Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 lipca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Radomiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSO Grażyna Jakubowska

Sędziowie SO Zbigniew Kierończyk (spr.)

SO Agnieszka Pawłowska

Protokolant sek. sąd. Agnieszka Bonk

w obecności Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Radomiu Piotra Jóźwika

po rozpoznaniu w dniach: 28 września 2011 roku, 26 listopada 2011 roku, 16 maja 2012 roku, 31 maja 2012 roku, 26 czerwca 2012 roku, 13 września 2012 roku, 25 października 2012 roku, 11 września 2013 roku, 18 grudnia 2013 roku, 30 czerwca 2014 roku, 27 stycznia 2015 roku i 1 lipca 2015 roku

sprawy z wniosku:

B. K. (1) urodz. (...) w N., byłe województwo I. s. F. i M. z domu B.

w przedmiocie zasądzenia zadośćuczynienia za doznaną krzywdę

1)  na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. 2014.1851 j.t.) zasądza od Skarbu Państwa na rzecz B. K. (1) kwotę 35.000 złotych (trzydziestu pięciu tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za doznane krzywdy wynikające z rzeczywistego pozbawienia go wolności w okresie od 13 grudnia 1981 roku do dnia 8 kwietnia 1982 roku na podstawie Decyzji o Internowaniu Nr (...) z dnia 12 grudnia 1981 roku wydanej przez Komendanta Wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej w R.

2)  kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

B. K. (1) dniu 03 marca 2008 r. złożył do Sądu Okręgowego w Radomiu wniosek o zasądzenie od Skarbu Państwa na jego rzecz kwoty 25.000 zł tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia za doznane szkody materialne i niematerialne z powodu jego internowania w okresie od 13 grudnia 1981 r. do kwietnia 1982 r. W uzasadnieniu swojego „pozwu” podniósł, iż został internowany, bo w (...) Zakładach (...) w R. prowadził działalność niepodległościową w ramach struktur organizacyjnych (...). Początkowo pełnił funkcję Zastępcy Przewodniczącego Komisji Zakładowej (...), a przed wprowadzeniem stanu wojennego został wybrany na Przewodniczącego Komisji Zakładowej, którą to funkcję pełnił do dnia 12 grudnia 1981 r. Po zwolnieniu z internowania bezprawnie otrzymał wypowiedzenie z pracy w (...), a także był represjonowany w różnych formach, aż do czerwca 1989 r. Wielokrotnie był zatrzymywany na 48 godzin przez funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej oraz SB. Nie tylko przeszukiwano jego, ale także były dokonywane bezprawnie rewizje w jego mieszkaniu, gdzie przebywała jego chora matka ( wniosek B. K. (1) wraz załącznikami k. 2-5, 6-44).

Ustanowiony przez wnioskodawcę pełnomocnik, pismem z dnia 09 czerwca 2011 r. sprecyzował przedmiotowy wniosek żądając od Skarbu Państwa kwoty 35.000 zł, stwierdzając, że dochodzona kwota wynika z zadośćuczynienia za doznane przez B. K. (1) krzywdy moralne, upokorzenia i cierpienia za złe traktowanie podczas internowania i pogorszenie się jego stanu zdrowia, w okresie od 13 grudnia 1981 r. do 08 kwietnia 1982 r., a także z powodu jego szykanowania po internowaniu. B. K. (1) po zwolnieniu z internowania został bowiem zwolniony z pracy i był szykanowany przez kilka lat przez Milicję, zatrzymywany na 48 godzin, przesłuchiwany i przeprowadzano wielokrotnie rewizje w jego mieszkaniu ( k. 167).

Na rozprawie ( k. 179) pełnomocnik wnioskodawcy podtrzymał swój pisemny wniosek oraz oświadczył, iż zrzeka się roszczenia o odszkodowanie, a wnosi o zasądzenie kwoty 35.000 zł tytułem zadośćuczynienia.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

B. K. (1) urodził się (...) w miejscowości N., w byłym województwie (...). Po wyzwoleniu przez wojska sowieckie rodzinnej miejscowości oraz rubieży wschodnich Rzeczpospolitej Polskiej spod okupacji hitlerowskiej i wchłonięciu do ZSRR województwa (...), przeprowadził się z rodzicami do miejscowości B., gdzie ukończył szkołę podstawową i zdobył zwód rymarza. W 1950 r. otrzymał nakaz pracy w (...) Zakładach (...) w R., w których pracował do dnia internowania, na stanowisku brygadzisty. Wnioskodawca wstąpił do (...) i rozpoczął działalność niepodległościową w strukturach tego związku zawodowego. Przed internowaniem został Przewodniczącym Komisji Zakładowej (...) w Zakładzie nr (...). Po wprowadzeniu w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. stanu wojennego na terenie kraju mocą Dekretu Rady Państwa PRL oraz przejęciu władzy przez Wojskową Radę Ocalenia Narodowego, B. K. (1) został internowany w dniu 12 grudnia 1981 r. na podstawie Decyzji Nr (...) wydanej przez Komendanta Wojewódzkiego MO w R. z dnia 12.12.1981 r. Początkowo był osadzony w Areszcie Śledczym w R., a następnie umieszczony w Areszcie Śledczym w K. – P., skąd był zwolniony w dniu 08 kwietnia 1982 r. ( życiorys B. K. (1) oraz notatka urzędowa k. 26,27 z kserokopii akt IPN Ra 006/375; kserokopia Decyzji o internowaniu k. 12; Świadectwo o zwolnieniu internowanego k. 15; kserokopia Decyzji nr (...) o uchyleniu internowania z kserokopii akt IPN Ra 04/290 ). Podczas internowania zabrano B. K. (1) wszystkie rzeczy osobiste i nie był zapewne informowany o przyczynie zatrzymania oraz miejscu osadzenia, czy też długotrwałości pozbawienia wolności. Początkowo nie miał możliwości porozumienia się z żoną i dalszą rodziną, aby ją poinformować gdzie przebywa i z jakiego powodu, jak też nie wiedział dokąd i gdzie zostanie przetransportowany. Podczas internowania w warunkach Aresztu Śledczego warunki bytowe były bardzo złe, bowiem B. K. (1) umieszczony był w przeludnionej celi więziennej, często przemieszczany do innych cel, a będąc początkowo w Areszcie Śledczym w R. osadzany był z innymi więźniami kryminalnymi. Korespondencja jego była cenzurowana oraz nie miał on możliwości odbywania praktyk religijnych. Po odwiedzeniu Aresztu Śledczego w R. przez biskupa M. sytuacja ta uległa zmianie. Nie tylko w Areszcie Śledczym w R., ale także gdy B. K. (1) był osadzony w Areszcie Śledczym w K. był wielokrotnie nakłaniany do współpracy ze Służbą Bezpieczeństwa przez funkcjonariuszy: por. Z. J. i ppor. M. C.. Straszyli pociągnięciem go do odpowiedzialności karnej za przygotowanie zamachów terrorystycznych przy użyciu broni, którą mieli znaleźć w siedzibie Komisji Zakładowej w (...) – co było oczywiście nieprawdą. Szantażowali go pozbawieniem jakichkolwiek kontaktów z żoną lub matką i grozili mu zwolnieniem z pracy. Jednakże B. K. (1) nie podpisał zobowiązania do współpracy z SB i nie współpracował z jej funkcjonariuszami. Podpisał jedynie w dniu 23.12.1981 r. zobowiązanie do zaniechania działalności szkodliwej na rzecz PRL ( Oświadczenie z dnia 23.12.1981 r. k. 473; oświadczenie znajdujące się w kserokopii akt IPN Ra 006/375 k. 63; zeznania B. K. (1) k. 287, 291-293, 309-310, 475v). Podczas internowania w Areszcie Śledczym w K. warunki bytowe były także bardzo złe, bowiem B. K. (1) umieszczony był w przeludnionej celi więziennej, często był przemieszczany do innych cel. Z powodu braku podstawowych środków higienicznych i fatalnych warunków sanitarnych, a także braku dostępu do służby zdrowia pogorszył się w stopniu znacznym jego stan zdrowia fizycznego. Przedstawiciele Międzynarodowego Czerwonego Krzyża z siedzibą w G. podczas wizytacji ośrodka odosobnienia w K. zlecili zwolnienie B. K. (1) ze względu na jego pogarszający się stan zdrowia, lecz ich petycje okazały się nieskuteczne. Dopiero po ok. 2 miesiącach od daty ich wizytacji wnioskodawca został zwolniony z internowania, w bardzo złym stanie zdrowia. Po zwolnieniu z internowania nie ustały represje stosowane przez organy Służby Bezpieczeństwa wobec B. K. (1). Bezpodstawnie był zatrzymywany na okres do 48 godzin, a jego mieszkaniu dokonywano przeszukania. Został także zwolniony z pracy w (...) ( wniosek k. 2-5; zeznania B. K. (1) k. 287, 291-293, 309-310, 475v ).

