Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 czerwca 2011 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia: SO Joanna Piwowarun – Kołakowska

Protokolant – Ewa Sarzyńska

po rozpoznaniu w dniu 27 maja 2011 roku w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnejz siedzibą w W.
i Przedsiębiorstwa Robót Mostowych (...) Spółki Akcyjnej
z siedzibą w Ł.

przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad w W.

o zapłatę

1.  Zasądza od Skarbu Państwa reprezentowanego przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad w W.na rzecz (...) Spółki Akcyjnejz siedzibą w W.kwotę 1.744,78 zł (jeden tysiąc siedemset czterdzieści cztery złote siedemdziesiąt osiem groszy)
z ustawowymi odsetkami od dnia 19 lutego 2008 roku do dnia zapłaty,
a na rzecz Przedsiębiorstwa Robót Mostowych (...)Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł.kwotę 172.733,73 zł (sto siedemdziesiąt dwa tysiące siedemset trzydzieści trzy złote siedemdziesiąt trzy grosze)
z ustawowymi odsetkami od dnia 19 lutego 2008 roku do dnia zapłaty.

2.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie.

3.  Zasądza od Skarbu Państwa reprezentowanego przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad w W.na rzecz (...) Spółki Akcyjnejz siedzibą w W.kwotę 977,00 zł (dziewięćset siedemdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,
a na rzecz Przedsiębiorstwa Robót Mostowych (...)Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł.kwotę 34.171,05 zł (trzydzieści cztery tysiące sto siedemdziesiąt jeden złotych pięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

XXV C 1361/10

UZASADNIENIE:

W pozwie wniesionym do tutejszego Sądu w dniu 21 stycznia 2008 roku powodowie (...) Spółka Akcyjnaz siedzibą w W.oraz Przedsiębiorstwo Robót Mostowych (...)Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł., partnerzy Konsorcjum Budowy Drogi Ekspresowej (...) R.- W., wnieśli o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa - Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad kwoty 174.478,51 zł (sto siedemdziesiąt cztery tysiące czterysta siedemdziesiąt osiem złotych pięćdziesiąt jeden groszy) z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powodowie podnieśli, że w dniu 27 lutego 2006 roku zawarli jako Konsorcjum z pozwanym umowę nr (...)„Budowa drogi ekspresowej (...) R.- W., ObwodnicaW.km 50+500, 63+298,38". Prace na obiekcie MS - 8 wykonywał Partner Konsorcjum - PRM „(...)" S.A. Obejmowały one, m.in., pale wielkośrednicowe wiercone, dla których w Specyfikacji Technicznej przewidziano, że w przypadku posadowienia pala w stosunku do lokalizacji projektowej z odchyleniem powyżej 0,004 jego średnicy, wymagana jest opinia projektanta, a sposób postępowania podlega zatwierdzeniu przez Inżyniera. Po wykonaniu tych robót okazało się, że na podporach 1-10 odchylenia przekraczają dopuszczalną tolerancję. Projektant - (...)Sp. z o.o. w W.wydał opinię, zgodnie z którą na wykonanych palach można posadowić podpory 1 - 10. Po wykonaniu inwentaryzacji geodezyjnej pali Inżynier Kontraktu - konsorcjum firm (...) S.A. - (...) Sp. z o.o.stwierdził, że posiadają one odchyłki w osiowości ponad dopuszczalne tolerancje, stanowiące wadę trwałą, pozwalającą na kontynuowanie robót, jednak z uwagi na te wady pale zostały zatwierdzone w 97%, a z wynagrodzenia powodów potrącona została kwota 38.799,56 euro. Wartość tej kwoty w złotych powodowie wyliczyli według kursu euro w NBP według tabeli numer 226/A/NBP/2007 z dnia 21 listopada 2007 roku obowiązującego w dacie tworzenia pozwu wraz z 22 % podatkiem VAT w następujący sposób: 38.799,56 euro x 3,6860 zł + 22 % VAT = 174.478,51 zł (pozew - k. 2 - 6).

W odpowiedzi na pozew pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad nie uznał żądania pozwu i wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany powołał się na okoliczność, że Inżynier wyznaczony zgodnie z kontraktem w związku z niezgodnością pali ze Specyfikacją Techniczną określił, że Zamawiający jest uprawniony do potrącenia z wynagrodzenia Wykonawcy kwoty 38.799,56 euro. Wykonanie pali niezgodnie z wymaganiami Specyfikacji Technicznej stanowi „niezgodność z wymaganiami kontraktu", co stanowi podstawę odpowiedzialności Wykonawcy za wady. Podniósł nadto, że Inżynier miał prawo żądać od Wykonawcy rozbiórki wybudowanego zakresu robót i ponownego wykonania, po zasięgnięciu opinii projektanta, postanowił jednak nieznacznie obniżyć wynagrodzenie Wykonawcy za te roboty. Zgodnie z warunkiem 11.4 (b) Umowy Inżynier miał prawo określić „rozsądną redukcję" (odpowiedź na pozew -k. 281-285).

Postanowieniem z dnia 27 października 2010 roku Sąd zawiesił postępowanie w niniejszej sprawie wobec utraty zdolności sądowej przez (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w W. i podjął je z udziałem (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. jako następcy prawnego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. (k. 557).

W piśmie procesowym z dnia 24 stycznia 2011 roku i na rozprawie w dniu 28 stycznia 2011 roku powodowie sprecyzowali powództwo w ten sposób, że wnieśli o zasądzenie od pozwanego żądanej kwoty na rzecz obydwu powodów w częściach:

-

na rzecz Przedsiębiorstwa Robót Mostowych „(...)" S.A. w Ł.kwoty 172.733,72 zł,

-

na rzecz (...) S.A. w W. kwoty 1.744,78 zł.

