Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III AUa 761/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 grudnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia

SA Krystyna Smaga (spr.)

Sędziowie:

SA Barbara Mazurkiewicz-Nowikowska

SA Elżbieta Czaja

Protokolant: protokolant sądowy Kinga Panasiuk-Garbacz

po rozpoznaniu w dniu 2 grudnia 2015 r. w Lublinie

sprawy H. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji H. K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 10 czerwca 2015 r. sygn. akt VII U 1945/14

oddala apelację.

Barbara Mazurkiewicz-Nowikowska Krystyna Smaga Elżbieta Czaja

III AUa 761/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 lipca 2014 r Zakład Ubezpieczeń Społecznych w L. na podstawie przepisów ustawy z 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r poz. 1440 ze zm.) odmówił H. K. prawa do emerytury. ZUS wskazał, że wnioskodawca do dnia 1 stycznia 1999 r nie udowodnił 25 lat okresu składkowego i nieskładkowego oraz nie udokumentował 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

W odwołaniu od decyzji wnioskodawca domagał się ustalenia prawa do emerytury, gdyż wykonywał pracę w warunkach szczególnych od 15 lutego 1974 r do 31 lipca 1991 r w Zakładach (...). Ponadto wnioskodawca domagał się zaliczenia do stażu ubezpieczeniowego okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy w Lublinie wyrokiem z dnia 10 czerwca 2015 r oddalił odwołanie na podstawie następujących ustaleń faktycznych i ich oceny prawnej.

H. K., urodzony (...), 3 lipca 2014 r złożył wniosek o emeryturę, oświadczając iż jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz wnosząc o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku otwartym funduszu emerytalnego, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W oparciu o przedłożone dokumenty ZUS decyzją z dnia 17 lipca 2014 r ustalił, że wnioskodawca ma ogólny staż pracy 24 lata 8 miesięcy i 24 dni. Wnioskodawcy nie zaliczono żadnego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych. Wnioskodawca 31 lipca 2014 r złożył dokumenty na okoliczność wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym rodziców (dokumentacja, k. 43 - 48 i 52 - 55 a.e.).

W dniu 27 sierpnia 2014 r ZUS wydał kolejną decyzję o jednakowym brzmieniu jak decyzja z dnia 17 lipca 2014 r. ZUS wskazał, iż nie uwzględnił pracy w gospodarstwie rolnym rodziców do ogólnego stażu pracy, gdyż w jego ocenie gospodarstwo nie zapewniało pracy dla 5 osób (decyzja, k. 57 a.e.).

W toku postępowania Sąd Okręgowy dopuścił dowód z zeznań wnioskodawcy (k. 30 v - 31 v, 32 v i 46 - 46 v), zeznań świadków: J. P. (k. 32 a.s), Z. B. (k. 32 - 22 v a.s.) i T. T. (k. 32 v a.s.) dowody z akt osobowych skarżącego (koperta, k 22 a.s.) i dołączonych akt organu rentowego.

Sąd ustalił, że wnioskodawca po ukończeniu szkoły podstawowej rozpoczął naukę w szkole zawodowej. W okresie, w którym odbywał naukę w szkole zawodowej, jego rodzice posiadali gospodarstwo o powierzchni około jednego hektara, w skład którego wchodziła obora, stodoła oraz sztyftówka do młócenia. Ponadto w gospodarstwie była krowa i dwie świnie. Rodzice skarżącego uprawiali tytoń - 30 arów, ziemniaki, żyto oraz czarną porzeczkę - około 500 krzaków. Większość prac w gospodarstwie wykonywanych było ręcznie. Ojciec wnioskodawcy pracował na kolei przy rozładunkach w firmie (...), zaś matka pracowała jako sprzątaczka. Wnioskodawca ma troje rodzeństwa. W omawianym okresie wraz z nim mieszkał jego starszy o dwa lata brat K., który pracował na budowie, a następnie w (...), młodsza o dwa lata siostra, która uczyła się i dojeżdżała do L. oraz młodszy o osiem lat brat, który uczył się w szkole podstawowej. Skarżący odbywając naukę w szkole zawodowej miał 4-5 godzin dziennie zajęć w szkole. Nauka podzielona była w ten sposób, że w szkole było 3 dni lekcji oraz dwa dni praktyki. Wnioskodawca zaczynał zajęcia lekcyjne o 8.00 rano. Przed szkołą rano skarżący wykonywał obrządek, przygotowywał sieczkę dla krowy, przygotowywał kartofle w parniku. Szkoła znajdowała się w odległości 1,5 km od miejsca zamieszkania wnioskodawcy. Po zajęciach wracał on do domu między godziną 13.00 a 14.00. Po szkole kosił łąki kosą, wykonywał obrządek, wyrzucał gnój, plewił kartofle. Ponadto wnioskodawca plewił, podrywał, nawlekał i suszył tytoń. W gospodarstwie rodziców skarżącego było około 20-25 arów ziemniaków oraz około 20 arów żyta. Wnioskodawca zbierał ziemniaki, kopał motyką oraz kosił żyto kosą. Praca po szkole w gospodarstwie zajmowała wnioskodawca około 4-5 godzin (zeznania wnioskodawcy, świadków J. P. i K. K..

