Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII Ka 843/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 grudnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Marzanna Chojnowska

Sędziowie SO Krzysztof Kamiński

SO Dariusz Gąsowski – spr.

Protokolant – Anety Chardziejko

przy udziale oskarżyciela – PPO Jerzego Duńca

po rozpoznaniu w dniu 15.12.2015 r. sprawy:

Ł. C.

skazanego za czyn z art. 288 § 2 k.k. i inne

z powodu apelacji obrońcy skazanego od wyroku Sądu Rejonowego w Sokółce z dnia 28.09.2015 r. sygn. akt II K 290/15:

I.  Wyrok w zaskarżonej części utrzymuje w mocy.

II.  Za obronę z urzędu przed sądem odwoławczym zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. B. kwotę 147,60 [stu czterdziestu siedmiu złotych sześćdziesięciu groszy] w tym 27,60 [dwadzieścia siedem złotych sześćdziesiąt groszy] z tytułu podwyższenia należności o stawkę podatku od towaru i usług.

III.  Zwalnia skazanego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Krzysztof Kamiński Marzanna Chojnowska Dariusz Gąsowski

UZASADNIENIE

Ł. C. został prawomocnie skazany wyrokami:

1.  Wojskowego Sądu Garnizonowego w Olsztynie z dnia 4 lipca 2003 roku w sprawie Sg 137/03 za czyn popełniony w dniu 28 kwietnia 2003 roku z art. 343 § 1 k.k. na karę 3 (trzech) miesięcy ograniczenia wolności poprzez wykonywanie nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 40 (czterdziestu) godzin w stosunku miesięcznym, zwolniono od ponoszenia kosztów sądowych w sprawie;

2.  Sądu Rejonowego w Sokółce z dnia 02 listopada 2005 roku w sprawie V K 728/05 za czyn popełniony w dniu 25 sierpnia 2005 roku z art. 288 § 2 k.k. na karę 8 (ośmiu) miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne wskazanej przez sąd w wymiarze 32 (trzydziestu dwóch) godzin w stosunku miesięcznym, zobowiązany do powstrzymywania się od nadużywania alkoholu, oddany pod dozór kuratora, orzeczono obowiązek naprawienia szkody, zwolniono od ponoszenia kosztów sądowych w sprawie;

3.  Sądu Rejonowego w Sokółce z dnia 26 września 2008 roku w sprawie II K 106/08 za czyny popełnione:

- w nocy z 7 na 8 czerwca 2008 roku z art. 280 § 1 k.k. w zb. z art. 158 § 1 k.k. na karę 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności

- w nocy z 7 na 8 czerwca 2008 roku z art. 278 § 1 k.k. na karę 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności,

oraz wymierzono za wszystkie czyny karę łączną 2 (dwóch) lat i 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności, zobowiązano do naprawienia szkody, zaliczono okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, zwolniono oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych w sprawie;

4.  Sądu Rejonowego w Sokółce z dnia 28 lutego 2013 roku w sprawie II K 1014/12, zmienionego wyrokiem Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 14 maja 2013 roku w sprawie VIII Ka 289/13 za czyny popełnione:

- w dniu 28 lipca 2012 roku z art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności

- w dniu 6 sierpnia 2012 roku z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. na karę 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności,

oraz wymierzono oskarżonemu za wszystkie czyny karę łączną 1 (jednego) roku pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono tytułem próby na okres 5 lat, oddano oskarżonego pod dozór kuratora, zobowiązano do powstrzymywania się od nadużywania alkoholu, nałożono obowiązek naprawienia szkody, na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczono okres zatrzymania w sprawie w dniach 28-29 lipca 2012 roku i 6-7 sierpnia 2012 roku i zwolniono od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych; następnie postanowieniem Sądu Rejonowego w Pszczynie z dnia 20 listopada 2014 roku zarządzono wykonanie orzeczonej kary łącznej 1 (jednego) roku pozbawienia wolności

5.  Sądu Rejonowego w Sokółce z dnia 5 czerwca 2013 roku w sprawie II K 210/13, utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 12 września 2013 roku w sprawie sygn. akt VIII Ka 647/13 za czyn popełniony w okresie od 20 czerwca 2012 roku do 03 grudnia 2012 roku z art. 207 § 1 k.k. na karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności i zwolniono od ponoszenia kosztów sądowych w sprawie.

