ciele, a w szczególności po głowie, czym spowodował u N. S. (1) mnogie otarcia naskórka w tym linijne twarzy, podbiegnięcia krwawe twarzy, rozległe, silnie wysycone podbiegnięcia krwawe błony śluzowej przedsionka jamy ustnej z dwoma szczelinowatymi jej pęknięciami, złamanie kości nosa, podbiegnięcie krwawe powłok miękkich czaszki, wylewy krwawe podpajęcze, powierzchowne rany cięte czoła i szyi, grzbietu palca I ręki lewej, przyśrodkowej powierzchni nadgarstka lewego i głębokiej okolicy rzepki prawej, przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa, będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego w Oleśnicy II Wydział Karny z dnia 09.02.2007 r. sygn. akt II K 128/06 za czyn z art. 158 § 1 k.k. i art. 157 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbył w okresie od 23.05.2011r. do 28.02.2012r. w ramach orzeczonej na mocy wyroku łącznego z dnia 06.04.2009r. przez Sąd Rejonowy w Oleśnicy Wydział II Karny sygn. akt II K 289/08 kary łącznej 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, tj. zbrodni z art. 148 § 1 k.k. i art. 159 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 148 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierza mu karę 15 (piętnastu) lat pozbawienia wolności;

II.  oskarżonego Ł. R. uznaje za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie V części wstępnej wyroku z tym, że z opisu czynu eliminuje stwierdzenie, iż działał on wspólnie i w porozumieniu z bratem A. R. (1) w zamiarze ewentualnym pozbawienia życia N. S. (1) i przyjmuje, że wraz z A. R. (1) i innymi ustalonymi osobami brał udział w bójce, a następnie pobiciu tj. występku z art. 158 § 3 k.k. i za to na podstawie art. 158 § 3 k.k. wymierza mu karę 4 (czterech) lat pozbawienia wolności;

III.  oskarżonego A. R. (1) uznaje za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie II części wstępnej wyroku przy czym uznaje, iż czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa, będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego w Oleśnicy II Wydział Karny z dnia 09.02.2007 r. sygn. akt II K 128/06 za czyn z art. 158 § 1 k.k. i art. 157 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbył w okresie od 23.05.2011r. do 28.02.2012r. w ramach orzeczonej na mocy wyroku łącznego z dnia 06.04.2009r. przez Sąd Rejonowy w Oleśnicy Wydział II Karny sygn. akt II K 289/08 kary łącznej 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności tj. występku z art. 280 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierza mu karę 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

IV.  oskarżonego A. R. (1) uznaje za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie IV części wstępnej wyroku tj. występku z art. 178a § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 178a § 1 k.k. wymierza mu karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności, a na podstawie art. 42 § 2 k.k. orzeka w stosunku do A. R. (1) zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 4 (czterech) lat;

V.  oskarżonego Ł. R. uznaje za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie VI części wstępnej wyroku, tj. występku z art. 280 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierza mu karę 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

VI.  na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. łączy wymierzone oskarżonym kary pozbawienia wolności i wymierza oskarżonemu A. R. (1) karę łączną 15 (piętnastu) lat pozbawienia wolności, zaś oskarżonemu Ł. R. karę łączną 5 (pięciu) lat pozbawienia wolności;

VII.  na podstawie art. 46 k.k. orzeka obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wyrządzoną przestępstwami opisanymi w punktach I i II części dyspozytywnej wyroku poprzez zapłatę na rzecz W. S. i G. S. kwot po 40.000,00 (czterdzieści tysięcy) złotych od oskarżonego A. R. (1) i kwot po 10.000,00 (dziesięć tysięcy) złotych od oskarżonego Ł. R.;

VIII.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zalicza oskarżonym na poczet wymierzonych im kar łącznych pozbawienia wolności okresy rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, a to:

– oskarżonemu A. R. (1) okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania od dnia 19 maja 2013r. do dnia 26 września 2013r.,

– oskarżonemu Ł. R. okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania od dnia 19 maja 2013r. do dnia 19 maja 2014 oraz od dnia 9 grudnia 2014r. do dnia 9 lutego 2015r.;

IX.  na podstawie art. 44 § 2 k.k. orzeka przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodów rzeczowych wyszczególnionych w wykazie dowodów rzeczowych I/228/2013 pod poz. 1-6 k. 376 i zarządza ich zniszczenie;

X.  na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. nakazuje zwrócić:

- T. S. dowody rzeczowe wyszczególnione w wykazie dowodów rzeczowych Nr I/228/2013 pod poz. 7-9 na k. 376,

- A. R. (1) dowody rzeczowe wyszczególnione w wykazie dowodów rzeczowych Nr I/228/2013 pod poz. 10-13 na k. 376,

- Ł. R. dowody rzeczowe wyszczególnione w wykazie dowodów rzeczowych Nr I/228/2013 pod poz. 14-17 na k. 376;

XI.  na podstawie art. 29 ustawy Prawo o adwokaturze zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. M. (1) kwotę (...),20 (dwa tysiące trzysta osiemdziesiąt sześć 20/100) złotych brutto tytułem nieopłaconej obrony z urzędu świadczonej oskarżonemu A. R. (1) oraz na rzecz adw. A. M. kwotę 1992,60 (tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąt dwa 60/100) złotych brutto tytułem nieopłaconej obrony świadczonej oskarżonemu Ł. R.;

XII.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwalnia oskarżonych A. R. (1) i Ł. R. od ponoszenia kosztów sądowych, zaliczając je na rachunek Skarbu Państwa, w tym odstępuje od wymierzenia im opłaty.

Nie pogodził się z wyrokiem Sądu Okręgowego oskarżony A. R. (1), którego obrońca zaskarżyła go w części tj. pkt. I i VI części rozstrzygającej i zarzuciła:

1.  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia tj. art. 170 pkt. 2 i 5 k.p.k. w zw. z art. 172 k.p.k. przez oddalenie wniosku dowodowego o przeprowadzenie konfrontacji bezpośrednich świadków drugiej fazy zdarzenia (pobicia na parkingu) tj. R. P., W. J. (1) i N. S. (2), wobec wzajemnych sprzeczności w zeznaniach tych świadków, sprzeczności zeznań R. P. z opinią sądowo – lekarską z dnia 13.06.2014 r. a także z wyjaśnieniami oskarżonego A. R. (1) odnośnie chwili, miejsca i sposobu ugodzenia nożem pokrzywdzonego N. S. (1), mimo, że konfrontacja mogła przyczynić się do prawidłowego ustalenia stanu faktycznego w sprawie,

2.  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia tj. art. 7 k.p.k. przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, polegającą na wewnętrznej sprzeczności w ocenie dowodów i przyznaniu waloru zupełności i jasności opinii sądowo-lekarskiej biegłego K. M. (2) z dnia 13.06.2014 r., której wnioski opierają się głównie na zeznaniach R. P. i W. J.), przy jednoczesnej odmowie dania wiary tym zeznaniom w zakresie opisu przebiegu ugodzenia nożem N. S. przez oskarżonego A. R. (1),

3.  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia tj. art. 4 k.p.k. w zw. z art. 201 k.p.k. przez zaniechanie dopuszczenia dowodu z zespołu biegłych z zakresu medycyny sądowej, a tym samym nie zbadanie wersji oskarżonego dotyczącej miejsca i sposobu ugodzenia nożem pokrzywdzonego N. S., jako jednej z możliwych wersji przebiegu zdarzenia, mimo twierdzeń opiniującego, że „ Obrażenia jakich doznał pokrzywdzony w związku ze zdarzeniem z dnia 18/19.05.2013 r. mogły teoretycznie powstać w inny sposób (…)”.

