Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ka 160/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Krośnie w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący : SSO Arkadiusz Trojanowski (spraw.)

Sędziowie : SSO Artur Lipiński

SSO Janusz Szarek

Protokolant : Jolanta Biernacka

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Krośnie - Aurelii Skiba

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 czerwca 2015 roku

sprawy A. S. (2)

oskarżonego o przestępstwo z art. 178a § 1 i § 4 k.k.

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Sanoku z dnia 18 lutego 2015 roku, sygn. akt II K 434/14

I.  utrzymuje zaskarżony wyrok w mocy, uznając apelację za oczywiście bezzasadną,

II.  zasądza od oskarżonego A. S. (2) na rzecz Skarbu Państwa koszty procesu za postępowanie odwoławcze, w tym opłatę za drugą instancję w kwocie 120 zł /sto dwadzieścia złotych/.

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Sanoku z dnia 18 lutego 2015r., sygn. akt II K 434/14, oskarżony A. S. (2) został uznany za winnego tego, iż będąc uprzednio skazanym prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Krakowie – Podgórze, sygn. akt XI K 981/13/P, z dnia 04.04.2014r., za kierowanie pojazdem mechanicznym w stanie nietrzeźwości, i pomimo zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres czterech lat, w dniu 16 lipca 2014 roku, w m. S., ul. (...), województwa (...), kierował w ruchu lądowym samochodem osobowym marki V., o nr rej. (...), znajdując się w stanie nietrzeźwości (0,94 0,96 0,99 mg/l), tym samym nie stosując się do orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów w/w wyrokiem, to jest przestępstwa z art. 178 a § 1 i § 4 k.k.

Za przypisany czyn Sąd skazał oskarżonego, na podstawie art. 178a § 4 k.k., na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 42 § 2 k.k. w zw. z art. 43 § 1 k.k. Sąd orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 6 lat.

Nadto, Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe i opłatę.

Powyższy wyrok w części, co do kary, zaskarżył obrońca oskarżonego.

Apelacja zarzuciła orzeczeniu:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 69 § 4 k.k. przez jego niezastosowanie (brak uznania, iż zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, pozwalający na zastosowanie warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności);

2.  rażącą niewspółmierność orzeczonej kary poprzez brak uwzględnienia okoliczności łagodzących, w tym szczególnie wniosków wynikających z „Kwestionariusza wywiadu środowiskowego” kuratora sądowego z 29 grudnia 2014r.

Obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez warunkowe zawieszenie wykonania wymierzonej kary pozbawienia wolności oraz dodatkowo grzywny, a nadto o orzeczenie środka karnego w postaci świadczenia pieniężnego w kwocie 2000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

Sąd Odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego jest oczywiście bezzasadna, albowiem nie podważa żadnego z ustaleń dokonanych przez Sąd pierwszej instancji, które legły u podstaw orzeczenia kary bezwzględnego pozbawienia wolności.

Sąd pierwszej instancji dokonał właściwych ustaleń faktycznych, poprawnie zakwalifikował czyn i wymierzył adekwatną karę, uwzględniającą niepoprawność sprawcy oraz okoliczności popełnienia przestępstwa.

Rozważając podniesiony zarzut wymierzenia oskarżonemu kary rażąco niewspółmiernie surowej trzeba stwierdzić, uwzględniając w szczególności bogate w tej kwestii orzecznictwo Sądu Najwyższego, że „o rażącej niewspółmierności kary w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k. nie można mówić w sytuacji, gdy Sąd, wymierzając karę, uwzględnił wszystkie okoliczności wiążące się z poszczególnymi ustawowymi dyrektywami i wskaźnikami jej wymiaru, czyli wówczas, gdy granice swobodnego uznania sędziowskiego, stanowiącego ustawową /art. 53 § 1 k.p.k./ zasadę sądowego wymiaru kary, nie zostały przekroczone w rozmiarach nie dających się utrzymać w kontekście wymagań wynikających z ustawowych dyrektyw determinujących wymiar kary”. [wyrok SN z dnia 8.07.1982r.; Rw 542/82, OSNKW 1982/12/90]. Można przytoczyć tu także wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi, sygn. akt II AKa 116/00, Prok. i Pr. 2002/1/29, w myśl którego: „rażąca niewspółmierność kary zachodzić może tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd I instancji a karą, którą należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 k.k. Na gruncie cytowanego przepisu nie chodzi bowiem o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać by można byłoby – również w potocznym znaczeniu tego słowa – rażąco niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować”.

Apelacja obrońcy z urzędu skupia się na braku orzeczenia o warunkowym zawieszeniu jej wykonania nie zauważając jednak, iż wolą ustawodawczy takie zawieszenie przy tzw. „quasi recydywie” z art. 178a § 4 k.k. może nastąpić tylko w szczególnie uzasadnionym przypadku, który tu jednak nie zachodzi. „Sąd, chcąc wymierzać karę z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, zobowiązany jest brać pod uwagę dyrektywy sądowego wymiaru kary określone w art. 53 k.k. W ramach tych dyrektyw sąd musi wziąć pod uwagę potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Zawieszenie wykonania orzeczonej kary nie powinno zaś rodzić w opinii społecznej przekonania, że sprawca przestępstwa pozostał w zasadzie bezkarny. Warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary nie należy traktować jako jedynie decyzji sądowej co do wykonania orzeczonej kary danego rodzaju i danej wysokości. Decyzja o warunkowym zawieszeniu wykonania orzeczonej kary jest integralną częścią orzeczenia o karze i należy tę instytucję traktować jako szczególną formę wymiaru kary, jako specyficzną karnoprawną reakcję na popełnione przestępstwo” [wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 13 listopada 2000r., II AKa 217/00, Prok. i Pr.-wkł. 2001, nr 6, poz. 16].

