Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt.

VI U 2772/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia

7 kwietnia 2015r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

na rozprawie w składzie:

Przewodniczący:

SSO Maciej Flinik

Protokolant:

st. sekr. sądowy Agnieszka Kozłowska

po rozpoznaniu w dniu

7 kwietnia 2015r.

w Bydgoszczy

odwołania

B. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia

10 września 2014 r.

Nr

(...)

w sprawie

B. K.

przeciwko:

Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o przeliczenie emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia 10 września 2014 roku w ten sposób, że ubezpieczony B. K. ma prawo do przeliczenia emerytury na podstawie art. 26 w związku z art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Sygn. akt VI U 2772/14 UZASADNIENIE

Ubezpieczony B. K. złożył odwołanie od decyzji (...) Oddział w B. z dnia 10 września 2014 r. , którą stwierdzono, iż brak jest podstaw do ponownego przyznania mu emerytury na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej i obliczenia jej wysokości na podstawie art. 26 w zw. z art. 55 ustawy emerytalnej z uwagi na fakt, iż ubezpieczony ma już przyznaną i wypłacaną emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym decyzją z dnia 18 marca 2009 r. W uzasadnieniu ubezpieczony argumentował, iż spełnia wszystkie warunki określone w art. 55 ustawy – ubiegał się o emeryturę zaraz po ukończeniu 65 lat, a urodził się (...) Wskazał, iż pracę w (...) w M. zamierzał kontynuować do końca 2009 r. , ale zamierzenia te przekreślił przebyty zawał mięśnia sercowego, w rezultacie mimo zatrudnienia do 28 października 2009 r. przybyło mu mało miesięcy pracy składkowej.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podnosząc, iż decyzją z dnia 18 marca 2009 r. przyznał już ubezpieczonemu prawo do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym , świadczenie to było i jest powodowi wypłacane. Ubezpieczony nie nabył natomiast uprzednio prawa do emerytury wcześniejszej lub w niższym wieku emerytalnym.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje :

Stan faktyczny w sprawie pozostawał bezsporny. Ubezpieczony B. K. powszechny wiek emerytalny ( 65 rok życia ) uzyskał z dniem w (...)r. Decyzją z dnia 18 marca 2009 r. (...) Oddział w B. po rozpoznaniu wniosku ubezpieczonego z dnia 12 marca 2009 r. przyznał mu prawo do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym ( świadczenie przyznane od 12 marca 2009 r ). W okresie po 12 marca 2009 r. ( do 30 kwietnia 2009 r. ) ubezpieczony świadczył ( fizycznie ) pracę, następnie korzystał ze zwolnienia lekarskiego w związku z przebytym w kwietniu zawałem serca. Świadczenie to było mu przez organ rentowy wypłacane.