B. K. (1) jeszcze przed rozpoczęciem działalności niepodległościowej w strukturach (...), kilkakrotnie wyjeżdżał z żoną za granicę w celach turystycznych, począwszy od 1969 r. Zwiedził m. in. W., kraje A. P.j, B., I.. Bezpośrednio przed ostatnim wyjazdem do A., statkiem (...) został zatrzymany na granicy Polski, w dniu 01 września 1979 r. przez funkcjonariuszy Urzędu Celnego w S. z powodu usiłowania nielegalnego wywozu z kraju wyrobów futrzarskich oraz kryształowych naczyń. Z tego powodu był przesłuchiwany przez funkcjonariuszy z Komendy Wojewódzkiej MO, Wydziału Paszportów i w dacie bliżej nieustalonej, we wrześniu 1979 r. Na polecenie milicjantów, w dacie bliżej nieustalonej napisał Oświadczenie, w którym stwierdził, iż zatrzymane przedmioty były osobistego użytku, dlatego wniósł o odstąpienie od jego ukarania. Jednakże to Oświadczenie nie przyniosło zamierzonego rezultatu, bowiem za usiłowanie przemytu wymienionych wyżej przedmiotów, tj. za przestępstwo z art. 200 uks został ukarany Orzeczeniem Karnym RK 1512/19 z dnia 06 stycznia 1980 r. wydanym Przez Urząd Celny w S. na karę 5.000 zł grzywny ( zeznania B. K. (1) k. 287, 291-293, 309-310, 475v; kserokopia Oświadczenia k. 464-465 oraz Oświadczenie znajdujące się w kserokopii akt IPN Ra 006/375 k. 36-37; odpis Orzeczenia Karnego UC w S. k. 294). Ustalono także w toku niniejszego postępowania, iż B. K. (1) został zarejestrowany w Wydziale Paszportów KWMO w R., w okresie od 20 lutego 1981 r. do 01 lipca 1981 r. jako „kontakt operacyjny”, w skrócie k.o. pod hasłem (...), a następnie w dniu 01 lipca 1981 r. został zarejestrowany w Wydziale III (...) KWMO w R. jako „tajny współpracownik”, w skrócie określany t.w., pod pseudonimem (...) i zarejestrowano go pod numerem (...). Wykreślony został z ewidencji w dniu 04 maja 1982 r. Jeszcze przed internowaniem, a także podczas osadzenia go w Areszcie Śledczym w R. i K. wnioskodawca był wielokrotnie nakłaniany do współpracy przez przedstawicieli SB: por. Z. J. oraz ppor. M. C., lecz B. K. (1) stanowczo, kategorycznie i skutecznie odmawiał współpracy. Wymienieni funkcjonariusze SB z przeprowadzonych kilku rozmów z B. K. (1) sporządzili notatki urzędowe. Jednakże należy podkreślić fakt, że nie zostały sporządzone przez wnioskodawcę żadne dokumenty lub dokumenty wytworzone przy jego udziale w związku z czynnościami wykonywanymi w charakterze tajnego informatora lub pomocnika przy operacyjnym zdobywaniu informacji. Innymi słowy, w wyniku przeprowadzonej kwerendy, nie znaleziono w zasobach archiwalnych IPN żadnych dokumentów świadczących o współpracy z SB, czy też świadczących o zaprzeczeniu przez B. K. (2) działalności na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego ( zeznania B. K. (1); kserokopia dokumentów k. 5-6, 460-473; kserokopia akt IPN Ra 006/375; kserokopia akt IPN Ra 04/290; kserokopia akt IPN Ra pf 35/114(EARA 114); kserokopia akt IPN Ki 45/196; zeznania świadka M. C. k. 284v-286, 308-310; kserokopia Decyzji Dyrektora Oddziału IPN w L. Nr (...) z dnia 20.05.2008 r. k. 57-60; kserokopia Decyzji Prezesa IPN (...) z dnia z 29.07.2008 r. k. 62-66; kserokopia Decyzji Dyrektora Oddziału IPN w L. Nr (...) z dnia 28.01.2009 r. k. 80-86; kserokopia wyroku WSA w W. z dnia 14.01.2011 r., sygn. akt VIII SA/Wa 1039/10 k. 163-166; kserokopia Decyzji Dyrektora Oddziału IPN w L. Nr (...) z dnia 28.06.2011 r. k. 202-203; kserokopia Decyzji Prezesa IPN Nr (...) z dnia z 2.11.2011 r. k. 229-233; kserokopia wyroku WSA w W. z dnia 12.04.2012 r. sygn. akt VIII SA/Wa 31/12 k. 277-283; kserokopia Decyzji Prezesa IPN Nr (...) z dnia z 28.11.2012 r. k. 324-332; kserokopia Decyzji Dyrektora Oddziału IPN w L. Nr (...) z dnia 4.11.2013 r. k. 367-372; kserokopia Decyzji Zastępcy Prezesa IPN Nr (...) z dnia z 18.06.2014 r. k. 404-414 ). Analiza wyżej wymienionych dokumentów zgromadzonych w toku tego postępowania, w kontekście oceny działalności niepodległościowej B. K. (1) zostanie przedstawiona w dalszej części niniejszego uzasadnienia

Sąd zważył, co następuje:

Podstawą materialno - prawną roszczenia B. K. (1) wobec Skarbu Państwa jest art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. z 2014 r., poz. 1851 tekst jednolity), zwaną dalej ustawą lutową lub rehabilitacyjną. Treść tego przepisu określa, że osobie, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia albo wydano decyzję o internowaniu w związku z wprowadzeniem w dniu 13 grudnia 1981 r. w Polsce stanu wojennego, przysługują od Skarbu Państwa dwojakiego rodzaju roszczenia: odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, wynikłe z wykonania orzeczenia albo decyzji. Art. 8 ust. 1a ustawy rehabilitacyjnej ograniczał możliwość dochodzenia obu roszczeń tylko do łącznej kwoty 25.000 zł., ale został uznany za niezgodny z art. 64 ust. 2 w związku z art. 32 ust. 1 i art. 2 oraz z art. 41 ust. 5 w związku z art. 77 ust. 1 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 marca 2011 r. (Dz.U.11.53.277). Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony wyżej przepis utracił moc z dniem 10 marca 2011 r.