Sąd Rejonowy w Sokółce wyrokiem z dnia 28 września 2015r. w sprawie sygn. akt II K 290/15 na mocy art. 85 k.k., art. 86 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 20 marca 2015 r., poz. 396) w zw. z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 20 marca 2015 r., poz. 396), połączył skazanemu Ł. C. kary orzeczone wyrokami:

- Sądu Rejonowego w Sokółce z dnia 28 lutego 2013 roku w sprawie II K 1014/12 za czyny popełnione:

a) w dniu 28 lipca 2012 roku kwalifikowany z art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w wymiarze 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności,

b) w dniu 6 sierpnia 2012 roku kwalifikowany z art. 278 § 1 k.k. w wymiarze 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności

- Sądu Rejonowego w Sokółce z dnia 5 czerwca 2013 roku w sprawie II K 210/13 za czyn popełniony w okresie od 20 czerwca 2012 roku do 03 grudnia 2012 roku kwalifikowany z art. 207 § 1 k.k. w wymiarze 1 (jednego) roku pozbawienia wolności i wymierzył mu karę łączną 1 (jednego) roku i 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności.

Na mocy art. 577 k.p.k. w zw. z art. 63 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 20 marca 2015 r., poz. 396) w zw. z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 20 marca 2015 r., poz. 396), zaliczył skazanemu na poczet orzeczonej wobec niego kary łącznej 1 (jednego) roku i 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie II K 1014/12 w dniach od 28 do 29 lipca 2012 r., od 06 do 07 sierpnia 2012 r. oraz okres odbywanej przez niego kary pozbawienia wolności orzeczonej w sprawie sygn. akt II K 1014/12 od 23 kwietnia do 24 czerwca 2015r.

Pozostałe rozstrzygnięcia zawarte w połączonych wyrokach pozostawił do odrębnego wykonania.

Postępowanie w zakresie objęcia wyrokiem łącznym kar orzeczonych przez Wojskowy Sąd Garnizonowy w sprawie Sg 137/03, Sąd Rejonowy w Sokółce w sprawach V K 728/05 i II K 106/08 umorzył .

Zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. B. kwotę 177,12 zł (stu siedemdziesięciu siedmiu złotych dwunastu groszy), w tym kwotę 33,12 zł (trzydziestu trzech złotych dwunastu groszy) z tytułu 23 % podatku VAT, tytułem pokrycia kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu.

Zwolnił skazanego w całości od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w części wynikającej z orzeczonych kar łącznych, zaś w części związanej z umorzeniem postępowania kosztami procesu obciążył Skarb Państwa.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca skazanego, zaskarżając go, na mocy art. 444 k.p.k. i art. 425 § 1-3 k.p.k., w części dotyczącej wymiaru akry, tj. w punkcie I w części rozstrzygającej orzeczenia.

Na podstawie art. 427 § 2 k.p.k. i art. 438 pkt 3 k.p.k. orzeczeniu zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia mający istotne znaczenie dla zapadłego rozstrzygnięcia polegający na niezasadnym przyjęciu przez Sąd I instancji, iż postępowanie prezentowane przez skazanego po rozpoczęciu odbywania kary pozbawienia wolności oraz jego aktualna sytuacja zdrowotna nie mogły mieć większego znaczenia przy kształtowaniu wysokości kary łącznej, podczas gdy z treści pozyskanych opinii dotyczących Ł. C. oraz z dokumentacji medycznej wynika szereg pozytywnych dla skazanego okoliczności przemawiających za zastosowaniem przez Sąd I instancji, przy kształtowaniu wymiaru kary łącznej szerszej metody absorpcji.

