Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 grudnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Przemysław Majkowski

Protokolant : sekr. sąd. Patrycja Tokarek

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2015 r. w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. P.

przeciwko (...) SA w W.

o zadośćuczynienie i odszkodowanie

1.  zasądza od pozwanego (...) SA w W. na rzecz powoda J. P. kwotę 115.000,00 ( sto piętnaście tysięcy ) zł z ustawowymi odsetkami od dnia 20 grudnia 2011 r. do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanego (...) SA w W. na rzecz powoda J. P. kwotę 436,00 ( czterysta trzydzieści sześć ) zł z ustawowymi odsetkami od dnia 22 listopada 2012 r. do dnia zapłaty,

3.  zasądza od pozwanego (...) SA w W. na rzecz powoda J. P. kwotę 1.805,33 ( jeden tysiąc osiemset pięć 33/100) zł z ustawowymi odsetkami od dnia 22 listopada 2012 r. do dnia zapłaty,

4.  ustala odpowiedzialność pozwanego (...) SA w W. na przyszłość za skutki zdarzenia z dnia 18 stycznia 2011 r. dotyczące powoda J. P.,

5.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

6.  nie obciąża powoda J. P. kosztami procesu,

7.  zasądza od pozwanego (...) SA w W. na rzecz powoda J. P. kwotę 2.897,00 ( dwa tysiące osiemset dziewięćdziesiąt siedem) zł tytułem zwrotu kosztów procesu,

8.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) SA w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 4.600,00 ( cztery tysiące sześćset ) zł tytułem części opłaty sądowej, od której strona powodowa była zwolniona oraz kwotę 2.301,00 ( dwa tysiące trzysta jeden ) zł tytułem części wydatków w sprawie, tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 261/12

UZASADNIENIE

W dniu 1 lutego 2013r. Sąd wydał w niniejszej sprawie wyrok wstępny, który następnie uzasadnił. Odpis wyroku wstępnego wraz z uzasadnieniem otrzymały obie strony. W takich okolicznościach nie ma konieczności ponownego powielania zawartego w treści uzasadnienie wyroku wstępnego stanu faktycznego ani rozważań prawnych dotyczących usprawiedliwienia żądań powoda co do samej zasady.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje:

Pismem procesowym z dnia 7 grudnia 2015 r. ( data wpływu do Sądu) pełnomocnik powoda w związku z dobrowolnym wypłaceniem w toku procesu, przez pozwanego na rzecz powoda kwoty 75 000,00 zł, rozszerzył powództwo i wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 150.000,00 przyjmując, że cale należne powodowi zadośćuczynienie winno wynosić 225.000,00 zł.

(dowód: pismo k. 364)

Przed wypadkiem objętym niniejszym pozwem powód był częściowo niezdolny do pracy z uwagi na wypadek przy pracy jaki miał w 2008 r. i jego uszczerbek na zdrowiu wynosił 30 %.

(bezsporne)

Po wydaniu wyroku wstępnego i jego uprawomocnieniu Sąd przeprowadził dowody z opinii biegłych z zakresu neurochirurgii, okulistyki, laryngologii, psychologii i psychiatrii na okoliczność ustalenia zakresu obrażeń i innych negatywnych dla zdrowia powoda konsekwencji zdarzenia z dnia 18 stycznia 2011r.

Biegła okulista w pisemnej opinii złożonej do akt sprawy stwierdziła, że w wyniku urazu z dnia 18 stycznia 2011r. powód doznał pęknięcia gałki ocznej prawej i najprawdopodobniej przecięcia nerwu wzrokowego prawego. W wyniku tego urazu u powoda doszło do nieodwracalnej ślepoty oka prawego, a w dalszej konsekwencji do zaniku gałki ocznej prawej, co jest przyczyną trwałego uszczerbku na zdrowiu powoda, który biegła oceniła na 45 % po uwzględnieniu wcześniejszego częściowego uszczerbku na zdrowiu jaki powód miał przed wypadkiem. Biegła wskazała także, że z uwagi na zanik gałki ocznej może w przyszłości zachodzić konieczność zastosowania u powoda protezy oka oraz, że koszty jakich zasądzenia domaga się w pozwie pozostają w związku przyczynowo – skutkowym z wypadkiem z dnia 18 stycznia 2011r.

