Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 września 2015 roku

Sąd Okręgowy – Sąd Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach Wydział X

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 września 2015 roku w Katowicach

odwołania (...) S.A. w K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C.

z dnia 21 lutego 2013 roku Nr: (...)

o wydaniu zaświadczenia o niezaleganiu ze składkami

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od odwołującego na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

SSO Anna Petri

sygn. akt X U 813/13

UZASADNIENIE

(...) S.A. w K. wniosła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. z dnia 21 lutego 2013r. odmawiającej wydania zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych świadczeń Pracowniczych. Odwołująca domagała się zmiany zaskarżonej decyzji i orzeczenia, że nie posiada zaległości składkowych podnosząc, iż skoro na dzień 15 listopada 2012r. nie miała zaległości składkowych, co organ rentowy potwierdził w wydanym wówczas zaświadczeniu, to nie możliwym jest ujawnienie w zaskarżonej decyzji istnienia takich zaległości z tytułu składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych świadczeń Pracowniczych za wrzesień 2012r. tj. z okresu poprzedzającego dzień wydania tego zaświadczenia (k. 2-4).

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie od odwołującej na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego wskazując, iż wbrew stanowisku odwołującej zaskarżoną decyzję wydano po rozliczeniu stanu konta zgodnie z obowiązującymi przepisami. Odwołująca nie przedstawiła przy tym dowodu potwierdzającego zapłatę spornej należności, co oznacza, że istniała ona na dzień wydania zaskarżonej decyzji, co wyklucza możliwość jej zmiany (k. 5-6).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołująca jako pracodawca opłacała składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych świadczeń Pracowniczych. Na jej wniosek z dnia 20 lutego 2013r. organ rentowy dokonał rozliczenia konta płatnika w oparciu o dokumentację zidentyfikowaną w Kompleksowym Systemie Informatycznym za okres od 1 stycznia 1999r. do dnia wydania zaskarżonej decyzji z uwzględnieniem korekt dokumentacji rozliczeniowej. Na jego podstawie ustalono, iż ma ona zaległość z tytułu składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych świadczeń Pracowniczych za wrzesień 2012r. w wysokości 418,91 zł wraz z odsetkami. Zgodnie z zaświadczeniami organu rentowego z 17 sierpnia 2012r., 15 listopada 2012r.i 24 czerwca 2013r. odwołująca nie zalegała ze składkami (wniosek odwołującej, rozliczenie jej konta i zaświadczenia o niezaleganiu ze składkami w aktach składkowych).

W oparciu o cały materiał dowodowy zgromadzony przez organ rentowy, jak i w toku postępowania sądowego biegły sądowy z zakresu emerytur i rent oraz ubezpieczeń społecznych mgr T. N. (1) ustalił, iż na dzień wydania zaskarżonej decyzji 21 lutego 2013r. płatnik składek posiadał zaległość z tytułu składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych świadczeń Pracowniczych w wysokości 396,28 zł (należność główna).Przy ustalaniu tej zaległości zostały uwzględnione wszystkie wpłaty płatnika składek na poszczególne fundusze w kolejnych miesiącach i ich bardzo szczegółowe rozliczenie zawarte jest w opinii biegłego, co pozwala na prześledzenie historii konta płatnika (opinia główna i uzupełniające opinie biegłego sądowego mgr T. N. – k. 107 – 168, 197-199, 286-292).

Biegły z zakresu emerytur i rent oraz ubezpieczeń społecznych mgr T. N. (1) zauważył ponadto, iż pomiędzy rozliczeniem konta płatnika składek dokonanym w dniu 25 lutego 2013r., a dokonanym w dniu 22 października 2013r. istnieją różnice w podstawach wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne za październik 2009r.i grudzień 2009r.oraz na ubezpieczenie społeczne za listopad 2010r. Płatnik składek złożył w międzyczasie deklaracje korygujące do wszystkich okresów. Jedynie złożona przez niego deklaracja korygująca dotycząca składek na ubezpieczenie społeczne za listopad 2010r. doprowadziła do nadpłaty na jego koncie na dzień 22 października 2013r., bowiem różnica w kwotach składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne za październik i grudzień 2009r. wynosi 163,12 zł na rzecz płatnika składek, czyli zmniejszyłaby jedynie wartość zadłużenia, ale by go nie eliminowała. Natomiast różnica w kwotach składek na ubezpieczenie społeczne za listopad 2010r. wynosi 1.872,15 zł na rzecz płatnika składek (opinia główna i uzupełniające opinie biegłego sądowego mgr T. N. – k. 107 – 168, 197-199, 286-292).

