Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 listopada 2015r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 listopada 2015r. w O.

sprawy z odwołania K. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania K. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 12.11.2013r. znak (...)

orzeka:

1. zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje K. K. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 01.09.2013r. do 30.06.2016r.,

2. stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

UZASADNIENIE

K. K. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P. z dnia 12.11.2013r., odmawiającej mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, wnosząc o przyznanie mu renty.

W uzasadnieniu wskazał, że dotychczas pobierał rentę z tytułu niezdolności do pracy, a jego stan zdrowia nie uległ poprawie i nadal nie jest zdolny do wykonywania pracy, w tym w wyuczonym zawodzie elektronika.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, K. K. w okresie do 01.09.1998r. do 31.08.2013r. pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. W związku z upływem okresu, na jaki zostało przyznane świadczenie, ubezpieczony w dniu 05.08.2013r. zwrócił się do ZUS z kolejnym wnioskiem o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy. W toku jego rozpoznawania zarówno Lekarz orzecznik ZUS jak i Komisja Lekarska ZUS ustalili, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy, dlatego decyzją z dnia 12.11.2013r. prawidłowo odmówiono odwołującemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. K. w okresie od 01.09.1998r. do 31.08.2013r. pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy, w tym w okresie od 01.05.2011r. do 30.06.2012r. renta była mu przyznana wyrokiem Sądu. W związku z upływem okresu, na jaki zostało przyznane świadczenie, w dniu 05.08.2013r. ubezpieczony zwrócił się do ZUS z wnioskiem o ponowne przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy. W toku rozpoznawania tego wniosku Lekarz orzecznik ZUS w orzeczeniu z dnia 05.09.2013r. stwierdził, że odwołujący nie jest niezdolny do pracy. Po rozpoznaniu sprzeciwu odwołującego od tego orzeczenia także Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 31.10.2013r. ustaliła, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy. W konsekwencji zaskarżoną decyzją z dnia 12.11.2013r. ZUS odmówił K. K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Odwołujący cierpi na zespół zależności alkoholowej, przewlekłą halucynozę alkoholową, kardiomiopatię roztrzeniową, nadciśnienie tętnicze, stan hemodynamiczny II wg (...). Odwołujący z zawodu jest technikiem elektronikiem i w tym zawodzie pracował. Jego stan zdrowia w stosunku do okresu do 31.08.2013r. nie uległ poprawie.

Sąd zważył, co następuje:

K. K. w okresie od 01.09.1998r. do 31.08.2013r. pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. W niniejszej sprawie kwestionował zaś prawidłowość decyzji ZUS z dnia 12.11.2013r. podnosząc, że w dalszym ciągu jest częściowo niezdolny do pracy. W ocenie Sądu odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące przesłanki: jest niezdolny do pracy, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, a jego niezdolność do pracy powstała w okresach przewidzianych w ustawie albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ich ustania. Definicję osoby niezdolnej do pracy zawiera art. 12 ust. 1-3 powoływanej ustawy, który stwierdza, że jest nią osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Zgodnie zaś z art. 61 w/w ustawy prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, podlega przywróceniu, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony ponownie stał się niezdolny do pracy.

W świetle cytowanych wyżej przepisów należy uznać, że skuteczność odwołania K. K. zależała od ustalenia, czy od 01.09.2013r. jest on chociażby częściowo niezdolny do pracy. W sprawie, w której przedmiotem jest prawo do renty z ubezpieczenia społecznego, warunkująca powstanie tego prawa ocena niezdolności do pracy w zakresie wymagającym wiadomości specjalnych musi znaleźć oparcie w dowodzie z opinii biegłych posiadających odpowiednią wiedzę medyczną adekwatną do rodzaju schorzeń ubezpieczonego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12.01.2010r., IUK 204/09, LEX nr 577813, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 27.02.2014r., IIIAUa 716/13, LEX nr 1444861).

Na okoliczność stanu zdrowia odwołującego Sąd dopuścił w sprawie dowód z opinii biegłych z zakresu psychologii, psychiatrii, neurologii i kardiologii. W opinii sporządzonej faktycznie tylko przez biegłych: psychologa H. P., psychiatrę M. F. i kardiologa K. S., biegli rozpoznali u odwołującego: intelekt w granicach normy wiekowej, przewlekłe zaburzenia psychotyczne w przebiegu ZUA, kardiomiopatię rozstrzeniową poalkoholową w obserwacji i nadciśnienie tętnicze. Zdaniem biegłych odwołujący nie jest niezdolny do pracy.