4.  błąd w ustaleniach faktycznych, mający istotny wpływ na treść orzeczenia, polegający na ustaleniu u oskarżonego A. R. (1) zamiaru ewentualnego pozbawienia życia pokrzywdzonego N. S. (1), podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy i okoliczności zdarzenia, nie dają podstaw do przyjęcia, że oskarżony przewidywał i godził się na pozbawienie życia pokrzywdzonego N. S. (1), a w konsekwencji,

5.  obrazę prawa materialnego tj. art. 148 § 1 k.k. przez przyjęcie błędnej kwalifikacji prawnej czynu A. R. (1) jako zabójstwa w zamiarze wynikowym, podczas gdy (biorąc pod uwagę wielość czynników wiktymologicznych) oskarżony nie wypełnił swoim zachowaniem znamienia przestępstwa zabójstwa w postaci zamiaru ewentualnego pozbawienia życia pokrzywdzonego.

Stawiając te zarzuty, wniosła o:

1.  zmianę zaskarżonego orzeczenia w punkcie I przez przyjęcie kwalifikacji prawnej czynu na podstawie art. 158 § 3 k.k. i 157 § 2 k.k. w zw. z art. 159 k.k. w zw. z art. 11 § 2 i 3 k.k. oraz rozwiązanie węzła kary łącznej przez wymierzenie kary jednostkowej i łącznej na podstawie zmodyfikowanej kwalifikacji prawnej, ewentualnie

2.  uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania,

3.  zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym w kwocie 738 złotych brutto.

Z rozstrzygnięciem Sądu Okręgowego nie zgodził się także Ł. R., którego obrońca zaskarżył je w zakresie rozstrzygnięcia o karze.

Skarżący zarzucił:

I.  rażącą surowość i tym samym niewspółmierność orzeczonej kary pozbawienia wolności za czyn II i V w stosunku do stopnia winy, motywacji i sposobu zachowania się oskarżonego, a nadto do jego właściwości i warunków osobistych, a zwłaszcza młodego wieku, oraz postawy w postępowaniu przygotowawczym oraz jurysdykcyjnym, a w konsekwencji wymierzenie zbyt surowej kary łącznej w wymiarze 5 lat,

II.  niewspółmierne do roli, udziału i zamiaru działania oskarżonego Ł. R. orzeczenie obowiązku zadośćuczynienia za doznaną krzywdę poprzez zapłatę na rzecz W. oraz G. S. po 10.000 zł. w sytuacji, gdy możliwości zarobkowe oskarżonego uniemożliwiają mu spełnienie nałożonego obowiązku.

Podnosząc te zarzuty apelujący wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego Ł. R. kary pozbawienia wolności w dolnych granicach ustawowego zagrożenia zarówno do czynu z art. 158 § 3 k.k. jak i art. 280 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

2.  zwolnienie oskarżonego z ponoszenia opłat i kosztów sądowych z uwagi na jego trudną sytuację materialną;

3.  zasądzenie na recz obrońcy kosztów zastępstwa oskarżonego przez obrońcę z urzędu w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych, które nie zostały uiszczone w całości ani w części.

Orzeczenie Sądu Okręgowego nie zostało także zaakceptowane przez oskarżyciela publicznego, który w odniesieniu do A. R. (1) zaskarżył je w całości w zakresie czynu opisanego w pkt. I części wstępnej wyroku, a także w części dotyczącej czynów opisanych w pkt. II i IV części wstępnej wyroku.

Prokurator zarzucił:

1)  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na wyrażeniu poglądu, iż dowody ujawnione na rozprawie i ustalone na ich podstawie okoliczności nie są wystarczające do uznania, iż oskarżony A. R. (1) dopuścił się zarzucanego mu czynu z art. 148 § 1 k.k. w zamiarze bezpośrednim pozbawienia życia N. S. (1) mimo, iż właściwa ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosków odmiennych;

– ewentualnie w przypadku nie uwzględnienia powyższego zarzutu na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażącą niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu A. R. (1) kary 15 lat pozbawienia wolności za przypisane mu przestępstwo opisane w pkt I, podczas gdy prawidłowa ocena zgromadzonego materiału dowodowego, a także dyrektywy wynikające z treści art. 53 k.k. przemawiają za orzeczeniem wobec oskarżonego A. R. surowszej kary w granicach ustawowego zagrożenia przypisanego mu z art. 148 § 1 k.k. a także na podstawie art. 438 pkt 21 k.p.k. – obrazę prawa materialnego, a to art. 64 § 1 k.k. polegającą na nie przywołaniu tego przepisu w kwalifikacji prawnej przypisanego oskarżonemu A. R. (1) czynu opisanego w pkt I części wstępnej wyroku;

2)  obrazę prawa materialnego, a to art. 64 § 2 k.k. polegającą na nie zastosowaniu tego przepisu w kwalifikacji prawnej przy rozstrzygnięciu w zakresie czynu opisanego w pkt II części wstępnej wyroku – to jest uznaniu, iż oskarżony A. R. (1) dopuścił się przestępstwa rozboju działając jedynie w warunkach recydywy podstawowej, pomimo iż spełnione zostały wszystkie ustawowe znamiona określające działanie sprawcy w warunkach wielokrotnego powrotu do przestępstwa;

– ewentualnie w przypadku nie uwzględnienia powyższego zarzutu na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażącą niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu A. R. (1) kary 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności za przypisane mu przestępstwo opisane w pkt II części wstępnej wyroku, podczas gdy prawidłowa ocena zgromadzonego materiału dowodowego, a także dyrektywy wynikające z treści art. 53 k.k. przemawiają za orzeczeniem wobec oskarżonego A. R. surowszej kary w granicach ustawowych zagrożeń przypisanych mu czynów zabronionych;

3)  obrazę prawa materialnego, a to art. 178a § 4 k.k. polegającą na nie zastosowaniu tego przepisu w kwalifikacji prawnej przy rozstrzygnięciu w zakresie czynu opisanego w pkt IV części wstępnej wyroku – to jest uznaniu, iż oskarżony A. R. (1) dopuścił się przestępstwa z art. 178a § 1 k.k.;

- ewentualnie w przypadku nie uwzględnienia powyższego zarzutu na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażącą niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu A. R. (1) kary 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności za przypisane mu przestępstwo opisane w pkt IV części wstępnej wyroku, podczas gdy prawidłowa ocena zgromadzonego materiału dowodowego, a także dyrektywy wynikające z treści art. 54 k.k. przemawiają za orzeczeniem wobec oskarżonego A. R. surowszej kary w granicach ustawowych zagrożeń przypisanych mu czynów zabronionych.

Stawiając te zarzuty wniósł o:

a) uchylenie zaskarżonego wyroku w zakresie pkt I części wstępnej wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu do ponownego rozpoznania,

– w przypadku nieuwzględnienia tego zarzutu – zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu A. R. (1) za przypisany mu w pkt I czyn kary 25 lat pozbawienia wolności i przyjęcie w kwalifikacji prawnej czynu art. 64 § 1 k.k.;

b) zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyjęcie, iż A. R. (1) dopuścił się czynu opisanego w pkt II części wstępnej wyroku działając w warunkach recydywy wielokrotnej – to jest art. 64 § 2 k.k. i wymierzenie oskarżonemu A. R. (1) za czyn opisany w pkt II części wstępnej wyroku kary 6 lat pozbawienia wolności;

– w przypadku nieuwzględnienia tego zarzutu – zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu A. R. (1) za czyn opisany w pkt II części wstępnej wyroku kary 5 lat pozbawienia wolności;

c) zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyjęcie, iż A. R. (1) dopuścił się przestępstwa z art. 178a § 4 k.k. w zakresie czynu opisanego w pkt IV części wstępnej wyroku i wymierzenie oskarżonemu kary 3 lat pozbawienia wolności;

– w przypadku nieuwzględnienia tego zarzutu – zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu A. R. (1) za przypisany mu w pkt IV czyn kary 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności.

Nie zaakceptował on także rozstrzygnięcia wobec Ł. R. i zaskarżył je na jego niekorzyść w całości w zakresie czynu opisanego w pkt. V części wstępnej wyroku.

Wyrokowi temu zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych polegający na wyrażeniu poglądu, iż dowody ujawnione na rozprawie i ustalone na ich podstawie okoliczności nie są wystarczające do uznania, iż oskarżony Ł. R. działając wspólnie i w porozumieniu z A. R. (1) dopuścił się czynu z art. 148 § 1 k.k. w zamiarze ewentualnym pozbawienia życia N. S. (1) mimo, iż właściwa ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosków odmiennych.