(dowód: opinia biegłej okulisty k. 245 – 248)

Biegła psycholog w pisemnej opinii złożonej do akt sprawy stwierdziła, że w wyniku urazu z dnia 18 stycznia 2011 r. powód doświadczył negatywnych następstw w sferze psychicznej i pogorszeniu uległa jakość jego codziennego funkcjonowania. Biegła zaobserwowała występowanie u powoda symptomów zmian organicznych w OUN. Podniosła, że w trakcie badania powód skarżył się na występowanie pogorszonej jakości koncentracji uwagi i pamięci oraz bólów i zawrotów głowy. Powód skarżył się także na drażliwość co biegła zaobserwowała także w trakcie badania. Biegła stwierdziła, że powód ma zauważalną rozwlekłość w wypowiedziach oraz przejawia zwiększoną męczliwość i ma obniżone chęci do działania. Z uwagi na odniesiony uraz powód musiał całkowicie zrezygnować z prowadzenia samochodu.

(dowód: opinia biegłej psycholog k. 285 – 287)

Biegła psychiatra w pisemnej opinii złożonej do akt sprawy stwierdziła, że w wyniku urazu z dnia 18 stycznia 2011r. powód doznał organicznego uszkodzenia OUN, które powoduje u niego trwały uszczerbek na zdrowiu w wymiarze 30%. Osłabienie widzenia i zawroty głowy spowodowały u powoda znaczne obniżenie aktywności fizycznej i zarobkowej, a problemy z pamięcią, labilność emocjonalna, nadmierna drażliwość skutkują u niego pogorszeniem funkcjonowania społecznego. Wskutek obrażeń odniesionych w wypadku powód jest trwale niezdolny do jakiejkolwiek pracy czy to zawodowej czy pomocy w gospodarstwie rolnym syna. Powód cierpi na padaczkę pourazową, co powoduje stałą konieczność przyjmowania przez niego bezterminowo leków.

(dowód: opinie biegłej psychiatry k. 264 – 268 i 300 – 303)

Biegły neurochirurg w pisemnej opinii złożonej do akt sprawy stwierdził, że w wyniku urazu z dnia 18 stycznia 2011r. powód doznał ślepoty oka prawego i encefalopatii pourazowej, które powodują u niego trwały uszczerbek na zdrowiu, z uwzględnieniem uszczerbku określonego przez biegłą okulistę, w wymiarze 93 %. W opinii biegły podkreślił, że z uwagi na dość długi okres czasu jaki upłynął od wypadku istnieje niewielkie prawdopodobieństwo ujawnienia się innych niż znane dotąd następstw w zakresie zdrowia powoda, ale nie można wykluczyć, że w odległym czasie pojawią się napady padaczkowe lub infekcja operowanej okolicy. Obecnie powód nie może wykonywać czynności wymagających dużego wysiłku fizycznego ani prowadzić samochodu. Z punktu widzenia neurochirurgicznego zasadne było przyjmowanie przez powoda profilaktyki przeciwpadaczkowej. W trakcie pobytu w szpitalu obcowanie z bliskimi i ich wsparcie w trudnych chwilach było ważne dla powoda.

(dowód: opinie biegłego neurochirurga k. 317 – 323 i 353 – 354)

Biegła laryngolog w pisemnej opinii złożonej do akt sprawy stwierdziła, że w wyniku urazu z dnia 18 stycznia 2011 r. powód doznał bardzo rozległego urazu powłok czaszki, kości czaszki w tym zatok przynosowych i mózgu. Z punktu widzenia laryngologicznego nie wymagał i nie będzie wymagał przyjmowania leków, opatrunków i rehabilitacji. W zakresie ustalenia rozmiarów uszczerbku na zdrowiu jaki poniósł powód w wyniku wypadku objętego niniejszym pozwem biegła przyłączyła się do ustaleń pozostałych biegłych opiniujących w sprawie.

(dowód: opinia biegłej laryngolog k. 333 – 336)

Sąd w całości przyjął w poczet materiału dowodowego opinie biegłych powołanych w niniejszej sprawie bowiem są one sporządzone zgodnie z regułami sztuki, spójne i logiczne, zawierają wyczerpujące odpowiedzi na zadane pytania, a żadna ze stron nie zakwestionowała ich treści. Sąd nie dostrzegł żadnych czynników osłabiających zaufanie do wiedzy biegłych i ich bezstronności, ani żadnych ważnych powodów, które zmuszałyby do dopuszczenia dowodu z opinii innych specjalistów.

