Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 listopada 2015 roku

Sąd Rejonowy w Ostrołęce V Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Marianna Grzyb

Protokolant: st. sekretarz sąd. Monika Trzeciak

po rozpoznaniu w dniu 3 listopada 2015 roku w Ostrołęce

na rozprawie sprawy z powództwa

(...), L., Szwajcaria ( KRS (...) )

przeciwko

E. G. (1) ( NIP (...) )

o zapłatę 13 070,00 EUR

orzeka:

1.  zasądza od pozwanej E. G. (1) na rzecz powoda (...), L., Szwajcaria kwotę 13 070,00 EURO (trzynaście tysięcy siedemdziesiąt EURO ) z odsetkami w wysokości 5% rocznie od dnia 20.12.2013 roku do dnia zapłaty;

2.  tytułem zwrotu kosztów procesu zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 6.343 zł.

SSR Marianna Grzyb

UZASADNIENIE

Powódka(...), L. w pozwie przeciwko E. G. (1), prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą P-H-U (...) wniosła o zasądzenie nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym kwoty 13 070,00 euro, co stanowi równowartość 54.501,00 zł zgodnie z kursem średnim tej waluty wg tabeli kursów NBP nr (...) z 2013.12.19 wraz z ustawowymi odsetkami za każdy dzień zwłoki w płatności naliczanymi od dnia 18.12.2013 r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania sądowego, w tym kosztami zastępstwa prawnego wg norm przepisanych.

Uzasadniając roszczenie wskazano, że rosyjska spółka (...) z siedzibą w M. w ramach współpracy z powódką zleciła jej spedycję ładunku – produktów chemicznych (proszku polimerowego) o wartości 32 000 euro od niemieckiego kontrahenta (...) w H. do jej magazynów w M.. Natomiast powódka w ramach zawartej z pozwaną umowy nr (...) z dnia 13.09.2010 r. o świadczenie usług transportowych w obrocie międzynarodowym na podstawie szczegółowego zlecenia transportowego nr (...) z dnia 09.07.2013 r. zleciła wykonanie przewozu ww. ładunku pozwanej. Pozwana była zobowiązana do dostarczenia ładunku do rosyjskiego odbiorcy w terminie do 15.07.2013 r. W dniu 10.07.2010 r. pozwana dokonała załadunku towarów z magazynów niemieckiego dostawcy, wypełniając przy tym dokumenty, w tym list CMR. Towar przewożony był zestawem transportowym pozwanej o nr rejestracyjnych (...) kierowanym przez J. G.. W związku z załączeniem błędnych dokumentów dotyczących pojazdu, jak i dokumentów dotyczących samego transportu przez pozwaną, towar wraz z transportującym go pojazdem został zatrzymany na terenie Białorusi przez władze celne, towar uległ konfiskacie i znajduje się na terenie tego kraju do daty wniesienia pozwu.

W ocenie powódki okoliczności te jednoznacznie wskazują, że wyłączną winę za zatrzymanie ww. towaru i jego niedostarczenie rosyjskiemu odbiorcy ponosi pozwana. Ponadto (...) z siedzibą w M. zażądała od powódki zapłaty równowartości ładunku tj. 32 000,00 euro. Zgodnie ze stanem na dzień 02.10.2013 r. ww. rosyjska spółka pozostawała dłużna powódce kwotę 122 947,00 euro tytułem zapłaty za wykonane przez nią wcześniej usługi transportowo-spedytorskie. W związku z powyższym faktem spółka ta dokonała w dniu 02.10.2013 r. potrącenia wierzytelności względem pozwanej, jako odszkodowania za utracony ww. ładunek w kwocie 32 000,00 euro z ww. wierzytelności powódki względem rosyjskiej spółki. W związku z faktem, że powódce przysługiwała wymagalna względem pozwanej ww. wierzytelność w kwocie 32 000,00 euro tytułem odszkodowania za szkodę wynikłą z niedostarczenia przez pozwaną ww. ładunku oraz, że pozwanej przysługiwała względem powódki wymagalna wierzytelność w kwocie 18.930,00 euro tytułem wynagrodzenia za wcześniej świadczone przez nią na rzecz powódki usługi transportowe, powódka 06.12.2013 r. dokonała potracenia jej ww. wierzytelności z ww. wierzytelnością pozwanej, w wyniku tego potrącenia obie te wierzytelności uległy umorzeniu do kwoty 18.930,00 euro. Pozostałą część nieumorzonej wierzytelności w kwocie 13.070,00 euro powódka dochodzi niniejszym pozwem, kwota winna była być uiszczona. (k. 2-8)

Sąd Rejonowy w Ostrołęce V Wydział Gospodarczy nakazem zapłaty z dnia 23.01.2014 r. sygn. akt V GNc 1537/13 uwzględnił w całości żądanie pozwu. (k. 73)