Prokurator wniósł o:

a) uchylenie zaskarżonego wyroku w zakresie pkt V części wstępnej wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu do ponownego rozpoznania.

Krytycznie wyrok Sądu Okręgowego został także oceniony przez oskarżycieli posiłkowych W. S. i G. S.. Ich pełnomocnik zaskarżył go w części na niekorzyść obu oskarżonych tj.

Skarżący zarzucił:

1.  Na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. rażącą niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu A. R. (1) w pkt. I wyroku kary w postaci 15 (piętnastu) lat pozbawienia wolności za czyn z art. 148 § 1 k.k. i art. 159 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. podczas gdy znaczny stopień społecznej szkodliwości czynu zabronionego przypisanego oskarżonemu, stopień jego zawinienia oraz brak skruchy, a także uprzednia wielokrotna karalność oskarżonego za przestępstwa w tym przestępstwa podobne, a także wzgląd na cele zapobiegawcze i wychowawcze jakie kara powinna osiągnąć w stosunku do skazanego oraz potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa uzasadniają wymierzenie kary surowszej;

2.  Na podstawie art. 48 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych mający istotny wpływ na treść orzeczenia, a polegający na tym, iż Sąd nieprawidłowo przyjął, że Ł. R. nie wiedział o tym, że w trakcie bójki jego brat posługiwał się nożem, w sytuacji, gdy przebieg zdarzenia wynikający z relacji świadków i zasad doświadczenia życiowego prowadzą do odmiennego wniosku.

3.  Na podstawie art. 438 pkt 1 k.p.k. obrazę prawa materialnego polegającą na błędnej kwalifikacji prawnej czynu dokonanego przez Ł. R., opisanego w pkt V jako przestępstwa z art. 158 § 3 k.k. w sytuacji, gdy zachowanie oskarżonego, w szczególności wygląd na stronę podmiotową czynu wskazuje, iż zachowanie Ł. R. wyczerpuje znamiona przestępstwa z art. 148 § 1 k.k. i art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

4.  Ewentualnie w przypadku nie uwzględnienia zarzutu zawartego w pkt. 2 i 3 zarzucił na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. rażącą niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu Ł. R. w pkt II wyroku kary w postaci 4 (czterech) lat pozbawienia wolności za czyn z art. 158 § 3 k.k. podczas gdy znaczny stopień społecznej szkodliwości czynu zabronionego przypisanego oskarżonemu, stopień jego zawinienia, w szczególności uprzednia wielokrotna karalność oskarżonego, a także wzgląd na cele zapobiegawcze i wychowawcze jaki kara powinna osiągnąć w stosunku do skazanego oraz potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa uzasadniają wymierzenie kary surowszej.

Apelujący wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego orzeczenia w pkt. I poprzez wymierzenie wobec A. R. (1) na podstawie art. 148 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. i w zw. z art. 64 § 1 k.k. kary 25 (dwudziestu pięciu) lat pozbawienia wolności;

2.  w przypadku uwzględnienia drugiego i trzeciego zrzutu apelacji – uchylenie wyroku w części dotyczącej popełnienia przez Ł. R. czynu opisanego w pkt II wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania;

3.  w przypadku nieuwzględnienia zarzutu drugiego apelacji – zmianę zaskarżonego orzeczenia w pkt. II poprzez zmianę kwalifikacji prawnej czynu i uznanie Ł. R. winnym popełnienia przestępstwa z art. 148 § 1 k.k.i art. 158 § 1 k.k. w zw. z art. art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 148 § 1 k.k.w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzenie mu kary 15 (piętnastu) lat pozbawienia wolności;

4.  w przypadku nieuwzględnienia zarzutu drugiego i trzeciego apelacji – zmianę zaskarżonego orzeczenia w pkt II poprzez wymierzenie wobec Ł. R. na podstawie art. 158 § 3 k.k. kary 10 (dziesięciu) lat pozbawienia wolności;

5.  zmianę zaskarżonego orzeczenia w pkt VI i wymierzenia A. R. (1) kary łącznej 25 lat pozbawienia wolności, zaś Ł. R. kary łącznej 15 lat pozbawienia wolności, ewentualnie w przypadku nieuwzględnienia zarzutu drugiego i trzeciego apelacji wymierzenie Ł. R. kary łącznej 12 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Najdalej idąca jest apelacja oskarżyciela publicznego w zakresie, w jakim domaga się uznania popełnienia przez Sąd Okręgowy błędu w ustaleniach faktycznych (zarzut 1) związanych z czynem, w którym pokrzywdzony został N. S. (1), a który to czyn przypisany został A. R. (1) oraz czynem powiązanemu z nim i przypisanym Ł. R. dotyczącym pokrzywdzenia N. S. (1). Jej uwzględnienie czyniłoby w stopniu oczywistym niezasadnymi apelacje obrońców oskarżonych w zakresie, w jakim obrońca A. R. (1) podnosi błąd w ustaleniu działania oskarżonego z zamiarem ewentualnym zabójstwa zaś obrońca Ł. R. wymierzenia mu kary w dolnych granicach zagrożenia za występek z art. 158 § 3 k.k. Byłoby także naturalnym, że zasadna jest apelacja oskarżycieli posiłkowych. W związku z powyższym apelacja oskarżyciela publicznego zostanie omówiona jako pierwsza.

I. Odnośnie do apelacji Prokuratora.

I.1. Co do zarzutu błędnego ustalenia zamiaru A. R. (1).

W przekonaniu Sądu Apelacyjnego prawidłowo oceniono dowody zgromadzone w sprawie oraz na ich podstawie poczyniono ustalenia faktyczne zarówno w zakresie dotyczącym strony przedmiotowej jak i strony podmiotowej działań oskarżonych A. i Ł. R. w tej części, która dotyczy zarzutów związanych ze śmiercią N. S. (1). Sąd Okręgowy zajmował się kwestią zamiaru oskarżonych i uczynił to z należyta uwagą oraz wnikliwością. Dogłębnie analizował okoliczności, które legły u podstaw przyjęcia, że A. R. (1) spowodował śmierć N. S. (1) w zamiarze wynikowym. Rozważania, których odzwierciedleniem jest motywacyjna część rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego zawarte na s. 36 – 39 wskazują, że Sąd ten poświecił należytą uwagę tym okolicznościom i w związku z tym ustalenia te pozostają pod ochroną art. 7 k.p.k. Przeprowadzona analiza elementów istotnych dla ustalenia zamiaru, z jakim działał ten oskarżony zbieżna jest z regułami poprawnego rozumowania, jest zgodna ze wskazaniami wiedzy oraz doświadczeniem życiowym. Jeśli zatem Sąd Okręgowy nie mając pewności co do tego, że oskarżony działał z zamiarem bezpośrednim uznał, że przewidując śmierć N. S. (1) godził się na nią atakując go nożem i zadając w efekcie dwie rany kłute, z których jedna prowadziła do śmierci to rozstrzygnięcie takie należy zaakceptować. Tylko pewność po stronie Sądu I instancji upoważniałaby go do przypisania oskarżonemu, że atakując pokrzywdzonego czynił to, bo chciał jego śmierci, jeśli jej nie miał nie mógł przypisać oskarżonemu działania z takim zamiarem.