Ostatecznie, na rozprawie w dniu 27 maja 2011 roku, pełnomocnik powoda Przedsiębiorstwa Robót Mostowych „(...)" S.A. w Ł.wniósł o zasądzenie na rzecz tego powoda kwoty 172.733,73 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według złożonego zestawienia kosztów, a pełnomocnik pozwanego Skarbu Państwa -Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad wnosił o oddalenie powództwa i obciążenie powodów kosztami procesu (k. 668 - 669).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 18 października 2005 roku pomiędzy (...) Spółką Akcyjnąz siedzibą w W.a Przedsiębiorstwem Robót Mostowych „(...)" Spółką Akcyjną z siedzibą w Ł.(dalej: PRM) została zawarta umowa konsorcjum. W myśl § 1 ust. 1 tej umowy partnerzy zobowiązali się do przygotowania i wspólnego złożenia w terminie ustalonym przez Zamawiającego dokumentacji ofertowej na przetarg ogłoszony w Biuletynie Zamówień Publicznych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad w przedmiocie „Budowa drogi ekspresowej (...) R.-W., odcinek ObwodnicaW.km 50+500 - km 63+298,38", a w przypadku przyznania przez Zamawiającego wykonania kontraktu partnerom, do wspólnego wykonania robót objętych przedmiotem kontraktu i wypełnienia wszelkich innych zobowiązań kontraktowych. Zgodnie z treścią umowy (...) S.A.był Liderem powołanego konsorcjum, a PRM Partnerem. W § 3 ust. 2 umowy konsorcjum Partnerzy ustalili, że Lider wykona roboty drogowe, mostowe i inne wymagane, łącznie 70% wartości robót, natomiast Partner roboty mostowe, łącznie 30% wartości robót. Zgodnie z § 4 ust. 1 umowy konsorcjum Partnerzy mieli wspólnie, niepodzielnie i solidarnie odpowiadać przed Zamawiającym za całość podjętych zobowiązań w ramach realizacji przedmiotu kontraktu. Stosownie do § 5 ust. 2 umowy konsorcjum Lider miał otrzymać od Partnera 1% wartości robót objętych lub związanych z wykonywaniem kontraktu przez Partnera.

Dowód : umowa konsorcjum z dnia 18 października 2005 roku k. 41-47.

W dniu 22 lutego 2006 roku strony umowy konsorcjum zawarły porozumienie wykonawcze w celu określenia zasad, według których miały być wykonywane wspólne roboty objęte przedmiotem kontraktu z Zamawiającym oraz inne zobowiązania wynikające lub związane z jego realizacją. W § 5 ust. 3 porozumienia wykonawczego strony powtórzyły zasadę podziału wynagrodzenia przypadającego od Zamawiającego, a w § 4 ust. 1 zasady ponoszenia odpowiedzialności względem Zamawiającego. Stosownie do § 11 porozumienia wykonawczego miało ono obowiązywać przez czas trwania umowy konsorcjum, a rozwiązanie umowy konsorcjum skutkowało rozwiązaniem porozumienia wykonawczego.

Dowód: porozumienie wykonawcze z dnia 22 lutego 2006 roku k. 48 - 55.

W dniu 27 lutego 2006 roku pomiędzy Generalną Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, jako Zamawiającym, a konsorcjum (...) S.A.i PRM „(...)" S. A., jako Wykonawcą, została zawarta umowa numer (...), mocą której Zamawiający powierzył konsorcjum do wykonania „Budowę drogi ekspresowej (...) R.- W., odcinek ObwodnicaW., km. 50+500 -km 63+298,38." Zgodnie z pkt. 4 tej umowy Zamawiający zobowiązał się do zapłacenia konsorcjum za wykonanie robót i usunięcie w nich wad cenę 55.356 313,64 euro plus podatek VAT według stawki 22% w wysokości 12.178. 389,00 euro, z tym, że podatek VAT miał być zapłacony w złotych.

Dowód: umowa (...)- 1k.71- 72.

W myśl powyższej umowy za stanowiące jej część będą uważane, m.in., warunki kontraktu na budowę dla robót budowlanych i inżynieryjnych projektowanych przez zamawiającego; tłumaczenie wydania FIDIC 1999. Zgodnie z klauzulą 3.1 FIDIC Zamawiający wyznaczył Inżyniera, którego funkcję pełniło konsorcjum firm (...) S.A. - (...) sp. z o.o.Zgodnie z klauzulą 3.5 FIDIC Inżynier był uprawniony do rozstrzygania kwestii spornych w procesie budowlanym przez wydawanie określeń. " W myśl klauzuli 11.1 FIDIC wykonawca zobowiązany był do usunięcia wad lub szkód w przypadku, gdy roboty i dokumenty nie będą w stanie zgodnym z kontraktem. Zgodnie z klauzulą 11.1 (b) podstawową sankcją wobec wykonawcy w przypadku stwierdzenia wady w rozumieniu FIDIC jest obowiązek wykonania całej pracy wymaganej dla usunięcia wad lub szkód, zgodnie z ewentualnym powiadomieniem przez Zamawiającego (lub w jego imieniu) przed upływem okresu zgłaszania wad dla robót lub odcinka (w zależności od przypadku). Sposób postępowania w przypadku nieusunięcia przez wykonawcę wady lub szkody określa klauzula 11.4. Zgodnie z jej treścią jeżeli wykonawca nie usunie jakiejkolwiek wady lub szkody w rozsądnym czasie, to będzie mogła być wyznaczona przez zamawiającego (lub w jego imieniu) data, do której trzeba będzie usunąć te wadę lub szkodę. Wykonawca dostanie powiadomienie o tej dacie z rozsądnym wyprzedzeniem. Jeżeli, wykonawca nie usunie tej wady lub szkody do tej daty, a praca nad tym usunięciem miała zostać wykonana na koszt wykonawcy, to zamawiający może (według swego uznania): bądź wykonać pracę samemu lub zatrudniając innych, w sposób rozsądny i na koszt wykonawcy, ale wykonawca nie będzie ponosił żadnej odpowiedzialności za tę pracę i wykonawca zapłaci, zamawiającemu koszty rozsądnie poniesione przez zmawiającego przy usuwaniu tej wady lub szkody; bądź zażądać od Inżyniera, aby uzgodnił lub określił rozsądną redukcję ceny kontraktowej; bądź jeśli wada lub szkoda w istocie pozbawia zamawiającego całych korzyści z robót lub jakiejkolwiek ważniejszej części robót, odstąpić od kontraktu jako całości lub w odniesieniu do takiej ważniejszej części robót, której nie można zastosować do zamierzonego celu.