Biegły N. wyjaśnił także, iż aby dokonać prawidłowego rozliczenia konta płatnika należy każdorazowo rozliczyć je od dnia 1 stycznia 1999r., a od późniejszej daty jedynie wówczas, gdy po tym dniu płatnik rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej. Każdy błąd popełniony przy rozliczaniu wpłat np. w 1999r. ma swoje skutki w późniejszych latach, a nadpłaty dokonane np. w 2005r. mogą zmniejszyć zadłużenie w 2012r. Odnosząc się do rozliczenia składki na FP i FGŚP za wrzesień 2012r. biegły wyjaśnił, że spółka miała z tego tytułu zapłacić składkę w wysokości 5.681,37 zł do 15 października 2012r. Tymczasem do tej daty na Fundusze te za wrzesień 2012r. wpłynęła łączna kwota: 4.931,49 zł. Zatem do zapłaty pozostała różnica wynosząca 749,88 zł. Odsetki od tej należności za okres od 16 października 2012r. do 13 listopada 2012r. wynoszą 9 zł po zaokrągleniu ich do pełnych złotych [(749,88 zł x 23 dni z 14,5%) : 365 dni] + [(749,88 zł x 6 dni x 14%) : 365 dni]. Biegły przedstawił też szczegółowe rozliczenie wpłaty dokonanej przez płatnika 15 października 2012r. w łącznej kwocie 87.652,75 zł rozliczając ją na wszystkie rodzaje składek za wrzesień 2012r. Natomiast wpłatę 116,71 zł z dnia 13 listopada 2012r. rozliczono na poczet składki za wrzesień 2012r. w wysokości 107,71 zł i 9 zł na odsetki(opinia główna i uzupełniające opinie biegłego sądowego mgr T. N. – k. 107 – 168, 197-199, 286-292).

Rozliczenie odwołującej sporządzone przez biegłego sądowego mgr T. N. (1) jest zgodnie z jej deklaracjami na dzień wydania zaskarżonej decyzji. Uwzględnia ono wszystkie deklaracje i wynikające z nich podstawy wymiaru składek. Organ rentowy przedstawił wpłaty składek wraz z datami ich dokonania i identyfikatorem przypisywanym do poszczególnych wpłat w momencie ich wpływu na konto. Odwołująca nie przedstawiła dowodów wpłat, które mogłyby stanowić podstawę tego rozliczenia. Biegły zauważył przy tym, iż po każdej korekcie deklaracji konieczne było ponowne rozliczenie konta. Stąd możliwym jest, że po wydaniu odwołującej zaświadczenia z 15 listopada 2012r. o nie zaleganiu ze składkami przy późniejszym rozliczeniu na ten dzień ustalono zaległość za wrzesień 2012r. Dopuszczalnym jest także, iż pomimo braku zapłaty kwot ujętych w zaskarżanej decyzji, w kolejnym zaświadczeniu ZUS z 24 czerwca 2013r. stwierdzono brak zaległości składkowych. Musiało się to wiązać z ponownym rozliczeniem konta. Mogło to wynikać albo z korekty deklaracji bądź z wzięcia pod uwagę kolejnej wpłaty, której wcześniej nie zidentyfikowano, bądź z błędu we wcześniejszym rozliczeniu konta. Po wydaniu zaskarżonej decyzji doszło do obniżenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne za listopad 2010r. oraz na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne za październik i grudzień 2009r. Doprowadziło to do powstania nadpłaty i spowodowało konieczność ponownego rozliczenia konta. Mogło to wpłynąć na to, że nie wykazano potem zadłużenia płatnika. Obniżenie to było widać na podstawie danych z systemu ZUS, choć nie było deklaracji korygującej w tym zakresie. Korekta dokonana za grudzień 2012r. uzasadniała ponowne rozliczenie konta w zaskarżonej decyzji. Brak zarzutu odwołującej za jaki okres jaka należność została niewłaściwie zaliczona sprawia, że nie sposób odnieść się do jej zarzutów dotyczących całego rozliczenia. Przy dokonaniu nadpłaty kwoty 2.600 zł ponownie rozliczono konto zaliczając ją na poczet najdawniejszych zaległości. Deklaracje korygujące złożone we wrześniu 2012r. mające na celu wyeliminowanie niedopłaty za ten miesiąc spowodowały przypisanie nadpłaty do sierpnia 2010r. tj. na poczet najdawniejszych zaległości (opinia główna i uzupełniające opinie biegłego sądowego mgr T. N. wraz z jego wyjaśnieniami – k. 107 – 168, 197-199, 286-292 i 308).