Podkreślić przy tym należy, że oba roszczenia mają umocowanie w przepisach prawa cywilnego materialnego, odszkodowanie w art. 444 § 1-3 k.c., a zadośćuczynienie w art. 445 § 1-3 k.c. Powyższe implikuje oczywistą konstatację, że "… Roszczenia o odszkodowanie i zadośćuczynienie, o których mowa w art. 8 ustawy z 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego mają charakter cywilnoprawny " – co wynika z treści Uchwały 7 sędziów Sądu Najwyższego z 28 października 1993 r., I KZP 21/93, OSNKW 1993/11 - 12/6. Tę uchwałę potwierdza również Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 20 grudnia 2001r II Aka 532/01, OSAG 2002/1/2, który stwierdził ponadto, iż błędem jest oczekiwanie, że całość materiału dowodowego zgromadzona zostanie z inicjatywy sądu, zaś wszelkie wątpliwości muszą zostać rozstrzygnięte na korzyść wnioskodawców. Nadto treść art. 6 k.c. wskazuje, że ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne, zatem to na wnioskodawcy lub jego pełnomocniku spoczywa obowiązek udowodnienia i wykazania podstaw swojego roszczenia. W tym zakresie, z pewnością mają zastosowanie reguły rządzące procesem cywilnym, chociaż do prowadzenia rozprawy odszkodowawczej mają zastosowanie przepisy procedury karnej.

Z treści art. 8 ust. 1 ustawy rehabilitacyjnej wyraźnie i dobitnie wynika adekwatny związek przyczynowy pomiędzy wykonaniem decyzji o internowaniu, a szkodą i krzywdą. Tenże związek obejmuje zwykłe następstwa danej przyczyny, a dla jego wykazania ustalić m.in. należy, czy pozbawienie wolności stanowi warunek konieczny wystąpienia szkody, a zatem czy między owym zdarzeniem, a szkodą zachodzi obiektywna, bezstronna i generowana w sposób odpowiadający rzeczywistości konieczność i czy nie wystąpienie zdarzenia (pozbawienia wolności) powodowałoby też, że szkoda by nie wystąpiła. W konkluzji podkreślić więc trzeba, że nie sposób mówić o odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa na gruncie przepisu art. 552 k.p.k. w sytuacji wykazania w oparciu o istniejące dowody, ocenione w zgodzie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, że uszczerbek w majątku wnioskodawcy, czy jego krzywda wystąpiłby niezależnie od faktu pozbawienia go wolności. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 23 grudnia 2010r. II AKa 408/10). Ustawodawca zatem wyraźnie ogranicza możliwość zasądzenia odszkodowania za poniesioną szkodę i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wyłącznie do skutków wykonania orzeczenia albo decyzji. W konsekwencji na gruncie wspomnianej ustawy brak podstaw do zasądzenia odszkodowania i zadośćuczynienia za inne niewątpliwe przejawy represji, ale nie związane bezpośrednio z wykonaniem wydanego orzeczenia lub decyzji (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20 października 2011r. II AKa 403/11).

Zatem na podstawie cytowanego art. 8 ust. 1 ustawy lutowej B. K. (1) mógł dochodzić jedynie zadośćuczynienia i odszkodowania za straty i krzywdy jakie powstały na skutek pozbawienia go wolności przez internowanie (to jest na skutek wykonania decyzji o internowaniu). Nie ma natomiast możliwości ubiegania się o naprawienie szkody i zadośćuczynienie za krzywdę za takie działania władz Państwowych, które ewidentnie stanowiły przejaw represji stosowanych zarówno przed internowaniem, jak i już po zwolnieniu, ale jednocześnie nie wynikały bezpośrednio z faktu internowania wnioskodawcy.

Skoro pełnomocnik B. K. (1) zawęził wniosek wyłącznie do zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wnioskodawcy, dlatego dalsza część rozważań poświęcona będzie wyłącznie temu roszczeniu, z pominięciem roszczenia odszkodowania za poniesioną szkodę.

Odnośnie zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, stwierdzić należy, że to roszczenie wiąże się ze szkodą niematerialną, czyli z krzywdą w dobrach prawnie chronionych takich, jak: wolność, cześć, godność i inne dobra osobiste oraz nietykalność cielesną, uszkodzenie ciała, pozbawienie wolności, a zatem szkoda niematerialna, tj. krzywda wyrządzona poszkodowanemu. W judykaturze i piśmiennictwie wskazuje się (patrz Komentarz do art. 445 k.c. Adam Olejniczak, LEX/el 2011), że krzywda, której naprawienia może domagać się podmiot na podstawie art. 445 k.c., stanowi niemajątkowy skutek naruszenia dóbr osobistych, wywołany uszkodzeniem ciała, rozstrojem zdrowia, pozbawieniem wolności lub skłonieniem za pomocą podstępu, gwałtu lub nadużycia stosunku zależności do poddania się czynowi nierządnemu. Uszczerbki te mogą polegać na fizycznych dolegliwościach i psychicznych cierpieniach bezpośrednio związanych ze stanem zdrowia, ale też z jego dalszymi następstwami w postaci poczucia osamotnienia, nieprzydatności społecznej bądź nawet wykluczenia itp. W judykaturze i doktrynie dość powszechnie przyjmuje się wyłącznie kompensacyjny charakter ochrony majątkowej udzielanej pokrzywdzonemu i niedopuszczalność przypisywania jej funkcji represyjnych. Kompensata majątkowa ma na celu przezwyciężenie przykrych doznań. Służyć temu ma nie tylko udzielenie pokrzywdzonemu należnej satysfakcji moralnej w postaci uznania jego krzywdy wyrokiem sądu, ale także zobowiązanie do świadczenia pieniężnego, które umożliwi pełniejsze zaspokojenie potrzeb i pragnień pokrzywdzonego lub wesprze realizację wskazanego przez niego celu społecznego (por. uchwała Sądu Najwyższego Pełna Izba Cywilna z dnia 8 grudnia 1973 r., III CZP 37/73, OSN 1974, nr 9, poz. 145; wyrok SN z 22 maja 1990 r., II CR 225/90, LEX nr 9030; wyrok SN z 11 lipca 2000 r., II CKN 1119/98, LEX nr 50884; wyrok SN z 18 listopada 2004 r., I CK 219/04, LEX nr 146356.

W realiach niniejszej sprawy należało ustalić dwa fundamentalne fakty, istotne w kwestii uznania roszczenia wnioskodawcy.

Pierwszym bezspornym i niekwestionowanym przez strony procesu jest fakt internowania B. K. (1) w okresie od 12 grudnia 1981 r. do 08 kwietnia 1982 r. Niewątpliwe zatem jest, iż pozbawiony był on wolności na podstawie decyzji o internowaniu. Data wydania decyzji i jej podstawa prawna oraz uzasadnienie, a także data wydania decyzji o zwolnieniu z internowania, nie pozostawiają wątpliwości, że internowanie wnioskodawcy związane było z wprowadzeniem w Polsce stanu wojennego w dniu 13 grudnia 1981 r. W świetle art. 8 ust. 1 ustawy lutowej przysługiwało B. K. (1) prawo do dochodzenia zadośćuczynienia za krzywdę związaną z wykonaniem wobec niego decyzji o internowaniu. Tym samym odpada, jako podstawa faktyczna roszczenia, te wszystkie akty represji oraz szykanowania stosowane wobec wnioskodawcy, jakie miały miejsce po internowaniu, a zatem nie mające jakiegokolwiek związku przyczynowego z wykonaniem wobec niego decyzji o internowaniu, a zaistniałe po dniu 08 kwietnia 1982 r. Brzmienie art. 8 ust. 1 ustawy lutowej jest jednoznaczne i nie może on stanowić podstawy do zasądzenia na rzecz B. K. (1) zadośćuczynienia za szkodę niematerialną, doznaną na skutek represji stosowanej przez organy władzy PRL za działalność niepodległościową w ramach (...), a nie związaną bezpośrednio z wykonaniem decyzji o internowaniu ( kserokopia Decyzji o internowaniu k. 12; Świadectwo o zwolnieniu internowanego k. 15; kserokopia Decyzji nr (...) o uchyleniu internowania z kserokopii akt IPN Ra 04/290 ).