Następnie wnioskodawca od 15 lutego 1974 r rozpoczął pracę w Zakładach (...). Od 24 kwietnia 1976 r do 15 kwietnia 1978 r odbywał zasadniczą służbę wojskową (świadectwo pracy z 31 lipca 1991 r w aktach osobowych, koperta k. 22 a.s.). Przed rozpoczęciem służby wojskowej skarżący zajmował się lutowaniem podzespołów. Wykonując powyższe czynności nie korzystał z urządzeń optycznych. Podczas procesu lutowania parowała kalafonia. W tym czasie praca wnioskodawcy polegał przy lutowaniu przewodów i gniazd w płytkach (zeznania wnioskodawcy i świadka T. T., k. 32 v. a.s.).

Po odbyciu służby wojskowej skarżący pracował przy kołach zamachowych do magnetofonów na wydziale p5 - wydziale podzespołów. Praca jego polegała na robieniu kół zamachowych do magnetofonów. Skarżący wykonywał koło na tokarce, które następnie mył w środku o nazwie „tri” (zeznania wnioskodawcy, k. 30 v. 31 v. a.s., zeznania świadka Z. B., k. 32 a.s., i świadka T. T., k. 32 v. a.s.). Następnie wklejał ośkę, którą wcześniej mył w spirytusie metylowym. Do klejenia wnioskodawca używał kleju o nazwie cyjanopan (zeznania wnioskodawcy, świadków Z. B., k. 32 a.s. i T. T., k. 32 v. a.s.).

W 1986 r w zakładzie rozpoczęto produkcję nowego magnetofonu. Wówczas został sprowadzony automat do produkcji kół do magnetofonów. Do obowiązków wnioskodawcy należało mycie osiek i wkładanie ich do pojemnika. Ponadto skarżący wsypywał koła do podajnika, a maszyna sama pobierała koła. Skarżący nie kleił wówczas osiek. Klej wlewany był do specjalnego pojemnika. Praca wnioskodawcy polegała wtedy na wkładaniu do automatu osiek, wsypywaniu kół, wlewaniu kleju oraz farby. Kół z automatu nie trzeba było wyważać (zeznania wnioskodawcy). H. K. swoje obowiązki wykonywał na hali, zaś praca zorganizowana była w systemie trzyzmianowym. W zakładzie pracy wnioskodawca pracował do 31 lipca 1991 r (świadectwo pracy z 31 lipca 1991 r, w a.o. - koperta k. 22 a.s).

Sąd podzielił zeznania wnioskodawcy i świadków w oparciu, o które dokonał ustaleń w sprawie. Są one logiczne, przekonywujące, wzajemnie się uzupełniają.

Sąd podzielił zeznania wnioskodawcy i świadków w oparciu, o które dokonał ustaleń dotyczących pracy w gospodarstwie rolnym oraz czynności wykonywanych przez wnioskodawcę w Zakładach (...). Drobne rozbieżności, co do niektórych szczegółów sprawy wynikają z naturalnych ułomności pamięci ludzkiej zważywszy, że świadkowie zeznają na okoliczności zdarzeń życia codziennego niemających charakteru wyjątkowego i z tego powodu trudniejszych do zapamiętania.

Sąd zważył, że odwołanie nie jest zasadne i nie zasługuje na uwzględnienie.

