Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 sierpnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Jolanta Cierpiał

Sędziowie: SSA Ewa Cyran /spr./

SSA Katarzyna Wołoszczak

Protokolant: insp.ds.biurowości Beata Tonak

po rozpoznaniu w dniu 20 sierpnia 2015 r. w Poznaniu

sprawy J. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P.

o świadczenie przedemerytalne

na skutek apelacji J. Ł.

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 28 sierpnia 2014 r. sygn. akt VIII U 3146/13

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Poznaniu wyrokiem z dnia 28 sierpnia 2014r. oddalił odwołanie J. Ł. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w P. z dnia 18.07.2013 r. odmawiającej prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i argumentacja prawna:

Odwołujący J. Ł. (ur. (...)) wiek (...)lat ukończył w 2011r.

Na dzień ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy udowodnił łącznie 30 lat, 6 miesięcy i 16 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Wykonując wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 19.07. 2000r. organ rentowy decyzją z dnia 08.11.2000r przyznał prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy od dnia 11.07.1999r.

Odwołujący pobierał rentę z tytułu niezdolności do pracy nieprzerwanie do dnia 31.05. 2012r., tj. przez okres co najmniej 5 lat.

Decyzją z dnia 23.07.2013r. organ rentowy odmówił J. Ł. od dnia 01.06. 2012r. przywrócenia prawa do renty.

Wyrokiem z dnia 30.04.2014r. sygn. akt VIII 3476/12 Sąd Okręgowy w Poznaniu oddalił odwołanie J. Ł. od decyzji z dnia 23.07.2013r.

Powyższy wyrok uprawomocnił się w dniu 22.05.2014r.

Z zaświadczenia (...) Urzędu Pracy z dnia 12.06.2013r. wynika, że J. Ł. zarejestrował się jako bezrobotny od dnia 21.11.2012r. i posiada uprawnienia do pobierania zasiłku dla bezrobotnych od dnia 29.11.2012r. do 28.11.2013r. oraz na dzień 12.06.2013r nie odmówił bez uzasadnionej przyczyny propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub pracy zarobkowej lub zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych oraz publicznych.

Odwołujący zarejestrował się w (...) Urzędzie Pracy po upływie 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W dniu 20.07.2013r. złożył w organie rentowym wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego.

W tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy stwierdził, iż brak jest podstaw do uwzględnienia odwołania.

Kwestia sporna sprowadzała się do rozstrzygnięcia, czy odwołujący spełnił warunki niezbędne do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego, w szczególności czy zarejestrował się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat.

Sąd wskazał, że odwołujący podnosił, że decyzja z dnia 23 .07 2012r. odmawiająca prawa do renty uprawomocniła się w dniu 21.05.2014r.i w tym dniu był zarejestrowany jako osoba bezrobotna. W konsekwencji okres 30 dni należy liczyć od daty uprawomocnienia się decyzji lub wyroku Sądu i termin ten został zachowany. Zdaniem odwołującego ustawowy termin nie powinien być liczony od dnia 31.05.2012r. tylko od uprawomocnienia się wyroku, ponieważ wówczas zaistniały okoliczności uniemożliwiające mu pobieranie świadczenia.

Z kolei organ rentowy podnosił, że odwołujący zarejestrował się we właściwym urzędzie pracy w dniu 21.11.2012r., tj. po upływie 30 dni od ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, a zatem nie przysługuje mu prawo do renty.

Sąd Okręgowy przywołał treść art.2 ust.1 i 3 ustawy z dnia 30.04.2004r o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2013r, poz. 170) i wskazał, że z ustalonego stanu faktycznego wynika, że odwołujący udokumentował okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 25 lat oraz ukończył wiek (...) lat. Natomiast rentę z tytułu niezdolności do pracy pobierał od dnia 11.07.1999r. do 31.05.2012r., czyli przez okres co najmniej 5 lat. W Urzędzie Pracy zarejestrował się od dnia 21.11.2012r. i posiadał uprawnienia do pobierania zasiłku dla bezrobotnych od dnia 29.11.2012r. do 28.11.2013r. oraz na dzień 12.06.2013r. nie odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub pracy zarobkowej lub zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych oraz publicznych. Decyzją z dnia 23.07.2013r. organ rentowy odmówił J. Ł. od dnia 01.06.2012r. przywrócenia prawa do renty, a Sąd Okręgowy prawomocnym wyrokiem z dnia 30.04.2014r. oddalił jego odwołanie. Powyższy wyrok uprawomocnił się w dniu 22.05.2014r.

