Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV Ca 687/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 stycznia 2016 r.

Sąd Okręgowy w S. IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Andrzej Jastrzębski

Sędziowie SO: Dorota Curzydło, Wanda Dumanowska (spr.)

Protokolant: sekr. sądowy Kamila Wiśniewska

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2016 r. w S.

na rozprawie

sprawy z powództwa A. J. (1)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego
w S. z dnia 15 września 2015r., sygn. akt I C 2612/13

1. zmienia zaskarżony wyrok:

a) w punkcie (...) w ten sposób, że oddala powództwo,

b) w punkcie (...)w ten sposób, że ustala, iż powód ponosi koszty procesu w całości,

2. zasądza od powoda A. J. (2) na rzecz pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 2080 (dwa tysiące osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt IV Ca 687/15

UZASADNIENIE

Powód A. J. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W., kwoty 18.488,34 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 20.09.2010 r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania według norm przepisanych. Wskazując podstawę faktyczną i prawną dochodzonego roszczenia powód argumentował, że w dniu(...) r. doszło do kolizji drogowej, w wyniku której został uszkodzony pojazd będący własnością W. M., samochód marki A. (...) o nr rej. (...). Poszkodowany w chwili zdarzenia posiadał ważną polisę ubezpieczenia OC oraz (...) (...) wystawioną przez pozwanego. Poszkodowany W. M. uznając, że szkoda została przez pozwaną naprawiona jedynie w części, na podstawie umowy przelewu wierzytelności z dnia 5.08.2013r. przelał na rzecz powoda prawa, jakie mu przysługiwały względem pozwanego z tytułu szkody w pojeździe.

W dniu 03.09.2013 r. Referendarz sądowy Sądu Rejonowego w S. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie I Nc 2173/13, w którym nakazał pozwanemu zapłacić na rzecz powoda dochodzone należności oraz kwotę 2.649,00 zł tytułem kosztów procesu.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wywiódł sprzeciw od nakazu zapłaty zaskarżając go w całości. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa według norm przepisanych. Pozwany zarzucił, że dokonał rozliczenia przedmiotowej szkody w oparciu o postanowienia § 22 ust. 3 pkt 2 i 3 w związku z § 22 ust. 2 OWU, czyli w wariancie „(...) wybranym przez poszkodowanego pomimo zawarcia umowy w wariancie „(...)”.

Wyrokiem z dnia 15 września 2015r. Sąd Rejonowy w zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 17.589,63 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20.09.2010r. do dnia zapłaty; oddalił powództwo w pozostałym zakresie; ustalił, że powód ponosi koszty procesu w 4,86%, a pozwany ponosi koszty procesu w 95,14%, przy czym pozostawia szczegółowe wyliczenie kosztów referendarzowi sądowemu. Z uzasadnienia tego wyroku wynika, iż został oparty na następujących ustaleniach faktycznych:

W. M. jest właścicielem pojazdu marki A. (...) o nr rej. (...). W dniu (...) r. zawarł z (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W., umowę ubezpieczenia (...)przedmiotowego pojazdu na okres (...)r. Zawarcie umowy zostało potwierdzone polisą seria (...), w której wskazano, że suma ubezpieczenia wynosi 165.000 zł brutto. Wybrano wariant ubezpieczenia – "(...)". Zakres ubezpieczenia obejmował rodzaj ryzyka z sumą ubezpieczenia z VAT. Integralną część umowy stanowiły Ogólne warunki ubezpieczenia autocasco dla klienta indywidualnego oraz małego i średniego przedsiębiorcy zatwierdzone Uchwałą Zarządu (...) S.A. nr (...) z dnia 09.02.2009r.