Dowody: umowa (...)k. 71 - 72, FIDIC k. 110, 131, 132,okoliczności niesporne.

Jednym z zadań do wykonania podczas realizacji kontraktu była budowa mostu MS --8 na rzece (...)w kilometrze 59+800. Specyfikacja Techniczna (ST) przewidywała wykonanie pali wielkośrednicowych formowanych w gruncie o średnicy 150 cm do 180 cm i długości od 15 metrów do 18 metrów. Dopuszczalne odchylenie każdego z pali od osi pionowej zostało ustalone na 0,04 jego średnicy, czyli nie więcej niż 6 cm w każdym kierunku w przypadku pali o średnicy 150 cm i nie więcej niż 7,2 cm w przypadku pali o średnicy 180 cm. W przypadku przekroczenia tej tolerancji konieczna była opinia Projektanta co do dalszego sposobu postępowania. Projektantem pali była firma (...) Sp. z o.o.Ustalony sposób postępowania wymagał zatwierdzenia przez Inżyniera. Po wykonaniu tych pali okazało się, że odchylenie ponad 60% pali wykonanych dla podpór 1 - 10 od osi pionowej przekracza ustaloną tolerancję (168 sztuk na 264: - pale 0 1500 - 115 na 188, pale 0 1800 - 53 na 76). Projektant uznał, że na tak wykonanych palach można konstruować podpory mostu.

Dowody: przedmiar robót k. 57, specyfikacja techniczna k. 214, inwentaryzacja geodezyjna pali k. 218 - 225, 227, 229, 230, pisma Projektanta k. 231 - 232, pismo Inżyniera Kontraktu z dnia 12 września 2007 roku k. 271, opinia biegłych -k. 444 - 445, zeznania świadka W. Ł. k. 334 - 335.

Pale, które zostały wykonane z przekroczeniem dopuszczalnej tolerancji odchylenia zostały zatwierdzone w 97%. Odchylenia ponad dopuszczalną tolerancję zostały uznane przez Inżyniera za wadę trwałą, pozwalającą na kontynuowanie robót. Od każdego pala potrącono 3% jego wartości. Powyższa 3% - owa wartość potrącenia została ustalona uznaniowo, nie została wyliczona w oparciu o obiektywnie sprawdzalne kryteria. Inżynier określił łączną kwotę potrąceń w związku z wadą trwałą pali na kwot." 38.799,56 euro.

Dowody: obmiar robót k. 234, 236, 238, 240, 242, 244, 246, 248, 250, 252, 254, 256, 258, 260, 262, 264, 266, 268, 270, pismo Inżyniera Kontraktu z dnia 12 września 2007 roku k. 271, formularz niezgodności nr K3/7 k. 272, zestawienie -k. 288 - 290, zeznania świadka M. N. k. 560 - 561, zeznania świadka M. M. k. 587 - 589.

W dniu 06 listopada 2008 roku dokonano odbioru technicznego mostu MS - 8. Komisja odbiorcza uznała most za zrealizowany w zgodności z warunkami Kontraktu, rysunkami, Specyfikacją Techniczną, zaleceniami Inżyniera oraz dopuściła go do ostatecznego odbioru. Komisja nie stwierdziła zaległych robót zasadniczych warunkujących eksploatację i wydanie świadectwa przejęcia, ani usterek w robotach zasadniczych uniemożliwiających eksploatacje i wydanie świadectwa przejęcia, ani usterek do usunięcia w okresie gwarancyjnym. Stwierdzono jedynie występowanie robót zaległych, które nie miały wpływu na użytkowanie i bezpieczeństwo ruchu. Pale wykonane z przekroczeniem tolerancji w zakresie odchyleń od osi pionowej pod względem właściwości wytrzymałościowych i przydatności dla założonych celów nie odbiegały od pozostałych niekwestionowanych pali. Przekroczenie tolerancji w zakresie odchyleń od osi pionowej części pali nie spowodowało zmiany użyteczności, funkcjonalności, trwałości ani estetyki mostu MS - 8 jako całości ani żadnego z jego elementów. Pozwany wydal powodowi PRM (...) S.A. z siedzibą w Ł.Referencje, w których jednoznacznie stwierdza, że potwierdza on wykonanie z należytą starannością mosty przez rzekę (...)(obiekt MS - 8) w ramach zadania „Budowa drogi ekspresowej (...) R. W.wraz z obwodnicą W.".

Dowody : protokół odbioru technicznego k. 381 - 389, opinia biegłych k. 432 -

462, Protokół odbioru końcowego robót oraz przekazania do eksploatacji z dnia

19 grudnia 2008 roku - k. 391, referencje k. 410 .

Ani użyteczność, ani funkcjonalność żadnego z elementów, ani obiektu jako całości nie uległa zmianie na skutek przekroczenia dopuszczalnej tolerancji położenia osi podłużnej niektórych pali. Odstępstwo od warunku tolerancji określonego w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia nie ma związku z jakością wykonania samego pala jako elementu konstrukcji nośnej ustroju. W związku z powyższym cel jakim kierował się Inwestor, tj. uzyskanie obiektu MS - 8 o określonych parametrach j właściwościach, został w wyniku przedmiotowej realizacji osiągnięty w całości. Nacisk na podpory 1-10 nie uległ zmianie na skutek przekroczenia określonej w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia tolerancji położenia pali. Odmienne posadowienie pali nie ma wpływu ani na nośność poszczególnych pali, ani na nośność podpory jako całości, ani na zdolność do przeniesienia założonych w projekcie obciążeń użytkowych dla całego obiektu. Nie została w związku z powyższym przekroczeniem tolerancji w żaden sposób ograniczona trwałość, użyteczność, funkcjonalność czy estetyka przedmiotowego obiektu MS - 8 i przesunięcie osi niektórych pali nie miało żadnego wpływu na końcową wartość dostarczonego przez Wykonawcę obiektu, a będące przedmiotem sporu pale pod względem swoich właściwości wytrzymałościowych i przydatności do założonych przez Zamawiającego celów nie odbiegają od pozostałych, niekwestionowanych pali.