Drugim bezspornym faktem jest piastowanie przez wnioskodawcę -jeszcze przed internowaniem - funkcji w strukturach organizacyjnych (...), początkowo jako Zastępca, a później Przewodniczący Komisji Zakładowej w Zakładzie nr (...). Jako czołowy działacz tego związku zawodowego prowadził szeroko zakrojoną walkę z ówcześnie panującym reżimem o niepodległy byt Państwa Polskiego. Nie budzi wątpliwości, że internowanie B. K. (1) nie miało charakteru dowolnego i przypadkowego. Zostało przeprowadzone nie tylko w związku z wprowadzeniem na terenie całego kraju stanu wojennego, ale przede wszystkim z faktu prowadzenia przez niego walki o niepodległość i wolność narodu polskiego. Jako czołowy działacz (...) i walcząc z reżimem był tym samym wysoce niebezpieczną i niepożądaną osobą dla ówczesnych władz komunistycznych. Podkreślić także należy, iż takie internowania nie miały charakteru masowego w skali kraju, bo większości przypadków dotyczyły nie tylko piastujących ważne funkcje w związku (...), ale również osób prowadzących szeroko zakrojoną i skuteczną walkę niepodległościową, do których zaliczał się niewątpliwie B. K. (1). Internowania te stanowiły wyraz dolegliwych represji ówczesnych władz PRL i partii komunistycznej zastosowanych wobec wyróżniających się w tej walce działaczy ruchów wyzwoleńczych. Tak więc działalność B. K. (1) na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego nie była incydentalna i nie ograniczała się do jednego zdarzenia, w wyniku którego zastosowano wobec niego nad wyraz surowe i nieadekwatne do rodzaju popełnionego czynu represje w postaci internowania. Była to działalność związana z długofalową i zorganizowaną walką niepodległościową i nie ograniczała się do krótkotrwałego protestu społecznego ( zeznania B. K. (1) k. 287, 291-293, 309-310,475v; zeznania świadka Z. G. k. 178,240; zeznania M. C. k. 284v-286, 308-310; odczytane zeznania D. P. k.214-215, 241, kserokopia akt IPN Ra 006/375; kserokopia akt IPN Ra 04/290).

B. K. (1) jako czołowy działaczem (...) i prowadząc walkę z reżimem komunistycznym był wielokrotnie nakłaniany do współpracy ze Służbą Bezpieczeństwa. Milicjanci bez jego wiedzy i zgody zarejestrowali go w Wydziale Paszportów KWMO w R., w okresie od 20 lutego 1981 r. do 01 lipca 1981 r. jako „kontakt operacyjny”, w skrócie k.o. pod hasłem (...), a następnie w dniu 01 lipca 1981 r. funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa z Wydziału III A KWMO w R. zarejestrowali go, także bez jego zgody i wiedzy jako „tajnego współpracownika”, w skrócie określanego t.w., pod pseudonimem (...) i zarejestrowali go pod numerem (...). Wykreślony został z ewidencji w dniu 04 maja 1982 r. Jeszcze przed internowaniem, a także podczas osadzenia go w Areszcie Śledczym w R. i K. B. K. (1) był wielokrotnie nakłaniany do współpracy przez przedstawicieli SB: por. Z. J. oraz ppor. M. C., lecz wnioskodawca stanowczo, kategorycznie i skutecznie odmawiał współpracy. Wymienieni funkcjonariusze SB z przeprowadzonych kilku rozmów z B. K. (1) sporządzili notatki urzędowe. Jednakże należy podkreślić fakt, że nie zostały sporządzone przez wnioskodawcę żadne dokumenty świadczące o współpracy w postaci chociażby pisemnego zobowiązania do współpracy z organami władzy lub dokumenty wytworzone przy jego udziale w związku z czynnościami wykonywanymi w charakterze tajnego informatora lub pomocnika przy operacyjnym zdobywaniu informacji. Innymi słowy, w wyniku przeprowadzonej kwerendy, nie znaleziono w zasobach archiwalnych IPN żadnych dokumentów świadczących o współpracy z MO, SB, lub z innymi przedstawicielami władz reżimowych, a zatem nie ma żadnego dokumentu świadczącego o zaprzeczeniu przez B. K. (1) działalności na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego w rozumieniu art. 8 pkt. 5 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r.

Materialno – prawną podstawę rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego w Radomiu w przedmiotowej sprawie o braku sprzeniewierzenia się B. K. (1) w działalności niepodległościowej, stanowi treść – w brzmieniu obowiązującym w chwili wyrokowania - art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2014 r., poz. 1075 tekst jednolity) – zwaną dalej ustawą o IPN, oraz ocena długotrwałego postępowania administracyjnego w zakresie udostępnienia wnioskodawcy, na skutek przeprowadzonej kwerendy dokumentów będących w zasobach archiwalnych IPN, w celu realizacji jego wniosku.

B. K. (1) w dniu 07 lutego 2005 r. złożył w Delegaturze IPN w R. wniosek o nr (...) w sprawie zapytania o status pokrzywdzonego. Po złożeniu tego wniosku, w dniu 15 marca 2007 r. mocą art. 67 Ustawy z dnia 18.10.2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. Nr 218, poz. 1592) został uchylony art. 6 ustawy o IPN, dlatego wniosek B. K. (1) został uznany za wniosek o udostępnienie do wglądu dokumentów jego dotyczących. Decyzją Nr (...) z 20 maja 2008 r. Dyrektor Oddziału IPN w L. odmówił wnioskodawcy udostępnienia części wymienionych w decyzji dokumentów, gdyż na podstawie obowiązującego wówczas art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy o IPN udostępniało się kopie dokumentów dotyczących wnioskodawcy, z wyjątkiem dokumentów: wytworzonych przez wnioskodawcę lub przy jego udziale w ramach czynności wykonywanych w związku z jego pracą lub służbą w organach bezpieczeństwa państwa albo przy operacyjnym zdobywaniu informacji. W pozostałymi dokumentami będącymi w zasobach archiwalnych IPN B. K. (1) został zaznajomiony ( kserokopia decyzji Nr (...) k. 57-60).

Prezes IPN Decyzją z dnia 29 lipca 2008 r. (...) uchylił zaskarżoną przez wnioskodawcę decyzję Nr (...) i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania ( kserokopia decyzji Nr (...) k. 62- 66).