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie. W istocie wniosek ubezpieczonego ( sporządzony na formularzu wniosku o emeryturę ) od początku winien być kwalifikowany jako wniosek o przeliczenie emerytury w trybie art. 55 w zw. z art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.; powoływana dalej jako „ustawa”). Art. 55 tej ustawy stanowi, iż ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego i wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 r., może być obliczona emerytura na podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53. W wyroku z dnia 18 września 2014 r. I UK 27/ 14 Sąd Najwyższy wskazał, iż za nietrafną należy uznać konstatację, że osobom wskazanym w art. 55 u.e.r.f.u.s. i spełniającym przewidziane w tym przepisie warunki, może być przyznana emerytura obliczona w sposób określony w art. 26 ustawy. Nie można w takim wypadku mówić o złożeniu kolejnego wniosku emerytalnego o przyznanie "emerytury po emeryturze". W art. 55 chodzi nie o przyznanie, lecz o obliczenie według innych zasad emerytury już nabytej po spełnieniu warunków z art. 27 ustawy i przyznanej na wniosek złożony po dniu wskazanym w tym przepisie. Wyraźnie stanowi się w nim o możliwości obliczenia emerytury na podstawie art. 26, czyli - wnioskując z treści przepisu - emerytury przyznanej na wniosek zgłoszony po dniu 13 grudnia 1948 r., po spełnieniu warunków określonych w art. 27 ustawy. Nie chodzi też o osoby, które wstrzymywały się z pobieraniem należnej emerytury. Zasadnicze znaczenie dla zastosowania art. 55 u.e.r.f.u.s. ma utrzymywanie przez osobę w nim określonej statusu osoby ubezpieczonej (art. 4 ust. 13 ustawy), oraz stwierdzić, że status ten zachowują osoby, które przeszły na emeryturę, jeżeli po przyznaniu prawa podlegają obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniom społecznym (art. 13 i 14 u.s.u.s.). W konsekwencji, emerytura osób, które spełniły warunki przewidziane w art. 27 i pobierały świadczenia na wniosek złożony po dniu 31 grudnia 2008 r. powinna być wyliczona na podstawie art. 53 z uwzględnieniem art. 55 w związku z art. 26 ustawy, jeżeli po ukończeniu wieku 60 lub 65 lat podlegały ubezpieczeniom społecznym obowiązkowo lub dobrowolnie. W dalszej części uzasadnienia SN stwierdził miedzy innymi : wątpliwości powstałe na tle stosowania art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zostały rozstrzygnięte w orzecznictwie przez stwierdzenie, że ustanawia on uprawnienie do przeliczenia emerytury ustawowej przez ubezpieczonych urodzonych przed dniem 31 grudnia 1948 r., którzy po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego kontynuowali ubezpieczenie i wystąpili o emeryturę po dniu 31 grudnia 2008 r. niezależnie od tego, czy wcześniej złożyli wniosek o emeryturę w niższym wieku emerytalnym lub o emeryturę wcześniejszą (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2013 r., II UZP 4/13, OSNP 2013 nr 21-22, poz. 257). Sąd Najwyższy uznał także, że emeryt pobierający emeryturę przyznaną i obliczoną niezgodnie z wnioskiem emerytalnym (wadliwie) na podstawie dotychczasowych zasad (art. 27 w związku z art. 53 ustawy o emeryturach i rentach) nie traci prawa do ustalenia korzystniejszej wysokości emerytury "kapitałowej" (art. 26 w związku z art. 55 tej ustawy), jeżeli kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz gdy z wnioskiem o przyznane tej emerytury wystąpił po dniu 31 grudnia 2008 r. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 września 2013 r., II UK 23/13, OSNP 2014 Nr 6, poz. 85). Z motywów tego orzeczenia wynika, że także emeryt, który po ustaleniu i pobraniu emerytury był osobą czynną zawodowo i z tego tytułu kontynuował obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zachował status ubezpieczonego spełniającego warunki do uzyskania najkorzystniejszego wymiaru należnego mu świadczenia emerytalnego, w tym do jego obliczenia metodą "kapitałową", jeżeli emerytura obliczona według nowych zasad na podstawie art. 26, jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53 ustawy emerytalnej, o ile spełnił warunki wymagane w art. 55 tej ustawy, w tym złożył wniosek emerytalny po dniu 31 grudnia 2008 r. To stanowisko zostało sformułowane wobec emeryta, który pobierał emeryturę przyznaną i obliczoną wadliwie, niezgodnie z wnioskiem o jej przyznanie "w najkorzystniejszym wariancie". W takim wypadku emeryt - w ocenie Sądu Najwyższego - nie utracił prawa do obliczenia korzystniejszej wysokości emerytury na podstawie art. 26, jeżeli kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe, skoro już w pierwszym wniosku o emeryturę złożonym po dniu 31 grudnia 2008 r. domagał się jej przyznania "w najkorzystniejszym wariancie", obejmującym obliczenie na podstawie art. 55 ustawy. W kolejnym wyroku z dnia 7 listopada 2013 r., II UK 143/13 (niepubl.) Sąd Najwyższy uznał, że art. 55 ustawy, umożliwiając ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r. wyliczenie emerytury uzyskanej po ukończeniu wieku powszechnego, według art. 26, "zrównuje" w pewnym sensie sytuację osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r. z sytuacją osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., które - jeśli nabyły prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym albo do tzw. emerytury wcześniejszej - mogą, osiągając powszechny wiek emerytalny, złożyć wniosek o ustalenie