Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 września 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 3 września 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku J. P. (...) w B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o ustalenie istnienia ubezpieczenia społecznego

na skutek odwołania J. P. (...) w B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 23 stycznia 2015 r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że J. P. z domu W. podlega od dnia 3 lipca 2014 roku ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej (...) w B.,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz wnioskodawczyni J. P. z domu W. kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 286/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 stycznia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w T. stwierdził, że J. W. (obecnie P.) jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą pod nazwą (...) w B. nie podlega ubezpieczeniom społecznym: obowiązkowym emerytalnemu i rentowym , wypadkowemu i dobrowolnemu chorobowemu od 3 lipca 2014 roku.

W odwołaniu od w/w decyzji z dnia 24 lutego 2015 roku pełnomocnik wnioskodawczyni J. W. (obecnie P.) wniósł o jej zmianę poprzez stwierdzenie, że wnioskodawczyni podlega ubezpieczeniom społecznym: obowiązkowym emerytalnemu i rentowym , wypadkowemu i dobrowolnemu chorobowemu od 3 lipca 2014 roku jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych..

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu podniósł, że krótki okres prowadzenia działalności gospodarczej oraz zadeklarowana wysoka podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 9.350 złotych świadczą o tym, że wyłączną wolą wnioskodawczyni było uzyskanie zasiłku obliczonego od maksymalnej podstawy, a nie wykonywanie działalności gospodarczej i comiesięczne opłacanie składki na ubezpieczenia od zadeklarowanej podstawy wymiaru.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni posiada wykształcenie średnie ogólnokształcące. Po ukończeniu liceum przez dwa lata pracowała w sklepie spożywczym, a następnie na podstawie umowy zlecenia jako pracownik fizyczny przy produkcji cukierków w firmie (...).

Od 1 października 2011 roku wnioskodawczyni studiowała zaocznie geodezję w Ł. na (...) Akademii (...). W okresie od 1 października 2011r. do końca lutego 2015r. uczęszczała na zajęcia. Studia trwały 3,5 roku. Zajęcia odbywała się co dwa tygodnie w soboty i niedziele. Wnioskodawczyni jeszcze nie ukończyła tych studiów. Musi jeszcze napisać i obronić pracę inżynierską.

( dowód: zeznania wnioskodawczyni protokół rozprawy z dnia 3 września 2015 roku nagranie od minuty 21.55 do minuty 52.00)

W dniu 3 lipca 2014 roku J. P. z domu W. zarejestrowała pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie usług (...) pod nazwą Firma Handlowo-Usługowa (...) w B.. Z tym też dniem zgłosiła się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i dobrowolnie do ubezpieczenia chorobowego, deklarując podstawy wymiaru składek w wysokości 9.350,00 złotych (okoliczność bezsporna)

Przed rozpoczęciem działalności wnioskodawczyni własnym sumptem przygotowała ulotki reklamujące swoją firmę i rozniosła je po osiedlach na terenie B..

W ramach działalności J. P. z domu W. w okresie od dnia 3 lipca 2014 roku do dnia 6 października 2014 roku wykonywała usługi polegające na sprzątaniu pomieszczeń na rzecz przedsiębiorców.

Klientami firmy wnioskodawczyni w spornym okresie był I. S. prowadzący (...) w G. (zajmujące się produkcją i remontami naczep), D. M. (prowadząca firmę (...)) oraz firma (...) Spółka z o.o. w B..

(dowód: zeznania wnioskodawczyni protokół rozprawy z dnia 3 września 2015 roku nagranie od minuty 21.55 do minuty 52.00, zeznania świadka I. S. protokół rozprawy z dnia 9 czerwca 2015 roku nagranie od minuty 3.15 do minuty 25.40, zeznania świadka D. M. protokół rozprawy z dnia 3 września 2015 roku nagranie od minuty 3.25 do minuty 21.20)

I. S. o firmie sprzątającej J. W. dowiedział od jej ówczesnego narzeczonego, który był jego klientem. Nie znał wcześniej wnioskodawczyni.