Sąd I instancji nie podzielił stanowiska odwołującego jakoby termin 30 dni należało liczyć od dnia uprawomocnienia się wyroku, czyli od 21.05.2014r.

W ocenie Sądu Okręgowego prawomocny wyrok potwierdził zasadność decyzji organu rentowego z dnia 23.07.2013r. o tym, że prawo do renty ustało od dnia 01.06.2012r.

Zgodnie z art.2 ust.1 pkt.4 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która zarejestrowała się we właściwym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat oraz od dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyła co najmniej 60 lat - mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn. Nie ma podstaw do przyjęcia, aby okres 30 dni należało liczyć od daty uprawomocnienia się wyroku w dniu 30.04.2014r. Należy mieć na względzie, że odwołujący zarejestrował się jako bezrobotny w dniu 21.11.2012r., a zatem po upływie 30 dni od ustania prawa do renty, a zarazem przed uprawomocnieniem się wyroku Sądu Okręgowego.

Z tych powodów Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

Od powyższego wyroku w imieniu odwołującego apelację wywiodła jego pełnomocnik zarzucając:

- błąd w ustaleniach faktycznych poprze przyjęcie, iż skarżący zarejestrował się w (...) Urzędzie Pracy po upływie terminu wymaganego ustawą;

- naruszenie prawa materialnego- art.2 ust.4 ustawy z dnia 30.04.2004r. o świadczeniach przedemerytalnych poprzez błędną jego wykładnię i przyjęcie, że termin na zarejestrowanie się w urzędzie pracy biegnie od momentu wydania decyzji przez organ rentowy, a nie od uprawomocnienia się wyroku Sąd w sprawie o przywrócenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Wskazując na powyższe domagała się zmiany zaskarżonego wyroku i przyznanie skarżącemu praw do świadczenia przedemerytalnego od dnia złożenia wniosku, zasądzenie od organu rentowego kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Ewentualnie, domagała się uchylenia zaskarżonego wyrok i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu apelacji pełnomocnik między innymi podniosła, że wymaganie od osoby ubezpieczonej by dokonywała rejestracji w urzędzie pracy przed rozstrzygnięciem jej wniosku o rentę byłoby całkowicie niecelowe i prowadziłoby do znacznych komplikacji w sytuacji przyznania tej osobie prawa do renty. Zdaniem apelacji, dopóki decyzja nie jest prawomocna nie może stać się przyczyną czynionych dalej uzgodnień, czy to przed Sądem, czy w innych okolicznościach.

Pełnomocnik pozwanego domagał się oddalenia apelacji.

SĄD APELACYJNY ZWAŻYŁ ,CO NASTĘPUJE :

Apelacja okazała się nieuzasadniona.

Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji. Nie znajduje jednak podstaw do zaakceptowania oceny prawnej dokonanej w zakresie przepisu art. 2 ust.1 pkt. 4 ustawy z dnia 30.04.2004r. o świadczeniach przedemerytalnych.

Z niekwestionowanych ustaleń faktycznych wynika, że odwołujący był uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy do dnia 01.06.2012r., którą pobierał przez okres co najmniej 5 lat. Decyzją z dnia 23.07.2012r. (wniosek 09.05.2012r.) organ rentowy odmówił dalszego prawa do renty, a Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 30.04.2014r. sygn. VIII U 3476/12 oddalił odwołanie odwołującego. Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 21.05.2014r.

Odwołujący w dniu 21.11.2012r. zarejestrował się w PUP i od dnia 29.11.2012r. do 28.11 2013r. pobierał zasiłek dla bezrobotnych.

Wniosek o świadczenie przedemerytalne odwołujący złożył w ZUS w dniu 20.06.2013r.

Bezspornym było, że odwołujący spełnił część warunków przewidzianych w ustawie z dnia 30.04 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych w art. 2 ust.1 pkt.4 i ust.3 pkt.2 i 3 mianowicie: ukończył wiek (...) lat w dniu 05.09.2011r., legitymuje się co najmniej 25–letnim okresem zatrudnienia, pobierał rentę przez okres co najmniej 5 lat, zarejestrował się w PUP jako bezrobotny od dnia 21.11.2012r. i był uprawniony do zasiłku dla bezrobotnych przez okres 180 dni, nie odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub pracy zarobkowej lub zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych, złożył wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od wydania zaświadczenia przez (...) Urząd Pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych

Spór w rozpoznawanej sprawie sprowadzał się do wyjaśnienia, czy odwołujący zarejestrował się w we właściwym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Zdaniem strony apelującej termin 30 dni należy liczyć od dnia ustania prawa do renty, czyli od dnia uprawomocnienia się decyzji albo wyroku sądu w przedmiocie renty. Dzień ten będzie pierwszym dniem 30-dniowego terminu na rejestrację w urzędzie pracy. Pozwany organ rentowy uważał, że ustanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy następuje z końcowym dniem wskazanym w decyzji przyznającej okresowo świadczenie.