Nie przekonały Sądu Apelacyjnego wywody apelacji, iżby oskarżony działał z bezpośrednim zamiarem pozbawienia życia pokrzywdzonego. Dla czynionych ustaleń o zamiarze towarzyszącym A. R. (1) nie ma żadnego znaczenia fakt, – na który powołuje się skarżący – grożenia przez oskarżonego nożem N. S. (1) na nasypie kolejowym, o czym zeznała R. P. (2). Zdarzenie to było dużo wcześniej i nawet, jeśli jego przebieg został przedstawiony przez R. P. zgodnie z rzeczywistością to nie może to jeszcze oznaczać, że dowodzi iż w kilka godzin później oskarżony chciał zabić N. S. (1), z którym miał zatarg wcześniej. Jest przy tym także wymownym, że oskarżyciel publiczny nie kwestionuje w żadnym miejscu ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd Okręgowy w zakresie, jaki dotyczy zdarzenia przy nasypie kolejowym. Te zaś są jednoznaczne w swej wymowie. Według ustaleń Sądu Okręgowego w tym miejscu i czasie doszło do sprzeczki i szarpaniny między oskarżonym i pokrzywdzonym, lecz po chwili wszystko się uspokoiło i uczestnicy zdarzenia rozeszli się obrzucając się kamieniami i wulgaryzmami. Tych ustaleń nie kwestionuje żadna ze stron postępowania, a zatem i oskarżyciel publiczny. W tej sytuacji odwoływanie się przez skarżącego do okoliczności związanych z używaniem podczas tego zdarzenia przez A. R. (1) noża nie może być skuteczne skoro mając świadomość wagi tych okoliczności oskarżyciel publiczny nie postawił zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych ich dotyczących, tym samym akceptując te, które poczynił Sąd Okręgowy. Zasada lojalności wobec stron byłby naruszona gdyby uznać rację skarżącego w tym zakresie i uwzględnić argumentację podnoszoną przez oskarżyciela publicznego. Co więcej, działanie Sądu Apelacyjnego byłoby sprzeczne z regułami art. 433 § 1 k.p.k. i art. 434 § 1 k.p.k. Nie można także zaakceptować twierdzeń oskarżyciela, że o zamiarze bezpośrednim świadczy duża siła ciosu zadanego przez sprawcę. Ta okoliczność została wszak dostrzeżona przez Sąd Okręgowy i nadał on jej odpowiednią rangę, wyjaśnił jednak, że sama siła ciosu nie świadczy jeszcze jednoznacznie o bezpośrednim zamiarze sprawcy i należy z takim wnioskiem się zgodzić. Podobnie chybionym okazał się argument wynikający z przywołanego cytatu biegłego o ogromnej determinacji sprawcy, przecież ta okoliczność znajduje się w ustaleniach dotyczących przebiegu pobicia pokrzywdzonego. Oskarżeni wszak atakowali pokrzywdzonego nawet jak ten już upadł na podłoże bijąc go i kopiąc. Sąd I instancji potraktował to jednak, jako element pobicia nie zaś dowód na zamiar pozbawienia życia pokrzywdzonego i należy potwierdzić prawidłowość oceny tych okoliczności.

To, że oskarżyciel publiczny odmiennie ocenia te okoliczności i nadaje im inne znaczenie i wagę nie może jeszcze oznaczać, że błędne są ustalenia Sądu meriti.

I.2. Co do zarzutu błędnych ustaleń zamiaru Ł. R..

Oskarżyciel publiczny kwestionuje ustalenie Sądu Okręgowego co do braku wiedzy Ł. R. o posiadaniu przez jego brata noża oraz do posługiwania się nim w trakcie ataku na N. S. (1). To, że jak twierdzi oskarżyciel publiczny, Ł. R. musiał słyszeć wypowiedź N. S. (1) „uciekajcie on ma nóż” nie dowodzi jeszcze błędu Sądu Okręgowego o tym, że Ł. R. tę wypowiedź istotnie słyszał. Wszak wypowiedział on ją, gdy wybiegał z krzaków, w których on sam i T. S., w początkowej fazie zdarzenia, atakowali Ł. R., co więcej, pokrzywdzony wypowiadał ją nie do Ł. R., ale jego znajomych zgromadzonych w pobliżu. Jeśli zatem Sąd I instancji nie miał pewności, co do tego, że Ł. R. słyszał tę wypowiedź nie mógł z pełnym przekonaniem ustalić, iż wiedział on o tym, że jego brat miał nóż w chwili, gdy włączył się do bójki, w której on sam uczestniczył.

Nie przekonuje o błędzie Sądu Okręgowego twierdzenie, że obaj bracia cały czas w trakcie pościgu za N. S. (1) byli w bezpośredniej bliskości. Swój wniosek o błędnym ustaleniu Sądu, apelujący opiera o fakt, iż żaden ze świadków takiej okoliczności nie potwierdza. Sąd Okręgowy jednak nie tylko zeznania świadków potraktował jako podstawę dowodową swych ustaleń. Poza tymi zeznaniami oparł się także o wypowiedzi Ł. R., co więcej przeprowadził także analizę zeznań świadka W. J. (1) i wskazał dlaczego uznał je za nie pozwalające na pewne ustalenia, co w kontekście treści tych wypowiedzi ocenione być powinno jako dopuszczalne i prawidłowe. To wszak Sąd Okręgowy miał bezpośredni kontakt ze świadkiem i jeśli analizując jego wypowiedzi ze śledztwa oraz te złożone w toku rozprawy doszedł do przekonania, że winien oprzeć się na wypowiedziach Ł. R. ustając kontakt między oskarżonym a świadkiem to Sąd Apelacyjny zobowiązany jest to ustalenie zaakceptować.

Nie podzielono argumentacji oskarżyciela publicznego uznając za trafne ustalenia Sądu Okręgowego.

I.3. Odnośnie zarzutów obrazy prawa materialnego.

Oba zarzuty podniesione przez Prokuratora w przekonaniu Sądu odwoławczego, a dotyczące obrazy art. 64 § 2 k.k. i art. 178a § 4 k.k. okazały się zasadne.

Nie może być żadnych wątpliwości, wobec wielokrotnie podejmowanych przez najwyższą instancję sądową orzeczeń dotyczących tej kwestii, że dochodzi do popełnienia przestępstwa w ramach recydywy wielokrotnej, jeśli sprawca uprzednio skazany w warunkach art. 64 § 1 k.k. i po odbyciu łącznie kary roku pozbawienia wolności popełnia przed upływem 5 lat przestępstwo bądź to identyczne do tego, za które był już uprzednio skazany w ramach art. 64 § 1 k.k. z wymienionym w treści normy art. 64 § 2 k.k., bądź znajdujące się zamkniętej grupie zachowań taksatywnie wyliczonych w art. 64 § 2 k.k. I choć Sąd Okręgowy odwołał się do uchwały Sądu Najwyższego wyjaśniającego znaczenie prawnokarne wyrażenia ponownie użytego w art. 64 § 2 k.k. to jednak uznając, że in concreto brak jest znamienia ponowności w zachowaniu A. R. (1) nie wyjaśnił powodów swej decyzji w tym zakresie. Nie uzasadnił, dlaczego według tego Sądu brak jest ponownego popełnienia przestępstwa ograniczając się jedynie do stanowczego wniosku w odniesieniu do tej kwestii. Jeśli zważyć, że A. R. (1) w ramach wyroku Sądu Rejonowego w Oleśnicy z 6 czerwca 2004 w sprawie II K 329/04 został skazany za czyn z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k., a więc zachowanie, które ustawodawca wymienił wprost w treści art. 64 § 2 k.k. zaś obecnie zarzucono mu czyn z art. 280 § 1 k.k., a zatem dopuszczenie się rozboju tj. przestępstwa które także wymieniono bezpośrednio w treści art. 64 § 2 k.k. tym samym nie może być wątpliwości co do wypełnienia przez oskarżonego przesłanek wielokrotnego powrotu do przestępstwa o którym mowa w art. 64 § 2 k.k. Popełnił on obecnie przestępstwo należące do tej samej rodzajowo grupy jak to, za które uprzednio w ramach art. 64 § 1 k.k. został skazany. Bogata judykatura w tym zakresie uprawnia do takiego stwierdzenia jednoznacznie (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2004 roku, V KK 321/04, LEX nr 141342, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 2008 roku, II KK 316/07, OSNwSK 2008/1/456, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 września 2003 roku, II KK 162/03, LEX nr 80711, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2001 roku, IV KKN 496/00, LEX nr 51425). Dla nie budzącego wątpliwości wykazania zasadności przyjętego przez Sąd Apelacyjny stanowiska odwołać się należy do uchwały Sądu Najwyższego, która została przywołana w uzasadnieniu Sądu Okręgowego jako podstawa wywodu o braku ponowności powrotu do przestępstwa A. R. (1). Sąd I instancji na poparcie swego poglądu przytoczył jedynie samą uchwałę, tymczasem zawarte w niej uzasadnienie odwołuje się do zbieżności rodzajowej popełnionych przestępstw jako podstaw działania w warunkach art. 64 § 2 k.k. właśnie do popełnionych; uprzednio kradzieży z włamaniem i następnie rozboju, co Sąd Najwyższy stwierdza wprost w ostatnim akapicie uzasadnienia swej uchwały. Ta sytuacja wymieniona przez Sąd Najwyższy upoważniająca do przyjęcia działania w warunkach wielokrotnego powrotu do przestępstwa znajduje swoje odbicie w realiach sprawy A. R. (1). Wszak był on uprzednio skazany w sprawie II K 329/04 Sądu Rejonowego w Oleśnicy za występek kradzieży z włamaniem popełniony w warunkach art. 64 § 1 k.k. zaś przed upływem 5 lat od faktycznego odbycia kary ponad roku pozbawienia wolności popełnił przestępstwo rozboju objęte obecnie osądem. Przesądza to w tych okolicznościach konieczność uznania błędnej interpretacji treści art. 64 § 2 k.k. przez Sąd Okręgowy.