(dowód: zeznania świadka I. S. protokół rozprawy z dnia 9 czerwca 2015 roku nagranie od minuty 3.15 do minuty 25.40)

Na podstawie umowy zlecenia zawartej z I. S. prowadzącym Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo- Usługowe (...) w G. wnioskodawczyni w okresie od lipca do 6 października 2014r. sprzątała w jego firmie pomieszczenia biurowe w budynku administracyjno-socjalnym. Dodatkowo myła drzwi garażowe i drzwi lakierni. Wnioskodawczyni pracowała tam codziennie od poniedziałku do piątku, po kilka godzin dziennie w godzinach popołudniowych. Do pracy przychodziła pomiędzy godziną 13.00 a 15.00. I. S. przekazywał jej klucze do biura oraz do pomieszczenia, w którym znajdowały się środki czystości. Zleceniodawca dostarczał bowiem środki czystości niezbędne przy wykonywaniu (...). Po skończonej pracy wnioskodawczyni oddawała klucze I. S., a jeśli nie było go już w firmie przekazywała je stróżowi.

(dowód: zeznania świadka I. S. protokół rozprawy z dnia 9 czerwca 2015 roku nagranie od minuty 3.15 do minuty 25.40)

Za wykonane usługi w firmie (...)wnioskodawczyni wystawiła faktury VAT na kwoty:

- 2000 złotych w dniu 31 lipca 2014 roku – za miesiąc lipiec 2014r. ,

- 3400 złotych w dniu 29 sierpnia 2014 roku – za miesiąc sierpień 2014r. ;

- 3100 złotych w dniu 30 września 2014 roku - za miesiąc wrzesień 2014r.;

- 1600 złotych w dniu 31 października 2014 roku ;

I. S. dokonał zapłaty na rzecz wnioskodawczyni należności wynikających z w/w faktur.

(dowód: faktury VAT nr (...)- k. 36-39 akt ZUS, zeznania świadka I. S. protokół rozprawy z dnia 9 czerwca 2015 roku nagranie od minuty 3.15 do minuty 25.40, zeznania wnioskodawczyni protokół rozprawy z dnia 3 września 2015 roku nagranie od minuty 21.55 do minuty 52.00)

D. M. o usługach świadczonych przez wnioskodawczynię dowiedziała się z ulotki reklamowej znalezionej na (...) osiedlu. Również nie znała wcześniej wnioskodawczyni. D. M. potrzebowała kogoś do (...), gdyż w związku z generalnym remontem prowadzonego przez nią (...)i dobudową hali montażowej oraz pomieszczenia socjalnego, sama nie była w stanie podołać zwiększonym obowiązkom. Z uwagi na prace budowlane (rozbiórkę muru i dobudowę) w dotychczasowych pomieszczeniach zbierało się dużo pyłu i kurzu. D. M. mieszkała na piętrze budynku, w którym prowadziła działalność gospodarczą. Sama sprzątała pomieszczenia, w których mieszkała jej rodzina. Wnioskodawczyni zaś zleciła sprzątanie pomieszczenia biurowego i socjalnego oraz (...)(przy ul. (...) w B.). Wnioskodawczyni sprzątała te pomieszczenia osobiście w każdą sobotę w miesiącu sierpniu i wrześniu 2014r. od godzin rannych do popołudniowych. Myła okna, drzwi, terakotę, wycierała półki, przecierała drzwi wjazdowe i wykonywała inne prace porządkowe. Środki czystości zapewniała D. M.. D. M. była bardzo zadowolona z pracy wnioskodawczyni. Chciała aby u niej posprzątała także po zakończonym remoncie i rozbudowie. Kiedy jednak do niej zadzwoniła w listopadzie 2014r., dowiedziała się że jest to niemożliwe, bo wnioskodawczyni jest w ciąży. Nie zatrudniła nikogo do (...), gdyż pomoc w tym zakresie zaoferował jej mąż i kuzynka. Gdyby nie ich pomoc, D. M. sama nie byłaby w stanie posprzątać pomieszczeń po zakończonym remoncie.

(dowód: zeznania świadka D. M. protokół rozprawy z dnia 3 września 2015 roku nagranie od minuty 3.25 do minuty 21.20, zeznania wnioskodawczyni protokół rozprawy z dnia 3 września 2015 roku nagranie od minuty 21.55 do minuty 52.00)

Za wykonana pracę u D. M. wnioskodawczyni wystawiła dwie faktury pierwszą za sierpień na kwotę 1050 złotych, a drugą za wrzesień na kwotę 850 złotych. D. M. uregulowała na rzecz wnioskodawczyni należności wynikające z faktur.

(dowód: zeznania świadka D. M. protokół rozprawy z dnia 3 września 2015 roku nagranie od minuty 3.25 do minuty 21.20)

W okresie od sierpnia do września 2014r. wnioskodawczyni sprzątała ponadto pomieszczenia biurowe i magazyn w firmie (...) Spółka z o.o. w B. przy ul. (...). Tam sprzątała od poniedziałku do piątku w godzinach dopołudniowych. Sprzątanie w tej firmie zostało wnioskodawczyni zlecone przez pracownika firmy (...). Wnioskodawczyni nie spotkała się z właścicielem firmy (...).