Do okoliczności spornych w sprawie należy możliwość zakwalifikowania okresu zatrudnienia ubezpieczonego w Zakładach (...) od 15 lutego 1974 r do 31 lipca 1991 r jako pracy w szczególnych warunkach. Okolicznością sporną było też zaliczenie do ogólnego stażu pracy okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców skarżącego.

Sąd wskazał, że zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r, poz. 748), mężczyznom urodzonym po 31 grudnia 1948 r przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Według art. 32. ust. 2, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Ustęp 4 stanowi natomiast, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których osobom wymienionym w ust. 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Według § 3 rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przy ustalaniu prawa do emerytury oraz obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również, traktując je jak okresy składkowe, przypadające przed 1 stycznia 1983 r okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. W orzecznictwie Sądu Najwyższego panuje pogląd, że osobą, która ubiega się o zaliczenie okresu pracy w gospodarstwie rolnym do stażu ubezpieczenia, musi spełnić kryteria pojęcia domownika, określonego w art. 6 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jednolity Dz. U. z 1998 r Nr 7, poz. 25 ze zm.). Domownik to osoba bliska rolnikowi, która ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa albo w bliskim sąsiedztwie, stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy. Osoba taka powinna wykonywać pracę w gospodarstwie rolnym w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy pracowników, tj. minimum 4 godziny dziennie (wyroki Sądu Najwyższego z 2 lutego 1997 r, II UKN 96/96, OSNP 1997/23/473, z 13 listopada 1998 r, II UKN 299/98, 10 maja 2000 r, II UKN 535/99, Lex 49141). Stałość pracy w gospodarstwie rolnym nie zawsze jest równoznaczna z codziennym wykonywaniem czynności rolniczych, co może być uwarunkowane wielkością tego gospodarstwa, czy rodzajem produkcji rolniczej, ale pozostawania w ciągłej gotowości do wykonywania tej pracy również w zależności od sytuacji. Stąd też warunkiem jest zamieszkiwanie w pobliżu tego gospodarstwa, co zapewnia dyspozycyjność takiej osoby do pracy w tym gospodarstwie, w każdej chwili. Wnioskodawcy brakowało niewiele ponad 3 miesiące do spełnienia warunku posiadania ogólnego stażu pracy w wysokości 25 lat pracy. W toku postępowania Sąd bezsprzecznie ustalił, że po ukończeniu 16. roku życia pracował on w gospodarstwie rolnym w wymaganym 4 godzinnym wymiarze czasu pracy, zatem należało w tym zakresie uzupełnić ogólny staż pracy i uznać, iż wynosi on 25 lat.

Oceniając, czy pracę skarżącego w spornych okresach można zakwalifikować jako pracę w szczególnych warunkach, Sąd podkreślił, że skarżący nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w takich warunkach. Brak świadectwa nie jest podstawą do przyjęcia, że pracownik nie wykonywał takiej pracy. Obowiązek sporządzenia dokumentacji w tym zakresie obciąża pracodawcę, w związku z czym wyciąganie wobec pracownika jakichkolwiek negatywnych konsekwencji z powodu niesporządzenia jej, byłoby nazbyt krzywdzące. W postępowaniu sądowym nie znajdują zastosowania ograniczenia w zakresie źródeł dowodowych, ustanowione na potrzeby postępowania przed ZUS, a wynikających z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe (Dz. U. z 2011 r, Nr 237, poz. 1412). Powyższe oznacza, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r, III UZP 6/84; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r, III UZP 48/84, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 r, II UKN 186/97; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 29 stycznia 2013 r, III AUa 808/12).

Sąd podniósł, że przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwoliło ustalić w sposób pewny, że czynności wykonywane przez skarżącego w Zakładach (...) nie zostały wymienione, wbrew twierdzeniom ubezpieczonego, w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r Nr 8, poz. 43). Jako takie nie są pracami wykonywanymi w warunkach szczególnych. Bez znaczenia przy tym pozostaje, podnoszona przez skarżącego okoliczności, że praca wykonywana była w trudnych i obciążających zdrowie warunkach. Samo subiektywne przekonanie ubezpieczonego, że jego praca z uwagi na uciążliwe warunki, w jakich była świadczona, może stanowić podstawę do przyznania mu uprawnień do emerytury w niższym od powszechnego wieku, nie znajduje uzasadnienia faktycznego i prawnego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29 kwietnia 2014 r, III AUa 1093/13). O uprawnieniu do emerytury decyduje łączne spełnienie przez pracownika wszystkich warunków, a nie jego przekonanie, że charakter lub warunki pracy wystarczają do uznania jej za wykonywaną w szczególnych warunkach (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 r, II UKN 598/00). Prawo do obniżenia wieku emerytalnego ma charakter wyjątku, wobec czego jego zakresu nie można rozszerzać w drodze wykładni przepisów prawa, która musi być ścisła, co m.in. nie pozwala na pominięcie pełnego wymiaru jej wykonywania jako przesłanki przyznana wnioskowanego prawa.

