Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Marcin Schoenborn

Sędziowie SSR del. Małgorzata Peteja-Żak

SSO Grzegorz Kiepura (spr.)

Protokolant Marzena Mocek

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2015 r.

przy udziale Elżbiety Ziębińskiej

Prokuratora Prokuratury Okręgowej

sprawy M. K. (1) ur. (...) w K.,

syna Z. i A.

oskarżonego z art. 286§1 kk w zw. z art. 12 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach

z dnia 21 stycznia 2015 r. sygnatura akt II K 335/13

na mocy art. 437§ 1 kpk, art. 636 § 1 kpk

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze w kwocie 20 (dwadzieścia) złotych i wymierza mu opłatę za II instancję w kwocie 180 (sto osiemdziesiąt) złotych.

VI Ka 341/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach z dnia 21.01.2015 r. M. K. (1) został uznany za winnego tego, że w dniu 12.10.2011 r. w T., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poprzez wprowadzenie w błąd W. K. (1) i A. S., co do zamiaru realizacji zamówienia blachy stalowej, nr (...), doprowadził ich do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci kwoty 5.000 zł, wpłaconej tytułem zaliczki na realizację ww. zamówienia, tj. przestępstwa z art. 286 § 1 kk i za to na mocy art. 286 § 1 kk skazany został na karę 1 roku pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 1 pkt 1 wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono na okres próby wynoszący 3 lata.

Na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 23.06.1973 r. o opłatach w sprawach karnych zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 180 zł tytułem opłaty, a na mocy art. 627 kpk obciążono go pozostałymi kosztami procesu w wysokości 426 zł.

Apelację od tego wyroku wywiodła obrońca oskarżonego, która zaskarżyła orzeczenie w całości zarzucając mu:

1)  obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a to art. 7 kpk, w postaci dowolnej, sprzecznej z zasadami logiki oraz wskazaniami doświadczenia życiowego, oceny dowodów;

2)  błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, mający istotny wpływ na jego treść, a polegający na:

-

przyjęciu, iż oskarżony nie miał zamiaru realizacji zamówienia blachy stalowej, nr (...), złożonego przez W. K. (1) i A. S.;

-

przyjęciu, iż oskarżony nie podjął żadnych działań mających na celu pozyskanie zamówionej przez pokrzywdzonych blachy;

-

przyjęciu, iż oskarżony wprowadził W. K. (1) i A. S. w błąd co do zamiaru realizacji wyżej wskazanego zamówienia.

W oparciu o podniesione zarzuty obrońca wniosła o uniewinnienie oskarżonego, względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

W piśmie procesowym z dnia 4.11.2015 r. apelacja obrońcy została uszczegółowiona poprzez podniesienie następujących zarzutów:

1)  obrazy art. 5 § 2 kpk, poprzez niepowzięcie przez sąd uzasadnionych wątpliwości co do sprawstwa oskarżonego, pomimo że na takie wątpliwości wskazuje ocena materiału dowodowego, co mogło mieć wpływ na treść orzeczenia, poprzez dokonanie błędnych ustaleń faktycznych w zakresie wyczerpania znamion czynu zabronionego zarzuconego oskarżonemu;

2)  obrazy art. 7 kpk poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodu:

-

z zeznań świadka A. S. i świadka W. K. (1), pokrzywdzonych w niniejszej sprawie, poprzez bezkrytyczne przyjęcie ich zeznań jako zbieżnych, w sytuacji gdy ich dokładna analiza prowadzi do wniosku, iż zeznania te są różne w kluczowych dla sprawy momentach np. terminu realizacji ustnego zamówienia przez oskarżonego oraz dalszego zachowania oskarżonego po złożeniu zamówienia, a nadto są różne w postępowaniu przygotowawczym i postępowaniu sądowym oraz brak oceny wiarygodności zeznań ww. świadków przez pryzmat ich wspólnego celu jako wspólników spółki cywilnej oraz złożonego wniosku ww. świadków o cofnięciu wniosku o ściganie oskarżonego i umorzenie postępowania w sytuacji gdy między stronami doszło jedynie do zawarcia umowy ustnej;