W wyniku ponownego rozpoznania sprawy Dyrektor Oddziału IPN w L. wydał w dniu 28 stycznia 2009 r. Decyzję Nr (...) o odmowie udostępnienia części wymienionych w decyzji dokumentów, gdyż na podstawie obowiązującego wówczas art. 31 ust. 1 ustawy o IPN odmowa uwzględnienia wniosku, o którym mowa w art. 30, w zakresie dotyczącym udostępnienia dokumentów:

1)wytworzonych przez wnioskodawcę lub przy jego udziale w ramach czynności wykonywanych w związku z jego pracą lub służbą w organach bezpieczeństwa państwa albo w związku z czynnościami wykonywanymi w charakterze tajnego informatora lub pomocnika przy operacyjnym zdobywaniu informacji,

2)z których treści wynika, że wnioskodawca:

a)był traktowany przez organy bezpieczeństwa jako tajny informator lub pomocnik przy operacyjnym zdobywaniu informacji,

b)zobowiązał się do dostarczania informacji organowi bezpieczeństwa państwa lub świadczenia takiemu organowi jakiejkolwiek pomocy w działaniach operacyjnych,

c)realizował zadania zlecone przez organ bezpieczeństwa państwa, a w szczególności dostarczał temu organowi informacji,

następuje w drodze decyzji administracyjnej. Decyzja ta jest równoznaczna z odmową realizacji praw określonych w art. 33 ust. 2 ustawy o IPN. ( kserokopia decyzji Nr (...) k. 80-86).

Na skutek odwołania B. K. (1) od powyższej decyzji, Prezes IPN Decyzją z dnia 08 kwietnia 2009 r. (...) utrzymał w mocy decyzję Nr (...). Decyzję tę wnioskodawca zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W.. Przed rozpoznaniem tej skargi, WSA w W., w dniu 30 lipca 2009 r. zwrócił się do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym, czy przepis z art. 31 ust. 1 pkt 2 ustawy o IPN, na podstawie którego wydano zaskarżoną decyzję Nr (...) jest zgodny z przepisami Konstytucji RP. W tym miejscu należy podkreślić fakt, iż wyżej cytowane przepisy ustawy o IPN, tj. art. 30 ust. 2 pkt 1 oraz art. 31 ust. 1 pkt 2 obowiązywały do dnia 26 maja 2010 r., bowiem zostały uchylone Ustawą z dnia 18 marca 2010 r. o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz Ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2010 r. Nr 79, poz. 522), która weszła w życie z dniem 27 maja 2010 r.

Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 20 października 2010 r., sygn. akt P 37/09 orzekł, że art. 31 ust. 1 pkt 2 ustawy o IPN w brzmieniu obowiązującym do dnia 26 maja 2010 r. jest niezgodny z Konstytucją. Przepis ten bowiem naruszał konstytucyjne prawo dostępu każdej osoby do dokumentów urzędowych jej dotyczących oraz zbiorów innych danych. Ograniczenie to było nadmierne i nieproporcjonalne, gdyż istota wolności i praw została naruszona. W kontekście powyższego wyroku Trybunału Konstytucyjnego, Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. wyrokiem z dnia 14 stycznia 2011 r., sygn. akt VIII SA/Wa 1039/10 uwzględnił skargę B. K. (1) i uchylił zaskarżoną Decyzję Prezesa IPN (...) oraz utrzymaną nią w mocy Decyzję Dyrektora Oddziału IPN w L. Nr (...) ( kserokopia wyroku WSA w W. k. 163-166).

Od dnia 27 maja 2010 r. do chwili obecnej treści art. 30 i 31 ustawy o IPN mają następujące brzmienie:

Art. 30. 1. Każdy ma prawo wystąpić z wnioskiem do Instytutu Pamięci o udostępnienie do wglądu dotyczących go dokumentów będących w zasobach Instytutu Pamięci.

2. Instytut Pamięci udostępnia dokumenty, o których mowa w ust. 1, dotyczące wnioskodawcy lub kopie tych dokumentów, jeżeli stan fizyczny zachowania dokumentów nie pozwala na ich udostępnienie lub jeżeli o dostęp do tych samych dokumentów ubiega się jednocześnie wiele osób lub gdy dysponuje wyłącznie kopiami tych dokumentów, przy czym:

1)Instytut Pamięci udostępnia kopie dokumentów, o których mowa w ust. 1, dotyczących wnioskodawcy i wytworzonych przez wnioskodawcę lub przy jego udziale w ramach czynności wykonywanych w związku z jego pracą lub służbą w organach bezpieczeństwa państwa albo w związku z czynnościami wykonywanymi w charakterze tajnego informatora lub pomocnika przy operacyjnym zdobywaniu informacji;

2)(utracił moc).

3. (uchylony).

4. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, powinien zawierać:

1)imię i nazwisko oraz adres zamieszkania wnioskodawcy;

2)rodzaj i numer dokumentu tożsamości;

3)datę wydania dokumentu tożsamości oraz nazwę organu, który go wydał;

4)dane ułatwiające odnalezienie dokumentów.

5. W razie późniejszego odnalezienia w archiwum Instytutu Pamięci dokumentów dotyczących wnioskodawcy należy go o tym poinformować oraz pouczyć o możliwości ponownego złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1.

Art. 31. 1. Udostępnienie przez Instytut Pamięci kopii dokumentów, w przypadku, o którym mowa w art. 30 ust. 2 pkt 1, następuje w drodze decyzji administracyjnej.

2. Od decyzji, o której mowa w ust. 1, służy odwołanie do Prezesa Instytutu Pamięci.

Zgodnie z treścią wyżej cytowanego przepisu z art. 31 ust. 1 udostępnienie wnioskodawcy przez IPN dokumentów, w przypadku wymienionym w art. 30 ust. 2 pkt 1 następuje w drodze decyzji administracyjnej. Wydanie takiej decyzji, zdaniem Sądu Okręgowego, w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę, równoznaczne jest z uznaniem przez Instytut Pamięci istnienia dokumentów świadczących o współpracy wnioskodawcy z organami bezpieczeństwa i władzy PRL, czyli wytworzonych przez wnioskodawcę lub przy jego udziale. Natomiast brak decyzji administracyjnej w rozumieniu art. 31 ust. 1 ustawy o IPN świadczy zdaniem Sądu o nieistnieniu takich dokumentów, a zatem brakiem dowodów na zaprzeczenie działalności niepodległościowej B. K. (1) na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Skoro w dalszym postępowaniu administracyjnym, prowadzonym po dniu 27 maja 2010 r. w przedmiocie rozpoznania pierwotnego wniosku B. K. (1) zostały wydane decyzje IPN na podstawie znowelizowanego art. 30 ust. 2 pkt 1 i art. 31 ust. 1 ustawy o IPN o udostępnieniu wnioskodawcy dokumentów, to Instytut Pamięci uznał, że dotyczą one wnioskodawcy i wytworzone zostały przez wnioskodawcę lub przy jego udziale w ramach czynności wykonywanych w związku z jego pracą lub służbą w organach bezpieczeństwa państwa albo w związku z czynnościami wykonywanymi w charakterze tajnego informatora lub pomocnika przy operacyjnym zdobywaniu informacji. Jedna z takich decyzji, tj. o Nr (...) została wydana przez Dyrektora Oddziału IPN w L. w dniu 28 czerwca 2011 r. ( kserokopia decyzji k. 202-203).

B. K. (1) złożył odwołanie od tej decyzji, w której zarzucił błędne ustalenie, iż był tajnym współpracownikiem organów bezpieczeństwa oraz stwierdził, że nie udzielał żadnych informacji przedstawicielom SB świadczących o jego współpracy, a w trakcie kilkukrotnych przesłuchań przez funkcjonariuszy SB nie był przez nich poinformowany, iż zarejestrowano go jako tajnego współpracownika o pseudonimie (...). Jednakże odwołanie nie zostało uwzględnione przez organ administracyjny II instancji, bo w dniu 02 listopada 2011 r. Prezes IPN Decyzją Nr (...) utrzymał w mocy zaskarżona decyzję Nr (...). Prezes IPN stwierdził w niej, że istnieją dokumenty archiwalne, wymienione w tej decyzji, które spełniają przesłanki do wydania decyzji w oparciu o treść art. 31 ust. 1 ustawy o IPN ( kserokopia decyzji Nr (...) k. 229-233).