Sąd podsumowując wskazał, że skarżący, pomimo że legitymuje się ogólnym stażem pracy wynoszącym 25 lat, ukończył 60 lat, złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku otwartym funduszu emerytalnego, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa, to nie spełnia warunku 15 lat stażu pracy w warunkach szczególnych. Tym samym nie spełnia łącznie wszystkich przesłanek do ustalenia mu prawa do wcześniejszej emerytury.

Z tych względów Sąd Okręgowy na mocy wyżej wskazanych przepisów oraz art. 477 14 § 1 kpc orzekł jak w sentencji.

Apelację od tego wyroku wniósł ubezpieczony, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając:

1) sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału poprzez:

- błędne uznanie, że praca wykonywana przez skarżącego w Zakładach (...) od 15 lutego 1974 r do 31 lipca 1991 r nie może być uznana za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach, podczas gdy materiał dowodowy zgromadzony w sprawie i jego wnikliwa ocena dokonana z zasadami swobodnej oceny dowodów pozwala na ustalenie takiego charakteru pracy wykonywanej przez skarżącego stale i w pełnym wymiarze prac uznawanych za prace w szczególnych warunkach,

- nieuznanie, że wnioskodawca spełnił wszystkie warunki wymagane do przyznania emerytury, w tym ponad 15 lat pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach,

2) naruszenie prawa procesowego poprzez przekroczenie wyrażonej w art. 233 § i kpc zasady swobodnej oceny dowodów.

Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury od dnia złożenia wniosku o emeryturę i zasądzenie kosztów postępowania ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu apelacji skarżący wskazał, że zgodnie z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Najpierw wnioskodawca zajmował się lutowaniem podzespołów, a następnie pracował na wydziale podzespołów przy kołach zamachowych do magnetofonów. Warunki pracy były bardzo szkodliwe wnioskodawca pracował przy kontakcie z różnymi substancjami chemicznymi: tri, skażony spirytus oraz kleje. Panował bardzo duży hałas. Bardzo często wnioskodawcę bolała głowa, zdarzały się zawroty głowy. Przez cały czas pracy w Zakładach (...) wnioskodawca miał płacony dodatek za pracę w warunkach szkodliwych. Jego czynności wykonywane w ramach stanowiska pracy - montera układów elektronicznych - polegały w rzeczywistości na lutowaniu płyt, blach i przewodów ołowianych oraz metali nieżelaznych. Stanowisko to jest wymienione w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (dział III, poz. 83).

Zdaniem skarżącego ustalenia Sądu dokonane zostały w oparciu o materiał dowody oceniony z naruszeniem art. 233 § 1 kpc, zgodnie z którym Sąd powinien ocenić wiarygodność dowodów według własnego przekonania, ale swobodna ocena dowodów nie może oznaczać dowolności, musi natomiast zmierzać do ustaleń zgodnych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym. W niniejszej sprawie takiej oceny nie dokonano, a Sąd pierwszej instancji ocenił moc dowodów na podstawie własnego przekonania, ale bez wszechstronnej i obiektywnej analizy zebranego materiału dowodowego.

Sąd Apelacyjny zważy co następuje.

Apelacja wnioskodawcy nie jest zasadna.

Wnioskodawca domaga się ustalenia emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (aktualnie tekst jedn. Dz. U. z 2015 r, poz. 748), który to przepis stanowi samodzielną podstawę przyznania emerytury.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (czyli 1 stycznia 1999 r) osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Zgodnie z ust. 2, emerytura, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Przepis ten do art. 32, 33, 39 i 40 odwołuje się jedynie w zakresie ustalenia wieku osób uprawnionych, a co do pracy w szczególnych warunkach odwołuje się do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

W niniejszej sprawie ostatecznie sporne było, czy wnioskodawca udowodnił 15 lat pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, bowiem po zaliczeniu przez Sąd do stażu ubezpieczeniowego okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców posiada on 25 lat takiego stażu do dnia 1 stycznia 1999 r.