Prezentując takie stanowisko, zbieżne z zarzutem apelacji Prokuratora uwzględniono w konsekwencji postulat oskarżyciela publicznego w zakresie zmiany zaskarżonego orzeczenia.

Podobnie uczyniono w odniesieniu do podstawy prawnej skazania A. R. (1) za czyn przypisany mu w pkt. I części rozstrzygającej zaskarżonego wyroku. Sąd Okręgowy sam dostrzegł swoje uchybienie w zakresie pominięcia w podstawie skazania A. R. (1), za czyn związany z udziałem w bójce oraz pobiciu i finalnie zabójstwie N. S. (1), działania oskarżonego w warunkach recydywy specjalnej podstawowej poprzez przeoczenie art. 64 § 1 k.k. Dzięki zarzutowi apelacyjnemu oskarżyciela publicznego możliwa była korekta tego orzeczenia i przyjęcie w podstawie skazania normy art. 64 § 1 k.k. Jest to tak oczywista sytuacja, że dalsze wywody odnoszące się do tej kwestii uznać należy za zbędne.

Korekty wymagało także rozstrzygnięcie w pkt. IV części dyspozytywnej w tym zakresie, w którym Sąd Okręgowy określił podstawę prawną skazania i wymiaru kary za czy opisany w pkt. IV części wstępnej zaskarżonego orzeczenia.

A. R. (1) przypisanego mu w pkt. IV części rozstrzygającej orzeczenia dopuścił się będąc uprzednio skazany za czyn z art. 178a § 1 k.k. czemu Sąd Okręgowy we Wrocławiu dał wyraz przypisując oskarżonemu występek w postaci jaką opisał oskarżyciel publiczny w pkt. IV aktu oskarżenia. Jest jednak charakterystyczne, że prokurator, choć obecnie słusznie i skutecznie zarzuca Sądowi I instancji obrazę art. 178a § 4 k.k. to jednak pomija fakt, że on sam był autorem błędu merytorycznego co sam w apelacji przemilcza, w przeciwieństwie do Sądu Okręgowego, który ujawnił to w zakresie obrazy art. 64 § 1 k.k. (czyn przypisany w pkt. I), bowiem w zarzucie aktu oskarżenia jako kwalifikację prawną czynu zarzuconego A. R. (1) wymienił art. 178a § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

Odnosząc się jednak do meritum należy stwierdzić, że oskarżony będąc wcześniej prawomocnie skazanym za prowadzenie pojazdu mechanicznego znajdując się w stanie nietrzeźwości, a więc za popełnienie czynu z art. 178a § 1 k.k., ponownie popełnił takie samo przestępstwo, bowiem znów prowadził pojazd mechaniczny w stanie nietrzeźwości tym samym dopuścił się czynu opisanego w art. 178a § 4 k.k. nie zaś zachowania kwalifikowanego w art. 178a § 1 k.k. jak przyjął to Sąd Okręgowy. Postępek opisany w art. 178a § 4 k.k. jest odrębnym typem przestępstwa, mającym własne znamiona ustawowe i własną sankcję za to zachowanie odwołującym się jedynie do art. 178a § 1 k.k. To nie ten przepis, ale właśnie art. 178a § 4 k.k. stanowi podstawę skazania oraz wymiaru kary, jeśli spełnione są zawarte w nim przesłanki. Oczywistym jest, że w tej sytuacji obowiązkiem Sądu Apelacyjnego było reformatoryjne rozstrzygnięcie w odniesieniu do orzeczenia Sądu meriti w zakresie kwalifikacji prawnej podstawy skazania jak i wymiaru kary. Z uwagi na fakt, że skazanemu wyrokiem z 9 lutego 2007 roku w sprawie II K 128/06 Sądu Rejonowego w Oleśnicy wymierzono karę 6 miesięcy pozbawienia wolności za czyn z art. 178a § 1 k.k. i skazany karę tę odbył do 28 lutego 2012 roku, ponowne (obecnie osądzone) przestępstwo popełnił przed upływem 5 lat od odbycia tej kary, tym samym czynu z art. 178a § 4 k.k. dopuścił się w warunkach art. 64 § 1 k.k. i taką podstawę skazania należało określić kwalifikując czyn oskarżonego.

II. Odnośnie apelacji oskarżycieli posiłkowych.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do zarzutów dotyczących błędu w ustaleniach faktycznych i będącej ich następstwem obrazy prawa materialnego w zakresie odpowiedzialności Ł. R. za zachowanie w wyniku, którego śmierć poniósł N. S. (1).

Apelujący w imieniu oskarżycieli posiłkowych pełnomocnik podnosi tożsame z zarzutami prokuratora okoliczności, zgodnie z którymi niezasadnie Sąd I instancji ustalił, iż Ł. R. nie wiedział, że jego brat w czasie starcia, w którym brał udział N. S. (1) i T. S. miał i używał noża.