Dowód : opinia biegłych k. 432 - 462.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych dokumentów oraz dowodów w postaci zeznań świadków i opinii biegłych - uznając je za spójny, wiarygodny i nie budzący wątpliwości, a przez to zasługujący na wiarę materiał dowodowy. Przedłożone przez strony dokumenty nie budziły wątpliwości Sądu co do ich wiarygodności i autentyczności, strony także nie kwestionowały dokumentów dołączonych przez stronę przeciwną.

Zeznania świadków W. Ł., M. N. i M. M. Sąd uznał za spójne i logiczne. Znajdują one również potwierdzenie w pozostałych dowodach zgromadzonych w aktach sprawy.

Opinię biegłych z zakresu budownictwa Sąd uznał za sporządzoną zgodnie z postanowieniem Sądu dopuszczającym dowód z opinii biegłych oraz zakreśloną tezą dowodową. Opinia jest rzetelna, wyczerpująca oraz zrozumiała dla osób nie mających wiadomości specjalnych z dziedziny budownictwa. Sąd uwzględnił zarzuty pozwanego wobec opinii biegłych tylko w^ zakresie sformułowanych przez biegłych wniosków końcowych co do zasadności dokonanych przez pozwanego potrąceń wynagrodzenia powodów. Rację ma pozwany, że rozstrzygnięcie w tym zakresie należy wyłącznie do kompetencji Sądu, dotyczy bowiem kwestii prawidłowości wykonania zobowiązania przez pozwanego, co jest
przedmiotem sporu w niniejszej sprawie. Z tego względu Sąd pominął w tej części opinię biegłych. Nie umniejsza to jednak, zdaniem Sądu, walorów dowodowych opinii w pozostałym zakresie.

Sąd zważył, co następuje:

Analizując i oceniając całokształt okoliczności sprawy powództwo należy uznać w przeważającej części za zasadne.

Zgromadzony materiał dowodowy stanowi podstawę do ustalenia, że strony zawarły umowę o roboty budowlane. Przedmiotem tej umowy było wykonanie odcinka drogi ekspresowej (...)wraz z koniecznymi obiektami mostowymi, w tym mostem MS - 8 na rzece (...).

W świetle art. 647 k.c. przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. W nauce prawa cywilnego ugruntowany jest pogląd, że przedmiotem umowy o roboty budowlane są z reguły obiekty większe i bardziej skomplikowane technicznie niż ma to miejsce w przypadku umowy o dzieło. Umowa o roboty budowlane zaliczana jest do umów rezultatu. Wykonanie takiej umowy polega na osiągnięciu rezultatu określonego w umowie stron. Dopiero po jego osiągnięciu następuje zwolnienie dłużnika z zobowiązania. Skomplikowany charakter techniczny obiektów, których wykonanie stanowi przedmiot umowy o roboty budowlane pociąga za sobą konieczność szczegółowej regulacji prawnej dotyczącej obowiązków poszczególnych uczestników inwestycji, nie tylko Inwestora i Wykonawcy, lecz także podwykonawców. W przypadku umowy stron niniejszej sprawy rolę takiej szczegółowej regulacji, dostosowanej do realiów budowy dużego obiektu inżynieryjno - drogowego, stanowiły warunki kontraktowe FIDIC. Należy zatem stwierdzić, że kompleks normatywny regulujący prawa i obowiązki stron umowy o roboty budowlane, będącej przedmiotem analizy w ramach tego procesu, składa się w części z ogólnych przepisów kodeksu cywilnego o umowie o roboty budowlane i pozostałych przepisów k,c. o zobowiązaniach, oraz ze szczegółowej regulacji FIDIC. projektów, rysunków, specyfikacji technicznych, istotna dla rozstrzygnięcia sporu między stronami jest kwestia wzajemnego stosunku obu zespołów norm i jego wpływ na ukształtowanie praw i obowiązków kontrahentów. Ponieważ kwestią sporną między stronami była kwestia zasady i zakresu odpowiedzialności za wady, analiza treści wiążącego strony stosunku prawnego winna koncentrować się na tych zagadnieniach.

Zgodnie z treścią art. 656 § 1 k.c. do skutków opóźnienia się przez wykonawcę z rozpoczęciem robót lub wykończeniem obiektu albo wykonywania przez wykonawcę robót w, sposób wadliwy lub sprzeczny z umową, do rękojmi za wady wykonanego obiektu, jak również do uprawnienia inwestora do odstąpienia od umowy przed ukończeniem obiektu stosuje się odpowiednio przepisy o umowie o dzieło. Zawarte w tym przepisie odesłanie rozumiane jest w ten sposób, że do umowy o roboty budowlane znajdują zastosowanie przepisy art. 635 - 638 k.c. Z tej grupy przepisów największe znaczenie dla określenia uprawnień inwestora w przypadku powstania wad przedmiotu umowy ma przepis, art. 637 § 2 k.c, zgodnie z którym uprawnienia te są zróżnicowane w zależności od charakteru wady. W świetle tego przepisu przedmiot umowy może być dotknięty wadami istotnymi bądź nieistotnymi. Wady obiektu budowlanego są istotne, jeżeli wskutek ich wystąpienia obiekt jest niezdatny do określonego w umowie użytku ze względu na to, że nie posiada cech umożliwiających jego eksploatację. W takim przypadku inwestor może odstąpić od umowy. Jeżeli wady są nieistotne, inwestor może żądać obniżenia wynagrodzenia należnego wykonawcy w odpowiednim stosunku. Zakres tego uprawnienia inwestora zależy od stopnia, w jakim wada nieistotna zmniejsza umówioną użyteczność wybudowanego obiektu. W takim przypadku ciężar dowodu, zgodnie z ogólną regułą ustanowioną w art. 6 k.c. spoczywa na inwestorze.