Za wykonane usługi (...) wnioskodawczyni wystawiła firmie (...) Spółce z o.o. w dniu 29 sierpnia 2014r. fakturę na kwotę 1250zł. oraz w dniu 30 września 2014r. na kwotę 600zł. Firma (...) Spółka z o.o. dokonała zapłaty za wykonane usługi na rzecz wnioskodawczyni.

Wnioskodawczyni nie prowadzi samodzielnie spraw rozliczeniowych związanych z prowadzeniem firmy. Sprawami finansowymi związanymi z prowadzoną prze znią działalnością zajmuje się księgowa.

(dowód: zeznania wnioskodawczyni protokół rozprawy z dnia 3 września 2015 roku nagranie od minuty 21.55 do minuty 52.00, faktura VAT nr (...)- k. 10 akt, faktura VAT nr (...) – k. 11 akt)

Od dnia 7 października 2014 roku J. P. z domu W. stała się niezdolna do pracy z powodu ciąży. W styczniu 2015 roku urodziła dziecko. (okoliczność bezsporna).

Gdy wnioskodawczyni stała się niezdolna do pracy w związku z ciążą, przyjęte przez nią usługi w zakresie (...) na rzecz firmy (...) prowadzonej przez I. S. w okresie od 6 do 31 października 2014r. wykonała M. P. na podstawie zawartej w dniu 6 październiku 2014r. umowy zlecenia.

( dowód: zeznania wnioskodawczyni protokół rozprawy z dnia 3 września 2015 roku nagranie od minuty 21.55 do minuty 52.00, zeznania świadka I. S. protokół rozprawy z dnia 9 czerwca 2015 roku nagranie od minuty 3.15 do minuty 25.40, umowa zlecenia nr (...) – k. 14 akt, rachunek do umowy zlecenia – k. 15 akt)

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest kwestia podlegania J. P. z domu W. ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 3 lipca 2014 roku z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 ze zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność. Zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 1 za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej.

W myśl art. 11 ust. 2 ustawy dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 5. Natomiast w myśl art. 12 ust. 1 ww. ustawy obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Zgodnie z art. 13 pkt 4 ustawy obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

W judykaturze i piśmiennictwie utrwalony jest pogląd, że obowiązkowe ubezpieczenie społeczne osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą wynika z rzeczywistego prowadzenia tej działalności, a zatem o wyłączeniu z tego ubezpieczenia, decyduje faktyczne nieprowadzenie tej działalności. Według art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013r., poz. 672 z późn. zm.) działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Zgodnie z treścią art. 43 ¹k.c. przedsiębiorcą jest osoba fizyczna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Pozarolnicza działalność gospodarcza może być prowadzona osobiście bądź przy pomocy pełnomocnika, osoby współpracującej, czy też zatrudnionych pracowników, zleceniobiorców lub innych upoważnionych osób. Również zarobkowego celu działalności gospodarczej nie należy kojarzyć tylko z osiąganiem dochodów z tej działalności. Kryterium dochodowości nie jest konieczną cechą definiującą działalność gospodarczą (tak uchwała SN z 30 listopada 1992r., III CZP 134/92, Lex nr 298580). Istotne jest, że działalność gospodarczą cechuje jej prowadzenie na własny rachunek i ryzyko przedsiębiorcy.

