Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy w S. IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dorota Curzydło

Sędziowie SO: Wanda Dumanowska (spr.), Andrzej Jastrzębski

Protokolant: sekr. sądowy Kamila Wiśniewska

po rozpoznaniu w dniu 20 listopada 2015 r. wS.

na rozprawie

sprawy z powództwa D. W.

przeciwko S. K. w C.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego
w C. z dnia 29 czerwca 2015r., sygn. akt I C 616/14

oddala apelację.

Sygn. akt IV Ca 567/15

UZASADNIENIE

Powód D. W. domagał się zasądzenia od pozwanego S. K. w C. kwoty 70.000 zł, tytułem zadośćuczynienia za naruszenie prawa do humanitarnego traktowania oraz dóbr osobistych, tj. godności, prawa do intymności, należnej każdemu skazanemu powierzchni 3 m ², braku odpowiedniej wentylacji, oświetlenia odpowiedniego wyposażenia cel i łaźni oraz złej nawierzchni i braku zadaszenia na spacerniaku. W ocenie powoda postępowanie strony pozwanej w okresie od lutego 2014 r. narusza jego prawa, art. 24 k.c., 448 k.c., Konstytucję RP oraz art. 3 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w S..

S. K. w C. wniósł o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu swego stanowiska przyznał, iż od 25 września 2013 r. roku powód osadzony został jako osoba pozbawiona wolności na terenie Z. K. w C.. Pozwany dołączył wyszczególnienie cel, w których przebywał powód z uwzględnieniem ich stanu osobowego. Podniósł, iż powód nie był osadzonych w warunkach przeludnienia, w których powierzchnia w celi na jedną osobę wynosiłaby mniej niż 3 m ^{( 2)}. Cele mieszkalne miały wentylację grawitacyjną zgodnie z Zarządzeniem nr (...) D. w.z 1.07.2004 r., cele były wyposażone od jednego do czterech punktów świetlnych z jarzeniówkami o mocy 36 watów i zwykłymi żarówkami o mocy 25-60 watów, cele były wyposażone zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności i Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 stycznia 2014 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych. Ilość otrzymywanych środków higieny i czystości odpowiadała przepisom Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 stycznia 2014 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych. Pozwany wskazał, że powód 0d dnia 03 marca 2014r. do dnia 25 października 2014 r. był zatrudniony odpłatnie u kontrahenta zewnętrznego Firma (...). Przebywając w pozwanej jednostce miał i ma możliwość korzystania z: radia i telewizji książek znajdujących się w bibliotece centralnej zakładu karnego, codziennie dostarczanej do oddziałów mieszkalnych prasy, organizowanych na terenie zakładu poza oddziałem mieszkalnym imprez kulturalno-oświatowych w postaci koncertów, przedstawień, wystaw, spotkań z artystami, prezentacji i różnego rodzaju konkursów organizowanych przez referat kulturalno-oświatowy, korzystania z posług religijnych poza obrębem oddziału mieszkalnego w postaci nabożeństw, katechez, spotkań z grupami wyznaniowymi, 2 razy w tygodniu mógł korzystać ze świetlicy do zajęć sportowych, która jest wyposażona w niezbędny sprzęt do rekreacji ruchowej oraz świetlicy pawilonowej, w której znajduje się do tenisa stołowego i TV. Nadto mógł uczęszczać również na boisko centralne, gdzie zajęcia odbywają się na świeżym powietrzu, skazani mogą grać w gry zespołowe jak piłka nożna, siatkówka, koszykówka, korzystać z urządzeń rekreacyjnych znajdujących się w obiekcie (w wymiarze 120 minut co najmniej 2 razy w tygodniu).

Wyrokiem z dnia 29 czerwca 2015 roku Sąd Rejonowy w C. oddalił powództwo.