W sprzeciwie od nakazu zapłaty E. G. (1) wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesu wg norm przepisanych, w tym kwoty 17,00 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwana wskazała, że w zleceniu transportowym w pozycji „rodzaj ładunku/waga brutto opakowanie” ujęto towar w postaci bułki tartej, ilość 20t i bez wątpienia towar faktycznie przewożony (tj. kopolimery octanu winylu – komponent chemiczny), swoim rodzajem znacznie różnił się od opisu zawartego w obowiązującym strony zleceniu transportowym z dnia 09.07.2013 r., które zostało przedstawione pozwanej. Choć ww. pomyłka dokonana przez powódkę nie stanowiła istotnego błędu, uniemożliwiającego realizację uzgodnionego transportu, to w sposób jednoznaczny ujawniła brak profesjonalizmu. Analizując ww. różnicę w zleceniu transportowym, jakim dysponują strony w sprawie (zlecenie transportowe przedstawione przez powódkę w rubryce „rodzaj ładunku” zawiera opis „chemia 20t”), pozwana wskazuje, że być może doszło po stronie powodowej do celowego sfałszowania dokumentu.

Ponadto strona pozwana wskazała, że przedstawione w pozwie żądanie zapłaty kwoty 13 070,00 euro jest sprzeczne z pierwotnym stanowiskiem powódki z pism z dnia 30.07.2013 r. oraz z 12,13,17.02.2014 r. Powódka do domagała się w nich wydania w naturze zatrzymanej przesyłki, dlatego pozwana podjęła czynności zmierzające do wyjaśnienia i usunięcia zaistniałych utrudnień związanych z przekroczeniem przesyłki przez granicę. W rezultacie odzyskując przesyłkę na podstawie wydanego w dniu 11.02.2014 r. postanowienia Sądu Republiki Białoruskiej, w dniu 14.02.2014 r. doszło do fizycznego przekazania towaru. Strona pozwana podnosiła, że powódka która dokonała sposobu spełnienia świadczenia w postaci przywrócenia stanu poprzedniego jest związana tym oświadczeniem, jeżeli tylko restytucja jest możliwa. Strona pozwana zakwestionowała również żądanie zapłaty na rzecz powódki ustawowych odsetek za każdy dzień zwłoki w płatności, liczonych od dnia 18.12.2013 r. do dnia zapłaty, podnosząc że domaganie się zapłaty odsetek obliczonych wg stopy odsetek ustawowych obowiązujących w Polsce tj. 13% nie znajduje zastosowania, a znajduje zastosowanie art. 27 Konwencji CMR. (k. 77-80)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Strony są przedsiębiorcami, przy czym pozwana działalność w zakresie transportu drogowego towarów prowadzi od 15.05.2007 r.

(dowód: informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z rejestru przedsiębiorców, k. 14-15v, informacja CEIDG k. 20)

W dniu 13.09.2010 r. pomiędzy firmą (...) w L., jako Zleceniodawcą, a E. G. (1) została zawarta umowa dotycząca usług transportowych przy przewozie ładunków w międzynarodowej komunikacji samochodowej.

Przedmiotem umowy było „określenie wzajemnych stosunków powstających pomiędzy Zleceniodawcą a Wykonawcą przy planowaniu, wykonaniu i płatności za usługi transportowe przy przewozie ładunków w międzynarodowej komunikacji samochodowej”. (pkt 1 Umowy).

Obowiązki Wykonawcy określono m.in. następująco: Wykonawca powinien wykonać transport na podstawie zlecenia transportowego Zleceniodawcy, dokładnie przestrzegając warunków zlecenia. Wykonawca powinien podstawić pod załadunek sprawny technicznie uzgodniony rodzaj pojazdu, wyposażony we wszystkie niezbędne do wykonania przewozu dokumenty. Podstawienie samochodu niezgodnego ze zleceniem transportowym lub nie wyposażonego w komplet niezbędnych dokumentów jest równoważne z niepodstawieniem samochodu pod załadunek. (…) Dalej strony postanowiły, że w razie konfiskaty przez urząd celny całości lub części towaru, Wykonawca zobowiązany jest przedstawić dokument konfiskaty potwierdzony pieczęcią przez urząd celny oraz jak najszybciej poinformować o tym fakcie Zleceniodawcę. (…) Wykonawca powinien dostarczyć powierzony mu przez Zleceniodawcę ładunek do punktu docelowego i przekazać go osobie upoważnionej w całości i w stanie nieuszkodzonym, zgodnie ze specyfikacją towarowo-transportową oraz dokumentami przekazanymi w miejscu załadunku i odprawy celnej.