W uzasadnieniu biegli podnieśli, że odwołujący od wielu lat zajmuje się pracą w gospodarstwie u sąsiada, za co otrzymuje wynagrodzenie i z czego się utrzymuje, nie zachowuje zalecanej abstynencji.

Do powyższej opinii zastrzeżenia wniósł K. K.. Podniósł, że opinia nie zawiera uzasadnienia, w jej wydawaniu nie brał też udziału neurolog. Wskazał, iż ma niedowład lewej ręki na skutek zwichnięcia i złamania lewego barku oraz nieodwracalnie uszkodzony cały splot nerwowy i zerwany nerw promieniowy. Zaprzeczył też, aby stale pracował u sąsiada w gospodarstwie i aby nie zachowywał abstynencji. W konkluzji wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej.

Sąd uwzględnił ten wniosek. W opinii uzupełniającej z dnia 24.07.2014r. biegli: psycholog, psychiatra i kardiolog podtrzymali opinię główną. W uzasadnieniu wskazali, że opinię wydali w oparciu o analizę materiału zgromadzonego w aktach sprawy oraz bezpośrednie badanie odwołującego zaś biegły neurolog nie wydawał opinii z powodu nieobecności na badaniu i to do kompetencji Sądu należy wyznaczenie opiniowanemu badania przez nieobecnego biegłego w możliwie najbliższym terminie.

Wobec podtrzymywania przez K. K. zarzutów i faktu, iż pobierał on rentę przez okres od 1998r. do 2013r., Sąd uwzględnił wniosek odwołującego o dopuszczenie dowodu z kolejnej opinii biegłych z zakresu: psychologii, psychiatrii, neurologii i kardiologii.

Biegli: psycholog K. M., psychiatra J. P. (1) i kardiolog J. P. (2), rozpoznali u odwołującego: zespół zależności alkoholowej, przewlekłą halucynozę alkoholową, intelekt w granicach normy, kardiomiopatię roztrzeniową, nadciśnienie tętnicze i stan hemodynamiczny II wg NYHA. Biegli stwierdzili, że odwołujący jest nadal częściowo niezdolny do pracy na okres do 30.06.2016r.

W uzasadnieniu wskazali, że odwołujący jest obciążony schorzeniami kardiologicznymi, z wieloletnim wywiadem uzależnienia od alkoholu oraz poalkoholowych zaburzeń psychotycznych, kilkakrotnie hospitalizowany psychiatrycznie, pozostający pod stałą opieką (...). Pomimo systematycznego leczenia dotychczas uzyskiwana jest niepełna poprawa stanu psychicznego, co niewątpliwie związane jest z nieutrzymywaniem przez wnioskodawcę pełnej abstynencji alkoholowej. W ocenie biegłych charakter dolegliwości, przykre i zagrażające w treści doznania omamowe, często o charakterze nakazowym, utrudniają wnioskodawcy normalne codzienne funkcjonowanie oraz upośledzają jego zdolność do podjęcia pracy zarobkowej. Biegli wskazali również, że w badaniu kardiologicznym nie stwierdzono cech niewydolności krążenia czy istotnych zmian miażdżycowych w naczyniach wieńcowych.

Opinię w sprawie wydała również biegła z zakresu neurologii, T. P.. W opinii z dnia 16.09.2015r. biegła rozpoznała u K. K. dysfunkcję kończyny górnej lewej po przebytym uszkodzeniu lewego splotu barkowego, po zwichnięciu stawu naramienno-łopatkowego ze złamaniem guzka większego i napady utraty przytomności w wywiadzie. Zdaniem biegłej schorzenia te nie powodują niezdolności do pracy zgodnej z kwalifikacjami. W uzasadnieniu biegła podniosła, iż w 2006r. odwołujący w wypadku doznał uszkodzenia splotu barkowego lewego, lecz obecnie zgłaszane dolegliwości w sposób istotny nie ograniczają zdolności do wykonywania pracy wg kwalifikacji z punktu widzenia neurologa. Badany zaadaptował się do niepełnosprawności związanej urazem splotu barkowego, nie stwierdza się zaników mięśni unerwionych przez część uszkodzonego splotu. Biegła wskazała też, że podawane przez odwołującego utraty przytomności wymagają diagnozy i leczenia, lecz występują rzadko, jeden raz w miesięcy a stan pomroczny jest krótki, dlatego nie powodują niezdolności do pracy.