Powyższe orzeczenie zostało oparte na następujących ustaleniach. Powód D. W. został osadzony wZ. K.w C. od 25 września 2013 r. Kolejno przebywał w następujących celach:

- w okresie 25 września 2013r. do dnia 07 października 2013r. przebywał w pawilonie (...), cela nr (...), metraż celi 10,89 - 3 osadzonych;

- w okresie 07 października 2013r. do dnia 24 października 2013r. przebywał w pawilonie (...), cela nr (...) metraż celi 10,25 – 3 osadzonych;

- od 25 października 2013r. do 06 listopada 2013r. przebywał w pawilonie (...), cela nr (...) metraż celi 10,20 – 3 osadzonych;

- w okresie od 19 marca 2014r. do 20 marca 2014r. przebywał w pawilonie (...), cela nr (...), metraż celi 23,34 – 7 osadzonych;

- od 20 marca 2014r. do dnia 23 czerwca 2014r. przebywał w pawilonie (...), cela (...), metraż celi 22,99 – 7 osadzonych;

- od 23 czerwca 2014r. do 27 września 2014r. przebywał w pawilonie (...), cela nr (...), metraż celi 12,40 – 4 osadzonych;

- od 27 września 2014r. do dnia 29 września 2014r. przebywał w pawilonie(...), cela (...) metraż celi 10.47 - 3 osadzonych;

- od 29 września 2014r. do 09 października 2014r. przebywał w pawilonie(...), cela nr (...), metraż celi 10,42 – 3 osadzonych;

- od 09 października 2014r. do 23 października 2014r. przebywał w pawilonie (...), cela nr (...), metraż celi 5,73 – 1 osadzony;

- od 23 października 2014r. do 18 listopada 2014r. przebywał w pawilonie (...), cela nr (...), metraż celi 8,51 – 2 osadzonych;

- od 21 stycznia 2015r. do dnia 03 lutego 2015r. przebywał w pawilonie (...), cela (...), metraż celi 10,96 – 3 osadzonych;

- od 03 lutego 2015r. przebywa w pawilonie (...), cela nr (...) metraż celi 10,96 – 3 osadzonych.

Cele mieszkalne miały wentylację grawitacyjną zgodnie z Zarządzeniem nr (...) D. w.z 1.07.2004 r. W kącikach sanitarnych są otwory wentylacyjne, a przewody kominowe są sprawdzane raz w roku przez firmy kominiarskie. W pawilonach (...)zamontowano plastikowe okna z otworem wentylacyjnym, tzw. higrowentylacją. Cele były wyposażone od jednego do czterech punktów świetlnych z jarzeniówkami o mocy 36 watów i zwykłymi żarówkami. Skazani są objęci opieką medyczną 24 godziny na dobę. Wyposażenie cel oraz zaopatrzenie skazanych w środki higieniczne jest zgodne z obowiązującymi przepisami. Osadzeni mogą korzystać z widzeń, telefonu, komunikatora S., z posługi religijnej, biblioteki, z zajęć kulturalnych, sportowych, szkoleń i kursów. W celi mieszkalnej skazany może posiadać TV, DVD, dekoder, gry, konsole, radio oraz inny sprzęt, który musi spełniać wymogi zarządzenia dyrektora (...)w C..

Powód w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności w Z. K. C. pracował za wynagrodzeniem w zakładzie zewnętrznym w okresie od 3 marca 2014 r. do 25 października 2014 r.

Świadkowie P. B., T. G., P. G. i B. J. zeznali, że każdy w celi miał łóżko, taboret i szafkę. W celi są stoły. Był wydzielony kącik sanitarny, nad oknem i w kąciku sanitarnym były kratki wentylacyjne. Łaźnia jest dwa razy w tygodniu, ale nie ma ścianek dzielących skazanych. Skazani mogą chodzić na codzienny spacer, korzystać z posług religijnych. Można chodzić na boisko sportowe, siłownię. Co drugi dzień mogą korzystać z telefonu przez 10 minut, mogą otrzymywać listy, paczki. Są też widzenia, jest prasa, jest szkoła i opieka medyczna. Można też pracować. Jednak cele są zagrzybione, gumolit na podłodze jest porozrywany, posiłki są wydawane z termosów stojących na ziemi, szafki były porozwalane, miejsce do spacerowania nie ma zadaszenia, a nawierzchnia jest dziurawa, w świetlicy jest połamany stół (...)