Strony postanowiły, że odpowiedzialność Wykonawcy i Zleceniodawcy regulowana jest przez Ogólne Warunki Spedycyjne oraz konwencję CMR. Ponadto strony zobowiązały się do opłacenia kar przewidzianych umową lub konkretnym zleceniem transportowym.

(dowód: umowa dotycząca usług transportowych przy przewozie ładunków w międzynarodowej komunikacji samochodowej, k. 16-19)

W dniu 09.07.2013 r. wystawiono E. G. (1) zlecenie transportowe nr (...) na wykonanie przewozu na trasie „Germany (...) S. – Russia M. region (...)”, jako rodzaj i wagę ładunku wskazano „chemia 20t”, nr pojazdu (...). Załadunek miał zostać dokonany w Niemczech w dniu 10.07.2013 r., zaś rozładunek w Rosji w dniu 15.07.2013 r.

(dowód: zlecenie transportowe, k. 21-23

Strona pozwana odebrała w dniu 10.07.2013 r. międzynarodowy list przewozowy CMR nr (...), który potwierdza dane ze zlecenia transportowego i dokonano załadunku towaru na terenie Niemiec. Kierowcą samochodu był kierowca J. G..

(dowód: międzynarodowy list przewozowy, k. 25, zeznania świadka A. P., k. 154-155)

W dniu 16.07.2013 r. naczepa S. nr rej (...), należąca do E. G. (1), która przewoziła ww. transport do Rosji została zatrzymana przez funkcjonariuszy Wydziału do Walki z Przemytem i Wykroczeniami Celnymi (...) Urzędu Celnego. Kierowcą samochodu był kierowca J. G..

(dowód: protokół opisu zajętego mienia, k. 41-43, protokół kontroli (przeglądu) celnej, k. 47-50, protokół konfiskaty rzeczy i dokumentów, k. 52-53, zeznania świadka A. P., k. 154-155, zeznania świadka M. S., k. 157, zeznania świadka B. G. k.123-124, zeznania świadka A. R., k. 124)

W piśmie z dnia 17.07.2013 r. E. G. (1) wskazała, że podczas wykonywania transportu ze zlecenia (...) dnia 09.07.2013 r. doszło do omyłkowej zamiany naczep i auto z towarem pojechało z dokumentami z zupełnie innego transportu. Podczas wyjaśniania sprawy naczepa z towarem została zatrzymana na granicy K. na terminalu białoruskim, sprawa jest wyjaśniana, a ładunek znajduje się w dalszym ciągu na granicy polsko-białoruskiej.

(dowód: pismo E. G. (1) z dnia 17.07.2013 r., k. 27)

W piśmie z następnego dnia tj. z 18.07.2013 r. E. G. (1) została poproszona przez (...) w L. o informację nt. zlecenia transportowego (...) z dnia 09.07.2013 r. dotyczącą tego, gdzie jest samochód z ładunkiem i poinformowanie o dacie dostawy ładunku na urząd celny. W piśmie poinformowano również o tym, że jeżeli towar nie zostanie dostarczony odbiorca nałoży karę.

(dowód: pismo z dnia 18.07.2013 r., k. 28)

W odpowiedzi na przedmiotowe pismo E. G. (1) ponownie potwierdziła, że podczas wykonywania transportu z ww. zlecenia naczepa z towarem została zatrzymana na granicy przez celników białoruskich do wyjaśnienia oraz, że nie posiada wiedzy na jak długo doszło do zatrzymania transportu.

(dowód: pismo z dnia 18.07.2013 r., k. 29)

Kolejnym pismem z dnia 19.07.2013 r. E. G. (1) poproszona została o informację na temat niezrealizowanego transportu.

(dowód: pismo z dnia 19.07.2013 r., k. 30)

E. G. (1) również w dniu 23.07.2013 r. nie miała informacji w przedmiocie kiedy transport zostanie wznowiony.

(dowód: pismo z dnia 23.07.2013 r., k. 31)

Ponownie E. G. (1) została poproszona o informację dotyczącą samochodu i załadunku pismami z dnia 22.07.2013 r., z dnia 26.07.2013 r. oraz z dnia 30.07.2013 r.

(dowód: pismo z dnia 22.07.2013 r., k. 109, 26.07.2013 r., k. 110, 30.07.2013 r., k. 37)

Natomiast w piśmie z dnia 01.08.2013 r. E. G. (1) została wezwana do dostarczenia (...) w L. dokumentów, które potwierdzają fakt zatrzymania ładunku i działalność E. G. (1) zmierzającą do rozwiązania sytuacji.