Na skutek złożonej przez B. K. (1) skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, Sąd ten wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2012 r., sygn. akt VIII SA/Wa 31/12 uchylił zaskarżoną decyzję Nr (...) ( kserokopia wyroku WSA w W. k. 277-283).

W dniu 25 maja 2012 r. Prezes IPN złożył skargę kasacyjną od powyższego wyroku WSA w W., którą Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 02 października 2012 r. oddalił. W tym wyroku NSA podzielił stanowisko WSA w W. dotyczące błędnego ustalenia przez organy administracyjne stanu faktycznego, które stały się podstawą do kwalifikacji dokumentów pod kątem ich zgodności z art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy o IPN. Natomiast wykonując wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 12 kwietnia 2012 r. Prezes IPN Decyzją Nr (...) z dnia 28 listopada 2012 r. uchylił decyzję Nr (...) i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania ( kserokopia decyzji Nr (...) k. 324-332).

W wyniku przeprowadzonego postępowania administracyjnego w przedmiocie pierwotnego wniosku B. K. (1), Dyrektor Oddziału IPN w L. ponownie udostępnił wnioskodawcy w formie kserokopii dokumenty, w niej wymienione, na podstawie Decyzji Nr (...) z dnia 04 listopada 2013 r. ( kserokopia decyzji nr (...) k. 367-372).

Wnioskodawca w odwołaniu od powyższej decyzji podniósł po raz kolejny, iż żaden dokument wymieniony w zaskarżonej decyzji nie został wytworzony przez niego, przy jego udziale lub przy jego pomocy. Podkreślił również fakt, że nie podpisał żadnego zobowiązania o współpracy z SB, nie miał żadnej świadomości o tym, iż funkcjonariusze SB traktowali go jako tajnego współpracownika, a zwłaszcza, że nadali mu pseudonim (...). Odwołanie B. K. (1) okazało się na tyle skuteczne, bo spowodowało wydanie przez Zastępcę Prezesa IPN Decyzji Nr (...) w dniu 18 czerwca 2014 r. Decyzja ta uchyliła decyzję Nr (...) i spowodowała przekazanie sprawy do ponownego rozpoznana przez organ I instancji ( kserokopia decyzji Nr (...) k. 404-414).

W wyniku dokonanej oceny przytoczonych wyżej orzeczeń organów IPN, Sąd Okręgowy stwierdza, że art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy o IPN jasno określa przesłankę do ograniczenia wglądu do dokumentów poprzez udostępnienie wnioskodawcy jedynie ich kserokopii, w przypadku gdy dokumenty te zostały wytworzone przez wnioskodawcę lub przy jego udziale w związku z czynnościami wykonywanymi w charakterze tajnego informatora lub pomocnika przy operacyjnym zdobywaniu informacji. Zdaniem Sądu Okręgowego takim dokumentem będzie miedzy innymi: sporządzenie osobiste przez wnioskodawcę lub podpisanie przez niego oświadczenia lub zobowiązania do współpracy z przedstawicielami służb bezpieczeństwa lub aparatu władzy państwowej lub politycznej, pokwitowanie odbioru wynagrodzenia za współpracę, notatka służbowa sporządzona przez funkcjonariusza organów bezpieczeństwa państwowego z rozmowy z tajnym współpracownikiem i sporządzona w jego obecności celem np. uzyskania od niego wiadomości, albo celem zdyscyplinowania tajnego współpracownika lub ustalenia dalszej współpracy, a także innego rodzaju dokumenty przechowywane przez organy bezpieczeństwa państwowego, w celu gromadzenia danych o informatorze, czy też tajnym współpracowniku, albo aby dokonywać okresowych ocen tajnego informatora.

Z analizy zgromadzonej w aktach niniejszej sprawy dokumentacji, nie wynika aby znalazł się chociażby jeden dokument, przykładowo wyżej wymieniony, a ponadto spełniający kryteria wymienione w art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy o IPN. Z tej dokumentacji wynika tylko, że B. K. (1) został zarejestrowany w Wydziale Paszportów KWMO w R., w okresie od 20 lutego 1981 r. do dnia 01 lipca 1981 r. jako „kontakt operacyjny” pod hasłem (...), bowiem kilkakrotnie wyjeżdżał z żoną za granicę w celach turystycznych, począwszy od 1969 r. Zwiedził m. in. W., kraje A. P.j, B., I.. Bezpośrednio przed ostatnim wyjazdem do A., statkiem (...) został zatrzymany na granicy Polski, w dniu 01 września 1979 r. przez funkcjonariuszy Urzędu Celnego w S. z powodu usiłowania nielegalnego wywozu z kraju wyrobów futrzarskich oraz kryształowych naczyń. Z tego powodu był przesłuchiwany przez funkcjonariuszy z Komendy Wojewódzkiej MO, Wydział Paszportów i w dacie bliżej nieustalonej, we wrześniu 1979 r. napisał Oświadczenie, w którym stwierdził, iż zatrzymane w dniu 01 września 1979 r. przedmioty były osobistego użytku, dlatego wniósł o odstąpienie od jego ukarania. Jednakże to Oświadczenie nie przyniosło zamierzonego rezultatu, bowiem za usiłowanie wymienionych wyżej przedmiotów, tj. za przestępstwo z art. 200 u.k.s. został ukarany Orzeczeniem Karnym RK (...) z dnia 06 stycznia 1980 r. wydanym Przez Urząd Celny w S. na karę 5.000 zł grzywny ( zeznania B. K. (1) k. 287, 291-293, 309-310, 475v; kserokopia Oświadczenia k. 464-465 oraz Oświadczenie znajdujące się w kserokopii akt IPN Ra 006/375 k. 36-37; odpis Orzeczenia Karnego UC w S. k. 294). Dowodowe Oświadczenie sporządzone i podpisane przez B. K. (2) nie zwierające daty jego sporządzenia, nie jest zdaniem Sądu dokumentem świadczącym o zobowiązaniu się do współpracy z Milicją Obywatelską lub Służbą Bezpieczeństwa. Natomiast świadek M. C., że B. K. (1) podpisał zobowiązanie o współpracy z SB. Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka M. C., w kontekście faktu ukarania wnioskodawcy karą grzywny przez Urząd Celny w S.. Sąd dał wiarę zeznaniom B. K. (1), w których wnioskodawca stanowczo stwierdził, iż osobiście napisał to Oświadczenie wyłącznie w celu odstąpienia od jego ukarania przez Urząd Celny oraz celem możliwości utrzymania pracy w (...), bo milicjanci grozili mu zwolnieniem z pracy za usiłowanie przemytu za granicę pewnych towarów. Za daniem wiary zeznaniom wnioskodawcy przemawia zestawienie następujących po sobie wydarzeń. W dniu 01 września 1979 r. B. K. (1) został zatrzymany przez celników na statku płynącym do A., gdy usiłował tam przewieźć dwa kołnierze z lisów, czapkę futrzaną i 14 wyrobów ze szkła kryształowego. Za dokonanie tego przewinienia B. K. (1) został w dniu 13 listopada 1979 r. przeniesiony w pracy na niższe stanowisko, a w dniu 06 stycznia 1980 r. został ukarany grzywną przez Urząd Celny w S., które to orzeczenie stało się prawomocne w dniu 30 czerwca 1980 r. Skoro od tej daty orzeczenie o ukaraniu stało się prawomocne, to prośba B. K. (2) zawarta w tym Oświadczeniu byłaby niezrozumiała.

