Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 grudnia 2015r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 grudnia 2015r. w O.

sprawy z odwołania J. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 30.06.2015r. znak (...)

orzeka:

1. zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje J. Z. prawo do emerytury od dnia 01.06.2015r.,

2. stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

UZASADNIENIE

J. Z. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. z dnia 30.06.2015r., odmawiającej mu prawa do emerytury. Wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury i o zaliczenie do stażu pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia: w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. od 01.12.1971r. do 25.11.1972r., w Zespole (...) w W. od 27.12.1972r. do 02.05.1975r., w Rejonowej (...) w W. od 05.05.1975r. do 20.03.1979r. i w (...) Przedsiębiorstwie (...) od 21.03.1979r. do 30.04.1990r.

W uzasadnieniu wskazał, iż pracował w szczególnych warunkach, nie może jednak przedstawić takich świadectw, ponieważ zakłady pracy już nie istnieją.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, że na dzień 01.01.1999r. odwołujący udowodnił ogólny okres pracy wynoszący 26 lat i 2 dni. Zdaniem organu rentowego J. Z. nie udowodnił 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, gdyż nie przedstawił świadectw pracy w takich warunkach.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 22.06.2015r. J. Z. złożył w ZUS wniosek o ustalenie uprawnień do emerytury, na podstawie przepisów ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Po rozpoznaniu tego wniosku organ rentowy uznał za udowodniony na dzień 01.01.1999r. ogólny okres pracy wynoszący 26 lat i 2 dni okresów składkowych. ZUS uznał jednak, że odwołujący nie udowodnił żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach, dlatego zaskarżoną decyzją z dnia 30.06.2015r. odmówił mu prawa do emerytury.

J. Z. pracował w szczególnych warunkach: w Zespole (...) w W. od 27.12.1972r. do 02.05.1975r. jako mechanik, naprawiając karetki w kanale remontowym, w Rejonowej (...) w W. od 05.05.1975r. do 20.03.1979r. jako kierowca wozu sanitarnego, w (...) Przedsiębiorstwie (...) od 21.03.1979r. do 17.08.1988r. oraz od 17.07.1989r. do 30.04.1990r. jako kierowca paszowozu - samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o: zeznania świadków: J. M., S. W. i E. Ż. (1), zeznania odwołującego J. Z., wszystkie dokumenty zawarte w aktach emerytalnych odwołującego i w aktach osobowych odwołującego.

Sąd zważył, co następuje:

Przedmiotem badania była decyzja ZUS z dnia 30.06.2015r., odmawiająca J. Z. prawa do emerytury.

Zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura, jeżeli ubezpieczony spełnił łącznie następujące warunki:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,

-nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego lub złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa,

- w dniu wejścia w życie przepisów ustawy emerytalnej, tj. 01.01.1999r., udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 dla mężczyzn, w tym: okres zatrudnienia w szczególnych warunkach wynoszący co najmniej 15 lat.

Według przepisu § 2 ust. l ww. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy należało uznać, że rozstrzygnięcie w sprawie było uzależnione od wykazania przez J. Z. 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

W ocenie Sądu odwołanie od decyzji z dnia 30.06.2015r. jest zasadne.

J. Z. domagał się zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia w:

- (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. od 01.12.1971r. do 25.11.1972r.;

- Zespole (...) w W. od 27.12.1972r. do 02.05.1975r.;

- Rejonowej (...) w W. od 05.05.1975r. do 20.03.1979r.;

- (...) Przedsiębiorstwie (...) od 21.03.1979r. do 30.04.1990r.

W ocenie Sądu do pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć odwołującemu okres zatrudnienia w Zespole (...) w W. od 27.12.1972r. do 02.05.1975r., w Rejonowej (...) w W. od 05.05.1975r. do 20.03.1979r. oraz w (...) Przedsiębiorstwie (...) od 21.03.1979r. do 17.08.1988r. i od 17.07.1989r. do 30.04.1990r.

Na okoliczność pracy odwołującego w Zespole (...) w W. Sąd przesłuchał świadka E. Ż. (1) oraz odwołującego w charakterze strony.

E. Ż. (1) pracował w Zespole (...) w W. oraz w Rejonowej (...) w W. w latach 1972 – 1977. Świadek zeznał, że w Zespole (...) w W. najpierw pracował jako mechanik, następnie jako kierowca, a odwołujący został zatrudniony na jego miejsce na stanowisku mechanika. Świadek zeznał też, że na stanie było ok. 10 karetek i Ż.. Z jego zeznań wynika nadto, iż w warsztacie pracował tylko jeden mechanik, naprawiał samochód Ż. i karetki pogotowia – samochody marki W. a potem F. (...), naprawy odbywały się na kanale remontowym i dotyczyły resorów, skrzyń biegów i zawieszeń samochodów a w naprawie pomagał kierowca danego samochodu. E. Ż. (1) zeznał też, że w warsztacie naprawiano tylko resory, zawieszenia i skrzynie biegów a pozostałe naprawy były wykonywane poza ZOZ-em. Z zeznań świadka wynika, iż J. Z. wykonywał te same czynności mechanika, naprawiając samochody a do pracy w warsztacie przyszedł na miejsce świadka, który został przeniesiony na stanowisko kierowcy.

