Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 5 maja 2015r. Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi (1) umorzył postępowanie w zakresie kwoty 1101,98zł; (2) oddalił powództwo pozostałej części i (3) zasądził od powoda EasyDebt Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W. na rzecz pozwanego D. G. kwotę 1200 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygniecie na ustaleniach, że w dniu 16 listopada 2007r. D. G. zawarł z (...) Handlowym Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowę o kartę kredytową, na mocy której klientowi została wydana karta uprawniająca do dokonywania transakcji w ramach limitu kredytu na warunkach określonych w umowie i regulaminie.

W dniu 15 kwietnia 2013r. (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. zawarł z EasyDebt Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym z siedzibą w W. umowę sprzedaży wierzytelności przysługujących cedentowi wobec jego klientów. Powód EasyDebt Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. wezwał pozwanego D. G. do uregulowania należności w kwocie 7.270,80 zł, na którą składały się kapitał w wysokości 2.508,27 zł, odsetki wynoszące 3.904,19 zł, koszty sądowego w kwocie 530,10 zł oraz pozostałe koszty wynoszące 327,79 zł.

Sąd I instancji zważył, że strony procesu łączyła ważnie zawarta umowa kredytu bankowego, znajdująca swe odzwierciedlenie normatywne w art. 69 ust 1. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U.2015.128 j.t.), zgodnie z treścią którego rzez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Zgodnie z dyspozycją ust 2. powyższego przepisu prawnego umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności strony umowy, kwotę i walutę kredytu, cel, na który kredyt został udzielony oraz zasady i termin spłaty kredytu. Bezspornym jest, iż w niniejszej sprawie ustawowo określone warunki ważności zawarcia umowy kredytu bankowego zostały spełnione.

(...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. zostały określone wprost prawa i obowiązku strony wynikające z zawartej umowy. Treść §4 powyższego dokumentu nakłada na klienta Banku obowiązek spłaty co najmniej minimalnej kwoty zapłaty, w wysokości wskazanej w wyciągu, a spłata powinna nastąpić nie później niż w terminie wskazanym w wyciągu. Należy wskazać, iż stronom umowy przysługiwało prawo wypowiedzenia umowy w każdym czasie, z zachowaniem trzydziestodniowego okresu wypowiedzenia, na warunkach określonych w §14 Regulaminu, z zachowaniem formy pisemnej wypowiedzenia.

Powód wniósł pozew jako nabywca wierzytelności. Prawo to wynika z treści art. 509 § 1 k.c., zgodnie z treścią którego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W toku postępowania powód ograniczył swoje roszczenie co do kwoty 1.101,98 zł, podtrzymując je w pozostałym zakresie. Oceniając oświadczenie o cofnięciu powództwa w kontekście art. 203 k.p.c., Sąd doszedł do przekonania, iż nie wystąpiła przesłanka negatywna, określona w §4 powyższego przepisu prawnego. Innymi słowy, czynność powoda nie została uznana za sprzeczną z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzającą do obejścia prawa. Konstatując, na podstawie art. 355 k.p.c. Sąd Rejonowy umorzył postępowanie w zakresie żądanej przez powoda kwoty.

Rozpoznając roszczenie powoda w pozostałej części, Sąd Rejonowy powołał się na art. 6 k.c., w myśl którego ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W niniejszej sprawie to powód winien udowodnić, że pozwany powinien zapłacić mu należność w określonej pozwem wysokości. Sąd I instancji podnosił, że bezspornym jest, iż powód nie przestawił dowodu przestawiającego, w sposób nie budzący wątpliwości, wysokości zadłużenia pozwanego oraz sposobu jego naliczenia, oraz dokumentu wypowiedzenia umowy zawartej z pozwanym, wynikający z treści §14 Regulaminu podpisanego przez strony. Konstatując, warunki określone w przytoczonym dokumencie oraz powołane powyżej przepisy prawne normującego rozłożenie ciężaru dowodowego zostały naruszone.