Analizując zebrany w sprawie materiał dowodowy przez pryzmat art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c., Sąd I instancji stanął na stanowisku, iż powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Wskazał, iż pozwany zobowiązany był do zapewnienia powodowi takich warunków bytowych i sanitarnych, w których godność ludzka i prawo do intymności nie doznałyby istotnego uszczerbku. Zauważył przy tym, iż na styku praw jednostki i praw zagwarantowanych ogółowi, niejednokrotnie dochodzi do problemu ograniczenia uprawnień jednostkowych celem zagwarantowania prawa ogółu, bądź też odwrotnie. W przypadku gdy dojdzie do konieczności ograniczenia praw jednostki, ograniczenia te muszą być każdorazowo uznane za niezbędne (konieczne) w demokratycznym państwie prawnym, ze względu na interes bezpieczeństwa publicznego, ochronę porządku prawnego lub prawa i wolności innych osób. Ograniczenia te precyzuje Konstytucja (art. 31 ust. 3 i art. 41 ust. 1), a także przepisy prawa międzynarodowego, które zostały ratyfikowane przez Polskę (w tym art. 9 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych czy art. 5 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności).

Indywidualizując powyższy problem na potrzeby niniejszego postępowania Sąd Rejonowy stwierdził, że żadne z dóbr osobistych, także te wskazane przez powoda, nie mają charakteru absolutnego - bezwzględnego. W określonych przypadkach przepisy prawa mogą bowiem przewidywać ich uzasadnione ograniczenie. Do takiego uzasadnionego przypadku zaliczyć należy także stan, jakim jest odbywanie kary pozbawienia wolności.

Sąd podniósł, że obecnie brak jest przepisów rangi międzynarodowej, które regulowałyby ściśle kwestię warunków bytowych osób pozbawionych wolności. W tych okolicznościach każde z państw, w tym Polska, we własnym zakresie reguluje kwestie bytowe skazanych. Normy te są zmienne, zależne od wypadkowej uwarunkowań kulturowych, społecznych oraz ekonomicznych kraju. Każdorazowo jednak spełniają one przyjęte minima gwarancji praw jednostki, pomimo ich ograniczenia. W Polsce zasady odbywania kary pozbawienia wolności reguluje przede wszystkim ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku kodeks karny wykonawczy. Porusza ona między innymi takie kwestie jak cele wykonywania kary, rodzaje zakładów karnych, zasady wykonywania kary i jej indywidualizacja, prawa i obowiązki skazanego, zatrudnienie, nauczanie, działalność kulturalno-oświatową itp. Szczególne znaczenie z punktu widzenia zarzutów podniesionych przez powoda ma art. 110 § 2 k.k.w. W jego ramach ustawodawca zagwarantował, iż w celach mieszkalnych powierzchnia przypadająca na jednego skazanego nie może wynosić mniej niż 3 m ², cele muszą być wyposażone w odpowiedni sprzęt zapewniający warunki higieny, dostateczny dopływ świeżego powietrza i odpowiednią temperaturę i oświetlenie. Realizując delegację ustawową z art. 249 § 3 ust. 2 k.k.w. Minister Sprawiedliwości rozporządzeniem z dnia 17 października 2003 roku określił w sposób szczególny warunki bytowe osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych. W jego ramach uregulował kwestię przyznawanej więźniom odzieży, obuwia, pościeli, środków higieny, konserwacji oraz sprzętu stołowego, jak też normy wyposażenia w sprzęt kwaterunkowy cel mieszkalnych, miejsc i innych pomieszczeń w zakładach karnych. Sąd Rejonowy wskazał, że przywołane przepisy wyznaczają standardy odbywania kary pozbawienia wolności, które powinny być każdorazowo zapewnione osobom osadzonym. Zastrzegł jednak, iż samo naruszenie powyższych norm nie może prowadzić do konstatacji, że doszło do naruszenia konkretnego dobra osobistego.