Stosownie do § 4 pkt 5 Ogólnych Warunków Ubezpieczenia (...) (...) dla klienta indywidualnego oraz małego lub średniego przedsiębiorcy ustalonych uchwałą Zarządu (...) Spółki Akcyjnej nr (...) z dnia 09.02.2009 r. - zwanych w dalszej części OWU - przez pojęcie "odszkodowanie" użyte w OWU rozumie się świadczenie pieniężne przysługujące od (...) S.A. ubezpieczonemu lub innej osobie uprawnionej w razie zajścia wypadku ubezpieczeniowego, ustalone według zasad określonych w OWU i umowie ubezpieczenia. § 4 pkt 13 OWU zdefiniował pojęcie szkody całkowitej jako uszkodzenie pojazdu w takim zakresie, że koszty naprawy ustalone wg zasad określonych w § 21 ust. 8 pkt 3 przekraczają 70% wartości pojazdu. W myśl §21 ust. 8 pkt 3 OWU koszt naprawy pojazdu stanowiący podstawę do określenia szkody całkowitej, nie będący podstawą do wypłaty odszkodowania, ustala się na podstawie wyceny sporządzonej przez (...) S.A. według zasad zawartych w systemie A. lub E. z uwzględnieniem podatku VAT.

Dalej Sąd Rejonowy wskazał, iż dla ustalenia czy zachodzi przypadek szkody całkowitej, ustalony według zasad w pkt (...), koszt naprawy porównuje się do wartości pojazdu brutto (§ 21 ust. 8 pkt 4 OWU). W § 22 ust. 1 OWU postanowiono, że wycena kosztów naprawy pojazdu dokonywana jest z uwzględnieniem cen usługi i części zamiennych stosowanych w Rzeczpospolitej Polskiej w dniu ustalenia odszkodowania.

Zgodnie z § 22 ust. 2 OWU jeżeli w umowie ubezpieczenia przyjęto wariant „(...)” ustalenie odszkodowania następuje na podstawie wyceny sporządzonej przez (...) S.A. według zasad zawartych w systemie A. lub E. bez podatku VAT, z zastosowaniem:

1-  norm czasowych operacji naprawczych określonych przez producenta pojazdu;

2-  stawki za 1 roboczogodzinę ustalonej przez (...) S.A. w oparciu o średnie ceny usług na terenie działalności jednostki organizacyjnej (...) S.A. likwidującej szkodę;

3-  cen części zamiennych i materiałów zawartych w w/w systemach;

4-  cen części zamiennych (zespołów) zakwalifikowanych do wymiany, pochodzących z baz producentów i oficjalnych importerów pojazdów, które pomniejsza się z zależności od okresu eksploatacji pojazdu według poniższych wskaźników procentowych:

-

okres eksploatacjo pojazdu do lat 3 – procent pomniejszenia – 15%;

-

okres eksploatacjo pojazdu do powyżej 3 lat do 5 lat – procent pomniejszenia – 25%;

-

okres eksploatacjo pojazdu do powyżej 5 lat do 8 lat – procent pomniejszenia – 35%;

-

okres eksploatacjo pojazdu do powyżej 8 – procent pomniejszenia – 50%.

Z kolei w myśl § 22 ust. 3 OWU jeżeli w umowie ubezpieczenia przyjęto wariant „(...)”:

1)  ustalenie odszkodowania następuje na podstawie uprzednio uzgodnionych z (...) S.A. kosztów i sposobu naprawy przez warsztat wykonujący naprawę, w oparciu o normy czasowe producenta pojazdu oraz ceny części i materiałów zawarte w systemie A. lub E.;

2)  na wniosek ubezpieczonego ustalenie odszkodowania może być dokonane według zasad określonych w ust.(...)

W § 28 OWU postanowiono, że (...) S.A. wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni, licząc od dnia otrzymania zawiadomienia o wypadku ubezpieczeniowym. Gdyby wyjaśnienie w terminie określonym w ust. 1 okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności (...) S.A. albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Jednakże bezsporną część odszkodowania (...) S.A. wypłaca w terminie określonym w ust. 1.

W dniu 20.08.2010 r. ubezpieczony pojazd uległ uszkodzeniu. Tego samego dnia W. M. zgłosił pozwanemu szkodę w pojeździe. Szkoda została zgłoszona z ubezpieczenia (...) (...)– wariant „(...)Ubezpieczyciel sporządził kalkulację naprawy pojazdu marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...), wyceniając wartość naprawy na kwotę 51.058,62 zł. Pozwany zastosował stawkę robocizny w wysokości 65,00 zł za 1 rbg (roboczogodzinę) prac blacharskich, mechanicznych i lakierniczych. Obniżył cenę materiału lakierniczego o 67 % i nie uwzględnił normaliów w kwocie 2% wartości części zamiennych.