(dowód: pismo z dnia 01.08.2013 r., k. 112)

W piśmie z dnia 07.08.2013 r. (...) poinformowała E. G. (1), że zgodnie z pkt 1 art. 17 CMR przewoźnik odpowiada za całkowite lub częściowe uszkodzenie towaru lub za całe jego zaginięcie w okresie pomiędzy załadunkiem a dostarczeniem towaru do miejsca przeznaczenia, a także za opóźnienie w jego dostawie. Podkreślono, że zgodnie ze zleceniem transportowym data dostawy minęła 15.07.2013 r. a towar nie został do tej pory dostarczony. Zwrócono również uwagę, że w związku z p.1 art. 20 konwencji CMR osoba uprawniona może, bez dalszych dowodów uważać towar za zaginiony, jeżeli nie został on wydany w ciągu trzydziestu dni po upływie umówionego terminu. Zgodnie z powyższym dnia 15.08.2013 r. ładunek może zostać uznany za zaginiony. Poproszono o informację, gdzie znajduje się towar, kiedy zostanie dostarczony do odbiorcy, jakie kroki zostały podjęte w celu przyspieszenia dostawy towaru odbiorcy.

(dowód: pismo z dnia 07.08.2013 r., k. 113)

W piśmie z dnia 14.08.2013 r. zatytułowanym „przedsądowe wezwanie do zapłaty” E. G. (1) została wezwana do zapłaty na rzecz (...) w terminie do dnia 31.08.2013 r. kwoty 32 000,00 euro tytułem zwrotu równowartości utraconego ładunku przyjętego przez nią do przewozu na podstawie zlecenia transportowego nr (...) – CMR nr (...), którą to sumę firma (...) zmuszona jest zapłacić właścicielowi przewożonych rzeczy. Podkreślono, że roszczenie nie obejmuje innych pretensji finansowych odbiorcy ww. ładunku w związku z powyższą sytuacją, w tym jego żądania z tytułu utraconych korzyści.

(dowód: przedsądowe wezwanie do zapłaty, k. 54)

E. G. (1) została poinformowana pismem z dnia 09.09.2013 r. o skierowaniu do niej wezwania do zapłaty i poproszona została o przesłanie dowodu wpłaty 32 000,00 euro.

(dowód: pismo z dnia 09.09.2013 r., k. 32)

W odpowiedzi na pismo z dnia 09.09.2013 r. E. G. (1) w piśmie z dnia 11.09.2013 r. poinformowała (...), że sporna sprawa zatrzymanego ładunku jest rozpatrywana w Sądzie celem odzyskania towaru, który jest w Urzędzie Celnym na Białorusi –(...), a decyzja w jego sprawie powinna zapaść w ciągu dwóch tygodni, po czym towar zostanie dostarczony wg wcześniejszego zlecenia. Ponadto E. G. (1) wskazała, że zatrzymanie towaru było spowodowane pomyłką kierowcy, który podczepił nie tę naczepę oraz niedopatrzenie służb Celnych Polskich i Białoruskich było przyczyną zdeponowania przewożonego towaru na składzie celnym Białoruś – (...). W związku z czym domaganie się zapłaty jest w ocenie E. G. (1) bezpodstawne.

(dowód: pismo z dnia 11.09.2013 r., k. 34)

Spółka (...) Spółka Akcyjna Zamknięta w piśmie z dnia 02.10.2013 r. „potwierdzenia zaliczenia zadłużenia należności” potwierdziła, że spółka (...) posiada wobec niej zadłużenie w wysokości 32 000,00 euro jako rekompensatę kosztów utraconego ładunku, którego transport z (...) Niemcy, H. do (...) Rosja, C. został zlecony dnia 09.07.2013 r. spółce (...) i bezpośrednio był wykonywany przez polskiego przewoźnika E. G. (1), zgodnie z zamówieniem nr (...) z dnia 09.07.2013 r. na podstawie listu przewozowego CMR nr (...).

(dowód: potwierdzenie zaliczenia zadłużenia należności, k. 61-63)

W piśmie z dnia 06.12.2013 r. „oświadczenie o potrąceniu wierzytelności wraz z wezwaniem do zapłaty” (...) z siedzibą w L. (Szwajcaria) oświadczyła, że przysługuje jej względem E. G. (1) wymagalna wierzytelność w kwocie 32 000,00 euro z tytułu naprawienia szkody wynikłej ze spowodowanej przez nią utraty ładunku przyjętego przez nią do przewozu międzynarodowego nr (...) z dnia 09.11.2013 r. – CMR nr (...), którą to sumę odpowiadającą wartości tego ładunku ww. spółka zamuszona była uiścić – w formie kompensaty wzajemnych wierzytelności – właścicielowi tych rzeczy tj. Spółce Akcyjnej (...) z siedzibą w M..