Ze wskazanych przyczyn nie można przyjąć, że zaświadczenia ZUS o niezaleganiu ze składkami są na określony dzień są bezwzględnie wiążące i wykluczają możliwość dokonania ponownego rozliczenia za okres wsteczny. Podczas takiego rozliczenia można bowiem ujawnić dodatkową wpłatę, niedopłatę bądź korektę. Dokładne rozliczenie przez biegłego każdego miesiąca ze wskazaniem sposobu rozliczenia wpłaty na poszczególne należności na dzień wydania zaskarżonej decyzji wyklucza możliwość przyjęcia, iż kwota zaległości składkowej ujętej w zaskarżonej decyzji jest prawidłowa, co wymaga przyjęcia jako zaległości odwołującej w wysokości wyliczonej przez biegłego - 396,28 zł(wyjaśnienia biegłego sądowego mgr T. N. – k. 308).

Istotę sporu stanowi ustalenie czy składki opłacane przez odwołującą się były prawidłowo rozliczane, a w związku z tym czy na jej koncie na dzień wydania zaskarżonej decyzji istnieje zadłużenie z tego tytułu.

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd nie wziął pod uwagę głównej i uzupełniającej opinii biegłej sądowej z zakresu księgowości mgr D. B. (k. 19-44 i 70-80), ponieważ opinia ta zawiera wewnętrzne sprzeczności. Wynika z niej, iż z jednej strony na dzień wydania zaskarżonej decyzji występował u odwołującej niedobór we wskazanej w niej wysokości z tytułu składek na FP i FGŚP za wrzesień 2012r. (tak – k. 35), a z drugiej strony we wnioskach opinii biegła wskazuje niejednoznacznie, iż „symulacja możliwie istniejącego salda na koncie odwołującej wykazała, iż na dzień wydania zaskarżonej decyzji istniałaby raczej nadwyżka wpłat nad należnościami w wysokości 3.551,99 zł” (k. 39). Tymczasem sama odwołująca nie twierdziła, by po jej stronie występowała taka nadwyżka. Ponadto nieostre sformułowania użyte przez biegłą takie jak „istniałaby raczej” nie pozwalają na poczynienie na ich podstawie kategorycznych ustaleń.

Przede wszystkim jednak opinia biegłej sądowej z zakresu księgowości mgr D. B. pozostaje w sprzeczności z opinią biegłego sądowego z zakresu emerytur i rent oraz ubezpieczeń społecznych mgr T. N. (1). Drugi z wymienionych biegłych jest przy tym specjalistą właśnie w zakresie rozliczenia składek ubezpieczeniowych w przeciwieństwie do biegłej B., która jako księgowa nie dysponuje tak szczegółową wiedzą jak specjalista z zakresu ubezpieczeń społecznych – biegły N., na co zresztą wskazują powołane wyżej fragmenty jej opinii. Ponadto jak zauważył drugi z wymienionych biegłych biegła B. nie rozliczyła wszystkich wpłat płatnika na poszczególne miesiące i fundusze, co wyklucza możliwość prześledzenia ich i sprawdzenia czy jej rozliczenie jest prawidłowe. Z tych względów sporządzone przez nią rozliczenie konta odwołującej nie jest zgodne z rozliczeniem biegłego N., którego opinię główną wraz z opiniami uzupełniającymi i ustnymi wyjaśnieniami biegłego z powyższych przyczyn Sąd uznał za miarodajną i bardziej przekonującą.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Z tytułu zatrudniania pracowników odwołująca jako płatnik powinna była deklarować, obliczać i odprowadzać na zasadach określonych w art. 46 i 47 w związku z art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015r., poz. 748 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą systemową należne składki na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wypadkowe, zdrowotne oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych świadczeń Pracowniczych.