Decyzją z dnia 08.10.2010 r. pozwany zawiadomił W. M. o ustaleniu wysokości należnego odszkodowania w kwocie 52.550,09 zł. Kwotę tę wypłacono poszkodowanemu.

Właściciel auta W. M. zawarł z A. J. (1) w dniu 05.08.2013r. umowę cesji, w której przeniósł na niego przysługującą mu z tytułu odszkodowania wierzytelność wskazując, że dłużnik po ustaleniu, że jest odpowiedzialny za zaistniałą szkodę wypłacił mu dotychczas niepełne odszkodowanie w wysokości 52.550,09 zł. Pismem z dnia 05.08.2013 r. W. M. zawiadomił o zmianie wierzyciela (...) Spółkę Akcyjną w W.

Wartość części zamiennej w postaci (...), stanowiącej element kosztów naprawy auta, wyliczona z zastosowaniem reguł wynikających z OWU wynosi 700,- zł. Sporządzając kalkulację naprawy z dnia 08.09.2010r. na łączną kwotę 52.550,09 zł (...) S.A. przyjął cenę części zamiennych w postaci (...) na kwotę 2.161,28 zł każdy z (...), zaś cenę(...) na kwotę 700,- zł. Cena (...) zawierała już potrącenie o 25%. Wartość pojazdu określona według stanu przed szkodą, obliczona systemem E. wynosiła 113.400,- zł. Wartość pozostałości wynosiła 64.000,- zł. Koszt naprawy auta z uwzględnieniem wartości(...)w kwocie 231,70 zł, obliczony według warunków wynikających z OWU AC wynosił w dniu szkody 57.023,28 zł netto i 69.568,40 zł brutto. Dla ustalenia powyższego kosztu naprawy przyjęto cenę części zamiennych w postaci (...) na kwotę 2.161,28 zł każdy z (...), zaś cenę (...)na kwotę 231,70 zł.

Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy uznał, iż powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

Sąd wskazał, iż roszczenie dochodzone pozwem powód wywodził z umowy ubezpieczenia autocasco, która w dacie zdarzenia powodującego szkodę w pojeździe marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) łączyła poprzednika prawnego powoda z pozwanym. Na gruncie zgłaszanych w toku sprawy twierdzeń i zarzutów stron trzeba było w pierwszej kolejności zauważyć, iż nie było pomiędzy stronami sporu co do faktu, że w dniu 20.08.2010 r. miało miejsce zdarzenie, w wyniku którego samochód W. M. marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) uległ uszkodzeniu. Pozwany nie kwestionował również istnienia swej odpowiedzialności odszkodowawczej wobec W. M.. Nadto strona pozwana nie kwestionowała umowy przelewu wierzytelności łączącej W. M. i powoda, a w konsekwencji nie kwestionowała legitymacji czynnej strony powodowej w niniejszej sprawie. Również treść łączącej pozwanego z cedentem wierzytelności umowy nie była pomiędzy stronami sporna.

Strony różniły się natomiast co do oceny wysokości należnego powodowi odszkodowania. Strona powodowa stała bowiem na stanowisku, że wypłacone przez pozwanego ubezpieczyciela odszkodowanie było zaniżone, albowiem ten nie wypłacił powodowi podatku VAT od kwoty należnego odszkodowania oraz przy wycenie szkody zaniżył do poziomu 70,00 zł stawki roboczogodziny, nie wykazując przy tym, że stawka ta stanowi stawkę średnią, o której mowa w OWU AC. Powód zarzucił nadto, iż w kosztach części zamiennych pozwany zaniżył cenę(...)z kwoty 5.885,34 zł na 1.456,48 zł netto i (...) z 5.650,63 zł na 1.456,48 zł netto.

W konsekwencji dochodzone w niniejszym procesie roszczenie stanowiło różnicę pomiędzy odszkodowaniem wypłaconym przez ubezpieczyciela a należnym wg strony powodowej.

Dalej Sąd I instancji stwierdził, iż odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy(...) odmiennie, aniżeli w przypadku umowy odpowiedzialności cywilnej, ma charakter umowny, tym samym wysokość szkody określa się w ramach swobody umów. W przedmiotowej sprawie sposób obliczenia wysokości ubezpieczenia należało ustalić w oparciu o ogólne warunki umów, stanowiące integralną część umowy ubezpieczenia łączącej strony. W ubezpieczeniach (...) kompensacja szkody dokonywana jest bowiem w granicach określonych warunkami ubezpieczeń (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27.01.1981 r., IV CR 555/80, lex 8304). Zasada pełnego odszkodowania realizowana jest tylko w obowiązkowym ubezpieczeniu komunikacyjnym odpowiedzialności cywilnej. Ograniczenia zakresu obowiązku naprawienia szkody dokonywane są w drodze umowy.