Wskazując na powyższe na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. i art. 437 § 2 k.p.k. wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez wymierzenie skazanemu Ł. C. odnośnie wyroków opisanych w pkt 5 i 6 kary łącznej 1 roku i 5 miesięcy pozbawienia wolności i zwolnienie skazanego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze; ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Sokółce.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy jest bezzasadna, stąd nie mogła zostać uwzględniona.

W wyniku kontroli odwoławczej zaskarżonego wyroku łącznego Sąd Okręgowy doszedł do przekonania o jego słuszności, tak w zakresie istnienia w niniejszej sprawie warunków orzeczenia kary łącznej, jak też w zakresie jej wymiaru.

Przed odniesieniem się do zarzutu apelacyjnych warto wskazać, iż zgodnie z treścią art. 569 § 1 k.k. Sąd wydaje wyrok łączny w stosunku do osoby prawomocnie skazanej wyrokami różnych sądów, gdy zachodzą warunki do wydania kary łącznej. Z kolei przepis art. 85 k.k. stanowi, iż Sąd orzeka karę łączną, jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu.

W sprawie niniejszej Sąd Rejonowy słusznie, kierując się określonymi w przywołanych przepisach przesłankami orzeczenia w wyroku łącznym kary łącznej, orzekł wobec skazanego Ł. C. karę łączną, za pozostające ze sobą w zbiegu realnym przestępstwa. Tak zatem połączeniu podlegały kary jednostkowe wymierzone za występki, za które został on skazany w sprawach prowadzonych przed Sądem Rejonowym w Sokółce o sygn. akt II K 1014/12 oraz II K 210/13. Na zasadność takiego rozstrzygnięcia wskazują tak daty popełnienia czynów, jak i daty wydania wyroków jednostkowych.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu meriti także w zakresie rozstrzygnięcia o karze tak, co do zastosowania przy wymiarze kary łącznej zasady asperacji, jak i braku w stosunku do skazanego pozytywnej prognozy kryminologicznej.

W orzecznictwie trafnie podkreśla się, że zarzut niewspółmierności kary, jako zarzut z kategorii ocen, można zasadnie podnosić wówczas: gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy, innymi słowy - gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą (wyrok SN z 11 kwietnia 1985 r., V KRN 178/85, OSNKW 7-8/1985, poz. 60). Niewspółmierność zachodzi zatem wówczas, gdy suma zastosowanych kar i innych środków, wymierzona za przypisane przestępstwa, nie odzwierciedla należycie stopnia szkodliwości społecznej czynu i nie uwzględnia w wystarczającej mierze celów kary (wyrok SN z 30 listopada 1990 r., Wr 363/90, OSNKW 7-9/1991, poz. 39). Nie chodzi przy tym o każdą ewentualną różnicę co do jej wymiaru, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby - również w potocznym znaczeniu tego słowa - »rażąco« niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować (wyrok SN z 2 lutego 1995 r., II KRN 198/94, OSNPP 6/1995, poz. 18).

Niewątpliwym jest, iż decydując w przedmiocie kary łącznej organ rozstrzygający winien pamiętać, iż wymierzając karę łączną uwzględnić należy - jak to już wcześniej stwierdzał Sąd Apelacyjny (np. wyrok z dnia 18 kwietnia 1991 r. - II AKr 33/91) - głównie związek podmiotowo-przedmiotowy zachodzący między poszczególnymi przestępstwami. Im bardziej jest on ścisły, tym bardziej powinno się stosować zasadę absorpcji poszczególnych kar. Przez związek ten należy rozumieć podobieństwo rodzajowe zbiegających się przestępstw, motywację i czas popełnienia każdego z nich. [wyrok S.A. w Krakowie z dnia 02.07.1992 r. w sprawie II Akr 117/92 KZS 1992/3-9/50].