Ponadto (...) oświadczyła, że z tytułu usług transportowych świadczonych na jej rzecz m.in. w 2013 r. E. G. (1) przysługuje względem tej spółki wymagalna wierzytelność w kwocie 18.930,00 euro wynikająca z wystawionych przez nią faktur.

Dlatego też (...) oświadczyła, że przysługującą jej wymagalną wierzytelność w kwocie 32 000,00 euro potrąca z wierzytelności 18.930,00 euro, wobec czego obie te wierzytelności ulegają umorzeniu do kwoty 18.930,00 euro.

Wobec zmniejszenia wierzytelności w wyniku potrącenia, wezwano E. G. (1) do zapłaty na rzecz (...) w L. kwoty 13 070,00 euro.

(dowód: „oświadczenie o potrąceniu wierzytelności wraz z wezwaniem do zapłaty”, k.64-65)

Pismem z dnia 13.01.2014 r. E. G. (1) poinformowała (...) w L., że właścicielem towaru jest w tej chwili jej firma, ponieważ (...) nie zapłaciła za faktury. Wskazała, że towar który jest w urzędzie celnym jest w stanie takim w jakim został zatrzymany, ponieważ towar to granulat plastikowy do produkcji opakowań spożywczych, zatem nie ma możliwości, aby był uszkodzony poprzez warunki atmosferyczne. Zaznaczono, że towar jest w workach po 25 kg na paletach oraz jest „ostreczowany” w folii.

(dowód: pismo z dnia 13.01.2014 r., k. 115)

E. G. (1) zwróciła się również do (...) w L. o przesłanie potwierdzenia zapłaty za towar, który został zatrzymany na granicy Polsko-Białoruskiej.

(dowód: pismo z dnia 30.01.2014 r., k. 116)

W piśmie z dnia 12.02.2013 r. E. G. (1) została poinformowana, że ekspert (...) może przyjechać do G. 14.02.2013 r. i poproszono ją o pisemne potwierdzenie gotowości przedstawienia ładunku dla kontroli eksperta, wskazanie dokładnego adresu i wydanie pełnomocnictwa.

(dowód: pismo z dnia 12.02.2014 r., k. 89)

W kolejnym pismach z dnia 13.02.2014 r. oraz z dnia 17.02.2014 r. E. G. (1) ponownie została poproszona o podanie ww. informacji. Zaznaczono również, że korespondencja wysłana pod adres (...) W. wraca do adresata jako niedostarczona.

(dowód: pismo z dnia 13.02.2014 r., k. 90, pismo z dnia 17.02.2014 r., k. 91)

W dniu 14.02.2014 r. G. Regionalny Urząd Celny zwrócił B. G. na podstawie pełnomocnictwa nr (...) mienie znajdujące się na magazynie Przejścia Granicznego (...) w postaci proszku polimerowego redyspergowalnego ”D. (...)” w workach papierowych o wadze 20 kg (zgodnie z oznakowaniem), kraj producenta Niemcy.

(dowód: protokół nr (...) zwrotu mienia wycofanego, zajętego lub zatrzymanego przez organy celne Republiki Białoruś, k. 92

Następnie ładunek znajdował się w miejscowości K. na Polskim terminalu, gdzie oczekiwał na załatwienie spraw celnych oraz otwarcie dokumentu „T1” zabezpieczającego ładunek.

(dowód: pismo z dnia 24.02.2014 r., k. 117)

(...)w dniu 04.03.2014 r. wezwała E. G. (1) ponownie do zapłaty kwoty 32 000,00 euro.

(dowód: pismo z dnia 04.03.2014 r., k. 118)

Sąd zważył, co następuje:

Na gruncie przedmiotowej sprawy niespornym jest, że strony zawarły umowę dotyczącą usług transportowych przy przewozie ładunków w międzynarodowej komunikacji samochodowej w dniu 13.09.2010 r., a następnie pozwana podjęła się wykonania przewozu towarów na podstawie szczegółowego zlecenia transportowego nr (...) na trasie Niemcy-Rosja, oraz że pozwana pobrała towar z miejsca załadunku na terenie Niemiec, lecz nie dostarczyła go do odbiorcy na terenie Rosji, ponieważ został on zatrzymany przez białoruską służbę celną jako nieposiadający prawidłowej dokumentacji.

Rozstrzygnięciu podlegała ocena zasadności roszczenia powódki o zapłatę kwotę 13 070,00 euro tytułem odszkodowania za szkodę wynikłą z niedostarczenia ładunku.