Oceniając, w jaki sposób winna być likwidowana szkoda w konkretnym wypadku, Sąd Rejonowy miał na uwadze, że umowa ubezpieczenia (...) łącząca strony przewidywała, że rozliczenie szkody w pojeździe następować będzie w wariancie: (...), co zgodnie z § 22 ust. 3 pkt 1 OWU, wiązało się z koniecznością uzgodnienia przez ubezpieczonego z (...) S.A. kosztów naprawy przez warsztat dokonujący naprawę. Bezspornym było jednak, że poszkodowany zawnioskował o przeprowadzenie likwidacji szkody w wariancie „(...)”, tj. stosownie do postanowień § 22 ust. 2 OWU, i ostatecznie w takim wariancie ubezpieczyciel przeprowadził likwidację szkody. Dodać należy, iż dokonana zmiana sposobu likwidacji szkody była dopuszczalna w świetle § 22 ust. 3 pkt 2 OWU. Zatem rozliczenie szkody w pojeździe poszkodowanego winno nastąpić stosownie do § 22 ust. 2 OWU, tj. metodą wyceny kosztów naprawy.

Sąd uznał przy tym za niezasadny zarzut strony pozwanej, iż szkoda winna być likwidowana jako całkowita sytuacji, gdy wartość kosztów naprawy przekracza 70% wartości auta. Sąd zważył, że z pierwszej opinii pisemnej biegłego M. S. wynikało, że wartość pojazdu obliczona w systemie (...) Ekspert uwzględniająca rok produkcji 2005r. określa kwota 95.800,- zł, natomiast koszt naprawy auta obliczony zgodnie z warunkami OWU wynosi 67.217,46 zł brutto. Ze sporządzonej przez biegłego M. S. pisemnej opinii uzupełniającej wynikało, że wartość auta wynosiła 113.400,- zł. Analiza treści drugiej opinii pisemnej biegłego M. S. w zakresie dotyczącym wartości auta pozwalała na uznanie, że była ona rzetelna i wiarygodna. Biegły w sposób przekonujący uzasadnił swoje stanowisko wskazując przeprowadzone czynności i przesłanki, na których się oparł. Proces dochodzenia biegłego do wniosków stanowiących konkluzję opinii był przedstawiony w sposób logiczny i nie budzący wątpliwości Sądu.

Po przeprowadzeniu zatem postępowania dowodowego w ramach zakreślonych wnioskami dowodowymi stron Sąd doszedł do przekonania, że wartość auta obliczona w wynikającym z umowy systemie, obliczona dla potrzeb oceny, czy zachodzi szkoda całkowita, czy częściowa, wynosi 113.400,- zł.

Ustalając wysokość należnego powodowi odszkodowania z tytułu szkody w pojeździe wyrządzonej wskutek zdarzenia z dnia 20.08.2010 r., obliczonego według zasad określonych w § 22 ust. 1 pkt 2 OWU, Sąd Rejonowy oparł się na drugiej pisemnej opinii biegłego sądowego z zakresu techniki motoryzacji i szacowania szkód w pojazdach – M. S., który zaopiniował, że wysokość kosztów naprawy auta dla warunków OWU AC wynosi 57.023,28 zł netto (bez podatku VAT), tj. 69.568,40 zł brutto (z podatkiem VAT). Sąd zważył, że opinia ta została wydana na wniosek strony powodowej zgłaszającej zastrzeżenia do pierwszej opinii pisemnej w zakresie dotyczącym (...). W odniesieniu do(...)biegły sporządził własną wycenę tego elementu, wskazując, iż określa go kwota 231,70 zł netto. Powiększono wyliczony przez biegłego w drugiej opinii pisemnej koszt naprawy auta o kwotę 468,30 zł netto (różnica pomiędzy 700,- zł a kwotą 231,70 zł) - 571,32 zł brutto. Łączny koszt naprawy auta według warunków wynikających z OWU obliczono w konkluzji na kwotę 70.139,72 zł brutto, a zatem w kwocie nieprzekraczającej 70% wartości auta, uzasadniającej zastosowanie rozliczenia szkody jako całkowitej.

