Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 października 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 7 października 2015 r. w Krakowie

sprawy z wniosku H. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w K.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji organu rentowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 1 października 2014 r. sygn. akt V U 1715/14

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1696/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 1 października 2014 r. Sąd Okręgowy w Kielcach V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną przez H. M. decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w K. z dnia 15 stycznia 2014 r. i przyznał wnioskodawcy rentę z tytułu częściowej niezdolności
do pracy na okres od 1 grudnia 2013 r. do 31 grudnia 2015 r. (pkt I) oraz stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (pkt II).

Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawca H. M., ur. dnia (...), posiadający wykształcenie podstawowe, ostatnio pracował jako gipsiarz sanitariusz. Wnioskodawca był uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy do dnia 30 listopada 2013 r. i w dniu 18 listopada 2013 r. złożył wniosek
o ustalenie prawa do świadczenia rentowego na dalszy okres. Orzeczeniem z dnia 13 stycznia 2014 r. komisja lekarska ZUS uznała, iż wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy. W opinii sądowo-lekarskiej z dnia 22 kwietnia 2014 r. biegli lekarze
sądowi – specjaliści z zakresu chorób płuc oraz chirurgii ogólnej i onkologicznej rozpoznali u wnioskodawcy: stan po resekcji odbytnicy oraz chemio-i radioterapii
z powodu raka odbytnicy; powikłania leczenia przeciwnowotworowego w postaci biegunek oraz nietrzymania moczu i stolca, a także astmę oskrzelową częściowo kontrolowaną bez zaburzeń wentylacji i niewydolności oddechowej. W ocenie biegłych tak zdiagnozowane schorzenia i stopień ich nasilenia nadal uzasadniają uznanie wnioskodawcy za osobę częściowo niezdolną do pracy od dnia 1 grudnia 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. W uzasadnieniu swojej opinii biegli podnieśli, iż
w 2010 r. wnioskodawca przebył leczenie operacyjne oraz chemio-i radioterapię
z powodu raka odbytnicy, a nadto od 15 lat jest leczony z powodu astmy oskrzelowej, która jest częściowo wyrównana i przebiega bez zaburzeń wentylacji
i niewydolności oddechowej. Reasumując biegli podkreślili, iż o dalszej częściowej niezdolności do pracy wnioskodawcy od dnia 1 grudnia 2013 r. decydują występujące u niego powikłania leczenia przeciwnowotworowego. Z ustaleniami biegłych nie zgodził się organ rentowy podnosząc, iż opinia jest błędna, albowiem wnioskodawca jest zdolny do pracy, którą bez przeszkód wykonuje stale od 1977 r. na tym samym stanowisku pracy. Jednocześnie organ rentowy nie złożył żadnych wniosków dowodowych. W odpowiedzi na powyższe zastrzeżenia biegły z zakresu chirurgii ogólnej i onkologicznej podtrzymał swoje uprzednie stanowisko o częściowej niezdolności do pracy wnioskodawcy.

W tak ustalonym stanie faktycznym sprawy Sąd Okręgowy przyjął, że odwołanie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Okręgowy podzielił w całości wnioski przedstawione w opinii biegłych z zakresu chorób płuc oraz chirurgii ogólnej i onkologicznej z dnia 22 kwietnia 2014 r., albowiem opinia ta została sporządzona po osobistym przebadaniu wnioskodawcy oraz szczegółowej i wszechstronnej analizie dokumentacji zgromadzonej w aktach rentowych, a przy tym wydający je biegli legitymowali się fachową wiedzą oraz odpowiednim doświadczeniem zawodowym. W konkluzji Sąd Okręgowy stwierdził, że skoro wnioskodawca jest nadal częściowo niezdolny do pracy od dnia 1 grudnia 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r., to tym samym spełnia przesłanki określone w art. 12 ust. 3 oraz art. 57 w zw. z art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 748), co uzasadniało zmianę zaskarżonej decyzji na zasadzie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. (pkt I). Jednocześnie mając na uwadze treść art. 118 ust. 1 a w/w ustawy Sąd uznał, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, gdyż materiał dowodowy zgromadzony w toku postępowania przed tym organem nie pozwalał na wydanie prawidłowej decyzji (pkt II).