W tym kontekście bardzo wyraźnie trzeba stwierdzić, iż w odniesieniu do osoby Ł. C. brak było istotnych względów optujących, tak jak chciałby tego obrońca, za zastosowaniem przy łączeniu kar w sposób pełniejszy reguły absorpcji. Przyjęcie w wyroku, jako metody rozstrzygnięcia, asperacji [częściowej absorpcji] z jednej strony pozwoliło Sądowi pierwszej instancji uniknąć nieuzasadnionego premiowania sprawcy popełniającego kilka przestępstw, do czego, ze względów oczywistych, prowadzi reguła całkowitej absorpcji oznaczająca w istocie wymiar kary za jedno z pozostających w zbiegu realnym przestępstw oraz praktyczną bezkarność w zakresie pozostałych. Z drugiej zaś strony dało to też możliwość uniknięcia konsekwencji w postaci kumulacji dolegliwości wynikającej z orzeczonych kar jednostkowych, a tym samym naruszenia zasady racjonalności wymiaru kary i humanitaryzmu stosowania kar i środków karnych oraz poszanowania godności człowieka, do czego prowadziłoby oparcie wymiaru kary łącznej na dyrektywie kumulacji.

Nie sposób zgodzić się z apelującym, który zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzuca niewystarczające uwzględnienie przy wymiarze poszczególnych kar łącznych okoliczności korzystnych dla skazanego. W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy w Białymstoku precyzyjnie, a przy tym szczegółowo wyjaśnił, jakimi względami kierował się kreując wymiar przyjętej przez siebie sankcji. W szczególności Sąd ten w dostatecznym stopniu przeanalizował kwestię istnienia związków przedmiotowo – podmiotowych zachodzących pomiędzy przestępstwami pozostającymi w zależności zbiegu realnego. Wziął zatem pod uwagę odległość czasową pomiędzy czynami, występowanie bądź też brak podobieństwa rodzajowego popełnianych przestępstw, jak też motywację sprawcy. Przede wszystkim jednak bardzo wnikliwie zostały przeanalizowane warunki i właściwości osobiste skazanego. Ich ocena, w kontekście celów prewencji indywidualnej i generalnej, które powinny spełnić orzeczona wobec Ł. C. kara łączna nie nasuwa żadnych zastrzeżeń. Szczegółowe omówienie tych kwestii znalazło się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, które niewątpliwie jest skarżącemu znane i stąd nie ma potrzeby ku temu, aby w jakimkolwiek zakresie je przytaczać.

W tym miejscu warto jedynie odnotować, iż w obszarze rozważań Sądu Rejonowego znalazły się zarówno okoliczności związane z zachowaniem skazanego po rozpoczęciu odbywania przez niego kary pozbawienia wolności, jak i jego sytuacja zdrowotna. Przedstawiony w tym obszarze tok rozumowania wydaje się być w pełni uprawnionym stąd formułowane przez apelującego uwagi siłą rzeczy musiały zostać postrzeżone jako stricte polemiczne, a przy tym wyrażające jego subiektywny punkt widzenia. Tak zatem w żadnym też razie nie można zaaprobować zapatrywania obrony, zgodnie z którym informacje te miałyby jednoznacznie świadczyć na korzyść Ł. C.. Prawidłową ocenę w tym względzie zawiera przywoływane już kilkakrotnie uzasadnienie wyroku łącznego. Sąd Odwoławczy stanowisko to w pełni aprobuje, a zaprezentowany tok rozumowania przyjmuje jak własny.

Nie dopatrując się natomiast nieprawidłowości, jakie w postępowaniu instancyjnym winny być wzięte pod uwagę z urzędu, wyrok uznano za prawidłowy i utrzymano w mocy.

O kosztach obrony z urzędu za postępowanie odwoławcze orzeczono na mocy § 14 ust. 5 w zw. z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu [Dz. U. z 2013 r. Nr 461].

Na mocy art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. Sąd Okręgowy zwolnił skazanego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, biorąc pod uwagę fakt odbywania przez niego kary pozbawienia wolności.