Przy czym oceny roszczeń powódki Sąd dokonał w oparciu o przepisy Konwencji o Umowie Międzynarodowego Przewozu Drogowego Towarów (CMR) sporządzonej w Genewie 19.05.1956 r. (Dz.U. 1962.49.238) ponieważ strony zawarły w dniu 13.09.2010 r. umowę dotyczącą usług transportowych przy przewozie ładunków w międzynarodowej komunikacji samochodowej nr (...) zgodnie z którą na podstawie zlecenia transportowego nr (...) miał zostać dokonany przewóz międzynarodowy na trasie Rosja-Niemcy. Zaznaczyć należy, że oba te kraje są stronami ww. Konwencji. Jak zaś stanowi jej art. 1 ust. 1 stosuje się ją do wszelkiej umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów pojazdami, niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsca przewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdują się w dwóch różnych krajach, z których przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się.

Zgodnie zaś z zasadą hierarchii źródeł prawa prawo międzynarodowe (Konwencje, Umowy dwu- lub wielostronne) mają pierwszeństwo przed prawem krajowym tj. Konstytucją i ustawami. Zatem przepisy kodeksu cywilnego , w tym zakresie umowy przewozu zastosowanie znajdują jedynie subsydiarnie tj. w zakresie nieuregulowanym przez w/w Konwencję ( art. 775 k.c. ).

W ocenie Sądu przedmiotowy przewóz miał charakter międzynarodowy po myśli art. 1 ust. 1 ww. konwencji, albowiem niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsca przyjęcia przesyłki, dostawy znajdowały się w dwóch różnych krajach, konwencję CMR stosuje się do tego przewozu. Przy czym, jak sygnalizowano, zarówno Niemcy, jak i Rosja są umawiającymi się stronami tej konwencji.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 Konwencji w celu załatwienia formalności celnych lub innych, jakie należy wypełnić przed wydaniem towaru, nadawca powinien załączyć do listu przewozowego lub postawić do dyspozycji przewoźnika potrzebne dokumenty oraz udzielić mu wszelkich żądanych informacji. Na podstawie ust 2. Przewoźnik nie jest obowiązany sprawdzać, czy te dokumenty i informacje są ścisłe i dostateczne (…).

Podstawą rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie był natomiast przepis ust 3 cyt. art. 11, zgodnie z którym przewoźnik odpowiada jak komisant za zagubienie lub niewłaściwe użycie dokumentów wymienionych w liście przewozowym i dołączonych do niego lub wręczonych przewoźnikowi; jednakże odszkodowanie, które go obciąża, nie może przewyższyć odszkodowania, jakie należałoby się w razie zaginięcia towaru.

Wskazać należy, że w rozpatrywanym przypadku pozwana E. G. (1) nie wykazała, aby utrata przesyłki nastąpiła z przyczyn, za które nie ponosi odpowiedzialności. Przeciwnie można wskazywać jakich zaniechań dokonała pozwana, które w konsekwencji przyczyniły się w dużym stopniu do zwiększonego ryzyka i zatrzymania towaru na granicy białoruskiej w trakcie przewozu, co ostatecznie doprowadziło do niedostarczenia towaru w ustalonym terminie.

E. G. (1) już w korespondencji ze Zleceniodawcą bezpośrednio po zatrzymaniu transportu m.in. w piśmie z dnia 17.07.2013 r. przyznała, że podczas wykonywania transportu ze zlecenia (...)dnia 09.07.2013 r. doszło do omyłkowej zamiany naczep i auto z towarem pojechało z dokumentami z zupełnie innego transportu. Również w piśmie z dnia 11.09.2012 r. adresowanym do strony powodowej pozwana wskazała, że zatrzymanie towaru było spowodowane pomyłką kierowcy.

Przesłuchani w sprawie świadkowie – mąż pozwanej B. G. i pracownica A. R. – również potwierdzili, że na to skutek pomyłki kierowcy J. G. doszło do zamiany dokumentów transportowych, co w konsekwencji spowodowało zatrzymanie towaru przez białoruskie służby celne. Zeznania tych świadków Sąd uznał za wiarygodne bowiem są one spójne i konsekwentne oraz wzajemnie się potwierdzają.

Z powyższego jednoznacznie więc wynika, że transport nie został zrealizowany, bowiem dokumenty, którymi posługiwał się kierowca były nieodpowiednie (niewłaściwie użyto dokumentów), dlatego też ładunek został zatrzymany przez białoruską służbę celną.

Wskazać należy, że wśród ogólnych reguł wykonania zobowiązania jest obowiązek zachowania należytej staranności uwzględniającej, w odniesieniu do rozpatrywanej sprawy, jej zawodowy charakter. Obowiązki te niewątpliwie nakazują pozwanej jako profesjonaliście dochowanie należytej staranności w zakresie odpowiedniego przygotowania dokumentów. W dalszej kolejności należy stwierdzić, że zgodnie z art. 3 Konwencji CMR przy stosowaniu niniejszej Konwencji przewoźnik odpowiada jak za swoje własne czynności i zaniedbania, za czynności i zaniedbania swoich pracowników i wszystkich innych osób, do których usług odwołuje się w celu wykonania przewozu, kiedy ci pracownicy lub te osoby działają w wykonaniu swych funkcji.

