Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Dariusz Prażmowski

Sędziowie SSO Marcin Schoenborn

SSR del. Małgorzata Peteja-Żak (spr.)

Protokolant Agata Lipke

przy udziale Krystyny Marchewki

Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2015 r.

sprawy K. H. ur. (...) w G.,

syna P. i K.

oskarżonego z art. 279§ 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 15 lipca 2015 r. sygnatura akt III K 6/14

na mocy art. 437 kpk i art. 438 kpk

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt VI Ka 890/15

UZASADNIENIE WYROKU

z dnia 17 listopada 2015r.

Sąd Rejonowy w Gliwicach wyrokiem z dnia 15 lipca 2015r., w sprawie o sygn. III K 6/14, uznał oskarżonego K. H. za winnego popełnienia czynu wyczerpującego znamiona występku z art. 279 § 1 kk, a polegającego na tym, że w nieustalonym dniu pomiędzy 1 a 2 września 2011r. w G. przy ul. (...), po uprzednim uszkodzeniu trzech kamer monitoringu i zerwaniu kłódki w bramie wejściowej, włamał się do pomieszczenia magazynowego firmy (...), a następnie dokonał zaboru w celu przywłaszczenia używanych katalizatorów z wkładami metalowymi o wadze 1.300 kg, wartości 120.000 złotych na szkodę M. W. i za to na mocy art. 279 § 1 kk wymierzył oskarżonemu karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności na mocy art. 69 § 1 i 2 kk, art. 70 § 2 kk warunkowo zawiesił na okres próby 5 lat oraz na mocy art. 73 § 2 kk oddał oskarżonego pod dozór kuratora sądowego w okresie próby.

Nadto na mocy art. 46 § 2 kk orzeczono od oskarżonego nawiązkę w kwocie 5.000 złotych na rzecz pokrzywdzonego M. W..

Na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy Prawo o adwokaturze Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy z urzędu kwotę 826,56 złotych brutto tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu oraz od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa stosowne koszty sądowe.

Od niniejszego wyroku apelację wywiódł obrońca oskarżonego, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść orzeczenia poprzez przyjęcie, że oskarżony dopuścił się zarzucanego czynu podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy nie wskazuje na sprawstwo oskarżonego, brak jest jakichkolwiek obiektywnych dowodów dokonania przez oskarżonego kradzieży katalizatorów po uprzednim włamaniu do firmy pokrzywdzonego, a zapis monitoringu nie zawiera wizerunku oskarżonego, a tylko jakąś postać od góry, w której nie da się rozpoznać osoby oskarżonego.

Stawiając taki zarzuty obrońca oskarżonego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Wywiedziona apelacja skuteczna okazała się o tyle, że konieczne stało się uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania, bowiem stwierdzone uchybienia są istotne o tyle, że koniecznym jest ponowne rozpoznanie sprawy.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, poprzednio rozpoznając sprawę, wskazał w uzasadnieniu wyroku z dnia 10 grudnia 2013r., sygn. akt VI Ka 1033/13, iż w toku ponownego postępowania koniecznie będzie szczegółowe przesłuchanie świadka M. P. i dążenie do wyjaśnienia rozbieżności występujących pomiędzy poszczególnymi jej zeznaniami odnośnie godzin w jakich oskarżony przebywał w mieszkaniu jej ojca w dniu 1 września 2011r., dokonując następnie analizy odległości dzielącej firmę pokrzywdzonego od tego miejsca i czasu niezbędnego do jej pokonania, przy uwzględnieniu, iż odczyt z monitoringu miał wskazywać na obecność oskarżonego przed firmą (...) o godzinie 16:22:48. Wskazano także na konieczność ustalenia, czy możliwe było dokonanie włamania do firmy pokrzywdzonego w czasie od godziny 16-ej do godziny 19-ej, kiedy to brama wjazdowa miała zostać zamknięta. Przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadka M. P. miało przede wszystkim zatem na celu wyjaśnienie ewentualnych wątpliwości co do obecności oskarżonego w dniu zdarzenia około godziny 16-ej w okolicach hali, w której znajdowały się skradzione katalizatory, a tym samym właściwą ocenę wiarygodności jej relacji.