Także z zeznań J. Z., przesłuchanego w charakterze strony, wynika, że w Zespole (...) w W. pracował jako mechanik, naprawiając karetki pogotowia na kanale remontowym.

Sąd dał wiarę w/w zeznaniom świadka i odwołującego. Są one zgodne ze sobą, świadek E. Ż. jest osobą obcą dla odwołującego, nie zainteresowaną wynikiem sprawy.

W toku postępowania nie udało się uzyskać akt osobowych odwołującego z Zespołu (...) w W., natomiast zakład ten przesłał świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, z którego wynika, że w okresie od 27.12.1972r. do 02.05.1975r. odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych na stanowisku mechanik napraw pojazdów samochodowych, wymienionym w Wykazie A, Dział XIV, poz. 16 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (k. 19a.s.).

Na okoliczność zatrudnienia w ZOZ w W. odwołujący złożył do ZUS

ogólne świadectwo pracy (k. 5 akt kap. pocz.). Wprawdzie w świadectwie tym wskazano, iż odwołujący zatrudniony był na stanowisku montera samochodowego, lecz zdaniem Sądu nie wyklucza to uznania, iż odwołujący faktycznie wykonywał pracę mechanika. J. Z. pracował w warsztacie mechanicznym ZOZ, jego czynności polegały na naprawie samochodów, a nie na montowaniu. Zakład pracy także uznał jego pracę za wykonywaną w szczególnych warunkach, skoro wystawił mu stosowne świadectwo pracy w szczególnych warunkach, a w tym świadectwie wskazał stanowisko mechanika. Z zeznań świadka oraz odwołującego wynika, że odwołujący pracował jako mechanik samochodowy, naprawiając samochody na kanale remontowym. Oczywistym jest, że odwołujący w czasie swojej pracy musiał korzystać również z warsztatu mechanicznego, gdzie były odpowiednie narzędzia i tam naprawiał daną część, lecz przecież uprzednio musiał ją wymontować w kanale, a potem również zmontować w samochodzie również na kanale. Trudno przypuszczać, aby ustawodawca zakładał, iż czynności mechanika będą tylko sprowadzać się do wymontowania i zamontowywania części, bowiem nieodzownym elementem pracy mechanika jest również naprawienie danej części, a może to odbyć się tylko poza kanałem.

Z akt emerytalnych J. Z. wynika też, że odwołujący w okresie zatrudnienia w Zespole (...) w W. - od 26.04.1973r. do 01.05.1975r. odbywał zasadniczą służbę wojskową, zaś do pracy powrócił od dnia 02.05.1975r. Okres od 26.04.1973r. do 01.05.1975r. podlega zaliczeniu do pracy w szczególnych warunkach, bowiem odwołujący świadczył taką pracę przed powołaniem do odbywania zasadniczej służby wojskowej i po powrocie z wojska a do zakładu pracy powrócił przed upływem 30 dni od zakończenia tej służby. Z treści Wykazu A dział XIV poz. 16, stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynika, iż prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych są pracami w szczególnych warunkach. Okres od 27.12.1972r. do 02.05.1975r. stanowi 2 lata 4 miesiące i 7 dni.

Począwszy od dnia 05.05.1975r. J. Z. został zatrudniony w Rejonowej (...) w W. na stanowisku kierowcy wozu sanitarnego i pracował tam do 20.03.1979r. Okres ten podlega zaliczeniu do pracy w szczególnych warunkach, co stanowi 3 lata 10 miesięcy i 17 dni.

Na żądanie Sądu nadesłano akta osobowe J. Z. za okres zatrudnienia w Rejonowej (...) w W.. Zarówno w znajdującej się tam umowie o pracę, jak i w angażach wskazano stanowisko kierowcy wozu sanitarnego. Takie same stanowisko widnieje w ogólnym świadectwie pracy (k. 6 akt kap. pocz.).

Z treści Wykazu A dział VIII poz. 2, stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynika, iż prace kierowców samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych są pracami w szczególnych warunkach.

W ocenie Sądu do pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć odwołującemu również okres zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) od 21.03.1979r. do 17.08.1988r. oraz od 17.07.1989r. do 30.04.1990r. Ze świadectwa pracy, znajdującego się na k. 7 akt kap. początkowego wynika bowiem, że odwołujący w okresie od 18.08.1988r. do 16.07.1989r. przebywał na urlopie bezpłatnym a okres urlopu bezpłatnego nie podlega zaliczeniu do ogólnego stażu pracy, gdyż wówczas prawa i obowiązki stron zostają zawieszone.

