Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 grudnia 2007 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział I Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2007 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa (...)

przeciwko Skarbowi Państwa- Zakładowi Karnemu w (...)

o zapłatę i rentę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Elblągu

z dnia 6 czerwca 2007 r. sygn. Akt I C 227/06

uchyla zaskarżony wyrok, znosi postępowanie przed Sądem Okręgowym w Elblągu i przekazuje temu Sądowi sprawę do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt I ACa 1166/07

UZASADNIENIE

Powód (...) wniósł pozew przeciwko pozwanemu Skarbowi Państwa Zakładowi Karnemu w (...), w którym domagał się zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w kwocie 100.000 zł oraz renty w kwocie 2.000 zł z powodu choroby, której doznał w wyniku ciężkiej pracy, prowadzącej do udaru mózgu (...) r. Ponadto powód domagał się naprawienia doznanej szkody żądając, aby właściwy funkcjonariusz pozwanej sporządził protokół wypadku przy pracy dla zdarzenia z (...) r. W kolejnym piśmie procesowym powód sformułował także żądanie zasądzenia odsetek.

Pozwany Skarb Państwa - Zakład Karny w (...) wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa prawnego. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany zaprzeczył, aby u powoda doszło do wskazywanych przez niego dolegliwości w wyniku pracy w Areszcie Śledczym.

Sąd Okręgowy w wyroku z dnia 6 czerwca 2007 r. oddalił powództwo oraz odstąpił od zasądzenia kosztów procesu od powoda na rzecz pozwanego.

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach i rozważaniach: Powód (...)odbywał od (...) karę pozbawienia wolności, przy czym od (...). przebywał w Zakładzie Karnym w (...). W dniu (...) r. podczas pracy w kuchni S. P. zasłabł, zgłaszał zawroty głowy i dwukrotne wymioty. Następnie (...) został zbadany przez lekarza neurologa, który na podstawie stwierdzonych objawów rozpoznał nadciśnienie tętnicze i zalecił odpowiednie leki. Badanie tomokomputerowe głowy wykazało prawidłowy obraz mózgowia, układ komorowy symetryczny i nie stwierdzono zmian ogniskowych.

W wyniku przeprowadzonych w tym szpitalu badań wykluczono udar mózgu. Odbyła się także konsultacja neurochirurgiczna, podczas której nie stwierdzono żadnych wskazań do leczenia operacyjnego w zakresie tej specjalności.

Sąd ustalił, że najistotniejszymi schorzeniami (...) były: nadciśnienie tętnicze, niewydolność krążenia mózgowego miernego stopnia i żylaki odbytu. Choroby te miały charakter schorzeń samoistnych, nie były wywołane czynnikami zewnętrznymi.

Dokonujący oceny zasadności żądania pozwu Sąd Okręgowy uznał, że nie znajdowało ono oparcia w treści przepisu art. 417 k.c. Szkoda, której wyrównania domagał się powód, nie została bowiem wyrządzona przez funkcjonariusza państwowego przy wykonywaniu powierzonych mu czynności, a po drugie brak było związku przyczynowego między okolicznościami powodującymi szkodę a zachowaniem się funkcjonariusza. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykluczyło możliwość doznania przez powoda udaru mózgu w trakcie pobytu u pozwanego, jak i we wcześniejszym okresie czasu. Schorzenia występujące u powoda były natomiast schorzeniami samoistnymi, które istniały przed osadzeniem go w Zakładzie Karnym w (...). W konsekwencji Sąd I instancji uznał, że w sprawie nie zostały spełnione przesłanki do zasądzenia odpowiedniej sumy tytułem odszkodowania lub zadośćuczynienia na podstawie art. 444 § 1 k.c. oraz art. 445 § 1 k.c.

Sąd ten podniósł też, iż przeprowadzone postępowanie dowodowe nie dawało żadnych podstaw do uznania, iż funkcjonariusze pozwanego fałszowali dokumenty lub ukrywali prawdę odnośnie przebiegu schorzeń powoda, co tym samym wykluczało także ewentualną odpowiedzialność pozwanego z tytułu naruszenia dóbr osobistych powoda.

