Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: III U 391/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 października 2015r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:

SSO Monika Obrębska

Protokolant:

sekretarz sądowy Przemysław Dudziński

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 października 2015r. w O.

sprawy z odwołania W. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w W.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania W. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w W.

z dnia 7.04.2015r. znak (...)

z dnia 12.05.2015r. znak (...)

orzeka:

1. oddala odwołanie od decyzji z dnia 7.04.2015r.;

2. zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 12.05.2015r. w ten sposób, że przyznaje W. G. prawo do emerytury począwszy od dnia 4.05.2015r.;

3. stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sygn . akt III U 391/15

UZASADNIENIE

W dniu 26.03.2015r. W. G. złożył w II Oddziale ZUS w W., wniosek o ustalenie uprawnień do wcześniejszej emerytury.

Po rozpoznaniu tego wniosku decyzją z dnia 7.04.2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. odmówił W. G. prawa do tego świadczenia uznając, iż nie udowodnił on wymaganego 25 – letniego stażu pracy, w tym 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach oraz jest członkiem OFE i nie złożył wniosku o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochody budżetu państwa.

W. G. decyzję powyższą zaskarżył, wnosząc od niej odwołanie. W uzasadnieniu odwołania wskazał, że nie zgadza się z decyzją ZUS, gdyż legitymuje się 25 letnim ogólnym stażem pracy, w tym 15 letnim stażem pracy w szczególnych warunkach. Do odwołania W. G. załączył dodatkowe dokumenty na okoliczność pracy w gospodarstwie rolnym rodziców oraz wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochody budżetu państwa.

W oparciu o załączone dokumenty organ rentowy ponownie ustalił staż pracy odwołującego, uznając staż pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 25.04.1971r. do 12.05.1975r. jako okres uzupełniający. Zdaniem ZUS odwołujący w dalszym ciągu nie wykazał 15 letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Stąd ZUS kolejną decyzją z dnia 12.05.2015r. ponownie odmówił W. G. prawa do wnioskowanego świadczenia.

Również tę decyzję odwołujący zaskarżył, wnosząc od niej odwołanie.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Wskazał, że W. G. nie spełnia warunków do przyznania wcześniejszej emerytury, o których mowa w art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż pomimo osiągnięcia wymaganego wieku emerytalnego 60 lat, złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochodu budżetu państwa i legitymowania się 25-letnim ogólnym stażem pracy, nie posiada wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący stan faktyczny:

W. G. urodził się (...) Na dzień 01.01.1999r. zgromadził okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat. Był członkiem OFE, ale w dniu 4.05.2015r. złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochody budżetu państwa.

Z dniem 01.07.1975r. W. G. został przyjęty do I. N. w N. na wstępny staż pracy na stanowisko ślusarz – mechanik. Z dniem 01.03.1978r. w związku z pomyślnie zdanym egzaminem kwalifikacyjnym powierzono mu obowiązki spawacza. W trakcie zatrudnienia w I. N. odwołujący odbył służbę wojskową w okresie od 27.04.78r. do 14.04.1980r., po odbyciu której powrócił do macierzystego zakładu pracy i został przyjęty na stanowisko spawacza. Na czas określony od 16.11.1980r. do 31.01.1981r. W. G. powierzono obowiązki zwijacza sprężyn, po którym z dniem 01.02.1981r. powrócił na stanowisko spawacza. Z dniem 23.09.1981r. odwołującego skierowano do pracy w NRD na stanowisko ślusarz – spawacz. Z dniem 8.01.1982r. W. G. powrócił do I. N.. Do pracy w NRD został skierowany ponownie z dniem 20.01.1982r. na stanowisko ślusarza. Z aneksu do umowy wynika, że w NRD pracował jako blacharz warsztatowy. Z dniem 09.08.1982r. ponownie podjął zatrudnienie w macierzystym zakładzie pracy, po czym z dniem 07.06.1987r. podjął pracę w RFN na stanowisku spawacza aluminium. Po powrocie z RFN powrócił do pracy w I. N. na dotychczasowe stanowisko spawacza, gdzie pracował do 17.05.1992r. Z dniem 18.05.1992r. został ponownie skierowany do pracy za granicą w RFN, gdzie do dnia 2.11.1992r. pracował jako monter. Z dniem 03.11.1992r. powrócił do I. N. na dotychczasowe stanowisko spawacza. W okresie od 01.01.1993r. do 30.04.1993r. był po raz kolejny oddelegowany do pracy w RFN na stanowisko montera, po czym powrócił na macierzystej firmy, gdzie od 01.05.1993r. do końca 1998r. zajmował się stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracami przy spawaniu. Staż pracy W. G. w szczególnych warunkach na stanowisku spawacza do dnia 31.12.1998r. wynosi łącznie 19 lat, 4 miesiące i 7 dni.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o: dokumenty z akt rentowych i dokumentację z akt osobowych za sporne okresy zatrudnienia, zeznania odwołującego oraz świadków T. Ś. i B. G..