Sąd Rejonowy podzielił pogląd powoda co do abuzywności postanowienia § 22 ust. 2 OWU dotyczącym ustalenia odszkodowania bez podatku VAT wobec konsumentów, odwołując się do orzecznictwa sądowego i wskazując, że postanowienia umowne wyłączające uwzględnienie podatku VAT przy ustalaniu odszkodowania na podstawie wyceny dokonywanej przez ubezpieczyciela wpisano do rejestru klauzul niedozwolonych pod numerami m.in.(...), (...), (...) Podzielił również pogląd, że przedmiotowa regulacja narusza uprawnienia ubezpieczonych, gdyż nie mogą oni uzyskać pełnej rekompensaty z tytułu doznanej szkody (wariant kosztorysowy) i to w znacznym rozmiarze. Pominięcie przy wycenie wartości szkody podatku VAT oznacza, że zostaje przerzucony na ubezpieczonego cały ten wydatek, co rażąco narusza jego interesy i jest nie do pogodzenia z dobrymi obyczajami. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby pozwany skalkulował wysokość stawki ubezpieczeniowej w taki sposób, który pozwoli mu na prowadzenie z zyskiem tego rodzaju działalności ubezpieczeniowej, bez szkody dla interesów ubezpieczonych.

Podzielając powyższe stanowisko Sąd Rejonowy zważył, że stosownie do treści art. 385 1 § 1 k.c., postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Dalej Sąd Rejonowy wskazał, iż w judykaturze Sądu Najwyższego i w literaturze nie ma w zasadzie wątpliwości co do tego, że podatek VAT ma charakter cenotwórczy, ponieważ jego rozmiar może w zasadniczy sposób wpływać na wysokość ceny towaru lub usługi. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 05.07.2001 r. o cenach (Dz. U. Nr 97, poz. 1050 ze zm.), cena stanowi wartość wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę, przy czym w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towaru i usług oraz podatkiem akcyzowym.

W konkluzji Sąd przyjął, iż co do zasady poszkodowanemu, będącemu konsumentem, należy się odszkodowanie w kwocie brutto, a to z uwagi na abuzywność postanowienia § 22 ust. 2 OWU dotyczącego ustalenia odszkodowania bez podatku VAT.

Mając to wszystko na uwadze, Sąd I instancji przyjął, że koszt naprawienia auta powoda wynosił 70.139,72 zł brutto. Pomniejszając tę kwotę o 52.550,09 zł z tytułu już wypłaconego odszkodowania ustalono, że należne powodowi odszkodowanie z tytułu szkody w pojeździe wynosi 17.589,63 zł.

Żądanie zasądzenia odsetek od kwoty wypłaconego odszkodowania według Sądu Rejonowego znajduje uzasadnienie w art. 481 § 1 k.c. Termin wymagalności roszczenia określał zaś § 28 OWU, w którym postanowiono, że (...) S.A. wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni, licząc od dnia otrzymania zawiadomienia o wypadku ubezpieczeniowym. Gdyby wyjaśnienie w terminie określonym w ust. 1 okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności (...) S.A. albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Jednakże bezsporną część odszkodowania (...) S.A. wypłaca w terminie określonym w ust. 1. W przedmiotowej sprawie szkoda została zgłoszona u ubezpieczyciela w dniu 20.08.2010 r. Tym samym trzydziestodniowy termin do wypłaty należnego odszkodowania upłynął pozwanemu z dniem 19.09.2010 r. Od dnia 20.09.2010 r. pozwany pozostawał zatem w opóźnieniu z zapłatą powodowi należnego mu odszkodowania. W ocenie Sądu strona pozwana nie wykazała w niniejszej sprawie, że istniały przeszkody dla wyjaśnienia wszystkich potrzebnych okoliczności w terminie 30 dni od daty zgłoszenia szkody, a w konsekwencji, by usprawiedliwionym było przekroczenie tego terminu w ustaleniu wysokości odszkodowania.