Przedmiotem świadczenia z umowy o roboty budowlane jest kompletny obiekt wybudowany zgodnie z projektem. Nawet jeżeli charakterystyka techniczna obiekt wymaga wykonywania go częściami, nie można przyjmować, że wykonanie poszczególnych części stanowi wykonanie odrębnego zobowiązania. Tym samym należy uznać, że w świetle art. 637 § 2 k.c. wadliwe wykonanie części umówionego obiektu nie jest tożsame z powstaniem wady obiektu rozumianego jako przedmiotu świadczenia. Uprawnienia inwestora względem wykonawcy w przypadku wadliwego wykonywania poszczególnych części obiektu znajdują swoje źródło w art. 636 § 1 k.c, który stanowi, że jeżeli przyjmujący zamówienie (wykonawca) wykonywa dzieło (obiekt budowlany) w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający (inwestor) może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonywanie dzieła (obiektu) innej osobie na koszt przyjmującego zamówienie. W wyroku z dnia 08 stycznia 2004 roku (I CK 24/03) Sąd Najwyższy uznał, że przepis art. 636 § 1 k.c. może mieć zastosowanie do umowy o roboty budowlane, przy czym zasadniczą przesłanką zastosowania tego przepisu jest trwanie umownego stosunku obligacyjnego między inwestorem a wykonawcą w chwili powierzenia „poprawienia lub dalszego wykonywania dzieła innej osobie". Pozwany mógł zatem na podstawie tego przepisu zobowiązać powodów do poprawienia wadliwie wykonanych pali. W ocenie Sądu, ustalona między stronami kontraktowa regulacja problematyki odpowiedzialności za wady umówionego obiektu i za wadliwe wykonanie poszczególnych robót nie eliminowała możliwości zastosowania przepisów ustawy. Źródłem umownej regulacji odpowiedzialności stron w tym zakresie jest natomiast przede wszystkim klauzula 11 FIDIC. Z treści klauzuli 11.1 wynika, że w rozumieniu FIDIC wadą jest każda niezgodność robót i dokumentów wykonawcy oraz każdego odcinka z kontraktem. W świetle tej klauzuli zakres pojęcia wady jest znacznie szerszy, niż w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, o których mowa wyżej, -f Z tego względu Sąd doszedł do przekonania, że konieczna jest ocena zasadności odmowy zapłaty części umówionego wynagrodzenia w świetle przepisów ustawy i w świetle postanowień klauzuli 11 FIDIC. Szerszy niż ustawowy zakres pojęcia wady w rozumieniu powołanej klauzuli może bowiem stanowić dla stron umowy źródło uprawnień i obowiązków w zakresie odpowiedzialności za wady nieprzewidzianych przez przepisy rangi ustawowej, a skutecznych między stronami. Zgodnie z klauzulą 11.1 (b) podstawową sankcją wobec wykonawcy w przypadku stwierdzenia wady w rozumieniu FIDIC jest obowiązek wykonania całej pracy wymaganej dla usunięcia wad lub szkód, zgodnie z ewentualnym powiadomieniem przez Zamawiającego (lub w jego imieniu) przed upływem okresu zgłaszania wad dla robót lub Odcinka (w zależności od przypadku). Sposób postępowania w przypadku nieusunięcia przez wykonawcę wady lub szkody określa klauzula 11.4. Zgodnie z jej treścią jeżeli wykonawca nie usunie jakiejkolwiek wady lub szkody w rozsądnym czasie, to będzie mogła być wyznaczona przez zmawiającego (lub w jego imieniu) data, do której trzeba będzie usunąć te wadę lub szkodę. Wykonawca dostanie powiadomienie o tej dacie z rozsądnym wyprzedzeniem. Jeżeli wykonawca nie usunie tej wady lub szkody do tej daty, a praca nad tym usunięciem miała zostać wykonana na koszt wykonawcy, to zamawiający może (według swego uznania) bądź wykonać pracę samemu lub zatrudniając innych, w sposób rozsądny i na koszt wykonawcy, ale wykonawca nie będzie ponosił żadnej odpowiedzialności za tę pracę i wykonawca zapłaci zamawiającemu koszty rozsądnie poniesione przez zmawiającego przy usuwaniu tej wady lub szkody; bądź zażądać od Inżyniera, aby uzgodnił lub określił rozsądną redukcję ceny kontraktowej; bądź jeśli wada lub szkoda w istocie pozbawia zamawiającego całych korzyści z robót lub jakiejkolwiek ważniejszej części robót, odstąpić od kontraktu jako całości lub w odniesieniu do takiej ważniejszej części robót, której nie można zastosować do zamierzonego celu. W ocenie Sądu z treści powołanej klauzuli 11.4 wynika, że zastosowanie wobec wykonawcy sankcji w postaci redukcji ceny kontraktowej uzależnione jest od wcześniejszego wyznaczenia wykonawcy terminu na usunięcie wady. Niewyznaczenie takiego terminu sprawia, że nie może ziścić się przesłanka zastosowania omawianej sankcji w postaci nieusunięcia wady w wyznaczonym terminie. Identycznie jak nie wy znaczenie terminu na usunięcie wady należy potraktować sytuację, kiedy wobec konkretnej wady robót przewidziany jest odrębny sposób postępowania.W przypadku wykonania pali wielkośrednicowych z przekroczeniem dopuszczalnej tolerancji tak wykonane roboty podlegały ocenie przez projektanta, który miał kompetencję do ustalenia sposobu dalszego postępowania, a ustalony przez projektanta sposób postępowania podlegał zatwierdzeniu przez Inżyniera. W ocenie Sądu wady -w znaczeniu nadanym temu pojęciu przez klauzulę 11.1 - robót przy budowie pali wielkośrednicowych zostały w ten sposób wyłączone spod działania klauzuli 11.4 w sytuacji, gdy opinia projektanta nie wskazywała na konieczność ich rozbiórki. W takiej sytuacji bowiem nie dochodziło do wyznaczenia wykonawcy terminu ich usunięcia, wobec czego inwestor nie nabywał uprawienia do zastosowania żadnej z sankcji przewidzianej w klauzuli 11.4 pkt (a), (b) i (c), przewidzianych na wypadek nieusunięcia wad, do których usunięcia wykonawca byłby zobowiązany. Jak wynika z materiału zgromadzonego w aktach sprawy projektant uznał, że wykonanie pali z przekroczeniem tolerancji w osi pionowej nie ma wpływu na funkcjonowanie przyszłej konstrukcji mostu i zezwolił na budowę podpór na tych palach. Wykonawca nic został zatem zobowiązany do usunięcia wad pali wielkośrednicowych. Na podstawie oceny projektanta i zatwierdzenia jej przez Inżyniera nastąpiła sanacja wadliwych robót, mimo że nie odpowiadają one projektowi. W związku z tym inwestor nie mógł powoływać się na istnienie tej wady i stosować określonych umową sankcji. Inżynier kontraktu, dokonując obniżenia wynagrodzenia powodów za wykonanie pali. nadużył swoich uprawnień przyznanych mu z mocy klauzuli 11.4 FIDIC. Na skutek tego pozwany bezzasadnie nie wypłacił części należnego powodom wynagrodzenia. Oceny tej nie zmienia podnoszona przez pozwanego okoliczność, że potrącenie części wynagrodzenia powodów było zasadne, mimo kontynuowania budowy bez rozbierania wadliwie posadowionych pali, ponieważ inwestor nie otrzymał świadczenia zgodnego z umową. Jak już wyżej podkreślono przedmiotem świadczenia z urnowy o roboty budowlane jest cały obiekt wykonany zgodnie z projektem. Prawidłowości poszczególnych robót składających się na proces budowlany nie można oceniać w kategoriach nienależytego wykonania zobowiązania, jeżeli wykonanie tych robót w sposób odbiegający od założeń projektowych nie skutkuje wadą tak rozumianego przedmiotu świadczenia wykonawcy. Zgromadzony w toku postępowania materiał dowodowy nie pozwalał na ustalenie, że przedmiotowy obiekt został wykonany wadliwie. Wprawdzie sam fakt odebrania mostu MS - 8 nie przesądza o braku wad, jednak z opinii biegłych wynika, że wykonanie pali z przekroczeniem dopuszczalnej tolerancji w zakresie odchylenia od osi pionowej nie wpłynęło w żaden sposób na prawidłowość wykonania mostu, stabilność i nośność jego konstrukcji oraz bezpieczeństwo eksploatacji. W świetle tej opinii Sąd doszedł także do przekonania, że most nie jest dotknięty nieusuwalnymi wadami istotnymi w rozumieniu art. 637 § 2 k.c. Most ma bowiem wszystkie cechy i parametry wymagane zakładane przez projektanta i nadje się do użytkowania w zamierzony sposób i z zakładanym obciążeniem. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 27 listopada 2003 roku (I CK 267/02) kodeks cywilny nie zna pojęcia wady ujawniającej się w takim tylko braku właściwości rzeczy, który nie powodowałby jednocześnie zmniejszenia jej wartości lub użyteczności, natomiast w uchwale z dnia 30 grudnia 1988 roku (III CZP 48/88, OSNC 1989/3/36) i uzasadnieniu wyroku z dnia 10 lipca 2002 roku (II CKN 111/01) wyraźnie -stwierdził, że kryterium funkcjonalne, obejmujące przeznaczenie rzeczy i jej użyteczność, ma znaczenie pierwszorzędne w stosunku do kryterium normatywno - technicznego. W świetle okoliczności niniejszej sprawy nie można także stwierdzić, że odchylenia osi pionowej pali, na których wzniesione zostały podpory mostu, stanowią jego wadę nieistotną w rozumieniu art. 637 § 2 k.c, uzasadniającą obniżenie wynagrodzenia powodów. Zgodnie z treścią tego przepisu w przypadku wystąpienia nieistotnych wad obiektu budowlanego inwestor ma prawo żądać obniżenia wynagrodzenia wykonawcy w odpowiednim stosunku. Wyznacznikiem granic roszczenia inwestora w takich przypadkach jest stosunek wartości obiektu obarczonego stwierdzonymi wadami nieistotnymi do wartości obiektu, jaką miałby on bez tych wad. W świetle zasad rozkładu ciężaru dowodu określonych w art. 6 k.c. obowiązek udowodnienia zarówno samego faktu istnienia wady nieistotnej umówionego i wykonanego obiektu, jak i kwoty zmniejszenia wartości obiektu z powodu wady obciąża inwestora. Pozwany powyższych okoliczności nie udowodnił, a przede wszystkim nie prowadził postępowania dowodowego w tym kierunku.