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

Odwołanie W. G. od decyzji z dnia 07.04.2015r. było niezasadne i nie zostało uwzględnione. Zasadne natomiast okazało się odwołanie od decyzji z dnia 12.05.2015r.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że podstawą do ubiegania się przez odwołującego o prawo do emerytury jest art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. Z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), gdyż urodził się on 25.04.1955r. Zgodnie z tymi przepisami prawo do emerytury przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po 01.01.1949r., jeżeli:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,

- nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego lub złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa,

- w dniu 01.01.1999r. udowodnił 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. l powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Zasadniczo okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy (tak: § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r.). Zgodnie jednak z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego możliwe jest wykazywanie okoliczności, od których zależy nabycie uprawnień, w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń wszelkimi dowodami (wyrok SN z dnia 06.09.1995r., II URN 23/95, OSNP 1996/5/77, wyrok SN z dnia 02.02.1996r., II URN 3/95, OSNP 1996/16/239).

Na okoliczność wykonywania pracy szczególnych warunkach odwołujący nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, a jedynie ogólne świadectwo pracy z dnia 29.03.2002r., z którego wynika, że był on zatrudniony w I. N. w N. w okresie od 01.07.1975r. do 31.03.2002r. na stanowiskach ślusarza i spawacza. W zaświadczeniach o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp-7 z 18.10.2001r. wskazano natomiast, że odwołujący był zatrudniony jako spawacz – pełny etat (vide akta dot. kapitału początkowego)

Wobec nieuznania przez organ rentowy wskazanego wyżej okresu jako okresu wykonywania przez odwołującego pracy w szczególnych warunkach (spełnienie przez odwołującego pozostałych przesłanek warunkujących nabycie uprawnień do wcześniejszej emerytury nie było ostatecznie przez ZUS kwestionowane), zasadniczą kwestią wymagająca przesądzenia w przedmiotowej sprawie było rozstrzygnięcie, czy charakter zatrudnienia odwołującego w I. N. w N. pozwala na uznanie, że była to praca wykonywana w szczególnych warunkach.

Na powyższe okoliczności Sąd dopuścił dowód z zeznań świadków oraz odwołującego w charakterze strony, przeprowadził też dowód z dokumentów z akt osobowych oraz dokumentów z akt emerytalnych.

Świadek B. G. podał, że pracował razem z odwołującym w I. N. w N.. Przyjął się do pracy w 1973r., a odwołujący w 1975r. Podał, że obaj pracowali jako spawacze. Spawali grzejniki, konstrukcje. Świadek stanowczo podkreślił, że odwołujący nie pracował w I. N. jako ślusarz, a wyłącznie jako spawacz. Przyznał, że nie był z odwołującym na robotach eksportowych, stąd wie jak był wówczas charakter zatrudnienia odwołującego. Dodał, że on uzyskał prawo do wcześniejszej emerytury z uwzględnieniem pracy w szczególnych warunkach w I. w N. jako spawacz.