O kosztach jak w pkt(...)wyroku orzeczono na podstawie art. 100 zd.1 k.p.c., w związku z art. 108 § 1 kpc. Rozstrzygając o zasadach ponoszenia kosztów Sąd zważył, że powód przegrał proces w 4,86%, zaś pozwany w 95,14% i w takim stosunku powinni ponieść koszty procesu, przy czym szczegółowe wyliczenie kosztów pozostawiono referendarzowi sądowemu, który po uprawomocnieniu się orzeczenia w niniejszej sprawie dokona szczegółowego wyliczenia kosztów obciążających strony.

Apelację od tego wyroku złożył pozwany. Zarzucił naruszenie prawa materialnego tj. art. 805 § 1 i 2 pkt 1 kc w zw. z § 4 pkt 13 w zw. z § 21 ust. 8 OWU AC poprzez błędną wykładnię i w konsekwencji uznanie, że pozwany winieni zapłacić dochodzone roszczenie oraz naruszenie art. 233 § 1 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów. W konsekwencji wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwał na uwzględnienie, chociaż z innych względów niż w jej zarzutach wskazano.

Zgodnie z dyspozycją art. 382 k.p.c., sąd drugiej instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym. Oznacza to, że postępowanie przed sądem II instancji ma w zasadzie cechy apelacji nieograniczonej, bowiem sąd opiera swoje merytoryczne orzeczenie zarówno na własnych ustaleniach, jak i na ustaleniach sądu I instancji. Jednak regułą jest, że sąd II instancji opiera się na materiale zebranym w sądzie niższym i nie powtarza przeprowadzonych już dowodów, lecz tylko uzupełnia niezbędne postępowanie dowodowe w zakresie wynikającym z zarzutów apelacyjnych. Istotę postępowania apelacyjnego dobrze oddaje teza orzeczenia Sądu Najwyższego z 26 kwietnia 1935 r., C III 479/34 (OSN 1935, poz. 496), że postępowanie apelacyjne jest merytorycznym sądzeniem sprawy, orzeczenie sądu odwoławczego więc musi się opierać na jego własnych i samoistnych ustaleniach zarówno faktycznych, jak i prawnych, choćby przez odpowiednio jasne stwierdzenie, że sąd odwoławczy przyjmuje ustalenia i poglądy prawne sądu I-ej instancji jako własne.

Regułę tę potwierdzają utrwalone poglądy współczesnej doktryny oraz bogaty dorobek judykatury. Z zebranego w sądzie I instancji materiału sąd apelacyjny korzysta w ten sposób, że stosownie do swego uznania może podzielić ustalenia sądu I instancji lub ponowić przeprowadzone dowody w całości lub w części. Przy wyborze sposobu korzystania z materiału zebranego przez sąd I instancji powinien się kierować celowością i ekonomią postępowania (S. R., Nowy środek odwoławczy: apelacja, s. 50). W orzeczeniu z 23 lutego 1998 r., III CKN 284/97 (niepubl.) Sąd Najwyższy stwierdził, że gdy sąd II instancji nie uzupełnia postępowania dowodowego, ani - po rozważeniu zarzutów apelacyjnych - nie znajduje przesłanek do zakwestionowania ustaleń faktycznych orzeczenia I instancji, może te ustalenia przyjąć za podstawę faktyczną swego orzeczenia; wystarczające jest wówczas, aby stanowisko to znalazło odzwierciedlenie w treści uzasadnienia sądu odwoławczego.

Dokonane przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne, oparte na dowodach zebranych, po prawidłowo przeprowadzonym postępowaniu dowodowym, zasługują w pełni na akceptację i dlatego Sąd Okręgowy przyjmuje je za własne.

Jednak nie można zgodzić się z zapadłym rozstrzygnięciem, bowiem w rozpatrywanej sprawie kwestią zasadniczą było ustalenie podmiotu legitymowanego czynnie do wytoczenia powództwa. Zagadnienie to ma „pierwotny” charakter w tym znaczeniu, że poprzedza dalsze rozważania zarówno o charakterze formalnym, jak i materialnym.

Zgodnie z uchwałą Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego, wpisana do Księgi zasad prawnych, z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07 (L.) Sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Pogląd ten został ugruntowany w kolejnych latach w judykaturze i uznawany jest za powszechnie obowiązujący, dlatego Sąd Okręgowy, w składzie orzekającym w niniejszej sprawie, również go podziela.