Zgodnie z treścią § 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1998r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, wypłaconych zasiłków z ubezpieczeń chorobowego i wypadkowego, zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych oraz kolejności zaliczania wpłat składek na poszczególne fundusze (Dz. U. Nr 165, poz. 1197 z późn. zm.), wydanego na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy systemowej płatnik składek rozlicza w deklaracji rozliczeniowej składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Po myśli § 4 ust. 1 tego rozporządzenia płatnik składek oznacza deklaracje rozliczeniowe i imienne raporty miesięczne, deklaracje rozliczeniowe korygujące i imienne raporty miesięczne korygujące oraz dokumenty płatnicze odpowiednimi numerami według zasad określonych przez Zakład. Z mocy § 4 ust. 2 rozporządzenia Zakład dokonuje rozliczenia dokonanej przez płatnika składek wpłaty na koncie płatnika i zaewidencjonowania danych na koncie ubezpieczonego za dany miesiąc kalendarzowy na podstawie deklaracji rozliczeniowej oraz imiennych raportów miesięcznych lub deklaracji rozliczeniowej korygującej i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgodnie z oznaczeniem dokonanym przez płatnika składek na dokumencie płatniczym.

Na podstawie § 6 ust. 1 powołanego rozporządzenia oznaczone wpłaty składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, dokonane przez płatnika składek w obowiązującym terminie i wysokości wynikającej z rozliczenia dokonanego w deklaracji rozliczeniowej, zalicza się na pokrycie należności zgodnie z jego dyspozycją. Z mocy § 6 ust. 3 tego rozporządzenia jeżeli płatnik składek dokona w obowiązującym terminie wpłaty składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne lub na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, nie oznaczonej co do okresu, to wpłatę tę zalicza się w pierwszej kolejności na pokrycie należności z danego tytułu, poczynając od należności o najwcześniejszym terminie płatności, z zachowaniem w ramach wpłaty składek na ubezpieczenia społeczne pierwszeństwa zaspokojenia należności funduszu emerytalnego i otwartych funduszy emerytalnych.

Na zasadzie § 9 ust. 1 cytowanego rozporządzenia jeżeli wpłata składek na ubezpieczenia społeczne jest wyższa niż kwota należna, wynikająca z rozliczenia dokonanego w deklaracji rozliczeniowej za dany miesiąc kalendarzowy, to nadwyżkę pozostałą po pokryciu należnych składek na ubezpieczenia społeczne za dany miesiąc kalendarzowy zalicza się proporcjonalnie na pokrycie zaległych należności funduszu emerytalnego i należności otwartych funduszy emerytalnych, począwszy od zobowiązania o najwcześniejszym terminie płatności. Treść później wydanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 78, poz. 465)w zakresie rozliczenia składek zawiera tożsame postanowienia do wyżej przywołanych. Dotychczasowe rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1998r. utraciło moc z dniem 22 maja 2008r. tj. z chwilą wejścia w życie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008r., które ma zastosowanie do składek uiszczanych po tym dniu.

Po myśli § 11 ust. 1, 2 i 3 powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008r. Zakład dokonuje rozliczenia dokonanej przez płatnika składek wpłaty na koncie płatnika i zewidencjonowania danych na koncie ubezpieczonego za dany miesiąc kalendarzowy na podstawie deklaracji oraz raportów lub deklaracji korygującej i raportów korygujących, zgodnie z oznaczeniem dokonanym przez płatnika składek na dokumencie płatniczym, o którym mowa w art. 47 ust. 4a ustawy, z uwzględnieniem § 3 ust. 4 i § 25.Dokonanie korekty dyspozycji płatnika składek wskazanej na dokumencie płatniczym co do miesiąca, za który ma zostać rozliczona wpłata, jest możliwe tylko za zgodą Zakładu. Jeżeli płatnik składek dokona w obowiązującym terminie wpłaty składek na ubezpieczenia społeczne, na Fundusz Emerytur Pomostowych, na ubezpieczenie zdrowotne lub na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych nieoznaczonej co do okresu, wpłatę tę zalicza się w pierwszej kolejności na pokrycie należności z danego tytułu, poczynając od należności o najwcześniejszym terminie płatności, z zachowaniem w ramach wpłaty składek na ubezpieczenia społeczne pierwszeństwa zaspokojenia należności funduszu emerytalnego i otwartych funduszy emerytalnych.