Ze zgromadzonej w niniejszej sprawie dokumentacji wynika także, iż B. K. (1) w dniu 01 lipca 1981 r. został zarejestrowany w Wydziale III A KWMO w R. jako „tajny współpracownik”, w skrócie określany t.w., pod pseudonimem (...) i zarejestrowano go pod numerem (...). Wykreślony został z ewidencji w dniu 04 maja 1982 r. Rację ma – zdaniem Sądu - B. K. (1) zeznając w niniejszej sprawie, że nie dał się nakłonić do współpracy z SB, pomimo kilkakrotnych prób zwerbowania go oraz nie wiedział, że został zarejestrowany jako tajny współpracownik o pseudonimie (...). Okazywane mu na rozprawach kserokopie notatek urzędowych sporządzonych przez por. Z. J. i ppor. M. C. nigdy nie zostały sporządzone przy jego udziale, lub w jego obecności. Organy IPN wydające w niniejszej sprawie kolejne decyzje administracyjne analizowały 6 sztuk następujących dokumentów, w kontekście podjęcia decyzji o ich udostępnieniu B. K. (1), które znajdują się w aktach IPN (...) (poprzednio IPN (...), WUSW R. (...)). Są to dokumenty:

1.  Notatka urzędowa z dnia 26 czerwca 1981 r. – dawny numer karty 24, obecnie numer 36.

2.  Notatka urzędowa z dnia 28 sierpnia 1981 r. – dawny numer karty 29, obecnie numer 45.

3.  Notatka urzędowa z dnia 03 września 1981 r. – dawny numer karty 31, obecnie numer 47.

4.  Notatka urzędowa z dnia 16 grudnia 1981 r. – dawny numer karty 35, obecnie numer 52-53.

5.  Notatka urzędowa z dnia 21 grudnia 1981 r. – dawny numer karty 38, obecnie numer 56-57.

6.  Notatka urzędowa z dnia 23 grudnia 1981 r. – dawny numer karty 39-40, obecnie numer 58-61.

Te notatki zostały sporządzone w formie pisemnej lub pismem maszynowym przez por. Z. J. i ppor. M. C.. Z ich treści nie wynika - zdaniem Sądu – że były sporządzone w obecności Kontaktu operacyjnego (...), a po dniu 01 lipca 1981 r. w obecności tajnego współpracownika (...). Zawierają one informacje dotyczące wnioskodawcy, jako „obiektu” będącego w ich zainteresowaniu. Tylko i wyłącznie funkcjonariusze SB samowolnie, bez wiedzy i zgody B. K. (1), na podstawie tychże notatek urzędowych zakwalifikowali wnioskodawcę jako t.w. i nadali mu pseudonim (...). Zatem z treści przytoczonych wyżej notatek urzędowych wynika, że nie zostały one sporządzone przez wnioskodawcę, ani w jego obecności, lub z jego osobistym udziałem. Skoro nie są to dokumenty wytworzone przez wnioskodawcę lub przy jego udziale w ramach czynności wykonywanych w związku z jego pracą lub służbą w organach bezpieczeństwa państwa albo w związku z czynnościami wykonywanymi w charakterze tajnego informatora lub pomocnika przy operacyjnym zdobywaniu informacji, nie podlegają one udostępnieniu w formie decyzji administracyjnej, wydanej w trybie art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy o IPN. Również – zdaniem Sądu Okręgowego - nie podlegają udostępnieniu wnioskodawcy w tej formie inne dokumenty, nie będące przedmiotem analizy organów IPN w postaci: ulotki zawierającej wizerunek godła państwowego i symbolu polski walczącej, oraz Oświadczenia B. K. (1) z dnia 23 grudnia 1981 r., znajdującego się w aktach IPN Ra 006/375 poprzednio IPN BU 00283, WUSW R. (...)), karta nr 62 i 63. Sąd dał wiarę zeznaniom B. K. (1), który stanowczo zaprzeczył zeznaniom M. C. o przekazaniu temu funkcjonariuszowi SB tejże ulotki z karty 62, podczas rozmowy z nim w dniu 23 grudnia 1981 r. Wnioskodawca stwierdził bowiem, iż tę ulotkę sporządził wraz z innymi internowanymi osobami, a którą to ulotkę przychwycili i zarekwirowali funkcjonariusze SB. Także przekonywujące jest zeznanie B. K. (1), że podpisane przez niego Oświadczenie z dnia 23 grudnia 1981 r. z karty 63 nie jest zobowiązaniem do współpracy z SB, lecz jest to tzw. „lojalka”, czyli zobowiązanie do zaniechania działalności szkodliwej interesom PRL, w przypadku zwolnienia z internowania. Taką „lojalkę” podpisał wnioskodawca po konsultacji z biskupem M. a podpisywali ją także wszyscy działacze będący internowani. Zatem zdaniem Sądu, wymienione wyżej dokumenty nie stanowią dowodu o zaprzeczeniu przez B. K. (1) działalności niepodległościowej na rzecz bytu Państwa Polskiego.

Po wydaniu w dniu 18 czerwca 2014 r. Decyzji Nr (...) przez Zastępcę Prezesa IPN, do dnia wydania przez Sąd Okręgowy w Radomiu w przedmiotowej sprawie wyroku, organy IPN nie wydały żadnej decyzji w przedmiocie wniosku B. K. (1). Skoro brak jest decyzji administracyjnej w rozumieniu art. 31 ust. 1 ustawy o IPN o udostępnieniu wnioskodawcy określonych dokumentów w kserokopii, to równoznaczne to jest – zdaniem Sądu Okręgowego – o braku dowodów mających przemawiać o zaprzeczeniu działalności niepodległościowej B. K. (1). Ponadto należy podkreślić fakt, że treść art. 31 ust. 1 ustawy o IPN nie daje podstawy do wydania decyzji o odmowie udostępnienia kopii dokumentów, w przypadku, o którym mowa w art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy o IPN. Innymi słowy, skoro brak jest decyzji administracyjnej o udostępnieniu wszystkich dokumentów, w ich kserokopii, znajdujących się w zasobach archiwalnych IPN, powiadamia się stronę postępowania, poprzez wysłanie odpowiedniego zaproszenia do siedziby IPN, celem zaznajomienia się z nimi. Takie twierdzenie Sądu ma oparcie w postępowaniu przedstawicieli organów IPN w niniejszej sprawie. Po wydaniu ostatniej Decyzji Nr (...) z dnia 18 czerwca 2014 r. postępowanie administracyjne w przedmiocie wniosku B. K. (1) zostało zakończone, a jego pierwotny wniosek został złożony do Archiwum Zakładowego. Fakt ten jednoznacznie wynika z pisma Naczelnika Delegatury IPN w R. D Ra 55120-8(2)/15) z dnia 21 maja 2015 r. skierowanego do tutejszego Sądu Okręgowego oraz z pisma Naczelnika Delegatury IPN w R. D Ra 55100-38(6)/14) z dnia 01 kwietnia 2015 r. skierowanego do B. K. (1), w którym został poinformowany o możliwości zaznajomienia się całością dokumentów – zgodnie z treścią art. 30 ust. 2 ustawy o IPN, w formie oryginałów lub ich kserokopii ( pisma Naczelnika Delegatury IPN w R. k. 450,451). Zostały wyznaczone dwa terminy, tj. w dniu 19 marca 2015 r. i w dniu 16 kwietnia 2015 r. celem zaznajomienia się z dokumentami w siedzibie Delegatury IPN w R.. Jednakże B. K. (1) nie stawił się w wyznaczonych dniach w Delegaturze IPN w R., bowiem już wcześniej miał przedstawione do wglądu wszystkie dokumenty jego dotyczące.