Ciężar dowodowy wykazania legitymacji czynnej spoczywa na powodzie. Musi on wykazać, że przysługuje mu określone roszczenie wobec pozywanej strony. Mieści się to w zakresie obowiązku przytoczenia okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, o którym mowa w art. 187 §1 pkt 2 kpc. Obowiązek ten nabiera szczególnego charakteru w przypadku przejścia praw i obowiązków wynikających z umowy, będącej podstawą dochodzonego roszczenia. Konieczne jest wówczas wykazanie nie tylko okoliczności faktycznych odnoszących się roszczenia sprecyzowanego w pozwie, ale również dotyczących umowy cesji. Nie jest przy tym wystarczające wskazanie samych stron umowy cesji, ale także jej treści – może ona dotyczyć zarówno wszystkich praw i obowiązków wynikających z umowy, jak i poszczególnych uprawnień.

Uzasadnienie posiadania legitymacji czynnej nie można uzależniać od podniesienia zarzutu w tym zakresie przez pozwanego, gdyż, jak wskazano powyżej, okoliczność ta ma pierwotny charakter i poprzedza dalsze rozważania.

Przy rozstrzyganiu w sprawie należy mieć na uwadze, iż powód w niniejszej sprawie reprezentowany jest przez profesjonalnego pełnomocnika, któremu obowiązki wyżej wskazane winny być znane.

Sąd I instancji postanowieniem z dnia 9 września 2015r. dopuścił dowód z dokumentów zgromadzonych w akasz szkodowych na okoliczności związane z wszczęciem, przebiegiem i wynikiem postępowania likwidacyjnego. Oznacza to, iż przeprowadził również dowód z dokumentu z dnia 21 grudnia 2011r., który wpłynął, jak wynika z prezentaty, do pozwanego w dniu 22 grudnia 2011r. Pismem tym W. M. zawiadamia pozwanego ubezpieczyciela, że w dniu 21 grudnia 2011r. zawarł z I. D. prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą (...) I. D. w S., umowę przelewu wierzytelności (prawa do odszkodowania) powstałej w związku z zaistniałą w dniu 20 sierpnia 2010r. kolizją drogową w wyniku, której uszkodzeniu uległ samochód A. (...), nr rej. (...). Treść tego zawiadomienia jest tożsama z dokumentem załączonym przez powoda do pozwu (vide: k-23) a różni się jedynie w zakresie dotyczącym wskazania osoby, na której rzecz dokonano przelewu wierzytelności.

Zgodnie z 510 § 1 kc umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę. W realiach niniejszej sprawy powstaje zatem pytanie, czy W. M. przysługiwała jeszcze, w dniu 5 sierpnia 2013r, tj. w dacie zawarcia umowy z powodem, wierzytelność, której powód dochodzi od pozwanego.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał jednie na przelew wierzytelności na jego rzecz, dołączył umowę i zawiadomienie dłużnika, nie odniósł się jednak do umowy poprzednio zawartej. Nie wykazał aby umowa ta nie istniała i nie wywarła skutków prawnych, o których mowa w zawiadomieniu, które wpłynęło do pozwanego w dniu 22 grudnia 2011r. Ciężar dowodu w tym zakresie od początku spoczywał na powodzie i wykazanie istnienia legitymacji czynnej stanowi konieczny element pozwu.

Możliwa jest sytuacja, gdy strona nie jest w posiadaniu określonego dokumentu. Jednakże w takiej sytuacji, powinien on zostać powołany jako dowód ze wskazaniem, że znajduje się on w posiadaniu strony pozwanej czy innej osoby. Sąd byłby wówczas uprawniony do zażądania jego przedłożenia. Powód nie podjął w tym zakresie jakichkolwiek czynności ani na etapie wnoszenia pozwu, ani też po dołączeniu do akt sprawy akt postępowania likwidacyjnego.

Wobec powyższego, na mocy art. 386 § 1 kpc, orzeczono jak w sentencji, uznając, że powód nie wykazał aby roszczenie, którego dochodził przysługiwało mu.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 i 108 § 1 kpc.

O kosztach postępowania apelacyjnego rozstrzygnięto na podstawie art. 108 § 1 w zw. z art. 98 i 99 kpc oraz § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…).