Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 2571/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:

SSO Patrycja Bogacińska-Piątek

Protokolant:

Agata Kędzierawska

po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2014 r. w Gliwicach

sprawy J. L. (L.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. L. (L.)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 30 września 2013 r. nr (...)

oddala odwołanie.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek

Sygn. akt VIII U 2571/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 września 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z., powołując się na ustawę z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r., nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983r., nr 8, poz. 43 ze zm.) odmówił ubezpieczonemu J. L. prawa do emerytury z powodu nieudokumentowania wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Do takiej pracy ZUS nie zaliczył ubezpieczonemu okresu zatrudnienia od 1 maja 1975r. do 31 marca 1992r., od 1 października 1992r. do 31 grudnia 1994r. oraz od 1 stycznia 1995r. do 31 grudnia 1998r. z uwagi na brak w załączniku do ww. rozporządzenia stanowiska pracy podanego w świadectwie– uniwersalny mechanik samochodowy.

W odwołaniu od decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany i przyznania spornego świadczenia. Podniósł, że kwestionowana nazwa stanowiska określonego w świadectwach wiązała się z wyższą kategorią zaszeregowania, według której był wynagradzany, ale nie była adekwatna do faktycznie wykonywanej przez niego pracy mechanika w kanałach remontowych. Wniósł nadto o przesłuchanie na tę okoliczność wskazanych przez niego świadków.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko. W ocenie organu rentowego pozostałe warunki wymagane do przyznania świadczenia, ubezpieczony spełnił.

Rozpoznając odwołanie Sąd Okręgowy w Gliwicach poczynił następujące ustalenia:

Ubezpieczony J. L. urodził się w dniu (...)

W dniu (...) ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę w wieku 60 lat z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Ustalono, że na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze 30 lat, 4 miesięcy i 11 dni, z tym, że w ocenie ZUS żadnej pracy nie wykonywał w warunkach szczególnych.

Ubezpieczony przedłożył dwa świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 23 stycznia 2004r., w których określono, iż ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał prace przy naprawie pojazdów mechanicznych na stanowisku uniwersalny mechanik samochodowy. Pierwsze z tych świadectw wystawione jest przez (...) sp. akcyjna, w którym określono że w latach od 1 maja 1975r. do 31 marca 1992r. oraz od 1 października 1992r. do 31 grudnia 1994r. ubezpieczony wykonywał pracę na ww. stanowisku, wymienionym w wykazie A zarządzenia (...) z dnia 12 sierpnia 1983r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, w dziale XIV, poz. 16, pkt 33/ 66. Natomiast drugie świadectwo wystawione przez RE-T. – (...) za czas pracy ubezpieczonego od 1 stycznia 1995r, do 30 czerwca 2002r., wskazuje również powyższy wykaz, ten sam dział i pozycję, tyle, że punkt 1/66.

Po przeanalizowaniu sprawy ZUS w dniu 30 września 2013r. wydał decyzję odmowną, wskazując iż pod podanym w świadectwach pracy działem, pozycją i punktem nie figuruje stanowisko uniwersalnego mechanika samochodowego.

Sąd ustalił, iż ubezpieczony na dzień złożenia wniosku ukończył 60 lat i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, a nadto, iż nadal pozostaje w stosunku pracy.

Do wymaganego 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie uznał okresów:

1.  od 1 maja 1975r. do 31 marca 1992r. oraz od 1 października 1992r. do 31 grudnia 1994r. w (...) S.A. w G.- na stanowisku uniwersalnego mechanika samochodowego

2.  od 1 stycznia 1995r. do 31 grudnia 1998r. w (...) Sp. z o.o.- na stanowisku uniwersalny mechanik samochodowy

Wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego wskazują, iż praca ubezpieczonego polegała na wykonywaniu zarówno w kanale remontowym jak i poza nim wszelakich napraw pojazdów mechanicznych: samochodów ciężarowych, dostawczych czy dźwigów, które stanowiły własność zakładu pracy. Samochodów tych było ok. 25, liczba mechaników zatrudnionych do ich obsługi to ok. 3-4, natomiast samych kanałów remontowych było początkowo 1, a potem 2. Ubezpieczony J. L. wykonywał prace typowe dla mechanika samochodowego, zajmował się między innymi naprawą skrzyni biegów, pracował przy układach zasilania, demontował części pojazdów, naprawiał podwozia, silniki. Naprawy w kanale zajmowały ubezpieczonemu ok. 60-70% dobowego, 8-godzinnego czasu pracy. Zdarzało się, że pracował całą dniówkę w kanale, kiedy trzeba było wymienić skrzynię biegów. Mechanicy mieli ten sam zakres obowiązków, pracowali na pierwsza zmianę. Z tytułu pracy w kanałach remontowych pracownicy otrzymywali 1 l mleka.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt organu rentowego oraz akt osobowych ubezpieczonego oraz zeznań świadków: J. D., R. K. i przesłuchania ubezpieczonego (nagranie rozprawy z dnia 12 lutego 2014r., k. 24-26). Sąd dał wiarę zeznaniom świadków, z uwagi na fakt, iż w okresie spornym R. K. wspólnie z ubezpieczonym wykonywał pracę mechanika w tym samym zakładzie, przypisany był im ten sam zakres obowiązków a między współpracownikami nie było podziału pracy. Świadek posiadał więc odpowiednie rozeznanie co do warunków i trybu pracy ubezpieczonego. Z kolei J. D. był zatrudniony na stanowisku elektromontera kierowcy. W związku z tym wiadomości o pracy ubezpieczonego ma z obserwacji jednak nie tak szczegółowych i pełnych jak R. K.. Ponadto zeznania świadków korelują z zeznaniami ubezpieczonego.

Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i wystarczający do poczynienia ustaleń faktycznych oraz do rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W ocenie Sądu odwołanie ubezpieczonego nie jest zasadne.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009r., nr 153, poz. 1227 ze zm.) w powiązaniu z § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz.43 ze zm.) ubezpieczonym mężczyznom urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r. będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przy pracach wymienionych w wykazie A, przysługuje prawo do emerytury w razie łącznego spełnienia następujących warunków:

1.  osiągnięcia wieku emerytalnego 60 lat

2.  posiadania wymaganego okresu zatrudnienia wynoszącego 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 powołanego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym akcie prawnym są okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z kolei zgodnie z treścią art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl ust. 2 emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Należy również podkreślić, iż na mocy art. 1 ustawy z dnia 11 maja 2012r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 6 czerwca 2012r.) od 1 stycznia 2013r. została zmieniona treść cytowanego art. 184, ust. 2. Od tej daty warunek rozwiązania stosunku pracy nie jest już wymagany.

Sąd ustalił, iż ubezpieczony posiada ponad 25-letni okres składkowego i nieskładkowego, osiągnął wiek emerytalny, tj. 60 lat oraz nie jest członkiem OFE, które to okoliczności w sprawie były bezsporne.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie pozostawało ustalenie, czy okres zatrudnienia odwołującego od 1 maja 1975r. do 31 marca 1992r., od 1 października 1992r. do 31 grudnia 1994r. oraz od 1 stycznia 1995r. do 31 grudnia 1998r. w (...) w G., następnie w (...) T. - (...) na stanowisku uniwersalnego mechanika samochodowego można uznać za okres pracy wykonywanej w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a tym samym, czy ubezpieczony spełnia przesłanki do nabycia emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, po ukończeniu 60 roku życia.

Pomimo, iż ubezpieczony legitymuje się świadectwami pracy w warunkach szczególnych to organ rentowy nie zaliczył mu wskazanych okresów zatrudnienia do wymaganego 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych, z uwagi na brak określonego stanowiska pracy ubezpieczonego w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983r.