Ustalenie wysokości zadośćuczynienia przewidzianego w art. 445 § 1 k.c. wymaga uwzględnienia wieku poszkodowanego, stopnia cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywności i czasu trwania, nieodwracalności następstw uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia ( kalectwa, oszpecenia), rodzaju wykonywanej pracy, szans na przyszłość, poczucia nieprzydatności społecznej, bezradności życiowej oraz innych podobnych czynników (vide wyrok SN z dnia 9.22.2007r., V CSK 245/07, OSNC D/2008). Sąd Okręgowy w całości podziela powyższe stanowisko Sądu Najwyższego, który w ostatnich latach wielokrotnie podkreślał, że ze względu na kompensacyjny charakter zadośćuczynienia jego wysokość musi przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną adekwatną do warunków gospodarki rynkowej. Zwracał uwagę, że nie można akceptować stosowania taryfikatora i ustalania wysokości zadośćuczynienia według procentów trwałego uszczerbku na zdrowiu, że zdrowie ludzkie jest dobrem o szczególnie wysokiej wartości w związku z czym zadośćuczynienie z tytułu uszczerbku na zdrowiu powinno być odpowiednio duże oraz, że nietrafne jest posługiwanie się przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia jedynie określonymi jednostkami przeliczeniowymi w postaci najniższego czy średniego wynagrodzenia pracowniczego. O wysokości należnego zadośćuczynienia stanowi przede wszystkim rozmiar (zakres) doznanej przez pokrzywdzonego krzywdy, a niewymierny charakter tej krzywdy sprawia, że ocena w tej mierze winna być dokonana na podstawie całokształtu okoliczności sprawy.

Powód w chwili wypadku miał 58 lat. Był rolnikiem częściowo niezdolnym do pracy z uszczerbkiem na zdrowiu w 30 %. Mimo takiego uszczerbku prawidłowo funkcjonował społecznie. Pracował w gospodarstwie rolnym, pomagał sąsiadom, kierował pojazdami mechanicznymi w tym i samochodami. Wskutek wypadku objętego niniejszym powództwem powód praktyczne w całości stał się osobą niesprawną z uszczerbkiem na zdrowiu w rozmiarze 93%. Wypadek, który spowodował u niego bardzo ciężkie obrażenia głowy i mózgu, wywołał u powoda padaczkę, uszkodzenie OUN, męczliwość, apatię, osłabienie, zmiany charakterologiczne, drażliwość, problemy z mówieniem, oszpecenie twarzy i całkowitą ślepotę po prawej stronie czaszki wskutek zaniku gałki ocznej. Powód porusza się samodzielnie, rozwlekle i powoli się wypowiada, ale jego życie od dnia wypadku stało się tylko egzystencją osoby wymagającej stałej pomocy osób trzecich. Obecnie powód nie jest w stanie w żaden sposób funkcjonować tak jak przed wypadkiem. Nie może pracować w gospodarstwie rolnym, nosić ciężkich rzeczy, prowadzić pojazdów mechanicznych. Nie może się skupić, jest drażliwy przez co zmieniły się jego relacje z otoczeniem. Orzeczenia lekarskie zaliczają go do osób niepełnosprawnych w stopniu znacznym oraz niezdolnych do pracy.

W toku sprawy biegli podnosili, że rozważenia wymaga czy powód nie przyczynił się do zaistniałego zdarzenia, ale pełnomocnik pozwanego nie zgłosił w sprawie zarzutu przyczynienia się powoda, a w tym zakresie Sąd nie może działać z urzędu, zatem w sprawie nie była badana kwestia przyczynienia się powoda do zaistniałego zdarzenia.

Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia z punktu widzenia następstw i ich trwałości, obowiązuje zasada miarkowania polegająca na szacowaniu krzywdy w oparciu o stopień szeroko rozumianej niepełnosprawności. Zadośćuczynienie w najwyższych kwotach (przy uwzględnieniu poziomu życia osoby, której przysługuje zadośćuczynienie, rzutującego na rodzaj wydatków mogących zrównoważyć doznane cierpienie) uzasadnione jest w sytuacjach wyjątkowych, gdy chodzi o krzywdę o szczególnie znacznym ciężarze gatunkowym, tj. w sytuacji gdy poszkodowany doznał ciężkiego kalectwa. W niniejszej sprawie mamy do czynienia z takim przypadkiem. Powód jak to już powyżej opisywano jest w sferze fizycznej kaleką zdaną na opiekę osób trzecich i wymagającą stałej pomocy. Podnieść także należy, że biegły neurochirurg wyraźnie podkreślił, że stopień inwalidztwa powoda z uwagi na jego urazy nigdy nie obniży się poniżej 93%. Niewątpliwie, co wynika z opinii biegłych psychiatry i psychologa, powód doświadczył również cierpień psychicznych związanych z przebiegiem samego wypadku i jego następstw. Obecnie jest sprawny intelektualnie, przez co świadomość stanu w jakim się znalazł powoduje u niego straszne cierpienia psychiczne. Doświadcza nadal takich uczuć jak apatia, bezradność, niepewność, poczucie beznadziejności, zatracenie zdolności interpersonalnych z otoczeniem.

Z powyższych względów Sąd uznał, że po rozszerzeniu powództwa, stosowną sumą zadośćuczynienia dla powoda jest kwota 190.000.00 zł. Uwzględniając, że w toku procesu pozwany dobrowolnie wypłacił powodowi tytułem należnego zadośćuczynienia kwotę 75.000,00 zł do zapłaty pozostała kwota 115.000,00 zł o czym orzeczono w pkt. 1 wyroku.

W zakresie roszczenia odsetkowego Sąd kierował się normą wyrażoną w art. 481 § 1 k.c. zasądzając je, zgodnie z żądaniem pozwu, od dnia 20 grudnia 2011 roku tj. gdy pozwany, po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego pismem z dnia 19 grudnia 2011r. ( k. 45) ostatecznie określił swoje stanowisko w kwestii przyznania powodowi zadośćuczynienia i pozostałych świadczeń. Wypadek, którego ofiarą jest powód miał miejsce 18 stycznia 2011r. i okazał się bardzo poważny w skutkach. Wielkości procentowe jakimi posługują się biegli kwalifikując poszczególne uszczerbki na zdrowiu odzwierciedlają niejako ich ciężar, zaś ich łączna suma, gdy wchodzą w grę obrażenia różnych narządów, z pewnością wskazuje na drastyczność skutków. Rokowania na przyszłość są na tyle złe, że powoda już na zawsze należy kwalifikować jako osobę z 93% uszczerbkiem na zdrowiu. Oznacza to, że stan zdrowia J. P. już po zajęciu stanowiska przez pozwanego był na tyle zły, że uzasadniał żądane zadośćuczynienie. Obecnie w orzecznictwie dominuje pogląd, według którego wymagalność roszczenia o zadośćuczynienie za krzywdę, a tym samym i początkowy termin naliczania odsetek za opóźnienie w zapłacie należnego zadośćuczynienia, może się różnie kształtować w zależności od okoliczności sprawy (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2004 r., I CK 131/03, i z dnia 4 listopada 2008 r., II PK 100/08, OSNP 2010, nr 10, poz. 108). W świetle tego stanowiska terminem, od którego należą się odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia za krzywdę, może być więc, w zależności od okoliczności sprawy, zarówno dzień poprzedzający wyrokowanie o zadośćuczynieniu, jak i dzień tego wyrokowania. Skoro już w tej dacie ostatecznego stanowiska pozwanego należne powodowi zadośćuczynienie było zasadne to należy przyjąć, że od tej daty pozwany pozostaje w zwłoce względem powoda w spełnieniu należnego mu świadczenia.

W pozostałym zakresie żądanie odnośnie wysokości zadośćuczynienia podlegało oddaleniu W ocenie Sądu zasądzona suma 115.000,00 złotych jako zadośćuczynienie jest adekwatna do stopnia krzywdy powoda i winna mu, uwzględniając już wypłacone 75.000,00 zł, zrekompensować niemajątkową szkodę w postaci cierpień fizycznych i psychicznych doznanych w związku z wypadkiem.