Powołując się na ugruntowane orzecznictwo Sąd I instancji stwierdził, że dla oceny czy nastąpiło naruszenie praw osadzonego konieczne jest kompleksowe zbadania warunków jego pobytu w jednostce penitencjarnej. Ocenienie poddać należy więc nie tylko powierzchnię celi, ale również liczbę i płeć osób w niej osadzonych, warunki sanitarne, możliwość zachowania prywatności, ilość czasu spędzanego poza celą, możliwość korzystania z zajęć sportowych, możliwość pracy, wiek, stan zdrowia, następstwa psychiczne i fizyczne. Istotne jest również, czy traktowanie skazanego uznane za poniżające było zamierzone, czy doszło do negatywnych następstw ewentualnego naruszenia w osobowości i zdrowiu poszkodowanego. Przy czym orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka kładzie tu nacisk na obiektywną ocenę przyczyny, skutków i zamiaru, nie zaś subiektywne odczucie dyskomfortu osadzonego .

Sąd podkreślił, że powód został pouczony, że w przedmiotowej sprawie ciężar wykazania istnienia dobra osobistego podlegającego ochronie oraz faktu jego naruszenia spoczywał na nim, jako osobie, która z faktów tych wywodzi określone skutki prawne. Powód mógł wykazać powyższe fakty wszelakimi dowodami. Niemniej jednak nie udowodnił, że w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności przebywał w celach przeludnionych, w których metraż w przeliczeniu na jednego skazanego byłby mniejszy niż 3 m ². Co więcej, sam potwierdził, że w czasie pobytu u pozwanego korzystał m.in. ze spaceru, biblioteki, a także pracował. Nadto miał zapewnione środki higieniczne zgodnie z normami i standardowe wyposażenie celi. Kącik sanitarny był zaś oddzielony od celi w sposób zapewniający intymność. Świadkowie zawnioskowani przez powoda (P. B., T. G., P. G. i B. J.) nie potwierdzili by był traktowany nieludzko.

Zdaniem Sądu brak w łaźni ścianek działowych oddzielających skazanych, ani fakt, iż sprzęt kwaterunkowy jest częściowo uszkodzony, spacerniak ma nierówną nawierzchnię, brakuje nad nim zadaszenia, a okresowo w celach pojawia się wilgoć i zagrzybienie, nie uzasadnia przyjęcia, iż naruszono godność powoda podczas odbywania kary pozbawienia wolności i że z tego tytułu powód doznał cierpień psychicznych.

W konsekwencji Sąd Rejonowy stwierdził, że powód nie wykazał w wystarczający sposób, by doszło do naruszenia jego godności, czy prawa do intymności i w konsekwencji niezasadne okazało się jego domaganie ochrony w oparciu o art. 24 k.c. w związku z art. 448 k.c. i żądanie bardzo wysokiego zadośćuczynienia.

Powód zaskarżył powyższy wyrok apelacją, domagając się jego zmiany, poprzez uwzględnienie powództwa. Skarżonemu orzeczeniu zarzucił sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego materiału dowodowego, a także naruszenie art. 227 k.p.c. w zw. z art. 244 § 1 k.p.c., art. 258 k.p.c., art. 278 § 1 k.p.c. i art. 299 k.p.c., poprzez nierozpoznanie istoty sprawy i niezasadne oddalenie wniosków dowodowych.

Pozwany w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Zważyć należy, że bacząc na treść art. 382 k.p.c., sąd II instancji ma nie tylko uprawnienie, ale wręcz obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału oraz dokonania własnej, samodzielnej i swobodnej oceny, w tym oceny zgromadzonych dowodów (vide: uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 1998 r., II CKN 704/97 - Lex). Sąd II instancji nie ogranicza się zatem tylko do kontroli sądu I instancji, lecz bada ponownie całą sprawę, a rozważając wyniki postępowania przed sądem I instancji, władny jest ocenić je samoistnie. Postępowanie apelacyjne jest przedłużeniem postępowania przeprowadzonego przez pierwszą instancję, co oznacza, że nie toczy się on na nowo.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwolił Sądowi rozpoznającemu apelację na konstatację, że dokonane przez Sąd Rejonowy rozstrzygnięcie, jak i wnioski wywiedzione z ustalonych okoliczności, prowadzące do wydania zaskarżonego orzeczenia były prawidłowe. Sąd Okręgowy nie znalazł zatem podstaw do innej, aniżeli dokonana przez Sąd Rejonowy, oceny okoliczności powoływanych przez strony w toku postępowania sądowego przed obiema instancjami.