Wnioskodawca od 15 lutego 1974 r do 31 lipca 1991 r zatrudniony był w Zakładach (...) w L.. W pierwszym okresie zatrudnienia zajmował się lutowaniem podzespołów, następnie od 24 kwietnia 1976 r do 15 kwietnia 1978 r odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po odbyciu służby wojskowej wrócił do zakładu i pracował przy produkcji kół zamachowych do magnetofonów na wydziale podzespołów. Skarżący wykonywał koło na tokarce, które następnie mył w środku o nazwie tri. Następnie wklejał ośkę, którą wcześniej mył w spirytusie metylowym. Do klejenia używał kleju o nazwie cyjanopan. Taką pracę wykonywał skarżący do 1986 r, kiedy to sprowadzony został automat do produkcji kół do magnetofonów. Do obowiązków wnioskodawcy należało wtedy na wkładaniu do automatu osiek, wsypywaniu kół, wlewaniu kleju oraz farby. Taką pracę wykonywał do końca zatrudnienia w (...) L.

Nie ma w sprawie wątpliwości, jakie rodzaje pracy wykonywał ubezpieczony w czasie zatrudnienia w Zakładach (...) w L., bowiem wynika to ze spójnych zeznań świadków oraz samego wnioskodawcy, i z dołączonych akt osobowych. Co prawda świadek Z. B. zeznał, że praca wnioskodawcy polegała na lutowaniu przewodów, gniazd w płytkach. Ale dodał „Wydaje mi się, że przez cały czas był na tym wydziale montażu, ale czy tak było na pewno to nie wiem”. Zatem świadek ten w istocie nie pamiętał jakie prace wykonywał skarżący.

Nie zostały poparte żadnymi przekonującymi dowodami twierdzenia apelacji, dotyczące zatrudnienia skarżącego, że „jego czynności wykonywane w ramach stanowiska pracy - montera układów elektronicznych - polegały w rzeczywistości na lutowaniu płyt, blach i przewodów ołowianych oraz metali nieżelaznych”. Sam wnioskodawca zeznał, że tylko w okresie początkowym zatrudnienia, to jest od 15 lutego 1974 r do 23 kwietnia 1976 r, przed powołaniem do odbycia zasadniczej służby wojskowej, zajmował się lutowaniem podzespołów (zeznania k. 46 akt sprawy).

Praca taka może być uznana za pracę wykonywana w warunkach szczególnych wymienioną w wykazie A rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r - Dział III „W hutnictwie i przemyśle metalowym” pod poz. 83 - lutowanie płyt, blach i przewodów ołowianych oraz metali nieżelaznych. Jednak okres wykonywani takiej pracy przez apelującego wynosi 2 lata 2 miesiące 8 dni.

Trafnie ustalił Sąd pierwszej instancji, że w późniejszym okresie zatrudnienia, po odbyciu służby wojskowej, to jest po dniu 15 kwietnia 1978 r, do zakończenia zatrudnienia, skarżący nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach, która byłaby wymieniona w wykazie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Nie jest taką pracą praca przy produkcji kół zamachowych do magnetofonów, opisywana przez skarżącego, zarówno wtedy, gdy toczył koła na tokarce i wklejał ośki, czy wyważał koła, jak i wtedy, gdy obsługiwał automat do produkcji kół zamachowych.

Podkreślić należy, że nie wystarczy dla zaliczenia okresu zatrudnienia jako pracy w szczególnych warunkach wymaganej do emerytury, iż prace te wykonywane są w warunkach szkodliwych (np. w kontakcie ze szkodliwymi substancjami chemicznymi, w szkodliwych oparach, hałasie). Muszą to być nadto prace wymienione w wykazie A, który jest załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r Nr 8 poz. 43 ze zm.), a praca taka winna być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd pierwszej instancji ustalając stan faktyczny nie naruszył zasady swobodnej oceny dowodów, wynikającej z art. 233 § kpc, a dokonując oceny ustalonego stanu faktycznego nie naruszył przepisów prawa mających zastosowanie w sprawie.

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację jako bezzasadną.

Barbara Mazurkiewicz - Nowikowska Krystyna Smaga Elżbieta Czaja