Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIRCa 297/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 grudnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Olsztynie VI Wydział Cywilny Rodzinny w składzie:

Przewodniczący: SSO Aneta Szwedowska

Sędziowie: SO Jolanta Biernat-Kalinowska

SR del do SO Arkadiusz Rokicki (spr.)

protokolant: st. sekr. Sąd. Izabela Nalikowska

po rozpoznaniu w dniu 22 grudnia 2015 roku w Olsztynie

na rozprawie

przy udziale prokuratora

sprawy z powództwa T. W.

przeciwko J. W.

o ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Olsztynie

z dnia 7 października 2015 roku

sygn. akt III RC 566/15

1/ zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 o tyle tylko, że jako datę ustanowienia rozdzielności majątkowej przyjmuje dzień 2 lipca 2015 roku,

2/ w pozostałej części apelację oddala,

3/ koszty procesu między stronami wzajemnie znosi.

Sygn. akt VI RCa 297/15

UZASADNIENIE

Powód T. W. wystąpił z pozwem o ustanowienie z dniem 12 kwietnia 2015r. rozdzielności majątkowej pomiędzy nim a pozwaną J. W.. W uzasadnieniu swojego żądania podał, że strony zawarły związek małżeński w dniu(...). W maju 2015r. powód wyprowadził się, zaś pozwana wytoczyła powództwo o rozwód. Od 12 kwietni 2015r. strony prowadzą oddzielne gospodarstwa domowe i pozostają w separacji faktycznej. Powód ponosi koszty utrzymania rodziny, domu w którym mieszka pozwana i reguluje wspólne zobowiązania.

Pozwana, w odpowiedzi na pozew, wniosła o oddalenie powództwa. W uzasadnieniu swojego stanowiska zaprzeczyła, jakoby od dnia 12 kwietnia 2015r. strony nie były w stanie porozumieć się w sprawach zarządu majątkiem wspólnym oraz aby istniało zagrożenie interesów majątkowych jednego lub obojga małżonków przez ich faktyczną separację. Ponadto powód nie wskazał na żadne zachowania, które wskazywałyby na trwonienie przez nią majątku wspólnego.

Sąd Rejonowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 07 października 2015r. ustanowił z dniem 12 kwietnia 2015r. rozdzielność majątkową pomiędzy stronami w miejsce wspólności ustawowej powstałej na skutek zawarcia związku małżeńskiego zawartego w Urzędzie Stanu Cywilnego w O., zaś koszty procesu pomiędzy stronami wzajemnie zniósł.

Sąd ten ustalił, że strony zawarły związek małżeński w dniu (...). Powód jest lekarzem medycyny i osiąga dochód w wysokości średnio 25.000 zł miesięcznie. Pozwana prowadzi działalność gospodarczą i z tego tytułu jej dochody kształtują się na poziomie 3.000 zł miesięcznie. W czasie trwania małżeństwa większość kosztów utrzymania rodziny ponosił powód. W dniu 12 kwietnia 2015r. strony uzgodniły, że nie będą już razem, zaś powód nie powróci do domu w D.. Od tego czasu nie utrzymują ze sobą praktycznie żadnych kontaktów. Pozwana zmieniła zamki w drzwiach i kody w urządzeniach alarmowych domu. W ramach zabezpieczenia udzielonego w sprawie rozwodowej powód zobowiązany został do łożenia na utrzymanie małoletniej córki stron kwoty po 2.000 zł miesięcznie. W lipcu 2015r. wypowiedział umowę leasingową samochodu, z którego korzystała jego żona. W odpowiedzi na to pozwana w dniu 21 lipca 2015r. zlikwidowała fundusz, na którym zgromadzone były środki w wysokości 139.147,16 zł. W czasie małżeństwa powód dokonywał wpłat na ten fundusz.

Sąd Rejonowy uznał, że zachodzą podstawy do ustanowienia rozdzielności majątkowej pomiędzy stronami. W czasie wspólnego funkcjonowania ich małżeństwa decyzje majątkowe podejmowane były głównie przez powoda, natomiast pozwana je akceptowała wyrażając na nie zgodę, gdy było to konieczne. Od czasu definitywnego rozstania strony zaprzestały współdziałania. Każde z nich przestrzega obowiązków związanych z ponoszeniem opłat za pewne składniki majątkowe. W ocenie Sądu I instancji nie można tego jednak uznać za ich zgodne współdziałanie w tym zakresie, a jedynie za dbałość o składniki zgromadzonego majątku z pożytkiem dla siebie, a nie rodziny i jej materialnej przyszłości. Wrogie nastawienie małżonków wyklucza obecnie możliwość porozumienia się nie tylko w zakresie spraw dotyczących małoletniej córki, ale przede wszystkim na gruncie finansowym. Powód wypowiedział umowę leasingową samochodu pozwanej, zaś pozwana zlikwidowała fundusz, na którym zgromadzony były środki, które w części wpłacone zostały przez powoda. W związku z tym Sąd I instancji orzekł o rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami od dnia ich rozdzielnego zamieszkania, tj. od dnia 12 kwietnia 2015r., a więc od czasu, kiedy rozpoczął się proces braku współdziałania w zarządzie majątkiem.