Stosownie do § 16 ust. 1 do 4 cytowanego rozporządzenia RM z 18 kwietnia 2008r. jeżeli wpłata składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych jest wyższa niż kwota należnych składek z tego tytułu wynikająca z rozliczenia dokonanego w deklaracji za dany miesiąc kalendarzowy, nadwyżkę pozostałą po pokryciu należnych składek z tego tytułu za dany miesiąc kalendarzowy zalicza się proporcjonalnie na pokrycie zaległych należności tych Funduszy, począwszy od zobowiązań o najwcześniejszym terminie płatności. Z kwoty pozostałej po rozliczeniu, o którym mowa w ust. 1, pokrywa się proporcjonalnie należności funduszu emerytalnego i otwartych funduszy emerytalnych, począwszy od zobowiązań o najwcześniejszym terminie płatności. Z kwoty pozostałej po rozliczeniu, o którym mowa w ust. 2, pokrywa się proporcjonalnie należności funduszu rentowego, funduszu chorobowego i funduszu wypadkowego, począwszy od zobowiązań o najwcześniejszym terminie płatności. Z kwoty pozostałej po rozliczeniu, o którym mowa w ust. 3, pokrywa się należności z tytułu składek na Fundusz Emerytur Pomostowych, począwszy od zobowiązań o najwcześniejszym terminie płatności. Z kwoty pozostałej po rozliczeniu, o którym mowa w ust. 3a, pokrywa się należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne, począwszy od zobowiązań o najwcześniejszym terminie płatności.

Stosując przytoczone zasady stosownie do wniosków wysuniętych przez biegłego z zakresu emerytur i rent oraz ubezpieczeń społecznych mgr T. N. (1) po rozliczeniu konta odwołującej za okres od 1 stycznia 1999r. do 21 lutego 2013r. na dzień wydania zaskarżonej decyzji posiadała ona zadłużenie z tytułu składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych świadczeń Pracowniczych. Wysokość tego zadłużenia określona przez tego biegłego na 396,28 zł różniąca się od kwoty ujętej w zaskarżonej decyzji – 418,91 zł jest przy tym bez znaczenia. W sprawie o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu ze składkami istotny jest bowiem wyłącznie fakt istnienia zadłużenia, a nie jego wysokość.

Zastrzeżenia odwołującej do opinii biegłego N. (k. 180-183, 209-210 i 304)nie zasługują na uwzględnienie. Sprowadzały się one do poddania w wątpliwość sposobu rozliczenia nadpłaty kwoty 2.600,49 zł wynikającej z korekt deklaracji na FP i FGŚP za okres od stycznia 2009r. do stycznia 2011r. Odwołująca podkreśliła, iż zgodnie z wydanym jej przez organ rentowy zaświadczeniem na dzień 17 sierpnia 2012r. nie posiadała zaległości w opłacaniu składek. Składając korekty deklaracji we wrześniu 2012r. doprowadziła do powstania nadpłaty w łącznej kwocie 2.600,49 zł, o którą została pomniejszona wpłata wynikająca z deklaracji za wrzesień 2012r. na FP i FGŚP. W ocenie odwołującej nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem biegłego, zgodnie z którym rozliczenie nadpłaty wynikające z korekt nastąpiło z zalęgłością z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne za sierpień 2010r., skoro w świetle zaświadczenia z 17 sierpnia 2012r. takiej zaległości wówczas nie było. Odwołująca zakwestionowała możliwość swobodnego przeliczania konta w każdym momencie, czego efektem jest dowolne powiązanie wpłat z najstarszymi deklaracjami. W efekcie rozliczenia te nie są zgodne ze składanymi deklaracjami i deklarowanymi wpłatami. Powoduje to błędne przyporządkowanie płatności i naliczanie odsetek oraz ich pokrycie z bieżących wpłat, a tym samym ujawnienie w systemie nieistniejących faktycznie zaległości.