Apelację od wyroku wywiódł organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K., zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.: art. 12 ust. 3 w zw. z art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 748). W oparciu o tak sformułowany zarzut organ rentowy wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.
W uzasadnieniu wywodów apelacji, kwestionując podzielone przez Sąd Okręgowy stanowisko biegłych lekarzy sądowych, organ rentowy podkreślił, że stopień zaawansowania występujących u wnioskodawcy schorzeń nie sięga granic częściowej niezdolności do pracy. W powyższym kontekście organ rentowy wskazał, że wnioskodawca jest od 10 lat leczony z powodu astmy oskrzelowej, która ma przebieg łagodny, bez zaburzeń wentylacji i bez niewydolności oddechowej, a przy tym od 1977 r. stale pracuje w pełnym wymiarze czasu jako gipsiarz w szpitalu.
W konkluzji organ rentowy zaakcentował, że skoro wnioskodawca stale pracuje, to stwierdzone u niego dolegliwości nie powodują długotrwałej niezdolności do pracy. Mając powyższe na uwadze organ rentowy stwierdził, że w przypadku wnioskodawcy nie zostały spełnione przesłanki z art. 12 ust. 3 oraz art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS, a zatem brak było podstaw do przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszym rzędzie należy zauważyć, że podniesione w apelacji zarzuty sprowadzają się do zakwestionowania trafności ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd pierwszej instancji, zaś ich uzasadnienie stanowi w istocie polemikę z tymi ustaleniami, które dokonane zostały na podstawie opinii sądowo – lekarskiej sporządzonej przez biegłych lekarzy sądowych specjalistów z zakresu chirurgii ogólnej i onkologicznej oraz chorób płuc, a miały na celu wyjaśnienie czy wnioskodawca H. M. jest nadal osobą niezdolną do pracy. Stosownie do treści art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 748), renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który jest osobą niezdolną do pracy (pkt 1), posiada odpowiedni okres składkowy i nieskładkowy (pkt 2), a niezdolność do pracy powstała w okresach wskazanych w ustawie. Definicję niezdolności do pracy zawiera art. 12 tej ustawy, zgodnie z którym niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną ta, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Zgodnie zaś z dyspozycją art. 107 w/w ustawy, prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia, iż wnioskodawca jest częściowo, okresowo niezdolny do pracy są prawidłowe i nie budzą zastrzeżeń, albowiem zostały dokonane w oparciu o wnikliwe i należycie uzasadnione opinie biegłych o specjalnościach odpowiednich do schorzeń występujących u H. M.. Biorąc pod uwagę całościowy obraz kliniczny, biegli z zakresu chirurgii ogólnej i onkologicznej oraz chorób płuc jednoznacznie stwierdzili, iż zdiagnozowane u wnioskodawcy schorzenia, w postaci: stanu po resekcji odbytnicy oraz chemio-i radioterapii z powodu raka odbytnicy, a zwłaszcza powikłania leczenia przeciwnowotworowego w postaci biegunek oraz nietrzymania moczu i stolca, którym towarzyszy astma oskrzelowa częściowo kontrolowana bez zaburzeń wentylacji i niewydolności oddechowej, w dalszym ciągu ograniczają jego zdolność do pracy, stanowiąc podstawę do uznania go za częściowo niezdolnego do pracy zarobkowej na okres dwóch lat (k. 14-17 a.s.). W szczególności biegli podkreślili, iż w 2010 r. wnioskodawca przebył leczenie operacyjne, wspomagane przez chemio- i radioterapię z powodu raka odbytnicy, a nadto od 15 lat pozostaje
w stałym leczeniu z powodu astmy oskrzelowej. Jednocześnie już w opinii pierwotnej biegli ci jednoznacznie wskazali, że astma oskrzelowa jest obecnie częściowo wyrównana i przebiega bez zaburzeń wentylacji czy niewydolności oddechowej, wobec czego o uznaniu wnioskodawcy za osobę częściowo niezdolną do pracy decydowały powikłania leczenia przeciwnowotworowego. Równocześnie uwypuklić trzeba, iż zarzuty poniesione w apelacji stanowiły już uprzednio (w ramach opinii uzupełniającej – k. 25 a.s.) przedmiot dogłębnej analizy biegłego z zakresu chirurgii ogólnej i onkologicznej, który ustosunkowując się do zastrzeżeń przewodniczącego komisji lekarskiej ZUS stwierdził, iż nie podważają one zasadności wydanej przez niego opinii pierwotnej z dnia 22 kwietnia 2014 r. Niezależnie od powyższego podnieść należy, iż w ramach apelacji organ rentowy kwestionował zasadność uznania wnioskodawcy za osobę częściowo niezdolną do pracy z uwagi na występujący u H. M. łagodny stopień zaawansowania astmy oskrzelowej, podczas gdy również sami biegli sądowi nie upatrywali przyczyn częściowej niezdolności do pracy wnioskodawcy w schorzeniach pulmonologicznych, lecz tylko
i wyłącznie w występujących u niego powikłaniach leczenia przeciwnowotworowego, objawiających się dysfunkcjami układu pokarmowego i moczowego (zaburzenia jelitowe i związane z oddawaniem moczu). Poza tym wskazać należy, że sporządzona w niniejszej sprawie przez biegłych opinia sądowo-lekarska nie tylko nie zawierała sprzeczności czy niejasności natury medycznej, ale również w pełni korespondowała z utrwaloną w tym zakresie linią orzeczniczą, w świetle której ubezpieczony może być uznany za częściowo niezdolnego do pracy, gdy zachował zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (np. wymagającej niższych albo niewymagającej żadnych kwalifikacji), lecz jednocześnie utracił w znacznym stopniu zdolność do wykonywania pracy, do której posiada kwalifikacje (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 20 listopada 2014 r., III AUa 242/14, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 listopada 2000 r., III AUa 836/00, OSA 2001/6/26 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 23 września 2014 r., III AUa 24/14). W tym miejscu godzi się zauważyć, iż wnioskodawca posiada tylko wykształcenie podstawowe, co wiąże się z brakiem po jego stronie jakichkolwiek kwalifikacji formalnych, przy czym okoliczność zatrudnienia go na stanowisku szpitalnego gipsiarza sprawiła, iż nabył on rzeczywiste umiejętności do pracy w tym charakterze. Mając powyższe na uwadze, jak i podnoszone w tym względzie zarzuty organu rentowego, podkreślić należy, że sama okoliczność dalszego pozostawania przez wnioskodawcę w zatrudnieniu nie stanowi przesłanki wykluczającej ex lege możliwość uznania go za osobę częściowo niezdolną do pracy, co na gruncie niniejszej sprawy w sposób jednoznaczny ustalili biegli lekarze sądowi w ramach opinii pierwotnej, a następnie potwierdzili w opinii uzupełniającej. Bezspornym jest przy tym, iż to sam wnioskodawca ponosi ryzyko związane z kontynuacją zatrudnienia, do wykonywania którego nie jest zdolny w znacznym zakresie.