Jak wskazał przy tym Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 21 marca 1977 roku (III CZP 11/77, OSNC 1977/8/132) w razie niemożliwości lub znacznych trudności wykazania przez kupującego (odpowiednio inwestora stosownie do treści art. 656 § 1 k.c. w związku z art. 638 k.c.) stosunku, w jakim wartość rzeczy wolnej od wad pozostaje do jej wartości obliczonej z uwzględnieniem istniejących wad kupujący (odpowiednio inwestor) nie może żądać obniżenia ceny (odpowiednio wynagrodzenia). Sąd Najwyższy jednocześnie jednoznacznie stwierdził w powołanym orzeczeniu, że w takich wypadkach nie znajduje zastosowania, nawet odpowiednio art. 322 k.p.c, przepis ten stanowi bowiem szczególną podstawę wyrokowania w sprawach w nim wymienionych. Są to sprawy o naprawienie szkody, o dochody, zwrot bezpodstawnego wzbogacenia lub o świadczenie z umowy dożywocia. Wyliczenie to nie jest przykładowe, tylko wyczerpujące i dlatego wymieniony przepis nie ma zastosowania w sprawach w nim nie wymienionych. Nie można także przez analogię przyznać sądowi uprawnienia do wyrokowania według własnego uznania w innych wypadkach, w których ustawa takiego uprawnienia nie przewiduje i nie zawiera określonych ułatwień dowodowych. Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy wskazać zatem należy, że inwestor, który nie może wykazać, w jakim stosunku wartość rzeczy wolnej od wad pozostaje do jej wartości obliczonej z uwzględnieniem istniejących wad, nie może żądać obniżenia ceny i nawet gdyby uznać, że okoliczność związana z tym, że odchylenia stanowiących przedmiot sprawy pali przekraczają dopuszczalną tolerancję stanowi wadę w rozumieniu kodeksu cywilnego z uwagi na brak właściwości zgodnie z umową, to pozwany niezasadnie dokonał obniżenia wynagrodzenia powodów o dochodzona pozwem kwotę stanowiącą 3% ceny zakwestionowanych pali, w sytuacji gdy z całokształtu akt sprawy, a w szczególności zeznań zgłoszonych przez pozwanego świadków wynika, że wartość o jaką obniżono wynagrodzenie powodów była uznaniowa, jest niesprawdzalna i nie można jej wyliczyć.