Sąd Okręgowy w pełni akceptuje poczynione przez Sąd I instancji ustalenia stanu faktycznego, jak i zaprezentowane w uzasadnieniu skarżonego orzeczenia rozważania prawne. Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny merytorycznej zgłoszonego przez powoda roszczenia. W konsekwencji, zarzuty podniesione w treści apelacji, w ocenie Sądu II instancji, stanowią w istocie gołosłowną polemikę z prawidłowymi wskazaniami i rozważaniami Sądu I instancji.

Powód w istocie oparł apelację na zarzucie naruszenia prawa procesowego, poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów. Zgodnie z treścią - wyrażającego obowiązującą w polskiej procedurze cywilnej zasadę swobodnej oceny dowodów - art. 233 § 1 k.p.c., sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału - swobodna ocena dowodów odnosi się do wyboru określonych środków dowodowych i do sposobu ich przeprowadzenia. Mają być one ocenione konkretnie i w związku z całym zebranym materiałem dowodowym. Jest to podstawowym zadaniem sądu orzekającego, wyrażającym istotę sądzenia, a więc rozstrzygania kwestii spornych w warunkach niezawisłości, na podstawie własnego przekonania sędziego przy uwzględnieniu całokształtu zebranego materiału (vide: orzeczenie Sądu Najwyższego z 16 lutego 1996 r., II CRN 173/95, nie publ.). W orzeczeniu z 10 czerwca 1999 roku, wydanym w sprawie II UKN 685/98 (OSNAPiUS 2000, nr 17, poz. 655) Sąd Najwyższy stwierdził, że normy swobodnej oceny dowodów wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego.

Jednak przysługujące sądowi prawo swobodnej oceny dowodów musi być tak stosowane, aby prawidłowość jego realizacji mogła być sprawdzona w toku instancji. Dlatego skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania, lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (vide: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1998 r., II CKN 4/98; uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/00; uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 76/99 – Lex).

Zdaniem Sądu II instancji, zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, iż Sąd Rejonowy uchybił zasadom logicznego rozumowania, lub doświadczenia życiowego. To z kolei czyni zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. gołosłownym.

Wywodom Sądu I instancji nie można zarzucić dowolności, ani przekroczenia granic logicznego rozumowania. Sąd odniósł się do podniesionych przez apelującego w toku sprawy zarzutów. Wskazał fakty, które uznał za udowodnione i na których oparł swoje rozstrzygnięcie. Odniósł się przy tym do całego zaproponowanego przez strony materiału dowodowego i wyjaśnił szczegółowo motywy, którymi się kierował.

Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu I instancji w całej rozciągłości. Zgodził się przy tym zarówno z ustaleniami dotyczącymi długości pobytu powoda w poszczególnych celi, jaki i ustaleniami w zakresie panujących w nich warunków.

Nie budziły również wątpliwości zaprezentowane przez Sąd Rejonowy rozważania prawne, które należało uznać za prawidłowe i znajdujące oparcie w obowiązujących przepisach. Za słuszne należało uznać stanowisko tegoż Sądu, w kwestii niewykazania przez powoda okoliczności, których ustalenie przemawiałoby za uwzględnieniem wytoczonego przez niego powództwa.

Sąd II instancji podziela twierdzenia powoda, że stworzone przez pozwanego warunki odbywania kary pozbawienia wolności nie były komfortowe. Powód powinien jednakże pamiętać o tym, że osadzony zawsze musi się liczyć z ograniczeniami i dolegliwościami wynikającymi z tego faktu, w tym z ograniczeniem przestrzeni życiowej, prywatności, intymności oraz niższym niż na wolności standardem życia. Stanowią one bowiem istotę kary pozbawienia wolności. W tym też zakresie godność i wolność osoby osadzonej i jej prawo do prywatności musi czasami doznać ograniczeń. W ocenie Sądu stan faktyczny niniejszej sprawy nie wskazuje na to, by ograniczenia i niedogodności związane z odbywaniem kary pozbawienia wolności, które spotkały powoda były szczególnie dotkliwe.