-

z zeznań świadka A. K., poprzez odmowę wiarygodności jej zeznań jedynie z uwagi na fakt bycia matką oskarżonego;

3)  obrazy art. 167 kpk, polegającej na nieprzeprowadzeniu z urzędu dowodu z dokumentu w postaci informacji (...) Oddział w K., w celu ustalenia czy na dzień zdarzenia tj. 17.10.2012 r. oskarżony figurował jako płatnik składek, bowiem uzyskane w toku postępowania pismo ZUS z dnia 27.12.2012 r. nie wskazuje o jaki okres chodzi, a w dacie wydania ww. pisma oskarżony miał zawieszoną działalność z uwagi na pobyt w zakładzie karnym, co mogło mieć wpływ na treść wyroku w zakresie ustaleń faktycznych co do zamiaru oskarżonego;

4)  obrazy art. 167 kpk, poprzez nie rozpoznanie wniosku dowodowego oskarżonego z dnia 5.04.2013 r. w zakresie uzyskania wyciągu z portalu stalowego za okres sierpień – listopad 2011 r., co mogło mieć wpływ na treść wyroku w zakresie ustaleń faktycznych co do sprawstwa oskarżonego;

5)  obrazy art. 410 kpk, poprzez brak oparcia zaskarżonego rozstrzygnięcia na całokształcie materiału dowodowego zebranego w sprawie.

Apelacja nie jest zasadna. Wbrew jej wywodom sąd pierwszej instancji nie popełnił błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę wyroku, ani też nie dopuścił się obrazy przepisów postępowania określonych w art. 7 kpk, art. 5 § 2 kpk, art. 167 kpk i art. 410 kpk, mogącej mieć wpływ na treść orzeczenia. Sąd dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o wszystkie dowody ujawnione na rozprawie, ocenione swobodnie, z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, nie naruszając przy tym zasady nakazującej rozstrzyganie nie dających się usunąć wątpliwości na korzyść oskarżonego.

W wywiedzionej apelacji obrońca starała się wykazać, że nie było intencją oskarżonego wprowadzenie pokrzywdzonych w błąd co do zamiaru realizacji przyjętego zobowiązania. Na poparcie swej tezy odwołująca się wskazała, że oskarżony podjął działania mające na celu pozyskanie zamówionej przez pokrzywdzonych blachy, poprzez złożenie stosownego zapotrzebowania u swego dostawcy ze S..

Taka też była linia obrony oskarżonego, prezentowana przez niego w toku procesu. Oskarżony wyjaśnił, iż wspólnie ze swoim kierowcą pojechał do S., gdzie przekazał kontrahentowi gotówkę w kwocie 20.000 zł, mającą stanowić zapłatę za sprowadzony towar. Nie potrafił jednak wskazać ani nazwy firmy, na rzecz której przekazał pieniądze, ani nawet danych osoby tę firmę reprezentującą. Podał przy tym, iż do przekazania gotówki doszło najprawdopodobniej na stacji benzynowej, a potwierdzenie wpłaty znajduje się w posiadaniu biura, które prowadziło jego księgowość (k. 175).

Okoliczności podane przez oskarżonego, mające dotyczyć podejmowanych przez niego działań w celu pozyskania towaru zamówionego przez pokrzywdzonych, nie znalazły potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym.

Świadek P. P. stanowczo i kategorycznie zaprzeczył aby kiedykolwiek współpracował z oskarżonym, a w szczególności by jeździł z nim do S.. Nie posiadał jakiejkolwiek wiedzy na temat transakcji zawieranych przez oskarżonego (k. 216-217). W świetle zeznań tego świadka twierdzenia oskarżonego o podejmowanych działaniach, mających na celu pozyskanie blachy od kontrahenta ze S., należało uznać za całkowicie niewiarygodne.