prawa do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym, wyliczanej według art. 24 ustawy. W związku z tym przyjął, że jeżeli istnieje możliwość obliczenia emerytury przysługującej ubezpieczonemu na podstawie art. 27 (urodzonemu przed dniem 1 stycznia 1949 r.), który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego oraz z wnioskiem o przyznanie emerytury wystąpił po dniu 31 grudnia 2008 r., organ rentowy jest zobowiązany obliczyć należne mu świadczenie emerytalne zarówno według dotychczasowych zasad (art. 27 w związku z art. 53), jak i według nowych zasad (art. 26 w związku z art. 55), a następnie przyznać mu emeryturę w wyższej wysokości (art. 55 w związku z art. 100 ust. 1 ustawy).Przedstawione orzeczenia wskazują na kierowanie się przy wykładni art. 55 ustawy brzmieniem przepisu, z dostrzeżeniem, że nie wynika z niego, by wniosek o emeryturę w powszechnym wieku musiał być pierwszym wnioskiem o świadczenie. Traktuje się także zawartą w nim regulację jako uprawnienie do przeliczenia emerytury przyznanej i wypłacanej na podstawie art. 27 ustawy przez wszystkich ubezpieczonych, którzy nadal, po uzyskaniu statusu emeryta, opłacają składki na ubezpieczenie społeczne emerytalne i rentowe, przez co pomnażają swoje konto, pod warunkiem jednak, by wystąpili z wnioskiem o emeryturę nie wcześniej niż po dniu 31 grudnia 2008 r., czyli by nie mieli ustalonego prawa do emerytury przed wskazaną datą. Nawiązując do wykładni historycznej, Sąd Najwyższy w wymienionej uchwale wskazał, że sposób wyliczania emerytury w tzw. formule zdefiniowanej składki zaczął obowiązywać dopiero od dnia 1 stycznia 2009 r., więc warunek kontynuowania ubezpieczenia i wystąpienia z wnioskiem po dniu 31 grudnia 2008 r. miał umożliwić wyliczenie emerytury od sumy składek odkładanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego, stąd przywiązywanie znaczenia do kontynuowania opłacania składek, a nie do ubiegania się o emeryturę wcześniejszą lub w niższym wieku emerytalnym. Sąd Najwyższy wskazał także w uchwale, że - uwzględniając art. 21 ust. 2 tej ustawy - na emeryturę można przechodzić kilka razy. Podzielając ten pogląd, można zaaprobować stanowisko Sądu Apelacyjnego, że nie jest kwestionowana w orzecznictwie możliwość kilkakrotnego uzyskiwania prawa do emerytury, lecz tylko wówczas, gdy każdorazowo inne przesłanki będą decydowały o ziszczeniu się ryzyka emerytalnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2005 r., I UK 120/04, OSNP 2005 Nr 16, poz. 257 oraz uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2004 r., II UZ 13/04, OSNP 2004 Nr 23, poz. 409).Za nietrafną należy jednak uznać konstatację tego Sądu, że osobom wskazanym w art. 55 ustawy i spełniającym przewidziane w tym przepisie warunki, może być przyznana emerytura obliczona w sposób określony w art. 26 ustawy. Nie można w takim wypadku mówić o złożeniu kolejnego wniosku emerytalnego o przyznanie "emerytury po emeryturze". W art. 55 chodzi nie o przyznanie, lecz o obliczenie według innych zasad emerytury już nabytej po spełnieniu warunków z art. 27 ustawy i przyznanej na wniosek złożony po dniu wskazanym w tym przepisie. Wyraźnie stanowi się w nim o możliwości obliczenia emerytury na podstawie art. 26, czyli - wnioskując z treści przepisu - emerytury przyznanej na wniosek zgłoszony po dniu 13 grudnia 1948 r., po spełnieniu warunków określonych w art. 27 ustawy. Nie chodzi też o osoby, które wstrzymywały się z pobieraniem należnej emerytury. Pogląd o czystym koncie emerytalnym osób zgłaszających wniosek na podstawie art. 55 ustawy został obalony we wspomnianej uchwale z dnia 4 lipca 2013 r., II UZP 4/13. Gdyby zresztą ustawodawca miał uznać taką praktykę przy zastosowaniu art. 55 ustawy za niedopuszczalną, niezbędne byłoby zaznaczenie w tym przepisie, że wyliczenie emerytury w powszechnym wieku emerytalnym możliwe jest tylko raz, w związku z pierwszym wnioskiem emerytalnym. Takiego zastrzeżenia nie ma w treści tego przepisu oraz nie można go z niej wywodzić (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2014 r., I UK 345/13, niepubl.).Według Sądu Najwyższego, nie jest możliwa utrata uprawnienia do zweryfikowania wysokości długoterminowych świadczeń emerytalnych ustalonych w deklaratoryjnych decyzjach emerytalnych, więc emerytura może być wyliczona równolegle według zasad ustalonych w art. 53 w związku z art. 27 i według nowych zasad wynikających z art. 26 w związku z art. 55 (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2013 r., II UK 143/13, niepubl.).Należy podkreślić, że zasadnicze znaczenie dla zastosowania art. 55 ustawy ma utrzymywanie przez osobę w nim określonej statusu osoby ubezpieczonej (art. 4 ust. 13 ustawy), oraz stwierdzić, że status ten zachowują osoby, które przeszły na emeryturę, jeżeli po przyznaniu prawa podlegają obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniom społecznym (art. 13 i 14 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych; tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.). W konsekwencji, emerytura osób, które spełniły warunki przewidziane w art. 27 i pobierały świadczenia na wniosek złożony po dniu 31 grudnia 2008 r. powinna być wyliczona na podstawie art. 53 z uwzględnieniem art. 55 w związku z art. 26 ustawy, jeżeli po ukończeniu wieku 60 lub 65 lat podlegały ubezpieczeniom społecznym obowiązkowo lub dobrowolnie „