Sąd Apelacyjny analizując ten fragment ustaleń Sądu I instancji uznał, że Sąd ten był uprawniony do takiego wniosku i ustalenia. To, że według skarżących oskarżycieli posiłkowych, ale i Prokuratora, Ł. R. powinien (musiał) wiedzieć, że jego brat przybiegł mu na pomoc z nożem i noża tego używał w pierwszej fazie zdarzenia nie oznacza jeszcze, że Sąd Okręgowy popełnił błąd. Jak podkreślono już wyżej, jeśli Sąd ten nie miał pewności, co do tego, że Ł. R. miał świadomość iż jego brat używa noża nie mógł poczynić takiego ustalenia. Nie podważają go twierdzenia apelujących, że świadkowie słyszeli od N. S. (1) że tak istotnie było, co skutkuje według skarżącego tym, że i Ł. R. to słyszał bo musiał znajdować się w bliskiej odległości od N. S. (1). Takie twierdzenie ma cechy dowolnego nieopartego na przeprowadzonych dowodach, bo przecież nie wiadomo z poczynionych ustaleń gdzie w tym czasie znajdował się Ł. R., w jakiej był odległości od N. S. (1), gdy ten kierował do swoich znajomych słowa o tym, on ma nóż. Podstawowe znaczenie miało czy to Ł. R. miał taką wiedzę. Jeśli zważyć, że zdarzenie miało charakter dynamiczny oraz że N. S. (1) wybiegał z krzaków krzycząc o nożu zaś za nim biegł A. R. (1) to trudny jest do podważenia ustalony przez Sąd Okręgowy fakt, że pozostający na końcu tej grupy Ł. R. nie słyszał o tym, że brat miał i używał noża. Takiej ewentualności nie można wykluczyć i należy w tej sytuacji uznać, że ustalenie Sądu I instancji, który miał do wyboru przyjęcie że oskarżony mógł tego nie wiedzieć lub że wiedział o posiadaniu i używaniu noża uznał, iż Ł. R. o tym nie wiedział. Taki wniosek jest tym bardziej uzasadniony jeśli zważyć, że przecież, jak ustala Sąd Okręgowy, a tych okoliczności nie kwestionuje żadna z apelujących stron, w początkowej fazie zdarzenia przeniosło się ono w pobliskie krzaki gdzie Ł. R. został przewrócony na żywopłot i był bity przez uczestników bójki. Nie można zatem wykluczyć, że atakowany przez innych i koncentrujący się na tym co jego samego dotyka nie miał świadomości tego co czyni jego brat oraz czy i jakiego narzędzia używa. Podobnie należy ocenić i te ustalenia Sądu Okręgowego, które dotyczą fragmentu zdarzenia, gdy pokrzywdzony został zaatakowany i ugodzony nożem przez A. R. (1). Sąd I instancji dokonując swobodnej oceny materiału dowodowego zrealizował swoje powinności z art. 7 k.p.k. i był uprawniony do ustaleń co do których miał pewność. Nawet jednak przyjęcie, że oskarżony miał świadomość użycia noża w drugiej fazie zdarzenia nie oznacza jeszcze, na co Sąd I instancji zwrócił uwagę, iż Ł. R. wypełnił znamiona zbrodni z art. 148 § 1 k.k. w zamiarze ewentualnym. Sąd wszak wskazał, że nie udowodniono iż oskarżony godził się ze skutkiem w postaci śmierci pokrzywdzonego. Apelujący wywodzi także, iż doszło do obrazy prawa materialnego, a to art. 148 § 1 k.k. gdyż jak podnosi pełnomocnik apelujących, odwołując się do orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Warszawie, skutek w postaci śmierci człowieka jako zwykłe następstwo takiego zachowania (kopanie leżącego, rannego człowieka w tym w szczególności w głowę) normalny dorosły człowiek może przewidzieć, co według apelującego, winno odnosić się do Ł. R.. Jeśli trafnie odczytano ten fragment wywodów apelacji, to argumentacja przytoczona w tej części skargi pozostaje w rozbieżności z ustaleniami i ocenami Sądu Okręgowego. Wszak przecież Ł. R. został skazany nie tylko za udział w bójce, ale także za jej skutek w postaci śmierci N. S. (1). Zachowanie oskarżonego zakwalifikowano przecież z art. 158 § 3 k.k., który penalizuje postępek polegający na udziale w bójce lub pobiciu, następstwem której śmierć poniósł jej uczestnik. Nie jest więc tak, że Ł. R. nie obciąża udział w zdarzeniu, w wyniku którego śmierć poniósł N. S. (1), jest wprost przeciwnie przypisano mu aktywne uczestnictwo w pobiciu w wyniku którego śmieć poniósł inny człowiek. Sąd Okręgowy ustalił, że oskarżony powinien i mógł przewidzieć śmiertelny skutek działania polegającego na uczestnictwie w zdarzeniu, w czasie którego zadawał ciosy rękoma oraz kopał w głowę i tułów pokrzywdzonego, uwzględnił także jego zachowanie w czasie, gdy pokrzywdzony leżąc na podłożu krwawił a mimo tego oskarżony nie zaprzestał swego działania. Jeżeli śmierć lub ciężki uszczerbek na zdrowiu człowieka jest bezpośrednim rezultatem dającego się wyodrębnić zamierzonego czynu jednego z uczestników bójki lub pobicia, to uczestnik ten poniesie odpowiedzialność za umyślne spowodowanie tego skutku (art. 148 § 1 lub art. 156 § 1), niezależnie od odpowiedzialności pozostałych uczestników na podstawie art. 158 § 2 lub 3 (por. wyrok SN z dnia 20 kwietnia 1989 r., II KR 60/89, OSNPG 1990, nr 10, poz. 72, a w nowszym orzecznictwie wyrok SA w Łodzi z dnia 24 sierpnia 1999 r., II AKa 121/99, Biul. Prok. Apel. 1999, nr 9). (Marek Andrzej Komentarz do art. 158 Kodeksu karnego [w:] Marek Andrzej Kodeks karny. Komentarz, LEX 2010 teza 7 do art. 158 k.k.).

Sąd nadał zachowaniu Ł. R. rangę możliwości i powinności przewidywania skutków jego działania zaś inną znacznie dalej idącą widzi pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych. Jeśli zatem te dwie oceny różnią się nadawaną im wagą i znaczeniem dla oceny prawnej to Sąd Apelacyjny nie jest władny zakwestionować tej oceny, jaką wyraził Sąd Okręgowy, bowiem jest ona zgodna z regułami poprawnego rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego.

III. Odnośnie do apelacji obrońcy oskarżonego A. R. (1).

Najdalej idącym zarzutem jest ten, w którym apelująca podnosi obrazę prawa materialnego, a to art. 148 § 1 k.k., ale co naturalne w tej konkretnej sprawie ściśle z nim powiązany zarzut 4 błędu w ustaleniach faktycznych dotyczących zamiaru, z jakim działał oskarżony.

Konsekwentnie Sąd odwoławczy przypomina, że zarzut obrazy prawa materialnego tylko wtedy jest skuteczny, gdy apelujący nie kwestionuje, nie tylko deklaratywnie, ale i rzeczywiście, ustaleń poczynionych w sprawie. Judykatura od dawna ma ugruntowane stanowisko w tym zakresie. Sąd Najwyższy wyraża pogląd, że obraza prawa materialnego stanowi względną podstawę odwoławczą z art. 438 pkt 1 k.p.k. wtedy, gdy prawo to zostało wadliwie zinterpretowane przez sąd pierwszej instancji, gdy sąd ten wadliwie zastosował przepis prawa materialnego, pomimo, że w układzie okoliczności danej sprawy nie było to dopuszczalne, bądź wówczas, gdy sąd nie zastosował przepisu prawa materialnego mimo, iż w konkretnej sytuacji procesowej było to obligatoryjne. (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2013 roku, III KK 17/13, LEX nr 1311644, podobnie tenże Sąd w wyroku z dnia 23 lipca 1974 roku w sprawie V KR 212/74, OSNKW 1974/12/233). Nie mniej wymowne jest także stanowisko Sądu Apelacyjnego w Łodzi, według którego „Obraza prawa materialnego zachodzi tylko wtedy, gdy nastąpiła błędna wykładnia danego przepisu, albo został zastosowany przepis niewłaściwy lub pominięto obligatoryjne [rozstrzygnięcie] .

Nie ma natomiast obrazy prawa materialnego, gdy wadliwość orzeczenia - przynajmniej w przekonaniu autora środka odwoławczego - jest wynikiem błędnych ustaleń przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia. (…)” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 16 stycznia 2002 roku, II AKa 243/01, Prok.i Pr.-wkł. 2004/6/24, KZS 2004/7-8/82).

Zasadne jest również odwołanie do poglądów doktryny w tym zakresie. Co do zasady, zarzut obrazy prawa materialnego ma rację bytu wyłącznie wówczas, gdy apelujący nie kwestionuje poczynionych przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych. Naruszenie tego prawa polega bowiem na jego wadliwym zastosowaniu lub też niezastosowaniu do prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, który nie jest kwestionowany przez stronę skarżącą (zob. T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne. W-wa 2005, s. 775, a także wyrok SN z dnia 26 lutego 2009 r., WA 3/09, OSNwSK 2009, poz. 566). W innym wypadku zarzut taki należy uznać za przedwczesny. Dopuszcza się jednak podnoszenie go łącznie z zarzutem błędu w ustaleniach faktycznych, jako zarzutu ewentualnego. Skarżący może bowiem uzasadniać, że nawet w sytuacji, gdy ustalenia faktyczne poczynione przez sąd meriti zostaną uznane przez instancję odwoławczą za prawidłowe, to i tak prawo materialne zostało do nich zastosowane w sposób nieprawidłowy (por. por. P. Hofmański, E. Sadzik, K. Zgryzek, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. I. W-wa 2007, s. 660 oraz wyrok SA w Krakowie z dnia 27 listopada 2008 r., II AKa 187/08, KZS 2009 r., z. 2, poz. 37).