Biegły N. odniósł się do każdego z zarzutów odwołującej w dwóch opiniach uzupełniających i podczas ustnych wyjaśnień na rozprawie. Wyjaśnił przede wszystkim, iż wbrew gołosłownym twierdzeniom odwołującej dokonał rozliczenia jej konta na dzień wydania zaskarżonej decyzji w oparciu o cały materiał dowodowy zgromadzony przez organ rentowy i w toku postępowania sądowego. Nie było takich dowodów wpłaty należności składkowych czy korekt deklaracji, które nie zostałyby przez niego uwzględnione. Na istnienie takich konkretnych dowodów odwołująca przy tym nie wskazuje ani też nie przedkłada dodatkowych dowodów zapłaty. Zarzut sporządzenia przez biegłego rozliczenia konta odwołującej wyłącznie w oparciu o dane pochodzące z systemu komputerowego organu rentowego zamiast na podstawie dowodów księgowych pochodzących od niej nie może się ostać. Wszystkie przedłożone dowody zostały bowiem uwzględnione przez biegłego, a istnienia innych jeszcze dowodów odwołująca nie podnosiła.

Bezzasadny jest również zarzut odwołującej, zgodnie z którym biegły nie powinien był analizować prawidłowości rozliczenia jej konta począwszy od 1 stycznia 1999r., lecz od wydania ostatniego zaświadczenia o niezaleganiu ze składkami z 17 sierpnia 2012r. Biegły wyjaśnił tymczasem, iż by móc zweryfikować zasadność zaskarżonej decyzji konieczne jest każdorazowo sprawdzenie prawidłowości rozliczania wpłat dokonanych przez płatnika od początku 1999r. Po każdym poprzednim rozliczeniu możliwe jest bowiem dokonanie korekt deklaracji, ujawnienie nowych dowodów wpłaty składek (np. błędnie dotąd przypisywanych) lub niedopłat, które dotąd błędnie nie były uwzględnione. Kolejne rozliczenia muszą natomiast uwzględniać późniejsze korekty deklaracji obejmujące także okres sprzed dokonania poprzednich rozliczeń i nie mogą powielać błędów, niezależnie czy miały one miejsce na korzyść płatnika czy organu rentowego, jakie pojawiły się w dotychczasowych rozliczeniach. Tym samym przy wydawaniu kolejnych zaświadczeń o niezaleganiu ze składkami punktem wyjścia rozliczeń nie jest poprzednie rozliczenie, jak chciałaby tego odwołująca, lecz stan konta z 1 stycznia 1999r.Treść takich zaświadczeń nie ma bowiem wiążącego charakteru. Podczas każdego rozliczenia można bowiem ujawnić dodatkową wpłatę, niedopłatę bądź korektę. Dokładne rozliczenie przez biegłego każdego miesiąca ze wskazaniem sposobu rozliczenia wpłat na poszczególne należności na dzień wydania zaskarżonej decyzji potwierdza zasadność decyzji co do faktu zalegania przez odwołującą ze składkami, co wykluczało możliwość wydania jej wówczas zaświadczenia o niezaleganiu ze składami.

Jak wynika przy tym z wyroków Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2009r. (II UK 52/09), wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 12 czerwca 2013r. (III AUa 30/13; LEX nr 1335733) i wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 30 stycznia 2013r. (III AUa 1089/12;LEX nr 559957) zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek ma jedynie potwierdzać stan rzeczy na podstawie danych posiadanych przez organ rentowy. Wraz z ich zmianą zaświadczenie staje się nieaktualne i może być wydane nowe, odpowiadające aktualnemu stanowi prawnemu lub aktualnym faktom. Nie jest ono decyzją, lecz przejawem wiedzy organu rentowego i nie rozstrzyga żadnej kwestii co do jej istoty. Nie tworzy, nie uchyla i nie zmienia istniejących stosunków prawnych. Podobnie w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 lutego 2012r. (II GSK 186/11, LEX nr 1137908) wskazano, iż w przeciwieństwie do decyzji administracyjnej, zaświadczenie, zważywszy na jego charakter i funkcje, nie wiąże organu i może być zawsze uchylone lub zmienione, w sytuacji gdy dojdzie do zmiany faktów lub stanu prawnego. Nie posiada więc ono waloru res iudicata, albowiem wraz ze zmianą faktów lub stanu prawnego staje się nieaktualne, co umożliwia wydanie nowego zaświadczenia odpowiadającego aktualnemu stanowi prawnemu lub faktycznemu, bez uprzedniego korygowania czy unieważnienia zaświadczenia pierwotnie wydanego. Wartość zaświadczenia oceniać należy więc w kategoriach wyrażania prawdy obiektywnej co do faktów lub prawa, co oznacza, że można zanegować jego wartość, wykazując, że potwierdza ono stan niezgodny z rzeczywistym stanem rzeczy. Nie może być ono jednocześnie - w przeciwieństwie do aktu administracyjnego - oceniane w kategoriach ważności rozstrzygnięcia organu. Jak wskazano w uzasadnieniach powołanych wyroków Sądów Apelacyjnych treść zaświadczenia o niezaleganiu ze składkami nie decyduje o istnieniu bądź nie istnieniu zaległości składkowych. Stąd też odwołująca nie może opierać zasadności swego odwołania wyłącznie na treści późniejszych i wcześniejszych niż zaskarżona decyzja zaświadczeń organu rentowego o niezaleganiu przez nią z zapłatą składek.