Od powyższego wyroku została wywiedziona apelacja przez powoda, który zarzucił mu niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych sprawy, sprzeczność ustaleń sądu z treścią zebranego materiału dowodowego także naruszenie przepisów prawa materialnego, w szczególności art. 417 k.c.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja podlega uwzględnieniu aczkolwiek z innej przyczyny niż przedstawiona przez powoda.

Stwierdzić bowiem należało przede wszystkim, iż w sprawie doszło do nieważności postępowania z art. 379 pkt 4 k.p.c, ponieważ skład sądu orzekającego w pierwszej instancji był sprzeczny z przepisami prawa - co Sąd drugiej instancji jest zobowiązany wziąć pod rozwagę z urzędu ( art. 378 § 1 k.p.c). W niniejszej sprawie Sąd I instancji choć orzekał zgodnie z art. 47 § 1 k.p.c. w składzie jednoosobowym, to jednak przewodniczący tego składu, Sędzia Sądu Rejonowego w Elblągu, nie był uprawniony do pełnienia tej funkcji. Zważyć należy, że w myśl art. 46 § 1 zd. 2 i 3 ustawy z dnia 27 lipca 2007 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) nazwanej dalej „u.s.p." sędzia sądu niższego rzędu nie może być przewodniczącym składu sądu, chyba że Minister Sprawiedliwości w ramach delegacji udzielonej na podstawie art. 77 § 1 u.s.p. w zw. z art. 46 § 1 u.s.p. wyraźnie udzieli temu sędziemu prawa przewodniczenia w sprawach rozpoznawanych przez Sąd Okręgowy w pierwszej instancji w składzie jednego sędziego (albo jednego sędziego i dwóch ławników).

Tymczasem, jak to wynika, z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy delegacji dla sędziego Sądu Rejonowego w Elblągu- M. T. do orzekania na posiedzeniach pierwszoinstancyjnych w Sądzie Okręgowym w Elblągu, w konkretnych dniach, udzielił Prezes Sądu Okręgowego w Elblągu na podstawie art. 77 § 8 u.s.p. (delegacja z dnia 11 stycznia 2007 r., k. - 51).

Przepis art. 77 § 8 u.s.p. upoważnia Prezesa Sądu Okręgowego po uzyskaniu zgody kolegium Sądu Okręgowego do delegowania sędziego sądu rejonowego (...) do pełnienia obowiązków sędziego na obszarze właściwości tego samego Sądu Okręgowego, jednakże na czas nie dłuższy niż miesiąc w ciągu roku. Przepis ten nie daje jednak Prezesowi Sądu Okręgowego upoważnienia do przyznawania sędziemu sądu rejonowego prawa przewodniczenia w sprawach rozpoznawanych w Sądzie Okręgowym jako sądzie pierwszej instancji.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 14 kwietnia 2004 r. sygn. akt III SK 26/04 (OSNP rok 2005, Nr 5, poz. 72) - które podziela Sąd Apelacyjny w składzie orzekającym w niniejszej sprawie - nieważność postępowania przewidziana w art. 379 pkt 4 k.p.c. zachodzi, gdy w sądzie okręgowym w pierwszej instancji w składzie jednego sędziego orzekał sędzia sądu rejonowego delegowany na podstawie art. 77 § 8 u.s.p., któremu Minister Sprawiedliwości nie przyznał prawa przewodniczenia - a taka właśnie sytuacja wystąpiła w rozpoznawanej sprawie.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny, po przeprowadzeniu rozprawy, stwierdził nieważność postępowania przed Sądem Okręgowemu w Elblągu i w tym stanie rzeczy na podstawie art. 386 § 2 k.p.c. w zw. z 379 pkt 4 k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok, zniósł postępowanie i przekazał sprawę temu Sadowi do ponownego rozpoznania o kosztach sądowych orzekając zgodnie z art. 108 § 2 k.p.c.

Dodać należy, iż wobec stwierdzenia nieważności postępowania na powyższej podstawie nie było konieczności (ani obowiązku) przeprowadzania oceny merytorycznej zarzutów apelacji.