Uwagi te poczynione zostały w celu uporządkowania granic zaskarżenia w obszarze stawianych zarzutów.

W pierwszej zatem kolejności konieczne jest zbadanie czy Sąd Okręgowy trafnie ocenił zamiar oskarżonego i uznał go winnym spowodowania śmierci w zamiarze wynikowym. Zamiar oznacza (...) zjawisko obiektywnej rzeczywistości, realny przebieg procesów psychicznych, nie jest zaś pojęciem z dziedziny ocen czy też z dziedziny wartości. Ustalenie zamiaru - lub jego braku - jest więc ustaleniem natury faktycznej. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2011 roku, III KK 280/10, Biul.PK 2011/7/20). Jak już wyżej stwierdzono (pkt. I. 1.) badając zarzut prokuratora dotyczący trafności ustalenia zamiaru oskarżonego A. R. (1) Sąd Okręgowy poświecił tej kwestii znaczną część swych rozważań, trafnie uznając, że kwestia ta ma zasadnicze i relewantne znaczenie dla rozstrzygnięcia o odpowiedzialności tego oskarżonego. Nie przekonały Sądu Apelacyjnego wywody apelacji, iż błędnie oceniony został zamiar oskarżonego, który wszak konsekwentnie twierdził, że nie miał zamiaru nikogo pozbawić życia. Jeśli bowiem wziąć pod uwagę rozważania Sądu Okręgowego wskazujące na rodzaj użytego narzędzia, ilość zadanych ciosów, bardzo dużą siłę ciosu przebijającego tkankę kostną żebra, głębokość kanału rany, godzenie ciosu w ważne dla życia przestrzenie, dalsze agresywne zachowania sprawcy, choć pokrzywdzony był już bezbronny, pozostawienie ciężko rannego pokrzywdzonego bez pomocy to ze wszech miar zasadny jest wniosek o tym, że nawet jeśli oskarżony nie chciał śmierci N. S. (1) to czy ona nastąpiła czy nie było dla niego obojętne i z nią się godził. To, że oskarżony twierdzi inaczej i nie przyznaje się do określonego przestępstwa nie może jeszcze oznaczać iż należy istotne ustalenia poczynić w oparciu o to co mówi oskarżony. Jest oczywistym i naturalnym, że po zdarzeniu i uświadomieniu sobie konsekwencji swego zachowania, w tym także tych dotyczących odpowiedzialności karnej, sprawca stara się minimalizować swój udział w określonych skutkach i pomniejszać swoją odpowiedzialność. Byłoby jednak wynaturzeniem sprawiedliwości, gdyby jej wymiar miał zależeć od tego, do czego sprawca zechce się przyznać. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 5 września 1996 roku w sprawie II AKa 193/96, zamieszczony w Prok.i Pr. 1997/3/18). Ustalenia Sądu Okręgowego w zakresie zamiaru oskarżonego są trafne, ergo zarzut błędu w ustaleniach faktycznych dotyczący tej kwestii oraz jego następstwo w postaci zarzutu obrazy prawa materialnego uznano za chybione.

Nie zasługuje również na akceptację zarzut I, a w nim podnoszone naruszenie art. 5 k.p.k. i jak wynika z motywacyjnej części skargi nie usunięcie wątpliwości, co do miejsca, w którym doszło do zadania śmiertelnego ciosu nożem. Jeśli zatem prawidłowo odczytano ten zarzut apelująca podnosi, iż mimo wątpliwości rozstrzygnięto je na niekorzyść oskarżonego, co narusza normę art. 5 § 2 k.p.k. Skarżąca nie wskazała jednak, jakie wątpliwości grupują się, jej zdaniem, wokół ustalenia, że oskarżony ten dopuścił się przestępstwa przypisanego mu w pkt. I zaskarżonego wyroku w określonym w uzasadnieniu miejscu. Nadto pominęła, utrwalone w orzecznictwie stanowisko, zgodnie z którym nie można skutecznie zarzucać obrazy zasady in dubio pro reo powołując się jedynie na własne wątpliwości co do ustaleń faktycznych lub wykładni prawa. Jak przedstawił to Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 sierpnia 2009 roku: „ Dla oceny, czy nie został naruszony przepis art. 5 § 2 k.p.k. nie są bowiem miarodajne tego rodzaju wątpliwości zgłaszane przez stronę, ale jedynie to, czy orzekający w sprawie sąd rzeczywiście powziął wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych lub interpretacji prawa i wobec braku możliwości ich usunięcia rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego, względnie to, czy w świetle realiów konkretnej sprawy wątpliwości takie powinien był powziąć.” (V KK 114/08, OSNwSK 2008, poz. 1988). Stanowisko powyższe należy podzielić.

W sytuacji, gdy Sąd orzekający nie miał żadnych wątpliwości w zakresie odnoszącym się do sprawstwa A. R. (1) oraz miejsca, w którym doszło do zadania śmiertelnego ciosu, bowiem oparł je na dostępnym materiale dowodowym zarzut naruszenia reguły z art. 5 § 2 k.p.k. uznany musi być za chybiony, nawet jeśli wątpliwości w tym zakresie wyraża obrońca oskarżonego czy on sam. Nie można stawiać zarzutu naruszenia zasady in dubio pro reo, powołując się na wątpliwości samej strony co do treści ustaleń faktycznych, wymowy dowodów bądź sposobu interpretacji przepisów prawa. Dla oceny, czy nie został naruszony zakaz z art. 5 § 2 k.p.k., nie są miarodajne tego rodzaju wątpliwości zgłaszane przez stronę, ale tylko to, czy orzekający sąd rzeczywiście powziął wątpliwości w tym zakresie i mimo braku możliwości usunięcia ich rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego, albo czy były po temu powody, które sąd pominął. Gdy zaś konkretne ustalenie faktyczne zależne jest od dania wiary tej lub innej grupie dowodów, nie można mówić o naruszeniu zasady in dubio pro reo.(…) (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 31 marca 2010 roku w sprawie II AKa 239/09, zamieszczony w KZS 2010/9/30). Jeśli więc apelująca nie wskazuje, żadnych wątpliwości, jakie były udziałem Sądu orzekającego, a sprowadza swoje twierdzenia do kwestii, że Sąd ten niezasadnie ustalił, że do zadania kluczowego dla ustaleń odpowiedzialności oskarżonego ciosu doszło w innym miejscu niż wskazał Sąd to jej zarzut, tak sformułowany, nie może być traktowany, jako nakazujący spełnienie postulatu zawartego w apelacji.

Jeśli zważyć na treść wypowiedzi świadków mających możliwość obserwowania zdarzeń w drugiej ich fazie mówiących o tym, że pokrzywdzony nadbiegł (N. S. (2) k. 31) oraz o tym, że wszystko go boli, nie może się podnieść, nie czuje nóg (I. Ł. k. 33), miał nogi jak z waty, jakby odpływał (N. S. (2) k. 31) i powiązać te wypowiedzi ze stanowczymi, jednoznacznymi, pewnymi i konsekwentnymi wypowiedziami biegłego, że nawet bezzwłoczne udzielenie pomocy medycznej nie gwarantowało zapobieżenia zgonowi to za dowolne należy uznać stwierdzenia obrony, że do zadania śmiertelnego ciosu doszło w innym miejscu niż na parkingu. Nie można także uznać, że trafny jest zarzut obrazy art. 4 k.p.k. i art. 201 k.p.k. bowiem Sąd nie dopuścił dowodu z zespołu biegłych mogących odnieść się do wersji oskarżonego o powstaniu obrażenia skutkującego zgonem pokrzywdzonego w innym miejscu niż parking. Jeśli dokona się krytycznej analizy wypowiedzi biegłego z zakresu medycyny sądowej K. M. (2) to stwierdzić należy (uczynił to już Sąd Apelacyjny oddalając wniosek dowodowy złożony w apelacji), że opinia ta jest jednoznaczna w swej treści i wymowie, zawiera odniesienie się do wszystkich okoliczności istotnych dla ustaleń w tej sprawie. Biegły złożył pisemną opinię, ale nadto został dodatkowo przesłuchany w toku rozprawy i to przy aktywnym zaangażowaniu nie tylko Sądu, ale także prokuratora, pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych oraz obrońcy A. R. (1) i obrońcy Ł. R.. To, że biegły użył cytowanego w pkt. 3 apelacji sformułowania nie oznacza, że jego opinia jest niejasna lub niepełna albo wewnętrznie sprzeczna. Odpowiadał tenże biegły (k. 943 – 945) na postawione mu pytanie, lecz jego jednoznaczne wnioski nie uległy modyfikacji i stwierdził, że prowadził rozważania hipotetyczne zaś zgromadzony materiał dowodowy wręcz sprzeciwia się przyjęciu hipotezy, jaka wynikała z pytania Sądu o ewentualność nadziania się na nóż pokrzywdzonego. Biegły stwierdził nadto, że z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością, wnioski które zawarł w swej opinii podtrzymuje. Ergo nie można w tych okolicznościach skutecznie zarzucać sądowi I instancji naruszenia art. 201 k.p.k. jeśli dla tego Sądu opinia biegłego była jednoznacznym i pewnym źródłem dowodowym, nie miał tenże Sąd powodów, aby sięgać po opinię zespołu biegłych, jak chciał tego oskarżony.