W ocenie Sądu Odwoławczego, Sąd Rejonowy trafnie nie dostrzegł w omawianej sprawie żadnych szczególnych okoliczności przemawiających za uznaniem przypadku za „szczególnie uzasadniający” wymierzenie kary z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Sprawa była prosta – nietrzeźwy oskarżony, po zaledwie trzech miesiącach i kilku dniach od wydania wcześniejszego wyroku za czyn identyczny, ponownie usiadł za kierownicą w stanie znacznej nietrzeźwości i jechał przez miasto. Jego tłumaczenie było pokrętne, gdyż sugerował, że jedzie do K. na wezwanie córki, która ma migrenę, choć jego pomoc w tymże schorzeniu mogłaby być praktycznie żadna, co się wydaje oczywiste. W ocenie Sądu, nie istniała uzasadniona podstawa, by siadać za kierownicę w takim stanie, nie był to stan wyższej konieczności, a po prostu oskarżony dokonał takiego świadomego wyboru i teraz się mierzy z jego skutkami. Co więcej, wylegitymował się prawem jazdy, którego zagubienie wcześniej zgłosił pod odpowiedzialności karaną, uzyskując duplikat. Żadna z tych okoliczności nie przemawia za uznaniem przypadku za „szczególnie uzasadniony” w rozumieniu art. 69 § 4 k.k.

Wbrew sugestii apelacji, Sąd Rejonowy analizował wywiad kuratorski i nawet go zacytował w uzasadnieniu. Sąd nie znalazł tam jednak niczego, co wyróżniałoby oskarżonego na plus i uzasadniało uznanie, że jego przypadek jest wyjątkowy. Przeciwnie – pojawiały się informacje o nałogu oraz o nieudanych i przerwanych próbach leczenia odwykowego. Być może gdyby leczenie we właściwym momencie nie przerwano, to do popełnienia kolejnego przestępstwa w ciągu 3 miesięcy od poprzedniego wyroku by nie doszło. Tymczasem, oskarżony okazał się sprawcą niepoprawnym, traktującym wyrok niepoważnie. Trwanie przy nieefektywnej resocjalizacji, mija się z celem postepowania karnego. Sąd ma za zadanie tak kształtować kary, by sprawca nie powrócił do przestępstwa. Kara wolnościowa zdecydowanie zawiodła, a więc orzekanie jej po raz kolejny, stanowiłoby obrazę rozumowanie prognostycznego. To, że oskarżony jest dobrym pracownikiem szkoły, nie zapobiegło faktowi dwukrotnego prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości, więc do czynników przemawiających za pozytywną prognozą kryminologiczną zaliczyć tego nie można. Samo wszycie leku (...) także niczego nie zmieniło. Zezłomowanie 21-letniego samochodu również nie jest niczym nadzwyczajnym i zezłomowanie (zamiast po prostu odsprzedania) mogło wynikać z braku badania technicznego, na co zwrócili uwagę interweniujący funkcjonariusze. Pozbycie się samochodu nie gwarantuje, że oskarżony nie pojedzie innym pojazdem, dopóki nie zrozumie, że mu się to nie opłaca. Jedynie bezwzględna kara pozbawienia wolności spełni pokładane w niej cele. O ile za pierwszym razem, gdy oskarżony prowadził pojazd w stanie nietrzeźwości, warto było dać mu szansę, o tyle za drugim razem byłoby to już działanie niweczące wychowawczy i zapobiegawczy aspekt skazania.

Po pierwszym wyroku A. S. (2) miał już więcej nie wsiąść do samochodu w stanie nietrzeźwości. Tymczasem nie dość, że to zrobił, to nastąpiło to po upływie nieco ponad 3 miesięcy po poprzednim wyroku, który jak widać, nie wpłynął na oskarżonego zapobiegawczo. Okoliczności te muszą wpłynąć negatywnie na ocenę prognozy kryminologicznej na przyszłość. Oskarżony nie poprawił się, a skoro tak, to obecnie trzeba na niego oddziaływać w sposób bardziej dobitny. Osadzenie w zakładzie karnym uświadomi mu, że z wyrokiem trzeba się liczyć, bo jego ignorowanie się nie opłaca. W obecnym wyroku chodzi o to, by oskarżony zrozumiał, że każdy kolejny raz w takim stanie za kierownicą, będzie oznaczał powrót do zakładu karnego. Podziała to zapobiegawczo i wychowawczo, co jest celem postępowania karnego.

Odnosząc się do zarzutu, iż oskarżony może stracić pracę, trzeba przypomnieć obrońcy, iż od strony prawnej nic nie stoi na przeszkodzie, by karę oskarżony odbył w systemie dozoru elektronicznego.

Sąd Odwoławczy utrzymał zatem zaskarżony wyrok w mocy, jako słuszny. Podstawą wyroku są przepisy art. 437 § 1 k.p.k., art. 438 pkt 1 i 4 k.p.k. i art. 456 k.p.k.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze, w tym o opłacie za drugą instancję, orzeczono po myśli art. 636 § 1 k.p.k. i art. 8 ustawy o opłatach w sprawach karnych.