Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 listopada 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 24 listopada 2015 r. w Lublinie

sprawy Z. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 26 czerwca 2015 r. sygn. akt VII U 1671/14

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. na rzecz Z. G. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Krzysztof Szewczak Elżbieta Gawda Barbara Mazurkiewicz-Nowikowska

III AUa 785/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 czerwca 2014 r., znak: (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił Z. G. przyznania prawa do emerytury, ponieważ wnioskodawca nie udowodnił posiadania co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

W odwołaniu od powyższej decyzji Z. G. domagał się jej zmiany i przyznania prawa do emerytury. Podnosił, że od dnia 1 grudnia 1978 r. pracował w warunkach szczególnych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 26 czerwca 2015 r. Sąd Okręgowy w Lublinie zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił Z. G. prawo do emerytury od dnia 10 czerwca 2014 r.

W uzasadnieniu tego wyroku Sąd I instancji ustalił, ubezpieczony Z. G., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 10 czerwca 2014 r. wniosek o emeryturę. Nie jest on członkiem otwartego funduszu emerytalnego. W postępowaniu przed organem rentowym udowodnił 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 14 lat i 29 dni pracy w szczególnych warunkach.

Wnioskodawca w okresie od dnia 1 grudnia 1978 r. do dnia 28 lutego 1983 r. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Ł. na stanowisku robotnika magazynowego. Zajmował się rozładunkiem samochodów oraz wagonów załadowanych zbożem, kukurydzą, owsem, pszenicą, żytem i sorgo. Wykonywanie tej pracy odbywało się w warunkach dużego zapylenia, ponieważ były to produkty pyliste, przewożone luzem, a pracownicy przesypywali je wyłącznie szuflami. Ubezpieczony zajmował się również wyrabianiem śruty z kukurydzy. Praca jego polegała wtedy na podstawianiu worków pod lej, z którego leciała śruta i następnie na ważeniu worków ze śrutą. Wykonywanie tych czynności również odbywało się w warunkach dużego zapylenia.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci zeznań świadków J. S. i M. C. oraz zeznań wnioskodawcy Z. G., a także dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych Z. G., który został obdarzony przymiotem wiarygodności, zdaniem Sądu Okręgowego, jednoznacznie wskazuje na to, że wnioskodawca w okresie od dnia 1 grudnia 1978 r. do dnia 28 lutego 1983 r. (4 lata i 3 miesiące) wykonywał pracę w warunkach szczególnych jako robotnik magazynowy i spichrzowy. Sąd I instancji podniósł, że są to prace wymienione w stanowiącym załącznik rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) wykazie A, w dziale IV, pod pozycją 40: „prace magazynowe, załadunkowe, rozładunkowe, transport oraz konfekcjonowanie surowców, półproduktów i wyrobów gotowych - pylistych, toksycznych, żrących, parzących i wybuchowych.”

Powyższy okres, w połączeniu z okresem uznanym przez organ rentowy w wymiarze 14 lat i 29 dni, powoduje, że wnioskodawca legitymuje się ponad 15-letnim stażem pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Ustalenie, że ubezpieczony legitymuje się ponad 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach, sprawiło, że spełnił on wszystkie warunki prawa do emerytury bliżej określone w art. 184 ust. 1 i 2 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. 2015 r., poz. 748 ze zm.) oraz § 2 ust. 1 i § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Mając to wszystko na uwadze Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił Z. G. prawo do emerytury od dnia 10 czerwca 2014 r., tj. od daty złożenia wniosku o to świadczenie.

W apelacji od tego wyroku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. zarzucając:

a/ naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. 2013 r., poz. 1440 ze zm.) w związku z § 2 ust. 1 i § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.);

b/ naruszenie prawa procesowego przez przekroczenie wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. zasady swobodnej oceny dowodów;

c/ sprzeczność ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez uznanie, że wnioskodawca udowodnił ponad 15-letni okres pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach,

wnosił o jego zmianę poprzez oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu apelacji organ rentowy podniósł, że wskazany przez Sąd I instancji dział IV, pozycja 40 wykazu A, stanowiącego załącznik rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., określa prace „W chemii”. W dziale tym nie mieści się Przedsiębiorstwo (...), bowiem jest ono przypisane do działu zatytułowanego „Prace w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym”. Ta ostatnia okoliczność uniemożliwia przyporządkowanie pracy wnioskodawcy do branży chemicznej. Zdaniem apelanta powoduje to brak możliwości uznania pracy wnioskodawcy wykonywanej na stanowisku robotnika magazynowego do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Nieuwzględnienie spornego okresu pracy ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie (...) do stażu pracy w szczególnych warunkach sprawia, że nie legitymuje się on co najmniej 15-letnim stażem pracy w szczególnych warunkach.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :

Apelacja pozwanego organu rentowego nie zasługuje na uwzględnienie. Zaskarżony wyrok, pomimo częściowo błędnego uzasadnienia, w ostatecznym wyniku odpowiada prawu.

Przedmiotem sporu w sprawie niniejszej było prawo Z. G. do emerytury w obniżonym wieku. Prawidłowo Sąd Okręgowy uznał, iż zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. 2015 r., poz. 748 ze zm.) ubezpieczeni urodzeni, tak jak wnioskodawca, po dniu 31 grudnia 1948 r., uzyskują prawo do emerytury po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 tej ustawy, jeżeli w dniu jej wejścia w życie, tj. 1 stycznia 1999 r., osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym oraz mają niezbędny okres składkowy i nieskładkowy, o którym stanowi art. 27 ustawy, tj. co najmniej 25 lat dla mężczyzn. Niezbędnym warunkiem jest również nieprzystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenie wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa. Odnosząc się do przesłanki odpowiednio długiego okresu pracy w warunkach szczególnych wskazać należy, że zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) winien on wynosić co najmniej 15 lat pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze, na stanowiskach wymienionych w wykazie A stanowiącym załącznik do przedmiotowego rozporządzenia. Z treści powołanych wyżej przepisów oraz § 2 ust. 1 ostatnio powołanego rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2012 r., III UK 92/11 – LEX nr 1215158 oraz powołane tam orzecznictwo).