Ponadto podnieść należy, że nie byłoby także możliwe uznanie, że potrącenie części wynagrodzenia powodów stanowi naprawienie szkody, jaką poniósł pozwany z powodu nienależytego wykonania zobowiązania w rozumieniu art. 471 k.c. Stosownie do treści tego przepisu dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Pozwany, będąc w ramach zawartej umowy wierzycielem powodów co do wykonania obiektu, winien był udowodnić fakt niewykonania lub nienależytego zobowiązania przez powodów, wysokość szkody oraz istnienie adekwatnego związku przyczynowego między niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania a powstałą szkodą. Na powyższe okoliczności pozwany nie przedstawił dowodów. W szczególności brak jest podstaw do uznania, że po stronie pozwanego doszło do powstania szkody. Szkodą jest bowiem uszczerbek w prawnie chronionych dobrach poszkodowanego. Podstawowa reguła określająca zakres indemnizacji szkody majątkowej została sformułowana w art. 361 § 2 k.c, który stanowi, że naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono. Strata ( damnum emergens) obejmuje zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów poszkodowanego, a więc rzeczywisty uszczerbek w majątku należącym do niego w chwili zdarzenia, za które odpowiedzialność została przypisana oznaczonemu podmiotowi. Natomiast utracone korzyści (lucrum cessans) obejmują tę część majątku poszkodowanego, o którą się jego aktywa nie powiększyły lub pasywa zmniejszyły, a skutek ten nastąpiłby, gdyby nie owe zdarzenie sprawcze, za które odpowiedzialność została przypisana oznaczonemu podmiotowi. W niniejszej sprawie brak jest podstaw do uznania, że pozwany poniósł szkodę w jakiejkolwiek z powyższych postaci, a jeśli tak jaka była jej wysokość.

Odnośnie zarzutu pozwanego, że Inżynier wyznaczony zgodnie z kontraktem w związku, z niezgodnością pali ze Specyfikacją Techniczną określił, że Zamawiający jest uprawniony do potrącenia z wynagrodzenia Wykonawcy kwoty 38.799,56 euro, podnieść należy, że decyzja Inżyniera w powyższym zakresie nie stanowi dla sądu powszechnego przeszkody do rozpoznania roszczeń stron umowy i samodzielnej oceny łączących ich stosunków zobowiązaniowych w przedstawiony wyżej sposób, niezależnie czy były one załatwiane w trybie umownym czy nie.

Z powyższych względów uznaniowe i całkowicie dowolne potrącenie części wynagrodzenia powodów Sąd uznał za nieusprawiedliwione zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. W ocenie Sądu, przedstawiony przez powodów sposób obliczenia dochodzonej pozwem kwoty jest zasadny i znajduje usprawiedliwienie w okolicznościach sprawy. Wynagrodzenie należne powodom jako wykonawcy zostało przez pozwanego obniżone o 38.799,56 euro. Wartość tej kwoty w złotych została wyliczona według średniego kursu euro NBP zgodnie z tabelą numer (...)z dnia 21 listopada 2007 roku obowiązującą podczas przygotowania pozwu wniesionego w niniejszej sprawie, zgodnie z którą kurs złotego do euro wynosił 3,6860, do czego zgodnie z punktem 4 umowy stron (k. 72) należało doliczyć 22 % podatek VAT, co daje 174.478.51 zł (38.799,56 euro x 3,6860 zł + 22 % VAX= 174.478.51 zł).

Wobec tego Sąd zasądził kwotę żądaną pozwem na rzecz obu powodów, uwzględniając obowiązujące między powodami zasady podziału zysków. Kwota zasądzona na rzecz powoda (...) S.A.stanowi zatem 1% dochodzonego roszczenia (bowiem 1 % z 174.478,51 zł = 1.744,78 zł), a kwota zasądzona na rzecz powoda Przedsiębiorstwo Robót Mostowych „(...)" S.A. stanowi 99% dochodzonego roszczenia (174.478,51 zł - 1.744,78 zł = 172.733,73 zł).

W piśmie z dnia 11 lutego 2011 roku pełnomocnik pozwanego wskazał, że kwestionuje dochodzone w niniejszej sprawie roszczenie zarówno co do zasady, jak też co do wysokości (k. 595). Analizując i oceniając całokształt okoliczności sprawy Sąd uznał, że tak skonstruowany zarzut odnośnie wysokości dochodzonej pozwem kwoty, bez wskazania jakichkolwiek przyczyn wskazujących na jego zasadność i jakiegokolwiek uzasadnienia przemawiającego za jego uznaniem, nie może zasługiwać na uwzględnienie. Jest to bowiem zarzut zbyt ogólny (ogólnikowy), a poza tym, nie został poparty jakimkolwiek dowodem. Zgłoszenie zarzutu tak ogólnego, jak powyższy bez wskazania konkretnych okoliczności faktyczny cli, których dotyczy i bez przedstawienia ewentualnych dowodów na jego poparcie, uniemożliwia jego weryfikację. Należy zaznaczyć, że nie jest rzeczą Sądu rozpoznającego daną sprawę poszukiwanie tych twierdzeń powoda, którym pozwany chce zaprzeczyć, ani domyślanie się jaki aspekt danej kwestii kwestionuje pozwany. Zgłaszanie zarzutów odnośnie do roszczeń i twierdzeń powoda jest uprawnieniem pozwanego. Zarzuty te powinny być jednak na tyle skonkretyzowane, aby powód mógł się do nich ustosunkować, a Sąd ocenić. Podnoszenie zarzutów ogólnych tego typu uniemożliwia powodowi ustosunkowanie się do nich. Jako niezawierające konkretnej treści nie mogą być one uwzględnione. Jednocześnie Sąd rozpoznający niniejszą sprawę podziela pogląd wyrażony przez Sad Najwyższy w wyroku z dnia 09 lipca 2009 roku, w sprawie III CSK 341/08 zgodnie z którym „nie można odpowiadając na pozew twierdzić, że się nie zgadzając z pozwem "przeczy się wszystkim faktom powołanym przez powoda, poza tymi, które wyraźnie się przyzna". Fakty i dowody związane z konkretnymi okolicznościami, z którymi się pozwany nie zgadza powinien on wskazać, jeśli ma to służyć obronie jego racji, powinien się on ustosunkować do twierdzeń strony powodowej". Z uwagi na powyższe omawiany zarzut pozwanego jako nieskonkretyzowany i nieusprawiedliwiony nie zasługiwał na uwzględnienie.