Podobnej treści zeznania złożył T. Ś., który podał, że również pracował z odwołującym w I. w N.. Początkowo był blacharzem, ale po ukończeniu kursu spawacza zaczął pracować wyłącznie jako spawacz. Świadek podał, że odwołujący przyjął się do firmy kilka lat po nim i zajmował się spawaniem, spawał grzejniki, konstrukcje, kanały wentylacyjne. Świadek nie kojarzył, żeby odwołujący wykonywał prace ślusarskie. Przyznał jedynie, że przez pewien czas odwołujący pracował jako zwijacz sprężyn. Przyznał, że zagranicą z odwołującym nie pracował.

Zeznania świadków korespondują zasadniczo z zeznaniami odwołującego W. G., który zeznał, że od początku zatrudnienia w I. w N., jeszcze przed formalnym uzyskaniem uprawnień spawalniczych, zajmował się spawaniem. W międzyczasie odbył służbę wojskową. Po odbyciu zasadniczej służby wojskowej powrócił do I. na stanowisko spawacza. Przyznał, że przez krótki czas na przełomie 1980 – 1981 był oddelegowany do pracy przy zwijaniu sprężyn. Potem powrócił na stanowisko spawacza. Odnośnie okresów kiedy kilkakrotnie był oddelegowywany do pracy za granicą wyjaśnił, że jedynie w byłej RFN, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zajmował się spawaniem aluminium. W pozostałych okresach pracował jako monter, obsługiwał pracy mechaniczne, pracował przy spawaniu, ale również okładał budynki, fasady watą. Stanowczo podkreślił, że poza okresami, kiedy był oddelegowywany do pracy za granicą, w macierzystym zakładzie tj. w I. w N. pracował wyłącznie jako spawacz stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków i odwołującego, nie znajdując żadnych podstaw by kwestionować ich szczerość i zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy. Świadek to osoby obce dla odwołującego. Nie mają żadnego interesu w składaniu fałszywych zeznań. Ich zeznania wzajemnie się uzupełniają, tworząc logiczną całość. Świadkowie pracowali razem z odwołującym w I. w N., zatem posiadali wiedzę w przedmiocie charakteru jego pracy w spornym okresie.

Zeznania świadków i odwołującego korespondują też zasadniczo z dokumentami z akt osobowych.

Z angażu z dnia 01.07.1975r. wynika, że odwołujący z tym dniem został przyjęty na wstępny staż pracy na stanowisko ślusarz – mechanik. Dopiero z dniem 01.03.1978r. w związku z pomyślnie zdanym egzaminem kwalifikacyjnym powierzono mu obowiązki spawacza. Z akt osobowych wynika, że w trakcie zatrudnienia w I. N. odwołujący odbył służbę wojskową, po odbyciu której powrócił na stanowisko spawacza. Na czas określony od 16.11.1980r. do 31.01.1981r. odwołującemu powierzono obowiązki zwijacza sprężyn. Z akt wynika, że z dniem 23.09.1981r. odwołującego skierowano do pracy w NRD na stanowisko ślusarz – spawacz. Z dniem 8.01.1982r. W. G. powrócił do I. N.. Do pracy w NRD został skierowany ponownie z dniem 20.01.1982r. Na stanowisko ślusarza. Z aneksu do umowy wynika, że w NRD pracował jako blacharz warsztatowy. Z dniem 09.08.1982r. ponownie podjął zatrudnienie w macierzystym zakładzie pracy. Z dniem 07.06.1987r. podjął pracę w RFN na stanowisku spawacza aluminium. Po powrocie z RFN powrócił do pracy w I. N. na dotychczasowe stanowisko spawacza, gdzie pracował do 17.05.1992r. Z dniem 18.05.1992r. został ponownie skierowany do pracy w RFN, gdzie do dnia 2.11.1992r. pracował jako monter. Z dniem 03.11.1992r. powrócił do I. N. na dotychczasowe stanowisko spawacza. W okresie od 01.01.1993r. do 30.04.1993r. był po raz kolejny oddelegowany do pracy w RFN na stanowisko montera, po czym powrócił na macierzystej firmy, gdzie do końca 1998r. zajmował się stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracami przy spawaniu.