Ponadto podnosił, że wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego ma moc dowodową dokumentu urzędowego jedynie na okoliczność zawarcia umowy cesji pomiędzy funduszem a cedentem. Z ksiąg funduszu może bowiem wynikać tylko fakt dokonania zakupu wierzytelności - art. 194 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. Nr 146, poz. 1546 ze zm.) Powyższe stanowisko znajduje oparcie w uchwale Sądu Najwyższego z 7 października 2009 r. III CZP 65/09 OSNC 2010/4/51. Sąd Najwyższy wskazał w niej, iż „nie wnikając w materię rachunkowości należy uznać, że transakcja nabycia przez fundusz sekurytyzacyjny puli wierzytelności na zabezpieczenie emisji certyfikatów inwestycyjnych niewątpliwie powinna znaleźć odzwierciedlenie w księgach rachunkowych po stronie aktywów, oraz - zakładając odpłatność tej transakcji - również po stronie pasywów. Nie przesądza to jednak jeszcze, że konkretna wierzytelność faktycznie istnieje, w ramach bowiem kontroli rachunkowej nie jest oceniana strona prawna konkretnej transakcji i jej skuteczność w świetle prawa cywilnego. Celem prowadzenia ksiąg rachunkowych funduszu jest jedynie wykazanie dokonywanych operacji zakupu lub sprzedaży w celach finansowych”.

Wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego nie stanowi dokumentu urzędowego na okoliczność istnienia samej wierzytelności.

O kosztach Sąd Rejonowy orzekł kierując się zasadą określoną w art. 98 k.p.c., tj. zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód, który zaskarżył go w części, a mianowicie w zakresie rozstrzygnięć zawartych w punktach 2 i 3 tj. w zakresie w jakim Sąd Rejonowy oddalił żądanie powoda o zasądzenie kwoty 5685,20zł , a także w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

Skarżonemu wyrokowi zarzucił:

- naruszenie przepisu prawa materialnego z art. 6 k.c. poprzez jego niewłaściwą wykładnię polegającą na uznaniu, że powód nie zadośćuczynił spoczywającemu na nim ciężarowi dowodu i nie wykazał faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, w tym w zakresie wysokości i wymagalności roszczenia co stoi w sprzeczności z przedłożoną do pozwu dokumentacją;

- naruszenie przepisu prawa procesowego z art. 232 k.p.c. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że powód nie wywiązał się z obowiązku udowodnienia okoliczności z których wywodzi skutki prawne, a mianowicie wysokości i wymagalności dochodzonego przez siebie roszczenia, jak też nabycia wierzytelności, podczas gdy powód zaoferował w sprawie wzajemnie uzupełniające się dowody, które potwierdzają zarówno istnienie zobowiązania, jego wysokość wymagalność i skuteczność jego przejścia na powoda;

- naruszenie przepisu prawa procesowego z art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, dokonanej wybiórczo, wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, co przejawia się tym, że Sąd pominął dowód z bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 15.10. 2009r. wraz z postanowieniem Sądu o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, wniosku o wszczęcie egzekucji z dnia 24 marca 2010r. oraz postanowienia komornika z dnia 26.01.2012r. sygn. KM 1089/10 w przedmiocie umorzenia postepowania egzekucyjnego, skutkiem czego pominął okoliczność, że pozwany od stycznia 2009r. pozostawał w opóźnieniu ze spłatą limitu kredytowego, że należność przysługująca bankowi stała się w całości wymagalna, o czym świadczy postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności, że roszczenie było objęte egzekucją, że postępowanie egzekucyjne zostało umorzone wskutek stwierdzenia bezskuteczności, a zatem roszczenie nie zostało zaspokojone. Ponadto Sąd nie uwzględnił mocy dowodowej wyciągu z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego, z którego jednoznacznie wynika nabycie przez powoda wierzytelności przysługującej względem pozwanego, a także konkretyzuje on także podstawę zobowiązania.;

- naruszenie przepisu prawa procesowego z art 328 §2 k.p.c. poprzez sporządzenie uzasadnienia wyroku, w którym Sad nie odniósł się do znacznej części zaproponowanego przez powoda materiału dowodowego;

Powód wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 5685,20 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty oraz zasądzenie na rzecz powoda od pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Ponadto wnosił o zasądzenie na rzecz powoda od pozwanego zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód wnosił ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powoda jest nie zasadna i podlega oddaleniu.