Pozwana wprawdzie wbrew swojemu pierwotnemu stanowisku w sprawie, iż to na skutek zamiany dokumentów transport został zatrzymany w toku procesu podnosiła również, że w zleceniu transportowym, które otrzymała od pozwanej w rubryce „rodzaj ładunku/waga brutto opakowanie” ujęto towar w postaci bułki tartej, ilość 20t”. Niemniej jednak przesłuchana w charakterze świadka w niniejszej sprawie A. P., dyrektor oddziału (...) w Polsce przyznała „w zleceniu jest, że zlecamy przewóz bułki tartej, czasami tak bywa, to było wpisane przez pomyłkę, inne dane były prawidłowe”. Świadek potwierdziła, że dokumenty przygotowane do odprawy były właściwe i dotyczyły chemii. Potwierdza to przedstawione przez stronę powodową zlecenie transportowe, w którym w rubryce „rodzaj ładunku” zawiera opis „chemia 20t”. Pozwana ostatecznie również stwierdziła, że błąd ten nie miał wpływu na prawidłowe wykonanie transportu. Niemniej jednak twierdzenia pozwanej, iż doszło do sfałszowania dokumentu w tym zakresie Sąd uznał za gołosłowne, tym bardziej, że jak sygnalizowano powyżej również w pismach adresowanych do powódki, bezpośrednio po zatrzymaniu transportu E. G. (1) jednoznacznie wskazywała na błąd swojego pracownika. Zatem zarzut strony pozwanej dotyczący wiarygodności pisma był nieskuteczną linią obrony, tym bardziej, że strona pozwana ograniczyła się w tym zakresie tylko do przedstawienia swoich twierdzeń.

Na gruncie niniejszej sprawy Sąd zatem uznał, że zatrzymanie towaru było spowodowane zamianą dokumentów i nieprawidłowym ich użyciem, za co odpowiedzialność ponosi wyłącznie pozwana.

Nie zasługiwało również na uwzględnienie stanowisko strony pozwanej, iż żądanie zasądzenia kwoty 13.070,00 euro jest sprzeczne z jej pierwotnym stanowiskiem, w którym powódka domagała się wydania rzeczy w naturze. Świadek A. P. szczegółowo wyjaśniła, że nie żądała od pozwanej zwrotu przesyłki w naturze, a zwrotu pieniędzy. Świadek przyznała, że na początku jej firma pomagała przewoźnikowi odzyskać towar, ponieważ dostawa była pilna. Ostatecznie jednak powodowa spółka jako że nie jest właścicielem towaru nie miała również podstaw prawnych, żeby go odebrać. Potwierdza to zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, z którego faktycznie wynika, iż pierwotnie strony sporu współpracowały, aby ustalić datę wydania towaru. Jednakże powódka w pismach kierowanych do pozwanej na dalszym etapie konsekwentnie domagała się zapłaty kwoty dochodzonej pozwem.

W świetle powyższego, roszczenie należało uznać za słuszne co do zasady. Z powyższego jednoznacznie wynika bowiem, że niedostarczenie transportu w do rosyjskiego odbiorcy w terminie do 15.07.2013 r. było spowodowane brakiem odpowiedniego przygotowania dokumentów transportowych (tj. ich zamiany).

Jak wyżej pokreślono odpowiedzialność pozwanej oparta jest na art. 11 ust. 3 Konwencji, co oznacza, że przewoźnik odpowiada jak komisant za zagubienie lub niewłaściwe użycie dokumentów wymienionych w liście przewozowym i dołączonych do niego lub wręczonych przewoźnikowi. Co za tym idzie uznać należało, że przewoźnik ponosi odpowiedzialność za zagubienie lub niewłaściwe użycie dokumentu wg zasad odpowiedzialności kontraktowej tj. wg art. 471 i nast. k.c.

Przechodząc do oceny wysokości roszczenia należy powołać się na art. 23 § 1 konwencji CMR. Przepisy CMR, odmiennie bowiem niż krajowe prawo przewozowe, regulują zasady ustalenia wartości towaru dla potrzeb określenia odszkodowania.

Zgodnie z art. 23 § 1 konwencji CMR jeżeli na podstawie postanowień niniejszej konwencji przewoźnik obowiązany jest zapłacić odszkodowanie za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru, odszkodowanie to oblicza się według wartości towaru w miejscu i w okresie przyjęcia go do przewozu. Odszkodowanie nie może jednak przekraczać 8,33 jednostki rozrachunkowej za 1 kg brakującej wagi brutto (art. 23 § 3 konwencji CMR).