Spór przed Sądem Apelacyjnym, z uwagi na treść uzasadnienia apelacji, zogniskował się wokół charakteru zatrudnienia Z. G. w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Ł. w okresie od dnia 1 grudnia 1978 r. do dnia 28 lutego 1983 r. (4 lata i 3 miesiące). Z dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych wnioskodawcy oraz z zeznań świadków J. S. i M. C., a także z zeznań ubezpieczonego wynika, że w okresie zatrudnienia w tym Przedsiębiorstwie wykonywał on pracę na stanowiskach robotnika magazynowego i spichrzowego. Jak prawidłowo ustalił Sąd Okręgowy praca ubezpieczonego na tych stanowiskach polegała na rozładunku zboża, kukurydzy, owsa, pszenicy, żyta i sorgo z samochodów oraz wagonów. Były to produkty pyliste, więc ich rozładunek odbywał się w warunkach dużego zapylenia. Zboża ładowane były luzem, a pracownicy przesypywali je wyłącznie szuflami. Ubezpieczony zajmował się również wyrabianiem śruty z kukurydzy. Praca jego polegała wtedy na podstawianiu worków pod lej, z którego leciała śruta i następnie na ważeniu worków ze śrutą. Wykonywanie tych czynności również odbywało się w warunkach dużego zapylenia.

Sąd Okręgowy prawidłowo uznał, że Z. G. w całym okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Ł. pracował w szczególnych warunkach. Nieprawidłowo natomiast zakwalifikował tę pracę jako wymienioną w wykazie A stanowiącym załącznik powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., w dziale IV [„W chemii”], pod pozycją 40 [„Prace magazynowe, załadunkowe, rozładunkowe, transport oraz konfekcjonowanie surowców, półproduktów i wyrobów gotowych - pylistych, toksycznych, żrących, parzących i wybuchowych”]. (...) Przedsiębiorstwo (...) w Ł., w którym ubezpieczony wykonywał pracę w spornym okresie nie należało do resortu przemysłu chemicznego. Niewątpliwie było to przedsiębiorstwo przemysłu rolno-spożywczego. Rodzaje prac wykonywanych w szczególnych warunkach w przedsiębiorstwach tego przemysłu zostały wymienione w dziale X [„W rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym”] powołanego ostatnio wykazu A. Pod pozycją 10 zostały tam wymienione „prace przy wytwarzaniu mąki, kasz, płatków i śruty”. Takie prace w spornym okresie niewątpliwie wykonywał ubezpieczony. Dodatkowej argumentacji za takim stanowiskiem, poza zeznaniami w/w świadków i wnioskodawcy opisującymi na czym polegała i w jakich warunkach była wykonywana przez Z. G. praca w spornym okresie oraz wskazaniem w dokumentach zgromadzonych w aktach osobowych tego ostatniego nazw stanowisk na których świadczył on pracę, dostarcza zarządzenie nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz.Urz. MRiRW 1988 r., nr 2, poz. 4). Należy mieć przy tym na uwadze, że wykazy resortowe mają charakter informacyjny, techniczno-porządkujący i uściślający, w szczególności wówczas, gdy w wykazie stanowiącym załącznik powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. nie wymienia się określonych stanowisk pracy, lecz operuje się pojęciem ogólnym, a mianowicie wymienia się rodzaje prac wykonywanych w szczególnych warunkach. Jeżeli zatem wykaz A (dział X, poz. 10) stanowiący załącznik rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) wskazuje na „prace przy wytwarzaniu mąki, kasz, płatków i śruty”, to uprawnionym jest „poszukiwanie'' w wykazach resortowych, jakie konkretne stanowiska pracy mogą (choć nie muszą) być stanowiskami, na których praca była świadczona w szczególnych warunkach. W wykazie A stanowiącym załącznik nr 1 powołanego wyżej zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r., w dziale X [„Przemysł zbożowo-młynarski” jako dział podstawowy przemysłu rolno-spożywczego], poz. 10 („Prace przy wytwarzaniu mąki, kasz, płatków i śruty”), w pkt 7 zostało wymienione stanowisko „robotnika za i wyładunkowego zbóż, przetworów zbożowych komponentów paszowych i pasz”, zaś w pkt 8 – stanowisko spichrzowego. Konsekwencją zaliczenia całego okresu pracy wnioskodawcy w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Ł. na stanowiskach robotnika magazynowego i spichrzowego (od 1 grudnia 1978 r. do 28 lutego 1983 r.) do stażu pracy w szczególnych warunkach, jest uznanie, że ubezpieczony udowodnił, łącznie z okresem 14 lat i 29 dni uznanym przez organ rentowy w postępowaniu administracyjnym, 18 lat, 3 miesiące i 29 dni pracy w takich warunkach. Tym samym spełnił on wszystkie warunki prawa do emerytury w obniżonym wieku, bliżej określone w art. 184 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Zarzuty obrazy prawa materialnego i procesowego przedstawione w apelacji pozwanego organu rentowego okazały się więc w pełni chybione.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. art. 99 k.p.c. i art. 391 § 1 k.p.c. oraz § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (t.j. Dz.U. 2013 r., poz. 490).

Z przedstawionych wyżej względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.