Mając na względzie powyższe wywody Sąd Okręgowy uznał żądanie B. K. (1) zawarte w jego wniosku o zadośćuczynienie za doznane krzywdy, jako w pełni zasadne. Podkreślić należy, że wnioskodawca został pozbawiony wolności nie na podstawie orzeczenia sądu, ale decyzji administracyjno - prawnej. Jak wynika z wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach sygn. akt II Aka 71/08 „…odosobnienie związane z internowaniem skutkowało niewątpliwie większym rozmiarem krzywd psychicznych i fizycznych, niż izolacja spowodowana aresztowaniem, nawet gdy potem okazało się ono niesłuszne. Z uwagi na okoliczności towarzyszące internowaniu, niepewność, bezprawne oderwanie od środowiska rodzinnego i zawodowego, początkowy okres izolacji powodował największy stres i krzywdę psychiczną. Dlatego też, choć przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia nie bez znaczenia jest czasokres pozbawienia wolności, to jeśli jest ono wynikiem internowania, nie można kierować się jedynie długością pozbawionej podstaw prawnych izolacji. Uwzględnić trzeba, że pozbawienie wolności w oparciu o decyzję o internowaniu było bezprawne (…)”. Analogiczne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 7 maja 2009r., sygn. akt II AKa 71/09, który stwierdził, że skoro decyzja o internowaniu była podejmowana z przyczyn stricte politycznych, przez podmiot nie będący organem władzy sądowniczej, bez możliwości jakiejkolwiek kontroli i skutkująca pozbawieniem wolności człowieka, niosła ze sobą dużo większy rozmiar krzywd fizycznych, a w szczególności psychicznych, dla osoby poddanej internowaniu. Zadośćuczynienie powinno przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną i chociaż ustalenie jego wysokość należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego, to ustalenie sądu w tym zakresie nie może być dowolne.

Zgodnie z treścią art. 445 § 1 k.c. zadośćuczynienie powinno być odpowiednie, a ustalenie tej kwoty należy więc do sfery swobodnego uznania sędziowskiego. Nie jest to jednak równoznaczne z dowolnością jej określenia. Sąd ustalający wysokość kwoty przyznanej tytułem zadośćuczynienia powinien mieć na uwadze, iż nie może być ono symboliczne, ale z drugiej strony powinno odzwierciedlać rzeczywiście doznaną krzywdę i służyć jej skompensowaniu. Tym samym kwota przyznana tytułem zadośćuczynienia powinna być przybliżonym ekwiwalentem cierpień psychicznych i fizycznych. Charakter szkody niemajątkowej, bo taką jest w istocie krzywda, decyduje o jej niewymierności. Przyznanego zadośćuczynienia nie należy traktować na zasadzie pełnej ekwiwalentności, którą charakteryzuje wynagrodzenie szkody majątkowej. Odpowiedniość kwoty zadośćuczynienia, o której stanowi art. 445 § 1 k.c. ma służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, a jednocześnie nie być źródłem wzbogacenia (por. Wyrok Sądu Najwyższego z 9 lutego 2000 r., sygn. akt III CKW 582/98, LEX 52776). Wysokość zadośćuczynienia winna zatem uwzględniać istotę działalności osoby represjonowanej, udokumentowane pogorszenie stanu zdrowia na skutek pozbawienia wolności, a także obecne uwarunkowania społeczno-ekonomiczne i zamożność społeczeństwa (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 15 grudnia 2005 r., sygn. akt II Aka 272/05; wyrok Sądu Najwyższego z 03 lipca 2007r., sygn. akt II KK 321/06). Wysokość zadośćuczynienia pozostawać musi w rozsądnych granicach i brać pod uwagę istotę działalności patriotycznej, do której odnosi się ustawa lutowa. Podjęcie takiej działalności w warunkach zniewolenia państwa, jak uczy historia Polski, zawsze wiązało się z ryzykiem bardzo poważnych konsekwencji, nierzadko idących dalej niż pozbawienie wolności. Osoby zaangażowane w działalność patriotyczną świadomie owo ryzyko podejmowały, przyjmując, że walka o niepodległość nie zna ceny i godna jest najwyższych poświęceń (por. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyroku z 15 października 2003 r., sygn. akt II Aka 352/03).

Zadośćuczynienie orzekane na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy lutowej, jak wyżej podkreślono może dotyczyć jedynie cierpień związanych bezpośrednio z wykonaniem wobec B. K. (1) decyzji o jego internowaniu. Natomiast formy represji oraz szykanowanie wnioskodawcy po wyjściu na wolność z ośrodka internowania nie spełniają tego kryterium, gdyż są to cierpienia związane z ogólnymi represjami stosowanymi wobec B. K. (1), a nie z wykonania decyzji o internowaniu.

Jak wynika z wyżej przedstawionych i ocenionych dowodów, wnioskodawca był internowany od 12 grudnia 1981r. do 08 kwietnia 1982 r., tj. przez okres prawie 4 miesięcy. Podstawą pozbawienia go wolności stała się decyzja administracyjna, a nie orzeczenie Sądu. Przy zatrzymaniu nie był on poinformowany o podstawie, na której zostaje dokonane. Ponadto nie wiedział o miejscu internowania, a także okresu pozbawienia wolności. Wiedza historyczna, a także znane Sądowi z urzędu przypadki internowania innych osób, zmuszają do stwierdzenia, że B. K. (1) nie był traktowany inaczej, niż inne osoby internowane w okresie stanu wojennego. Skutki w sferach życia rodzinnego, stanu zdrowia wnioskodawcy również są porównywalne z tymi, jakich doświadczyli inni internowani.

Z tych względów Sąd przyjął, iż w tym przypadku kwota zadośćuczynienia za jeden miesiąc pozbawienia wolności wnioskodawcy nie może być niższa od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w chwili orzekania. Zatem Sąd uznał, iż bazowe zadośćuczynienie za jeden miesiąc pozbawienia wolności nie powinno być niższe, niż kwota średniego miesięcznego wynagrodzenia w chwili wyrokowania, która wyniosła w dniu wyrokowania 4.054,89 zł., co wynika z Komunikatu Prezesa GUS z dnia 12 maja 2015 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym kwartale 2015 r. (M.P. z 2015 r., poz. 410). Jednakże uwzględniając okoliczności przedmiotowej sprawy, w szczególności fakt, iż B. K. (1) został internowany, w okolicznościach potęgujących, niepewność, bezprawne i nagłe, niespodziewane oderwanie od środowiska rodzinnego i zawodowego, Sąd uznał, iż w przedmiotowej sprawie kwota zadośćuczynienia za cały okres pozbawienia wolności, tj. niespełna 4 miesięcy, w łącznej kwocie 35.000 zł jest kwotą wyważoną i nie nosi ona cech dowolności. Kwota ta stanowi bowiem ekonomicznie odczuwalną wartość, zwłaszcza w dobie kryzysu ekonomicznego. Uwzględniając powyższe okoliczności oraz czas pozostawania B. K. (1) w warunkach internowania oraz to, iż kwota zadośćuczynienia winna być odpowiednio miarkowana, a nie wyliczana „z aptekarską dokładnością” Sąd uznał, iż odpowiednią kwotą zadośćuczynienia przysługującego wnioskodawcy jest kwota 35.000 złotych.

Na podstawie art. 13 ustawy dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r. poz. 1851) koszty postępowania w sprawach objętych ustawą ponosi Skarb Państwa.