W zakresie żądanego odszkodowania to jest ono zasadne w świetle przedłożonych przez powoda rachunków i oświadczeń oraz opinii biegłych okulisty, neurochirurga i laryngologa. Powód z uwagi na obrażenia oczu wymaga noszenia okularów, obecność najbliższych w szpitalu w czasie pobytu powoda była bardzo wskazana na poprawę jego stanu psychicznego oraz wychodzenia z choroby.

Ustalenie odpowiedzialności sprawcy szkody na przyszłość uzasadniane było w orzecznictwie sądowym zabezpieczeniem interesu prawnego poszkodowanego zasadzającego się na obowiązujących pierwotnie niekorzystnych regulacjach dotyczących biegu przedawnienia roszczenia odszkodowawczego oraz na złagodzeniu trudności dowodowych powodowanych upływem czasu pomiędzy wystąpieniem zdarzenia wywołującego szkodę, a dochodzeniem jej naprawienia. W związku z uchyleniem dotychczasowego art. 442 k.c. i zastąpieniem go art. 442 ¹ k.c. (Dz. U z 2007 r. Nr 80, poz. 538), w stosunku do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, a według przepisów dotychczasowych w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych, wyeliminowano niebezpieczeństwo upływu terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody na osobie wcześniej niż szkoda ta się ujawniła. Złagodzenie skutków upływu terminu przedawnienia nie wyeliminowało jednak ryzyka późniejszych trudności dowodowych. Wprowadzenie nowej regulacji w 442 ¹ § 3 k.c. oznacza, że nie został w żaden sposób ograniczony czas, w jakim może ujawnić się szkoda na osobie. W tym stanie rzeczy kolejny proces odszkodowawczy może toczyć się nawet po dziesiątkach lat od wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę, kiedy zazwyczaj pojawiają się poważne trudności dowodowe. Przesądzenie w sentencji wyroku o odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości zwalnia natomiast poszkodowanego z obowiązku udowodnienia istnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności podmiotu, na którym odpowiedzialność taka już ciąży. Z tych względów Sąd Najwyższy przyjął, że pod rządem 442 ¹ § 3 k.c. powód dochodzący naprawienia szkody na osobie może mieć interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości (por. uchwała z 24 lutego 2009 r., III CZP 2/09, OSNC 2009/12/168 oraz wyrok z 11 marca 2010 r., IV CSK 410/09, Lex nr 678021). Sformułowanie wskazujące na fakultatywność takiego rozstrzygnięcia nie jest przypadkowe, bowiem jak wskazał Sąd Najwyższy, żądanie powoda musi uwzględniać okoliczności konkretnego przypadku.

W niniejszej sprawie, zważywszy na zakres doznanych w wypadku obrażeń u powoda oraz stwierdzeniem biegłych, że powód ma uszkodzenie OUN, w przyszłości może mieć ataki padaczkowe i konieczność wstawienia protezy oka, istnieje uzasadniona obawa, że w przyszłości mogą wystąpić dalsze negatywne skutki w jego zdrowiu. W tych okolicznościach należy uznać, że powód ma interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. w zakresie żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość wobec czego Sąd orzekł jak pkt. 2 wyroku.

Dalej idące żądania strony powodowej jako bezzasadne podlegały oddaleniu.

O kosztach jak w punkcie 6, 7 i 8 wyroku orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, z późn. zm.). Mając na uwadze sytuację materialną i osobistą powoda Sąd uznał, że zasadnym będzie nieobciążanie powoda kosztami procesu w zakresie, w którym oddalono jego roszczenia, a orzeczenie w tym zakresie znajduje oparcie w treści art. 102 k.p.c. Pozwany przegrał proces w ok. 80 % i w takim zakresie koszty zostały rozliczone. Brakującą część opłaty sądowej w kwocie 4.600 zł od pobrania, której powód był zwolniona nakazano pobrać od pozwanego jako przegrywającego w znacznej części ( 80 % ) proces. W takiej proporcji ( 80 % ) Sąd nakazał pobrać od pozwanego część wydatków w sprawie, w kwocie 2.301,00 zł., które łącznie wynosiły 2.876,52 zł.

Z/ (...).