Sąd rejonowy dokonał prawidłowej oceny zeznań W. K. i A. S.. Ich relacje dotyczące okoliczności towarzyszących zawarciu umowy z M. K. i późniejszego zachowania oskarżonego w zasadniczych elementach były, wbrew twierdzeniom obrońcy, spójne i zbieżne.

Rację ma obrońca wywodząc, iż ustalenie terminu realizacji zamówienia było jedną z kluczowych okoliczności w sprawie. Oskarżony wyjaśnił, że termin ten nie był określony. Przeczą temu zeznania A. S.. Świadek ten zarówno w postępowaniu przygotowawczym, jak i na rozprawie, zeznał, że według zapewnień oskarżonego, blacha miała być sprowadzona w terminie 3 dni licząc od wystawienia faktury (k. 30, k. 174-175). Okoliczność ta znajduje potwierdzenie w treści faktury wystawionej przez oskarżonego w dniu 17.10.2011 r., z której wynika, że termin zapłaty za towar ustalono na dzień 20.10.2011 r. (k. 16). Nie sposób zakładać, że strony uzgodniły, iż towar będzie dostarczony po upływie tego terminu, a więc dopiero po uiszczeniu przez zamawiającego całości ceny. Zabezpieczeniu transakcji służyła przecież zaliczka w wysokości 5.000 zł, którą w dniu 17.10.2011 r. odebrał M. K.. Słusznie zatem sąd uznał, wbrew odmiennym wyjaśnieniom oskarżonego, iż termin realizacji zamówienia upłynął w dniu 20.10.2011 r. Okoliczność ta znalazła wyraz w treści zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa złożonego przez pokrzywdzonych (k. 1). Nie podważają jej zeznania W. K., który stwierdził, że w rozmowie telefonicznej, a zatem przed spotkaniem z dnia 17.10.2011 r. i przed złożeniem zamówienia z dnia 12.10.2011 r., ustalono termin dostarczenia blachy na czas „do dwóch tygodni” (k. 173).

Nietrafny był zarzut obrazy art. 167 kpk, poprzez nieprzeprowadzenie dowodów z informacji ZUS w K. i pisma (...). Dokumenty te rzeczywiście znajdują się w aktach sprawy. Z pisemnych motywów wyroku nie wynika jednak aby sąd dokonywał ustaleń faktycznych na ich podstawie, a obrońca nie wskazuje jakie fakty przy pomocy tych dowodów miałyby być udowodnione.

Pismo komornika sądowego z dnia 7.01.2013 r. zostało wykorzystane przez sąd jedynie w zakresie ustalenia, że prowadzona przeciwko oskarżonemu egzekucja okazała się bezskuteczna.

Prawdą jest, że sąd rejonowy nie rozpoznał wniosku oskarżonego o przeprowadzenie dowodu z wyciągu portalu stalowego za okres od sierpnia 2011 r. do grudnia 2012 r. Oskarżony nie wskazał jednak jakie okoliczności miałyby być udowodnione przy pomocy tego dowodu (art. 169 § 1 kpk), a zatem wniosek i tak podlegałby oddaleniu. Obrońca również takich okoliczności nie wskazuje.

Sąd prawidłowo ocenił zeznania A. K. (k. 103). Analiza zeznań tego świadka przeprowadzona przez sąd nie ograniczała się, jak twierdzi obrońca, jedynie do podkreślenia faktu, iż jest to osoba bliska dla oskarżonego. Sąd rzeczowo uzasadnił dlaczego nie dał wiary temu świadkowi, a ocena ta nie wykracza poza ramy określone art. 7 kpk.

Chybiony okazał się zarzut obrazy art. 5 § 2 kpk. Argumentacja zawarta w uzasadnieniu wyroku sądu pierwszej instancji nie wskazuje na to, aby wyrokując w sprawie, sąd ten powziął tego rodzaju wątpliwości, o których pisze obrońca i nie postąpił zgodnie z nakazem wynikającym z tego przepisu.