Podzielając powyższą argumentację w całości i przenosząc ją na grunt niniejszej sprawy należy zauważyć, iż wbrew twierdzeniom organu rentowego ( ewoluującym jeżeli chodzi o podstawy zajmowanego stanowiska w toku procesu ) nie stanowi przeszkody do przeliczenia emerytury ubezpieczonego na podstawie art. 55 ustawy fakt, iż wcześniej ( od 12 marca 2009 r. ) przyznano mu emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym oraz fakt, że następnie ( co eksponuje obecnie organ rentowy jako rzekomą podstawę odmowy przeliczenia świadczenia ) ubezpieczony ją pobierał. Ubezpieczony niewątpliwie spełnia bowiem z jednej strony wymóg złożenia wniosku o emeryturę po wskazanej w art. 55 ustawy dacie to jest po 31 grudnia 2008 r. ( stosowny wniosek złożył w dniu 12 marca 2009 r. ) , z drugiej strony spełnia wymóg kontynuowania ( po osiągnieciu powszechnego wieku emerytalnego czyli po 12 marca 2009 r. ) ubezpieczenia ( w marcu i kwietniu ubezpieczony świadczył pracę , a w kolejnych miesiącach aż do września pozostawał w zatrudnieniu korzystając z zasiłku chorobowego ). Tym samym wbrew bezzasadnym twierdzeniom organu rentowego ma on prawo do przeliczenia jego emerytury na w trybie art. 55 w zw. z art. 26 ustawy. Zupełnie niezrozumiałym ( w kontekście brzmienia art. 55 ustawy ) i wynikającym z całkowicie wadliwej interpretacji tego jasnego w istocie przepisu jest wywodzenie przez organ rentowy, iż skoro ubezpieczony wniosek o emeryturę złożył 12 marca 2009 r. to nie można stwierdzić, aby spełnił warunek kontynuowania ubezpieczeń emerytalnego i rentowych po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Wydaje się oczywistym ,iż dalsze podleganie przez ubezpieczonego ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu z tytułu zatrudnienia po 12 marca 2009 r.( w marcu i w kwietniu 2009 r. ) jest kontynuowaniem tych ubezpieczeń po osiągnieciu przezeń powszechnego wieku emerytalnego. Wymogu kontynuowania ubezpieczeń, wbrew dywagacjom organu rentowego w tym przedmiocie nie można oceniać na dzień zgłoszenia wniosku o emeryturę przysługującą na podstawie art. 27 ustawy, tylko po dniu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Nie ma zatem jakiegokolwiek znaczenia podnoszona przez pozwanego okoliczność złożenia wniosku o emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym w dniu jego osiągnięcia przez ubezpieczonego. Istotnym jest natomiast aby wniosek taki został zgłoszony po 31 grudnia 2008 r. ( jak w niniejszej sprawie ) , a ubezpieczony kontynuował ubezpieczenie po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego ( jak w niniejszej sprawie )

Z uwagi na powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji

SSO Maciej Flinik