Należy podkreślić, że okres zatrudnienia może być zaliczony do pracy w warunkach szczególnych, gdy pracownik faktycznie wykonywał prace objęte wykazem prac uprawniających do wcześniejszej emerytury, pomimo że stanowisko jakie mu formalnie przypisano nie jest wymienione w wykazie. Wymieniony wyżej wykaz A nie określa bowiem stanowisk pracy, ale definiuje rodzaj prac, które są uważane za wykonywane w szczególnych warunkach. Decydujące znaczenie dla zakwalifikowania pracy jako realizowanej w szczególnych warunkach ma nie nazwa zajmowanego stanowiska, ale rodzaj, charakter i warunki pracy.

Ponadto, w myśl ugruntowanego już stanowiska judykatury i doktryny „sądy pracy i ubezpieczeń społecznych rozpoznając sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych dokonują kontroli zgodności decyzji administracyjnych wydanych w tych sprawach
z prawem w trybie odrębnym określonym w kodeksie postępowania cywilnego, w którym to trybie nie obowiązują ograniczenia dowodowe obowiązujące w postępowaniu administracyjnym toczącym się przed organami rentowymi”
(wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 kwietnia 1996r., sygn. akt III AUr 235/96, Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 1997r.., nr 1, poz. 2). Tak więc w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych mogą być przeprowadzane wszelkie dowody zmierzające do prawidłowego rozstrzygnięcia, w tym zeznania świadków i przesłuchanie stron.

W ocenie Sądu, postępowanie dowodowe przeprowadzone w sprawie wykazało jednak, że brak jest podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji, z uwagi na niewykonywanie przez ubezpieczonego J. L. pracy w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Rodzaje prac, które można byłoby zaliczyć ubezpieczonemu jako wykonywane w warunkach szczególnych, określa wykaz A stanowiący załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. I tak w dziale XIV, pod pozycją 16 figurują prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych.

W okresie zatrudnienia ubezpieczonego w (...) S. A. i (...) sp. z o.o. ubezpieczony J. L. faktycznie wykonywał pracę mechanika przy naprawach pojazdów samochodowych w kanałach remontowych, jednak nie odbywało się to stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Jak sam ubezpieczony wyjaśnił, praca w kanałach w czasie 8-godzinnego dnia pracy, zajmowała mu ok. 6 godzin, a świadek R. K., wskazał nawet na 4 godziny (50% czasu pracy). Pozostały czas pracy wykorzystywany był na inne, niewymagające pracy w kanałach, naprawy. Zdaniem Sądu, nie jest możliwym i logicznym, biorąc po uwagę ilość kanałów (2) i samochodów (25) oraz mechaników ( 3-4 pracujących na jedną zmienę) by zatrudniony mechanik w ciągu 8-godzinnego czasu pracy wykonywał wyłącznie prace w kanałach.

Doświadczenie płynące z życia i wyrokowania każe przyjąć Sądowi, iż owszem, nie można z aptekarską miarą oceniać, czy pracownik przez 8 godzin bez przerw wykonywał daną pracę, jednak wskazać należy na istnienie zakładów pracy, w których z uwagi na ilość obowiązków, funkcjonuje podział pracy mechaników, tak, iż niektórzy mają polecenie pracy wyłącznie w kanałach, a pozostali poza nim. W rozpoznawanej sprawie jednak, brak było podziału pracy, a jak wynika z zeznań i świadków i stron, zatrudnionych było w okresie spornym do 4 mechaników, przy tylko 2 istniejących kanałach remontowych, zatem przyjąć należy iż obowiązki pracownicze polegały również na wykonywaniu w trakcie czasu pracy szeregu innych prac, które nie były pracami w warunkach szczególnych.

Reasumując, ubezpieczony, nie posiada na dzień 1 stycznia 1999r. 15- letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, a zatem mimo spełnienia pozostałych przesłanek, nie może nabyć prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Wobec powyższego Sąd, z mocy art. 477 14 § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji i odwołanie oddalił.

SSO Patrycja Bogacińska-Piątek

(...)

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

G.,(...)

(...)