Sąd Rejonowy rozpoznając sprawę zaleceń Sądu Okręgowego nie wykonał – z uchybieniem art. 442 § 3 kpk. Ponowne przesłuchanie wskazanego świadka miało bowiem służyć wyjaśnieniu wątpliwości, zatem treść relacji M. P. powinna być poddana ocenie Sądu Rejonowego, z uwzględnieniem sposobu oceny zeznań w uzasadnieniu wyroku. Tymczasem świadek M. P. na rozprawie przed Sądem I instancji, przy ponownym rozpoznaniu sprawy, złożyła oświadczenie, że chce skorzystać z prawa do odmowy złożenia zeznań ze względu na pozostawanie z oskarżonym w związku konkubenckim. Problem jednak w tym, że z prawa tego świadomie nie skorzystała w dniu 7 września 2012r., kiedy to prawidłowo pouczona o przysługującym jej prawie, wynikającym z treści art. 182 § 1 kpk, zdecydowała się na złożenie zeznań. Zauważyć zatem trzeba, że w art. 186 § 1 kpk ustawodawca wskazał końcowy w toku postępowania termin do złożenia oświadczenia, że osoba uprawniona chce skorzystać z prawa do odmowy złożenia zeznań - należy to zrobić nie później niż przed rozpoczęciem pierwszego zeznania w postępowaniu sądowym. Zatem świadek może skorzystać ze swych uprawnień tylko we wskazanym czasie (późniejsze jest bezpodstawną odmową zeznań), i tylko gdy w tym czasie z nich skorzysta, pojawia się zakaz dowodowy dotyczący poprzednich jego zeznań. M. P. nie skorzystała ze swojego uprawnienia przed upływem wspomnianego terminu, składając oświadczenie po jego upływie, co skutkuje jego uznaniem za prawnie nieskuteczne i powoduje, że na świadku ciąży obowiązek zeznawania ze wszystkimi konsekwencjami (zob. P. Hofmański, (red.:) Kodeks postępowania karnego, t. 1, wyd. 2, Warszawa 2004, s. 807). Nadto w doktrynie i w orzecznictwie ugruntowany jest już pogląd, że użyte w art. 186 § 1 kpk sformułowanie „pierwsze zeznanie w postępowaniu sądowym" nie odnosi się do sytuacji procesowej, w której sprawa po uchyleniu wyroku Sądu I instancji została przekazana Sądowi do ponownego rozpoznania i świadek jest ponownie przesłuchiwany (por. postanowienie SN z dnia 24 XI 2010r., I KZP 18/10, OSNKW 2010/11/97, Lex nr 612390, Prok. i Pr. – wkł. 2011/2/16). Już zatem z racji tego uchybienia i obrazy przepisu prawa procesowego zaskarżony wyrok nie mógł się ostać.

Wyrok ten zapadł także z obrazą prawa procesowego, a to art. 410 kpk, która miała wpływ na treść rozstrzygnięcia. Przepis art. 410 kpk zostaje wszak naruszony wówczas, gdy Sąd merytoryczny opiera wyrok na okolicznościach nieujawnionych w toku rozprawy głównej, jak też i wówczas, gdy pomija przy wyrokowaniu ujawnione w toku rozprawy głównej okoliczności. A zatem zawarty w owym przepisie obowiązek Sądu rozstrzygania na podstawie całokształtu ujawnionych okoliczności będzie przez Sąd respektowany, gdy zgodnie z obowiązującą ustawą procesową przeprowadzi on dowody, w tym również te wnioskowane przez strony i prawidłowo rozważy całokształt ujawnionych w ten sposób okoliczności, zwłaszcza te istotne dla rozstrzygnięcia (por. wyrok SN z dnia 15 XII 2011r., II KK 183/11, Lex nr 1108458; wyrok SN z dnia 5 VI 2007r., II KK 396/06, Lex nr 282281; wyrok SN z dnia 26 VII 2007r., IV KK 172/07, Lex nr 307757; wyrok SN z dnia 26 VI 2007r., II KK 120/07, Lex nr 282233; wyrok SA w Krakowie z dnia 28 II 2013r., II AKa 26/13, KZS 2013/4/68, Prok. i Pr. - wkł.2013/12/21). Z kolei obowiązkiem Przewodniczącego składu orzekającego jest czuwanie nad tym, aby wyjaśnione zostały wszystkie istotne okoliczności sprawy, realizacja tego obowiązku następuje zaś m. in. poprzez prawidłowe przeprowadzenie dowodów zgłoszonych przez strony.