Natomiast jedynie w części Sąd uwzględnił powództwo w zakresie żądania odsetek ustawowych od dochodzonych pozwem kwot. Zgodnie z art. 481 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Stosownie do art. 455 k.c. jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Powodowie wnosili o zasądzenie odsetek od dnia wniesienia pozwu. Pomimo wezwania Sądu do wyjaśnienia kwestii od kiedy roszczenie było wymagalne i zobowiązania do zgłoszenia wszystkich twierdzeń, zarzutów i dowodów pod rygorem utraty prawa ich powoływania w trybie art. 207 § 3 k.p.c. (k. 589) nie wykazali, że zgłoszone przez nich roszczenie było w tej dacie wymagalne. Brak dowodów pozwalających na uznanie, że przed wniesieniem pozwu wzywali pozwanego do dobrowolnego spełnienia dochodzonego w niniejszej sprawie świadczenia. Samo wniesienie pozwu do sądu nie jest jednoznaczne z wezwaniem dłużnika do spełnienia świadczenia, gdyż dłużnik w tym momencie jeszcze o konkretnym żądaniu zapłaty nie wie. Dopiero doręczenie odpisu pozwu dłużnikowi może być potraktowane w sferze materialnoprawnej jako wezwanie do zapłaty i skutkować wystąpieniem po stronie dłużnika stanu opóźnienia. Z akt sprawy wynika, że odpis pozwu został doręczony pozwanemu w dniu 18 lutego 2008 roku (k. 280). Z tego względu Sąd uznał, że pozwany popadł w opóźnienie z dniem 19 lutego 2008 roku, t.j. w dniu następnym po doręczeniu mu odpisu pozwu, w związku z czym dopiero od tej daty należało zasądzić odsetki od dochodzonych przez powodów kwot. Wobec powyższego w pozostałym zakresie, tj. w zakresie zasądzenia odsetek ustawowych od dnia wniesienia pozwu do dnia doręczenia jego odpisu pozwanemu, Sąd powództwo oddalił jako niezasadne.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. zgodnie z wynikającą z tego artykułu zasadą finansowej odpowiedzialności za wynik procesu oraz zwrotu kosztów niezbędnych i celowych. Na tej podstawie Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powodów zwrot poniesionych przez każdego z powodów kosztów potrzebnych do celowego dochodzenia praw, tj. opłaty od pozwu, kosztów opinii biegłych, opłat skarbowych od pełnomocnictwa, opłat za odpisy z KRS powodów oraz kosztów zastępstwa prawnego powodów i dojazdów pełnomocnika powoda ad. 2. Ustawodawca, rozwijając w § 3 art. 98 k.p.c. wyrażoną w § 1 tego przepisu zasadę, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony, określił, iż do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata (co stosownie do treści art. 99 k.p.c. znajduje odpowiednie zastosowanie w przypadku reprezentowania strony przez radcę prawnego) zalicza się wynagrodzenie i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. W związku z powyższym rozstrzygając o kosztach procesu Sąd miał na uwadze następujące koszty, jakie każdy z powodów w nim poniósł: (...) S.A.w W.kwotę: 17,00 zł z tytułu opłaty od pełnomocnictwa procesowego (k. 580), kwotę 60,00 zł za pełny odpis z KRS (k. 507 -532) oraz kwotę 600,00 zł z tytułu kosztów zastępstwa procesowego tego powoda stosownie do wysokości wartości przedmiotu sporu w dochodzonym przez niego zakresie zgodnie z § 6 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.), powiększoną o 300,00 zł zgodnie z § 12 ust. 2 pkt 2 tego rozporządzenia za prowadzenie sprawy w postępowaniu zażaleniowym, co daje łącznie kwotę: 977,00 zł, a Przedsiębiorstwo Robót Mostowych „ (...) " S.A. w Ł.: kwotę 8.724,00 zł (k. 1 verte, 8) poniesioną przez tego powoda z tytułu opłaty od pozwu, kwotę 17,00 zł z tytułu opłaty od pełnomocnictwa procesowego (k. 7), kwotę 1.000,00 zł wpłaconą tytułem zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłych (k. 336 verte), kwotę 19.496,00 zł wpłaconą na poczet wynagrodzenia biegłych (k. 467 verte), kwotę 60,00 zł za pełny odpis z KRS (k. 633 - 646), kwotę 3.500,00 zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego tego powoda zgodnie z wnioskiem jego pełnomocnika (k. 661), którą należy uznać za uzasadnioną z uwagi na okoliczność, że nie przekracza ona stawki minimalnej określonej w z § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) oraz kwotę 1.374,05 zł z tytułu wydatków na koszty dojazdu pełnomocnika tego powoda zgodnie z przedstawionym przez niego zestawieniem (k. 661 - 662), znajdującym oparcie w treści § 2 pkt 1 b Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 roku w sprawie warunków ustalenia oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania dla celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz. U. Nr 27, poz. 271 ze zm.) w związku z § 5 ust. 5 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 roku (Dz.U. Nr 236, poz. 1990 ze zm.) oraz art. 91 w związku z art. 86 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych i art. 98 k.p.c, co daje łączną kwotę kosztów procesu poniesioną przez tego powoda w wysokości 34.171,05 zł. Sąd uznał przy tym, że koszty zastępstwa procesowego oraz opłat od pełnomocnictwa procesowego poniesione przez powodów były niezbędne tylko w granicach kosztów jednego adwokata (radcy prawnego) - por. art. 98 § 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c.

Mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne i rozważania prawne, Sąd na podstawie powołanych wyżej przepisów, orzekł jak w sentencji wyroku.