Podkreślenia wymaga, że powód naruszając porządek prawny winien mieć świadomość, że za popełnione przestępstwo zostanie mu wymierzona kara. Państwo w miarę swoich możliwości finansowych realizuje obowiązki humanitarnego wykonywania kary pozbawienia wolności m.in. poprzez nieodpłatne dostarczenie cel więziennych o określonym standardzie, wyżywienia, stworzenie osadzonym możliwości podejmowania pracy, nauki i spędzania wolnego czasu w placówkach penitencjarnych, jednakże nie można oczekiwać, że przeznaczy wszystkie posiadane środki na ten właśnie cel.

Na uwagę zasługuje również fakt, że niedogodności, które spotkały powoda w pozwanym zakładzie karnym – brak w łaźni ścianek działowych oddzielających skazanych, uszkodzony sprzęt kwaterunkowy, nierówna nawierzchnia i brak zadaszenia spacerniaku, a także okresowa obecność w celach wilgoci i zagrzybienia - w takim samym stopniu dotyczyły innych osadzonych. Warunki, w jakich D. W. zmuszony był odbywać karę pozbawienia wolności były takie, jakie w danej sytuacji mogła optymalnie zapewnić administracja zakładu. Okoliczność, że wyposażenie łaźni i cel mieszkalnych nie spełniało wyższych standardów, a poszczególne pomieszczenia wymagały odnowienia, nie nakłada automatycznie na Sąd obowiązku zasądzenia na rzecz osadzonego zadośćuczynienia. W świetle ugruntowanego poglądu zarówno doktryny, jak i orzecznictwa, zadośćuczynienie ma charakter fakultatywny, a jego przyznanie zależy od zakresu i stopnia naruszenia dóbr osobistych, a także charakteru i rodzaju naruszonego dobra.

Biorąc pod uwagę, że w czasie pobytu w pozwanej jednostce penitencjarnej D. W. miał możliwość podjęcia pracy, korzystania m.in. z widzeń, telefonu, komunikatora internetowego S., z posługi religijnej, z biblioteki, z zajęć kulturalnych, sportowych, ze szkoleń, kursów, telewizora, odtwarzacza DVD, dekodera, konsoli do gier, radia czy wyposażenia świetlicy, a dodatkowo pozwany nieodpłatnie zapewniał mu schronienie, całodzienne wyżywienie, środki czystości i higieniczne, zaś w tym samym czasie istotna część polskiego społeczeństwa, utrzymującego niejako osadzonych z płaconych przez siebie podatków, żyła w porównywalnych, o ile nie gorszych warunkach i dodatkowo sama musiała troszczyć się o swoje utrzymanie – Sąd uznał, że brak jest podstaw do uwzględnienia apelacji i zasądzenia na rzecz powoda żądanego zadośćuczynienia.

Za chybiony należało uznać podnoszony w apelacji zarzut niewyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy i oddalenia wniosków dowodowych powoda. Sąd I instancji w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe. W szczególności zasadnie nie uwzględnił wniosku powoda o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność okresowego występowania w celach mieszkalnych zagrzybienia. Okoliczność ta została bowiem potwierdzona zeznaniami świadków, a pozwany jej nie kwestionował. Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił też przedstawione przez D. W. pisemne oświadczenia dwóch współosadzonych. Owe pisma miały bowiem charakter dokumentów prywatnych i mogły stanowić jedynie dowód tego, że osoby na nich podpisane złożyły z bliżej nieustalonych powodów oświadczenia danej treści. Nadto zgodnie z obowiązującą w procesie cywilnym zasadą bezpośredniości, owe oświadczenia, aby odnieść zakładany przez powoda skutek, winne były zostać złożone bezpośrednio przed Sądem, a osoby które je podpisały, winny zostać powołane na świadków. Skoro jednak apelujący przedstawiając listę powołanych przez siebie świadków nie uwzględnił tych osób, Sąd nie mógł przypisać sporządzonym przez nie pismom rangi zeznań. W tym miejscu należy jeszcze raz podkreślić, że Sąd Rejonowy, opierając się na przedstawionym przez strony materiale dowodowym, wyjaśnił wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności i na ich podstawie wyciągnął prawidłowe wnioski.

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację jako bezzasadną.