Niezależnie od w/w wywodów godzi się również zauważyć, że z opinii biegłych nie wynikało, aby w stanie zdrowia wnioskodawcy, w tym zwłaszcza w zakresie funkcjonowania układu pokarmowego i moczowego doszło do choćby nieznacznej poprawy w stosunku do wcześniejszego okresu pobierania przez niego świadczeń rentowych (od 1 marca 2012 r. do 30 listopada 2013 r.). Co więcej, w tamtym okresie wnioskodawca aż trzykrotnie (w tym dwa razy w trybie nadzoru) został przez komisję lekarską ZUS uznany za osobę częściowo niezdolną do pracy, choć również wtedy pozostawał w dotychczasowym zatrudnieniu jako gipsiarz, co budziło wątpliwości naczelnego lekarza ZUS, skutkujące uruchomieniem w/w trybu nadzoru i zasięgania opinii specjalistycznej lekarza konsultanta ZUS z zakresu chirurgii ogólnej
i onkologicznej (k. 25, k. 43, k. 51, k. 67, k. 73 a.r. i k. 83-86 dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej ZUS).

W świetle powyższego niewątpliwym było zatem, że zgłoszone
w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji, a podniesione następnie
w apelacji zastrzeżenia organu rentowego, kwestionujące wnioski biegłych z zakresu chirurgii ogólnej i onkologicznej oraz chorób płuc w przedmiocie dalszego istnienia po stronie wnioskodawcy częściowej niezdolności do pracy zarobkowej, nie miały charakteru merytorycznego, lecz stanowiły wyłącznie przejaw nieuprawnionej polemiki z ustaleniami tychże biegłych w przedmiocie dokonanej przez nich dogłębnej i szczegółowej interpretacji wyników badań i wpływu zdiagnozowanych
w ich ramach schorzeń na dalsze istnienie po stronie wnioskodawcy częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 grudnia 2013 r. na okres dwóch lat.

W konkluzji stwierdzić należy, iż zaskarżony wyrok oparty został
na niewadliwych ustaleniach faktycznych i jest zgodny z prawem, a apelacja jako nie zawierająca usprawiedliwionych zarzutów podlegała oddaleniu na zasadzie
art. 385 k.p.c.