Co się natomiast tyczy nadpłaty odwołującej w wysokości 2.600,49 zł, to z drugiej opinii uzupełniającej biegłego N. wyraźnie wynika jak dokładnie ją rozdysponowano tak, że na dzień wydania zaskarżonej decyzji odwołująca nie posiadała już żadnej nadpłaty, lecz niedopłatę. W tej sytuacji wydanie jej zaświadczenia o niezaleganiu ze składkami było wykluczone.

Jak jednocześnie wskazano w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 września 2009r. (III UK 30/09; LEX nr 537018) gdy sprawa wymaga wiadomości specjalnych, to sąd nie może rozstrzygać wbrew opinii biegłych. Opinia biegłego sądowego z zakresu ubezpieczeń społecznych mgr T. N. (1) potwierdza istnienie po stronie odwołującej zaległości składkowych, na których fakt występowania wskazano w zaskarżonej decyzji. Zawiera ona szczegółowe rozliczenie składek uiszczonych przez odwołującą i wysnute na tej podstawie kategoryczne wnioski, które po złożeniu opinii uzupełniających i ustnych wyjaśnieniach biegłego nie budzą najmniejszych wątpliwości. W tej sytuacji brak dowodu pozwalającego na przyjęcie innego sposobu rozliczenia wpłat niż ten jaki wynika z opinii biegłego N.. Opinia biegłej B. nie zawiera bowiem takiego szczegółowego rozliczenia wpłat.

Tym samym wbrew wymogom przewidzianym w art. 232 k.p.c. odwołująca nie przedłożyła żadnych dowodów pozwalających zaprzeczyć istnieniu po jej stronie zadłużenia z tytułu składek na dzień wydania zaskarżonej decyzji. Nie udowodniła, by szczegółowe rozliczenie sporządzone przez biegłego było błędne, a nawet nie sprecyzowała jakie składki za jaki okres i z jakiej przyczyny nie zostały prawidłowo zaliczone. Tymczasem jak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2008r. (I UK 193/07; OSNP z 2009r., z. 1-2, poz. 52) w postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych obowiązuje zasada kontradyktoryjności i związany z nią ciężar udowodnienia przez odwołującą podnoszonych przez nią twierdzeń, któremu ta nie sprostała.

Mając powyższe na względzie na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. w związku z art. 46, 47 i art. 32 ustawy systemowej przy zastosowaniu § 3, § 4 ust. 1 i 2 oraz § 6 ust. 1 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1998r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, wypłaconych zasiłków z ubezpieczeń chorobowego i wypadkowego, zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych oraz kolejności zaliczania wpłat składek na poszczególne fundusze oraz § 11 i § 16 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych odwołanie należało oddalić jako bezzasadne.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na mocy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. przy zastosowaniu § 2 ust. 1 i § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013r., poz. 490) zasądzając je od odwołującej na rzecz organu rentowego w wysokości stawki minimalnej.

SSO Anna Petri

ZARZąDZENIA:

1.  odnotować;

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć odwołującemu;

3.  kalendarz 14 dni lub z wpływem.

K. dnia 5 października 2015r.