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana, która zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła:

I. naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie oceny dowodów z pominięciem zasad logiki i doświadczenia życiowego oraz ustalenie wyłącznie w oparciu o nieprawdziwe zeznania powoda słuchanego w charakterze strony, że pozwana zmieniła zamki w drzwiach oraz kody w urządzeniach alarmowych co skutkowało tym, że powód nie ma wglądu w stan swojego majątku,

II. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj art. 52 § 2 k.r.o. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie przez Sąd I instancji, że sam fakt separacji faktycznej stron zaistniały od dnia 12 kwietnia 2015r. stanowi ważny powód ustanowienia rozdzielności majątkowej z datą wsteczną.

Wskazując powyższe zarzuty wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku co do daty ustanowienia rozdzielności majątkowej i jej ustanowienie od dnia uprawomocnienia wyroku oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą według norm przepisanych.

W uzasadnieniu apelacji pozwana zaprzeczyła, aby od dnia 12 kwietnia 2015r. strony nie mogły porozumieć się w sprawach zarządu majątkiem wspólnym oraz aby istniało zagrożenie interesów majątkowych jednego lub obojga małżonków przez separację faktyczną. Według utrwalonego, tak w piśmiennictwie, jak i orzecznictwie sądowym poglądu, ważnym powodem zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej jest separacja małżonków, ale tylko uniemożliwiająca współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym. W niniejszej sprawie sytuacja w której znajdują się małżonkowie jest separacją faktyczną, ale nie tego rodzaju, która uniemożliwia im współdziałanie. Strony od początku małżeństwa miały odrębne konta. Razem współdziałają przy spłacie zobowiązań – powód ponosi koszty utrzymania domu, a powódka opłaty za przedszkole. Powód nie wskazał także na żadne zachowania pozwanej, które należałoby zakwalifikować jako trwonienie majątku lub brak zainteresowania sprawami rodziny.

Powód, w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej częściowo zasługiwała na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 52 § 1 k.r.o. z ważnych powodów można żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Za ważne powody należy uznać okoliczności, których źródła tkwią w rozdźwiękach między małżonkami natury osobistej, stwarzających taką sytuację, że wykonywanie przez każdego z nich zarządu nad ich wspólnym majątkiem jest niemożliwe lub w znacznym stopniu utrudnione i że wspólność majątkowa przestaje służyć dobru założonej przez małżeństwo rodziny.

W wyjątkowych wypadkach Sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeśli małżonkowie żyli w rozłączeniu (art. 52 § 2 k.r.o.). Sąd Okręgowy podziela pogląd wyrażony w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2000r. w sprawie CKN 1070/08, że „ważnym powodem” w rozumieniu art. 51 § 1 k.r.o. jest nie każda postać separacji faktycznej małżonków, lecz tylko taka, która zarazem uniemożliwia im lub znacznie utrudnia współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy podkreślenia wymaga fakt, że strony od 12 kwietnia 2015r. pozostają w separacji faktycznej. Jednak okoliczność ta nie spowodowała w tym okresie braku możliwości współpracy w zarządzie majątkiem wspólnym. Trafnie wskazano w uzasadnieniu apelacji, że strony od początku małżeństwa miały odrębne konta. Razem współdziałają przy spłacie zobowiązań – powód ponosi koszty utrzymania domu, a powódka opłaty za przedszkole ich córki. T. W. nie wskazał także na żadne zachowania pozwanej, które należałoby zakwalifikować jako trwonienie majątku lub brak zainteresowania sprawami rodziny.

Sytuacja w zakresie zarządu majątkiem wspólnym uległa zmianie w lipcu 2015r. Powód rozwiązał bez porozumienia z małżonką umowę leasingu samochodu osobowego, z którego korzystała powódka. Jednocześnie J. W. bez zgody T. W. zawarła umowę odkupienia środków zgromadzonych w ramach funduszu inwestycyjnego (z oświadczeń powoda wynika, że również on dokonywał wpłat na poczet tego funduszu). Ponadto w chwili obecnej konflikt pomiędzy małżonkami osiągnął poziom, który uniemożliwia zgodne podejmowanie decyzji związanych z zarządem majątkiem wspólnym.

Powyższe okoliczności uzasadniały ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej z dniem wniesienia powództwa, tj. od 02 lipca 2015r.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., zaskarżony wyrok należało zmienić w zakresie daty ustanowienia rozdzielności majątkowej – pkt 1 wyroku i w pozostałym zakresie apelację oddalić – pkt 2 wyroku (art. 385 k.p.c.).

O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzeczono jak w pkt 3 wyroku, biorąc pod uwagę zakres, w którym apelacja została uwzględniona (art. 100 k.p.c.).