Przenosząc powyższe rozważania na stan faktyczny niniejszej sprawy stwierdzić należy, że ubezpieczona J. P. z domu W. rozpoczęła z dniem 3 lipca 2014 roku pozarolniczą działalność gospodarczą, która faktycznie była realizowana. Ubezpieczona nie tylko dokonała czynności legalizujących działalność gospodarczą w postaci wpisu do ewidencji i zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych. Ale co znamienne odwołująca w ramach działalności gospodarczej – wbrew supozycji organu rentowego - faktycznie wykonywała usługi (...) w firmach przedsiębiorców na terenie B.. Wykazało to przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe w postaci nie tylko dokumentów (faktur za wykonane usługi), ale przede wszystkim zeznań świadków - klientów skarżącej: I. S. i D. M. oraz samej wnioskodawczyni. Od rozpoczęcia działalności w lipcu 2014r. aż do 6 października 2014r. wnioskodawczyni osobiście sprzątała w firmie u I. S. (od poniedziałku do piątku w godzinach popołudniowych), u D. M. ( w każdą sobotę w miesiącu sierpniu i wrześniu 2014r.) i w firmie (...) Spółce z o.o ( od poniedziałku do piątku w miesiącu sierpniu i wrześniu 2014r. w godzinach dopołudniowych). Świadkowie w sposób przekonujący i dokładny opisali okoliczności podjęcia współpracy w zakresie (...) ze skarżącą oraz poświadczyli fakt jej osobistego wykonywania usług w spornym okresie. Opisali także szczegółowo wszystkie czynności jakie wykonywała na ich rzecz skarżąca, wskazali dni i godziny w jakich pracowała. Przyznali także, że to oni dostarczali skarżącej środki czystości. Wobec takich zeznań świadków zarzut organu rentowego, że wnioskodawczyni faktycznie nie prowadziła działalności należy uznać za gołosłowny. Okoliczność, że skarżąca pomyliła adres pod którym sprzątała pomieszczenia firmy u D. M. wynikał z faktu, że pod wskazanym adresem (ul. (...) w B.) D. M. miała zgłoszoną w dokumentach siedzibę firmy. Faktycznie jednak jak zeznała D. M. działalność jest prowadzona w budynku przy ul (...) w B. i tam też wnioskodawczyni w spornym okresie sprzątała. W żadnym wypadku pomyłka skarżącej co do adresu położenia budynku, w którym sprzątała nie może świadczyć o tym, że nie świadczyła usług w zakresie (...). Tak samo jak nie świadczy o tym pomyłka co do ilości sprzątanych pomieszczeń u I. S.. Są to detale, które nie rzutują na wiarygodność zeznań skarżącej w zasadniczej kwestii wykonywania przez nią w spornym okresie działalności gospodarczej. Tym bardziej, że składając te wyjaśnienia na etapie postępowania przed ZUS skarżąca była w zaawansowanej ciąży i z uwagi na stan zdrowia - jak zeznała - źle się czuła, a panująca przy składaniu wyjaśnień atmosfera, była daleka od przyjaznej skarżącej.

Również fakt rozpoczęcia przez skarżącą działalności w okresie ciąży nie świadczy, jak chce ZUS, o jej fikcyjności. Należy przypomnieć, że obowiązujące przepisy nie zabraniają kobietom w ciąży zakładać i prowadzić działalności gospodarczej celem uzyskania ochrony ubezpieczeniowej na wypadek macierzyństwa. Takie zachowanie w żadnym razie nie może być oceniane jako naganne społecznie. Wręcz przeciwnie jest zachowaniem rozsądnym i uzasadnionym z punktu widzenia interesów rodziny.

W sytuacji faktycznego wykonywania przez skarżącą działalności gospodarczej, fakt zarejestrowania działalności w okresie ciąży i wskazanie wysokiej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, by w niedalekiej przyszłości mogła korzystać z wysokich świadczeń w związku z wiedzą, że jest w ciąży, nie ma zatem istotnego znaczenia w kwestii podlegania ubezpieczeniom społecznym. Podjęcie działalności gospodarczej przez kobiety w ciąży, chociażby jednym z powodów do jej podjęcia była możliwość uzyskania ochrony ubezpieczeniowej nie jest prawnie zabronione. Ciąża wnioskodawczyni w spornym okresie – jak wynika nie tylko z zeznań samej skarżącej ale przede wszystkim zeznań świadków- nie była przeszkodą w faktycznym prowadzeniu przez nią działalności. Wnioskodawczyni osobiście bowiem sprzątała w firmach klientów przez okres trzech kolejnych miesięcy od rozpoczęcia działalności. Ciąża uniemożliwiła skarżącej osobiste wykonywanie pracy dopiero w październiku 2014r. To stało się przyczyną zlecenia wykonania przyjętych przez skarżącą zleceń osobie trzeciej.

Na marginesie należy dodać, że w świetle uchwały Sądu Najwyższego podjętej w składzie 7 sędziów z dnia 21 kwietnia 2010 r. II UZP 1/10, Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest uprawniony do kwestionowania kwoty zadeklarowanej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność, jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli – jak w przedmiotowej sprawie - mieści się ona w granicach określonych ustawą z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Biorąc zatem pod uwagę, że przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że w spornym okresie skarżąca nie tylko formalnie podjęła, ale także faktycznie prowadziła działalność gospodarczą w zakresie (...), co jest ważnym tytułem do podlegania ubezpieczeniom społecznym, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdził, iż J. P. z domu W. podlega od dnia 3 lipca 2014 roku ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej (...) S. w B..

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik zasądzając od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz wnioskodawcy kwotę 60 złotych, na podstawie § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 490).