Stwierdzić należy, iż całokształt zebranego materiału dowodowego świadczy o tym, że oskarżony po przyjęciu zaliczki w wysokości 5.000 zł w siedzibie firmy (...) w T., swymi pokrętnymi zapewnieniami jedynie zbywał pokrzywdzonych. Już w chwili zawierania umowy nie zamierzał zrealizować zamówienia, nie podjął bowiem jakichkolwiek czynności mających na celu wywiązanie się z umowy w umówionym terminie. Dążył jedynie do pobrania kwoty pieniężnej tytułem zaliczki, by następnie wymijającymi twierdzeniami uchylić się od jej zwrotu. Miał świadomość, że nie jest w stanie wywiązać się z umowy. Jak sam wyjaśnił 3-dniowy termin realizacji zamówienia był nierealny. Jako miejsce odbioru blachy wskazał magazyn firmy (...) przy ul. (...) w K., z którą nigdy nie współpracował. Po upływie umówionego terminu odwlekał realizację zamówienia bez wskazania konkretnych przyczyn niedostarczenia towaru. Początkowo deklarował, ze zwróci pokrzywdzonym zaliczkę. Wysłał nawet za pomocą sms-a wiadomość, iż zaliczka została wpłacona na konto spółki. Ostatecznie zaprzestał kontaktowania się z pokrzywdzonymi, a zaliczki nie zwrócił.

Wskazane wyżej okoliczności, prawidłowo ocenione przez sąd rejonowy, dowodzą, że oskarżony wywołał w pokrzywdzonych błędne wyobrażenie co do możliwości i zamiaru sprowadzenia towaru w umówionym terminie, przez co doprowadził ich do niekorzystnego rozporządzenia gotówką w kwocie 5.000 zł. Nie może bowiem ulegać wątpliwości, że gdyby pokrzywdzeni wiedzieli, iż oskarżony nie ma możliwości sprowadzenia blachy w umówionym terminie, to nie zawarliby z nim umowy i nie przekazaliby mu zaliczki.

Fakt, iż ostatecznie blacha znalazła się w posiadaniu oskarżonego, nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia, dlatego też sąd odwoławczy oddalił wnioski dowodowe obrońców, mające na celu udowodnienie tej okoliczności, jako zmierzające w sposób oczywisty do przedłużenia postępowania. Z wyjaśnień oskarżonego wynika, iż blacha została sprowadzona w połowie grudnia 2011 r. (k. 153), a zatem po wielu tygodniach od upływu terminu realizacji zamówienia i po odstąpieniu pokrzywdzonych od umowy. Podnoszona przez obrońców okoliczność nie mogła więc skutecznie ekskulpować oskarżonego.

Podsumowując, stwierdzić należy, iż kontrola odwoławcza wykazała, że sąd pierwszej instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne w oparciu o właściwie zgromadzony materiał dowodowy, rozważył wszystkie dowody i okoliczności ujawnione w toku rozprawy, a ocena przeprowadzonych dowodów była obiektywna i uwzględniała kryteria określone w art. 7 kpk. Wywiedziona apelacja nie dostarczyła przekonujących argumentów pozwalających na podważenie ustaleń sądu rejonowego.

Przeprowadzone dowody dawały sądowi rejonowemu podstawę do przypisania oskarżonemu sprawstwa i winy w zakresie postawionego mu zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 kk. Wymierzona oskarżonemu kara 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 3 lata nie nosi cech rażącej niewspółmierności i spełnia swe funkcje w zakresie prewencji indywidualnej i ogólnej.

Podzielając zatem w pełni ustalenia faktyczno-prawne sądu pierwszej instancji zaskarżony wyrok jako słuszny utrzymano w mocy. Rozstrzygnięcie o kosztach procesu za postępowanie odwoławcze jest konsekwencją nieuwzględnienia apelacji – art. 636 § 1 kpk.