Na okoliczność pracy odwołującego w (...) Przedsiębiorstwie (...) Sąd przesłuchał świadka J. M. oraz J. Z. w charakterze strony.

Świadek J. M. pracował w (...) Przedsiębiorstwie (...) od 1977r. do 2003r. jako kierowca samochodów ciężarowych oraz mechanik samochodowy. Zeznał, że odwołujący pracował jako kierowca paszowozu I. o ładowności 18 ton, rozwoził paszę na fermy drobiu i wykonywał tylko taką pracę. Z zeznań świadka wynika więc, iż w spornym okresie J. Z. pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Także z zeznań odwołującego, przesłuchanego w charakterze strony, wynika, że w (...) Przedsiębiorstwie (...) pracował jako kierowca samochodu ciężarowego marki I., był to paszowóz, odwołujący woził nim paszę dla kur. W toku postępowania nie udało się uzyskać akt z w/w zakładu pracy. Zdaniem Sądu nie stoi to na przeszkodzie uwzględnieniu tego okresu, bowiem potwierdzeniem zeznań jest treść ogólnego świadectwa pracy, w którym wskazano stanowisko kierowcy (k. 7 akt kap. pocz.).

Z treści Wykazu A dział VIII poz. 2, stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynika, iż prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony są pracami w szczególnych warunkach.

Powyższe pozwala na zaliczenie J. Z. do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od dnia 21.03.1979 r. do 17.08.1988r. oraz od 17.07.1989r. do 30.04.1990r., tj. łącznie 10 lat, 2 miesiące i 13 dni.

Po uwzględnieniu w/w okresów pracy odwołujący spełni warunek posiadania 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, gdyż łącznie okres zatrudnienia w szczególnych warunkach wyniesie 16 lat, 5 miesięcy i 7 dni. Odwołujący spełnia także pozostałe przesłanki konieczne do uzyskania prawa do emerytury według przepisów art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Osiągnął bowiem w dniu 28.05.2013r. wiek 60 lat i legitymuje się 25-letnim ogólnym stażem pracy.

Sąd nie zaliczył natomiast odwołującemu do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. od 01.12.1971 r. do 25.11.1972r.

Na okoliczność zatrudnienia w tym zakładzie odwołujący złożył do ZUS ogólne świadectwo pracy, w którym wskazano, iż był zatrudniony na stanowisku montera (k. 4 akt kap. pocz.). J. Z. wskazywał, że w tym zakładzie wykonywał prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych, zdaniem Sądu nie wykazał jednak, aby taką pracę wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy.

W celu ustalenia czynności wykonywanych w tym zakładzie Sąd przesłuchał świadka S. W. oraz odwołującego w charakterze strony.

Świadek S. W. pracował w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. w latach 1970-2010 na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego. Zeznał, że odwołujący pracował w warsztacie, naprawiając samochody na kanale remontowym, Z jego zeznań wynika jednak, iż w warsztacie było jedynie 5 kanałów remontowych, a mechaników było 15-stu, a to oznacza, że wszyscy nie mogli jednocześnie pracować w kanałach remontowych. Potwierdził to sam świadek zeznając, iż nie wszyscy mechanicy wykonywali pracę tylko i wyłącznie w kanałach, bowiem np. gaźniki i pompy nie były naprawiane w kanałach. Z zeznań świadka wynika też, że w kanałach były remontowane podwozia, skrzynie biegów, resory i tylne mosty. Z powyższych zeznań wynika więc, że odwołujący nie pracował tylko i wyłącznie w kanałach remontowych. W w/w zakładzie – odmiennie niż w ZOZ w W. – były prowadzone wszelkie naprawy samochodów i sprzętu, a więc także i te części, do których był dostęp od góry pojazdu, bez konieczności prowadzania na kanał. W tej sytuacji Sąd nie dał wiary odwołującemu, który zeznał, że w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. przez cały czas pracował na kanale remontowym. Fakt nie zaliczenia w/w okresu nie ma jednak istotnego znaczenia w danej sprawie, gdyż jak wskazano wyżej, odwołujący i tak wykazał wymagany 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję ZUS z 30.06.2015r. i przyznał J. Z. prawo do emerytury od dnia 01.06.2015r, tj. od miesiąca złożenia wniosku.

W pkt 2 wyroku Sąd stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zgodnie z art. 118 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120.

Przepis art. 118 ust. 1a stanowi zaś, że w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

W niniejszej sprawie ostatnią okolicznością niezbędną do wydania decyzji było ustalenie 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Ponieważ za sporne okresy odwołujący nie złożył świadectwa pracy w szczególnych warunkach, okresy te nie mogły być uwzględnione przez ZUS. Dopiero postępowanie sądowe i zeznania świadków pozwoliły na zaliczenie części spornych okresów do pracy w szczególnych warunkach. W tej sytuacji ZUS nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie okresu pracy w szczególnych warunkach w toku postępowania przed tym organem.

Z tych względów orzeczono jak w sentencji.