Do powyższych opinii zastrzeżeń nie wniosła żadna ze stron, przy czym organ rentowy wyraźnie wskazał to w piśmie datowanym na 30.10.2015r. (k. 183-184a.s.).

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd uznał, iż K. K. spełnia warunki do przyznania mu renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Sąd miał na uwadze, że odwołujący w okresie od 01.09.1998r. do 31.08.2013r. pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy, w tym w okresie od 01.05.2011r. do 30.06.2012r. renta była mu przyznana wyrokiem Sądu. Z akt rentowych wynika, iż renta była mu przyznawana z uwagi na te same schorzenia psychiczne, które uwzględnili biegli uznający niezdolność do pracy odwołującego. Z opinii biegłych: psychologa K. M., psychiatry J. P. (1) i kardiologa J. P. (2), wynika, iż stan zdrowia odwołującego nie poprawił się w stosunku do stanu, który stanowił podstawę do przyznawania mu renty, bowiem nadal występują u niego doznania omamowe, często o charakterze nakazowym, które utrudniają normalne codzienne funkcjonowanie oraz upośledzają jego zdolność do podjęcia pracy zarobkowej. Biegli w opinii wskazali, że odwołujący cztery razy przebywał w szpitalu psychiatrycznym w P., ostatni raz w 2014r. po próbie samobójczej, od ok. 5 lat miewa abstynencyjne napady drgawkowe a poza występującymi objawami psychotycznymi skarży ma kłopoty z pamięcią.

K. K. z zawodu jest technikiem-elektronikiem i w takim zawodzie pracował, bowiem był zatrudniony w Zakładzie (...). Praca ta wymaga sprawności fizycznej i psychicznej a osoba, u której występują omamy słuchowe i wzrokowe nie jest w stanie jej wykonywać oraz stanowi zagrożenie dla siebie i innych osób.

Mając powyższe na uwadze Sąd podzielił wnioski opinii biegłych: psychologa K. M., psychiatry J. P. (1) i kardiologa J. P. (2), bowiem opierają się one na wynikach badania odwołującego, wywiadu z nim i dokumentacji medycznej. Biegli w opinii przedstawili szczegółowo historię leczenia odwołującego i występujące u niego od lat objawy chorobowe oraz wskazali, dlaczego uznają go za niezdolnego do pracy.

Podstawy orzekania nie może natomiast stanowić opinia pierwszego zespołu biegłych: psychologa H. P., psychiatry M. F. i kardiologa K. S.. Opinia ta jest enigmatyczna a uzasadnienie braku niezdolności do pracy sprowadza się do stwierdzenia, że odwołujący od wielu lat zajmuje się pracą w gospodarstwie u sąsiada, za co otrzymuje wynagrodzenie i z czego się utrzymuje i nie zachowuje zalecanej abstynencji. Opinia ta pomija natomiast występujące u odwołującego doznania omamowe i ich wpływ na zdolność postrzegania rzeczywistości, a tym samym zdolność do pracy. K. K. wprawdzie pomaga sąsiadowi w pracach rolnych, lecz nie jest to jego stałe zatrudnienie a nadto ma miejsce już w okresie pobierania renty.

W sprawie opinię sporządziła też biegła neurolog T. P., która z przyczyn neurologicznych nie uznała odwołującego za niezdolnego do pracy. Opinia ta nie była kwestionowana przez strony, zawiera logiczne uzasadnienie, dlatego należy ją podzielić.

Ponieważ odwołujący wykazał, iż schorzenia psychiatryczne w dalszym ciągu czynią go niezdolnym do pracy, Sąd w oparciu o art. 477 ¹⁴§ 2 k.p.c zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał K. K. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres orzeczony przez biegłych, tj. od 01.09.2013r. do 30.06.2016r.

W pkt 2 wyroku Sąd stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Zgodnie z art. 118 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120. Przepis art. 118 ust. 1a stanowi zaś, że w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

W niniejszej sprawie ostatnią okolicznością niezbędną do wydania decyzji było ustalenie niezdolności do pracy K. K. i okresu trwania tej niezdolności. Dopiero postępowanie sądowe pozwoliło na ustalenie stanu zdrowia badanego, w sprawie były wydawane odmienne opinie a biegli orzekający niezdolność do pracy w sprawie wzięli pod uwagę także nową dokumentację medyczną, złożoną dopiero przed Sądem. W tej sytuacji ZUS nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie niezdolności do pracy odwołującego w toku postępowania przed tym organem.

Z tych względów orzeczono jak w sentencji.