Mając na uwadze, że niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu uproszczonym i Sąd drugiej instancji nie przeprowadzał postępowania dowodowego, to stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku zostaje ograniczone jedynie do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Uznając ustalenia faktyczne poczynione w postępowaniu pierwszoinstancyjnym za prawidłowe, Sąd Okręgowy podziela je i przyjmuje za własne.

Przechodząc do omawiania zarzutu apelacyjnego polegającego w istocie na naruszeniu przepisów prawa procesowego poprzez dokonanie dowolnej w miejsce swobodnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającego na wadliwej ocenie materiału dowodowego, to należy podnieść wbrew zarzutom skarżącego, że Sąd Rejonowy nie naruszył art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie wadliwej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego. Przy ocenie materiału dowodowego sądowi przysługuje bowiem swoboda zastrzeżona treścią powołanego wyżej przepisu. W razie tylko pogwałcenia reguł logicznego rozumowania bądź sprzeniewierzenia się zasadom doświadczenia życiowego, może mieć miejsce skuteczne kwestionowanie tej swobody oceny dowodów. Tego rodzaju uchybień nie sposób się dopatrzyć w stanowisku Sądu I instancji, zaś skarżący prezentując niezadowolenie z treści rozstrzygnięcia Sądu w żaden sposób nie wykazał, że ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego została dokonana z naruszeniem art. 233 § 1 k.p.c., co nadaje apelacji polemiczny charakter. Nie ma podstaw do stwierdzenia, że wysokość powództwa została przez powoda udowodniona. Pozew opierany był o twierdzenie o nabyciu wierzytelności od banku, który był wierzycielem z tytułu umowy o kartę kredytową, a następnie z bankowego tytułu egzekucyjnego, na podstawie którego pierwotny wierzyciel prowadził egzekucję. Do akt sprawy załączono kopię z umowy o kartę kredytową oraz kopię wyciągu umowy przelewu wierzytelności , wraz z kopią wydruku z elektronicznego załącznika do umowy sprzedaży z dnia 15 kwietnia 2013r. Jednakże z tychże dokumentów nie sposób wywnioskować w jakiej wysokości powodowi przysługuje roszczenie Nie da się w oparciu o zaprezentowane przez powoda dowody ustalić dlaczego ewentualna należność miałaby opiewać właśnie na kwotę objętą pozwem po zmodyfikowaniu powództwa i cofnięciu w zakresie kwoty 1101,98zł. Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Na powodzie spoczywał obowiązek wykazania istnienia jak i wysokości dochodzonych wierzytelności ( art. 6 k.c.). Zgodnie z przepisem art. 3 k.p.c., strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody. Wskazać należy, że to na stronie powodowej spoczywa ciężar dostarczenia sądowi materiału dowodowego, na podstawie którego mógłby on przekonać się o prawdziwości faktów uzasadniających żądanie, czyli na wykazaniu słuszności żądania ( Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września2000r.III CKN 17/00).