Kwestię sporną między stronami stanowiła właściwa interpretacja zwrotu „ustanie prawa do renty”, mająca decydujące znaczenia dla rozstrzygnięcia w zakresie przyznania ubezpieczonemu prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23.09.2014r. sygn. IIUK 562/13 stwierdził, że „racjonalna wykładnia, użytego w art. 2 ust.1 pkt.4 ustawy z dnia 30.04.2004r. o świadczeniach przedemerytalnych pojęcia „dzień ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy„ skłania do powiązania tej przesłanki z ustalonym w ustawie emerytalnej porządkiem dochodzenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Oznacza to, że w sytuacji, gdy ubezpieczony nie wystąpi o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres, dzień ustania prawa do renty jest tożsamy z upływem okresu na jaki przyznano to świadczenie (art. 102 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Jeżeli natomiast wnioskodawca uruchomi tryb zmierzający do przyznania świadczenia na dalszy okres, to dzień ustania prawa do renty nie nastąpi - będzie tak w sytuacji wydania pozytywnej decyzji rentowej- albo będzie nim data uprawomocnienia się negatywnej decyzji organu rentowego w przedmiocie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Perspektywę tą uwiarygadniają językowo-funkcjonalne dyrektywy wykładni tekstu prawnego.”

Z kolei w wyroku z dnia 13.09.2013r. I UK 67/13 Sąd Najwyższy przyjął, że termin 30 dni na zarejestrowanie się w powiatowym urzędzie pracy (art.,2 ust.4 pkt.1) jest nieprzywracalny i rozpoczyna swój bieg od dnia uprawomocnienia się decyzji odmawiającej przyznania prawa na dalszy okres renty z tytułu niezdolności do pracy.

Do czasu rozstrzygnięcia sporu, czyli do czasu uprawomocnienia się decyzji odmawiającej przyznania renty na dalszy okres nie można stwierdzić, że prawo do renty ustało w rozumieniu art.2 ust.1 pkt.4 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. Ustanie prawa do renty w takim przypadku następowałoby z dniem, w którym decyzja odmowna stała się ostateczna i nie została zaskarżona do sądu ubezpieczeń społecznych albo z dniem, w którym wyrok oddalający odwołanie stał się prawomocny. Taki sam pogląd został przedstawiony w doktrynie (por. A Kopeć, W. Maciejko, M Wojewódka: Świadczenia emerytalne – Komentarz, Warszawa 2008, s.111).

Odnosząc powyższe rozważania do okoliczności rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, iż dniem ustania prawa J. Ł. do renty jest data uprawomocnienia się wyroku Sądu Okręgowego z dnia 30.04.2014r. oddalającego odwołanie - tj. dzień 21.05.2014r. i od tej daty prawidłowo należałoby liczyć termin 30 dni o którym mowa w art. 2 ust.1 pkt.4 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych.

W rozpoznawanej sprawie zaskarżona decyzja została wydana w dniu 18.07.2013r., a postępowanie sądowe w sprawie przyznania renty na dalszy okres prawomocnie zakończyło się w dniu 21.05.2014r. To oznacza, że przesłanka, o której mowa w art.2 ust.1pkt.4 nie została spełniona, gdyż przypomnieć należy, że odwołujący zarejestrował się zanim ustało jego prawo do renty tj. w dniu 21.11.2012r., w tym czasie toczyło się postępowanie sądowe w sprawie przywrócenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, prawomocnie zakończone w 21.05.2014r.

Obowiązkowi zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy ujętemu w wyżej cyt. przepisie, podlegają osoby, które nie mają prawa do renty w sensie spełnienia warunków nabycia tego prawa, czyli są zdolne do pracy. Gdy kwestia zdolności do pracy jest przedmiotem sporu – przed organem rentowym lub przed sądem nie można ustalić, że ten obowiązek uaktualnił się.

Sąd Apelacyjny zobowiązany był oceniać stan faktyczny i pod względem merytorycznym na dzień wydania decyzji. Należy bowiem pamiętać, że w sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego, to jej treść wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.

Nie ulega wątpliwości, że odwołujący na dzień wydania decyzji nie spełniał warunków do przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego.

Kierując się powyższymi względami Sąd Apelacyjny nie znajdując podstaw do uwzględnienia apelacji odwołującego z mocy art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.