Sąd Okręgowy postąpił także zgodnie z przyznaną mu, wolą ustawodawcy, swobodą w ocenie dowodów osobowych, w tym zeznań R. P., W. J. (1) i N. S. (2). Sąd dokonał analizy wypowiedzi tych świadków i wyjaśnił, dlaczego dał im wiarę, ale przekazał także swoje przemyślenia, w jakiej części uznał je za pomocne dla czynienia ustaleń faktycznych. Nie mniej istotne w rozważaniach w tym zakresie jest i to, że Sąd wyjaśnił, dlaczego nie wszystkie wypowiedzi świadków mogły stanowić podstawę ustaleń. Odnosi się to do wypowiedzi R. P. oraz W. J. (1). Jeśli Sąd meriti mający bezpośredni kontakt ze świadkami dokonując analizy ich wypowiedzi uznał je za istotne w tej ich części, które zostały złożone w toku postępowania przygotowawczego to utrzymuje się w granicach swobody, jaka wynika z treści art. 7 k.p.k. Nie doszukano się w wywodach tego Sądu uchybień toku rozumowania czy sprzeczności z doświadczeniem życiowym bądź naruszenia wskazań wiedzy.

Oceny osadzonej na dowodach, także pośrednich (poszlakach), znajdującej oparcie w wiedzy i, co ma tu szczególnie ważne znaczenie, zasadach prawidłowego rozumowania i doświadczeniu życiowym, nie da się zastąpić kreowaniem niedających się usunąć wątpliwości i następnie rozstrzyganiem ich na korzyść oskarżonego. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 2010 roku, V KK 172/10, OSNwSK 2010/1/2299).

Apelacja obrońcy oskarżonego A. R. (1) okazała się nieskuteczna.

IV. Odnośnie apelacji obrońcy Ł. R. oraz zarzutów w pozostałych apelacjach dotyczących rozstrzygnięć o karach.

W środkach zaskarżenia, które w sprawie tej zostały złożone łączącym je elementem jest niezgoda stron na wymiar kar i to zarówno jednostkowych jak i kar łącznych wymierzonych oskarżonym.

Jeśli prokurator i oskarżyciele posiłkowi podnoszą zarzuty rażąco łagodnych kar to już obrońcy oskarżonych argumentują, że wymierzone oskarżonym kary jednostkowe ale i kary łączne są rażąco surowe.

Aby możliwe było uznanie rozstrzygnięcia Sądu meriti za nietrafne argumenty przywołane w apelacjach bądź to obrońców bądź oskarżycieli musiałby mieć charakter wyjątkowo oczywistych. Tak jednak nie jest w tej sprawie. Sąd Okręgowy dogłębnie przeanalizował okoliczności istotne dla wymiaru kar i to zarówno te, które przemawiały przeciwko oskarżonym jak i mające pozytywną wymowę istotną dla rozstrzygnięcia o wysokości kar.

Mimo przyjęcia przez Sąd Apelacyjny, że A. R. (1) dopuścił się przypisanego mu w pkt. III części rozstrzygającej wyroku czynu w warunkach wielokrotnego powrotu do przestępstwa uznano, że wymierzona mu przez Sąd Okręgowy kara pozbawienia wolności za to zachowanie jest karą sprawiedliwą i wystarczająco surową i nie zachodzi konieczność jej podwyższania.

Wszystkie argumenty, jakie mają znaczenie dla ustalenia wymiaru kar jednostkowych, ale i kar łącznych zostały przez Sąd Okręgowy wzięte pod uwagę i ten Sąd wyjaśnił, dlaczego orzekł w sposób określony w wyroku. Połączenie kar z dodatkowymi orzeczeniami w postaci obowiązku zadośćuczynienia na rzecz oskarżycieli posiłkowych nakazuje uznać rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego w tym zakresie za prawidłowe.

Zmiana kary w instancji odwoławczej nie może następować w każdym wypadku, w którym jest możliwa …, lecz wtedy tylko, gdy kara orzeczona nie daje się akceptować z powodu różnicy pomiędzy nią a karą sprawiedliwą, różnicy o randze zasadniczej, rażącej, wręcz „bijącej w oczy” (wyrok SN z dnia 2 lutego 1995 roku - KZS 4/96 poz. 42), a więc nie w razie różnicy niewielkiej, nieznaczącej. Tutejszy Sąd Apelacyjny również przyjmuje domniemanie słuszności wyroków I instancji, to jest odmawia im swej aprobaty jedynie w razie stwierdzenia, że są (mogą być) niesprawiedliwe. (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 21 września 2000 roku II AKa 154/00, KZS 2000/10/37). Okoliczności mające wpływ na to rozstrzygnięcie, wskazane w uzasadnieniu wyroku Sądu I instancji, przekonująco wykazały powody, dla których kary określono na poziomie, jaki wyrażono w zaskarżonym orzeczeniu. Wywody apelacji zwłaszcza oskarżycieli posiłkowych, choć ważkie nie przekonały o rażąco niesprawiedliwym rozstrzygnięciu o wymierzonych karach za czyn w wyniku, którego śmierć poniósł N. S. (1). Należy bowiem pamiętać o tym, że przecież, jak wynika z niekwestionowanych w tym zakresie ustaleń Sądu I instancji, to właśnie N. S. (1) i T. S. zaatakowali w pierwszej kolejności Ł. R. i bili go, a na skutek informacji od S. S. o tym do zatargu włączył się A. R. (1) i doszło do zachowań, które skończyły się śmiercią N. S. (1), na co słusznie zwrócił uwagę obrońca oskarżonego Ł. R..

Orzeczenie o kosztach pomocy prawnej świadczonej A. R. (1) i Ł. R. znajduje swoje oparcie w art. 29 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku prawo o adwokaturze (Dz. U. Nr 16, poz. 124 z p. zm.) i § 19 w zw. z § 14 ust. 2 pkt. 5 i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 z p. zm.).

Podstawę rozstrzygnięcia o wydatkach poniesionych w postępowaniu odwoławczym stanowił przepis art. 624 § 1 k.p.k. Uznano, iż fakt konieczności odbycia długotrwałej kary pozbawienia wolności przez obu oskarżonych przemawia za takim rozstrzygnięciem. W przekonaniu Sądu odwoławczego także względy słuszności przemawiają za zwolnieniem oskarżycieli posiłkowych (rodziców pokrzywdzonego, który poniósł śmierć w wyniku działania A. R. (1)) od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, choć ich apelacja nie została uwzględniona.

Wszystkie przytoczone wyżej rozważania doprowadziły do rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie Sąd odwoławczy.

SSA Edward Stelmasik SSA Barbara Krameris SSA Wiesław Pędziwiatr