Należy podnieść, że Sąd nie jest o związany orzeczeniem jakim jest postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, w zakresie zarówno zasadności, jak i wysokości roszczenia. Kontrola sądowa dokonywana w postępowaniu klauzulowym ma ściśle określone granice i nie obejmuje szeregu okoliczności materialnoprawnych. Jest tak, gdyż postępowanie klauzulowe, toczące się na skutek wniosku banku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, nie ma charakteru postępowania rozpoznawczego, w którym sąd bada zasadność roszczenia powoda, ale ma jedynie na celu sprawdzenie formalnych przesłanek nadania klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, a nie jego merytoryczne badanie. Nadając klauzulę wykonalności, sąd stwierdza, że wystawiony przez bank tytuł nadaje się do realizacji w drodze egzekucji. Ustalenie natomiast, czy dochodzona przez bank należność rzeczywiście istnieje i czy została wskazana w bankowym tytule egzekucyjnym we właściwej wysokości, wykracza poza zakres kognicji sądu przy nadawaniu klauzuli wykonalności (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 7 lutego 2014 r., I ACa 687/13). W szczególności - i z istoty rzeczy - kontrola zasadności wniosku dokonywana przez sąd w postępowaniu klauzulowym nie obejmuje skuteczności przelewu dokonanego w okresie po złożeniu wniosku o nadanie klauzuli wykonalności i na rzecz podmiotu nie mogącego prowadzić egzekucji na podstawie tego tytułu. Także wysokość roszczenia dochodzonego w postępowaniu cywilnym powinna zostać wykazana przez nawiązanie do treści umowy, a nie jedynie do treści bankowego tytułu egzekucyjnego. Powód wobec tego, że pozwany nie uznał powództwa, kwestionował wysokość dochodzonego roszczenia, winien w oparciu o umowę o kartę kredytową, dokumentację związaną z wypłatą pozwanemu środków i spłatą przedstawić wyliczenie wierzytelności jaka mu przysługuje względem pozwanego, ewentualnie wnioskować o dopuszczenie dowodu z wiadomości specjalnych jeżeli sam nie byłby sprostać temu obowiązkowi. Ponadto winien zaprezentować Sądowi dowody w oparciu, o które dokonał stosownych wyliczeń. Powód sam w piśmie procesowym przyznał, że nie może przedstawić szczegółowej informacji na temat spłat dokonywanych przez pozwanego z powodu braku dowodów i w związku z tym ograniczył powództwo o kwotę 1101,98zł stanowiącą część skapitalizowanych odsetek. W efekcie nie udowodnił wysokości dochodzonego roszczenia.

Należy również podnieść, że powodowy fundusz, nie mogąc korzystać z ułatwień w dochodzeniu roszczeń wynikających z przepisów art. 96 i 97 Prawa Bankowego, nie może się odwoływać do treści wyciągu z ksiąg banku. Zwraca zresztą uwagę, że o ile wyciąg z ksiąg banku ma moc dowodową dokumentu urzędowego w postępowaniu klauzulowym, toczącym się z wniosku banku, który wydał bankowy tytuł egzekucyjny, to w postępowaniu rozpoznawczym toczącym się z powództwa nabywcy wierzytelności mocy tej już nie posiada. Wynika to z przepisu art. 95 ust. 1a Prawa bankowego, zgodnie z którym moc prawna dokumentów urzędowych, o której mowa w ust. 1 tego przepisu, nie obowiązuje w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie w postępowaniu cywilnym. Jest przy tym logiczne, że skoro zgodnie z utrwalonym już orzecznictwem fundusze sekurytyzacyjne nie mogą prowadzić egzekucji na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego, ani nawet uzyskać na taki tytuł klauzuli wykonalności jako cesjonariusze (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2009 r., IV CSK 422/08), to nie mogą one korzystać z narzędzi, w które ustawodawca wyposażył banki w celu umożliwienia dochodzenia roszczeń w trybie uregulowanym w przepisie 96 Prawa bankowego. Skoro Trybunał Konstytucyjny, w wyroku z dnia 15 marca 2011 r., sygn. P 7/09, zakwestionował konstytucyjność wyciągu z ksiąg banku, jako mającego moc dokumentu urzędowego w stosunku do konsumentów, to wobec nich przepis art. 95 ust. 1 Prawa Bankowego stracił moc obowiązującą (co nastąpiło z dniem 5 kwietnia 2011 r. - por. powołany wyrok Trybunału Konstytucyjnego, a także wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 5 lutego 2014 r., I ACa 667/13). Należało zatem ocenić, że powództwo było już w postępowaniu pierwszoinstrancyjnym nieprzygotowane, gdyż strona powodowa nie przedstawiła dowodów umożliwiających weryfikację tego, czy wierzytelność istnieje i w jakiej wysokości.

W tej sytuacji apelacja powoda podlegała oddaleniu jako niezasadna na podstawie art.385 k.p.c. w zw. z art. 13§2 k.p.c. w zw. z art. 505 ¹⁰ §1 i 2 k.p.c.