Przy czym według treści art. 29 § 1 konwencji CMR przewoźnik nie ma prawa korzystać z postanowień niniejszego rozdziału, które wyłączają lub ograniczają jego odpowiedzialność albo które przenoszą na drugą stronę ciężar dowodu, jeżeli szkoda powstała wskutek złego zamiaru przewoźnika lub jego niedbalstwa, które według prawa obowiązującego w miejscu prowadzenia sprawy sądowej uważane jest za równoznaczne ze złym zamiarem. Dla obliczenia wysokości szkody nie będzie miał zatem zastosowania art. 23 § 3 konwencji. Z okoliczności sprawy wynika bowiem, ze szkoda powstała wskutek niedbalstwa pozwanej E. G. (1).

Przypisanie określonej osobie niedbalstwa uznaje się za uzasadnione wtedy, gdy osoba ta zachowała się w określonym miejscu i czasie w sposób odbiegający od właściwego dla niej miernika należytej staranności. Przez rażące niedbalstwo rozumie się natomiast niezachowanie minimalnych (elementarnych) zasad prawidłowego zachowania się w danej sytuacji. O przypisaniu pewnej osobie winy w tej postaci decyduje więc zachowanie się przez nią w określonej sytuacji w sposób odbiegający od miernika staranności minimalnej. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 2004 r., IV CK 151/03, LEX nr 151642).

Sąd uznał zachowanie pracownika pozwanej za wyraz niedbalstwa, z uwagi na elementarne uchybienia przy przygotowaniu dokumentacji transportowej. Pozwana, jako podmiot prowadzący od 15.05.2007 r. działalność gospodarczą – transport drogowy towarów niewątpliwie miała wiedzę o tym, jak istotne znaczenie ma prawidłowa dokumentacja transportowa. Zaś dokonanie omyłki przez kierowcę na skutek pomylenia numerów naczep jest nie do przyjęcia. Nie można przyjąć, że zachowanie osoby faktycznie wykonującej przewóz mieściło się w regułach starannego działania i zachowało spełnienie miernika staranności jaki jest wymagany przy profesjonalnych przewozach.

Z powyższych względów zaniechania pozwanej Sąd uznał za noszące cechy niedbalstwa. Wartość odszkodowania nie może być zatem ograniczona w ten sposób by nie przekraczała 8,33 jednostki rozrachunkowej za 1 kg brakującej wagi brutto, z uwagi na wyłączenie tej możliwości przez art. 29 konwencji w przypadku gdy szkoda powstała w wyniku niedbalstwa przewoźnika, co miało miejsce w przedmiotowej sprawie.

W niniejszej sprawie nie jest kwestionowana zarówna wysokość odszkodowania jak i okoliczność, że dochodzone przez powódkę odszkodowanie nie przekracza kwoty określonej według tych wskazań. Wyeksponować należy, że Spółka (...) Spółka Akcyjna Zamknięta w piśmie z dnia 02.10.2013 r. „potwierdzenia zaliczenia zadłużenia należności” potwierdziła, że spółka (...) w L. posiada wobec niej zadłużenie w wysokości 32 000,00 euro jako rekompensatę kosztów utraconego ładunku, którego transport z (...) Niemcy, H. do (...) Rosja, C. został zlecony dnia 09.07.2013 r. spółce (...) i bezpośrednio był wykonywany przez polskiego przewoźnika E. G. (1), zgodnie z zamówieniem nr (...) z dnia 09.07.2013 r. na podstawie listu przewozowego CMR nr (...).

Co do odsetek roszczenie zasługiwało na uwzględnienie częściowo, albowiem art. 27 ust. 1 Konwencji CMR stanowi, że osoba uprawniona może żądać odsetek od kwoty odszkodowania. Odsetki te, w wysokości 5% rocznie, liczą się od dnia skierowania pisemnej reklamacji do przewoźnika, a jeżeli tej reklamacji nie było, od dnia wytoczenia powództwa sądowego. Zgodnie z art. 27 konwencji osoba uprawniona może żądać odsetek od kwoty odszkodowania. Zasadnym było zatem orzeczenie odsetek od dnia wniesienia pozwu przez powoda, tj. o 20.12.2013 r.

Z uwagi na powyższe orzeczono, jak w pkt 1 wyroku.

W zakresie kosztów postępowania Sąd orzekł w pkt 2 wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 3.600,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, kwotę 2,726.00 zł tytułem opłaty uiszczonej sądowej oraz kwotę 17,00 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Wysokość kosztów pełnomocnika wynikała z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).

Z powyższych przyczyn orzeczono jak w wyroku.

SSR Marianna Grzyb