Reasumując powyższe Sąd doszedł do przekonania, że przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że jako pracę wykonywaną w szczególnych warunkach należy zaliczyć W. G. okres od dnia 01.03.1978r. (powierzenia obowiązków spawacza) do 15.11.1980r. tj. do dnia poprzedzającego oddelegowanie do pełnienia obowiązków zwijacza sprężyn (tj. łącznie 2 lata, 8 miesięcy i 15 dni), okres od 01.02.1981r. tj. od powrotu na stanowisko spawacza do 22.09.1981r. tj. do dnia poprzedzającego wyjazd do pracy za granicę w byłej NRD (tj. 7 miesięcy i 22 dni), od dnia 08.01.1982r. tj. od dnia powrotu z NRD do 19.01.1982r. tj. do dnia poprzedzającego kolejny wyjazd do NRD (tj. 12 dni), od 09.08.1982r. tj. od powrotu do pracy w kraju do 06.06.1987r. tj. dnia poprzedzającego kolejny wyjazd do pracy za granicą (tj. łącznie 4 lata, 9 miesięcy i 29 dni), od 07.06.1987r. do 20.09.1988r. tj. okres zatrudnienia w RFN na stanowisku spawacza elektrycznego aluminium (tj. łącznie 1 rok, 3 miesiące i 14 dni) od 21.09.1988r. tj. od powrotu do kraju do 17.05.1992r. tj. dnia poprzedzającego kolejny wyjazd do pracy w RFN (tj. łącznie 3 lata, 7 miesięcy i 27 dni), od 3.11.1992r. tj. od dnia powrotu do kraju do 31.12.1992r. tj. dnia poprzedzającego wyjazd do pracy za granicą (tj. łącznie 1 miesiąc i 28 dni), oraz okres od 01.05.1993r. (po powrocie do macierzystego zakładu pracy) do 31.12.1998r. (tj. 5 lat i 8 miesięcy). W powyższych okresach, które stanowią łącznie 19 lat, 4 miesiące i 7 dni, W. G. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy spawaniu elektrycznym i gazowym. Prace te wyszczególnione są w wykazie A dziale XIV poz. 12 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze. zm.).

W. G. spełnił też wszystkie pozostałe przesłanki warunkujące nabycie uprawnień do wcześniejszej emerytury wynikające z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Na dzień 01.01.1999 r. udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat., osiągnął wiek 60 lat w dniu 24.04.2015r. oraz złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochody budżetu państwa. (vide: dokumenty z akt emerytalnych).

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd w oparciu o art. 477 14§2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 12.05.2015r. i przyznał W. G. prawo do emerytury począwszy od dnia 4.05.2015r. tj. od dnia kiedy odwołujący złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochody budżetu państwa, gdyż dopiero na tę datę odwołujący spełnił ostatnią przesłankę warunkującą przyznanie mu prawa do tego świadczenia. .

Zgodnie z treścią art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Sąd był zobowiązany, przyznając odwołującemu prawo do emerytury, do zamieszczenia z urzędu w sentencji wyroku rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego odnośnie do nieustalenia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji tj. zarówno przyznającego prawo do świadczenia, jak też jego brak ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.04.2010 roku, II UK 330/09, LEX 604220). W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie brak było podstaw do obciążenia organu rentowego odpowiedzialnością za nieustalenie wszystkich okoliczności niezbędnych do wydania decyzji o przyznaniu odwołującemu prawa do wcześniejszej emerytury. ZUS nie dysponował bowiem niezbędnymi i wystarczającymi dokumentami pozwalającymi na uznanie pracy odwołującego w spornym okresie jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Dopiero na etapie postępowanie sądowego po przeprowadzeniu stosownego postępowania dowodowego odwołujący w sposób niewątpliwy wykazał, że zgromadził wymagany ustawą 15 letni okres pracy w warunkach szczególnych. Z tych względów orzeczono jak w pkt. 2 wyroku.

Odwołanie W. G. od decyzji z dnia 07.04.2015r. należało natomiast oddalić, gdyż na datę jej wydania odwołujący był członkiem OFE, a nie złożył wniosku o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochody budżetu państwa. Stąd Sąd w oparciu w oparciu o art. 477 14§2 k.p.c. odwołanie od tej decyzji oddalił.