Tymczasem Sąd I instancji dopuścił się poważnego uchybienia procesowego - z jednej strony nie dopełniając owego obowiązku przeprowadzenia wszystkich dowodów zawnioskowanych, a nawet dopuszczonych już do postępowania, z drugiej zaś strony opierając swoje orzeczenie na materiale dowodowym nieujawnionym na rozprawie głównej. Sąd orzekający mianowicie w pisemnych motywach swojego rozstrzygnięcia oparł się m. in. na relacji świadka S. G., ustalając na ich podstawie tę oto okoliczność, iż w dniu zdarzenia, około godziny 16.20 widział on wjeżdżający na teren placu samochód typu laweta (pusty), w którym siedziało dwóch mężczyzn. Będąc słuchanym w postępowaniu przygotowawczym był on w stanie nadto ogólnikowo opisać wygląd, posturę jednego z nich. Pomimo oparcia się na relacji tego świadka Sąd Rejonowy z niewiadomych przyczyn, zapewne przez przeoczenie, pominął na rozprawie przeprowadzenie dowodu z tego świadka, co więcej, nie odczytał także tych zeznań. Postąpił zatem z obrazą przepisu art. 410 kpk, podkreślić bowiem należy, że na Sądzie orzekającym spoczywa obowiązek oparcia ustaleń faktycznych na całokształcie materiału dowodowego ujawnionego w toku rozprawy głównej, przy czym Sąd ten ma obowiązek mieć na względzie wszystkie okoliczności ujawnione i istotne dla sprawy.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy uchylił zaskarżony wyrok i sprawę oskarżonego K. H. przekazał Sądowi Rejonowemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania. Ponownie rozpoznając sprawę Sąd przeprowadzi postępowanie dowodowe w zakresie, w jakim niezbędne to będzie dla poczynienia prawidłowych ustaleń faktycznych, przy czym niewątpliwie niezbędne będzie wyjaśnienie wszystkich wskazanych wyżej kwestii, także więc tych, na które zwracał Sąd odwoławczy uwagę rozpoznając sprawę po raz pierwszy. Dołoży także starań przy doręczaniu wezwania na rozprawę świadkowi A. B., nie wynika bowiem z żadnego pisma by ten miał przebywać na stałe za granicą (k. 364, 371 verte).

Nie przesądzając rozstrzygnięcia w przedmiocie winy oskarżonego należy stwierdzić, iż właściwie zgromadzony materiał dowodowy powinien być przez Sąd poddany wnikliwej ocenie, przy zachowaniu zasad swobodnej oceny dowodów i zasad logicznego rozumowania, pozwalającej na ustalenie bądź wykluczenie istnienia przesłanek odpowiedzialności oskarżonego w zakresie zarzucanego mu przestępstwa, zaś wyniki analizy materiału dowodowego przez Sąd I instancji powinny znaleźć odzwierciedlenie w pisemnych motywach wyroku, zgodnie z treścią art. 424 § 1 i 2 kpk oraz uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w toku rozprawy głównej. Będzie miał także Sąd ten na względzie, w przypadku gdyby uznał za właściwe ewentualne przypisanie oskarżonemu odpowiedzialności za usiłowanie dokonania zniszczenia lub dokonania zniszczenia kamer monitoringu przed firmą pokrzywdzonego, konieczność ustalenia wartości zniszczonych kamer, dotychczas bowiem w tym zakresie był Sąd niekonsekwentny, zwracając się dwukrotnie i bez rezultatu do M. W. o powyższe informacje.