Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII Gz 227/15

POSTANOWIENIE

Dnia 22 grudnia 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie , Wydział VIII Gospodarczy

w składzie :

Przewodniczący SSO Krzysztof Górski

po rozpoznaniu w dniu 22 grudnia 2015 roku, w S.,

na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

przeciwko I. B. i M. B.

o zapłatę

wskutek zażalenia pozwanej I. B. na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin- Centrum w Szczecinie z dnia 14 maja 2015 wydane w sprawie XI GC 642/13 w przedmiocie odrzucenia sprzeciwu pozwanych od wyroku zaocznego z dnia 10 grudnia 2013;

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie w całości a także wydane w tym samym dniu orzeczenie o zwrocie wniosku pozwanych o przywrócenie terminu do wniesienia wyroku zaocznego i sprawę przekazać Sądowi Rejonowemu do dalszego prowadzenia.

- Krzysztof Górski -

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy odrzucił sprzeciw od wyroku zaocznego z dnia 10 grudnia 2013 roku. Jednocześnie w punkcie I tego postanowienia orzeczono o zwrocie wniosku pozwanych o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu.

W uzasadnieniu wskazano, że odpisy wyroku zaocznego kierowane do pozwanych zostały pozostawione w aktach ze skutkiem doręczenia na dzień 7 stycznia 2014 roku. Termin do złożenia sprzeciwu upłynął z dniem 21 stycznia 2014 roku.

Sąd wskazał, że w dniu 6 lutego 2015 roku wpłynęło do sądu pismo pozwanych zawierające wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od wyroku zaocznego wraz ze sprzeciwem od wyroku zaocznego. Zarządzeniem z dnia 19 marca 2015 r. Sąd wezwał pozwane do uzupełnienia braków formalnych wniosku o przywrócenie terminu poprzez podpisanie wniosku i sprzeciwu także przez drugą z pozwanych (lub złożenie pełnomocnictwa procesowego dla I. B. oraz wykazania dokumentem stopnia pokrewieństwa), złożenie sprzeciwu i jego odpisu na urzędowym formularzu stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 5 kwietnia 2012 r. w sprawie określenia wzorów i sposobu udostępniania urzędowych formularzy pism procesowych w postępowaniu cywilnym (Dz. U. z dnia 25 kwietnia 2012 r.), dostępnym w Internecie na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości oraz wszystkich sądów okręgowych i rejonowych lub w sekretariatach wszystkich sądów, do solidarnego uiszczenia opłaty od sprzeciwu w kwocie 30 zł w terminie tygodniowym, pod rygorem zwrotu wniosku i odrzucenia sprzeciwu. Korespondencja kierowana była do pozwanych na adres (...) w S., ten sam, który pozwane wskazały we wniosku o przywrócenie terminu i została pozostawiona ze skutkiem doręczenia na dzień 15 kwietnia 2015 roku, zatem termin na wykonanie zobowiązania minął z dniem 22 kwietnia 2015 roku.

Pozwane nie uzupełniły wskazanych braków formalnych wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od wyroku zaocznego w zakreślonym terminie, wobec czego na podstawie art. 130 § 2 k.p.c. wniosek pozwanych należało zwrócić.

Powyższe rozstrzygnięcie skutkuje zdaniem Sądu uznaniem, że sprzeciw od wyroku zaocznego nie został skutecznie złożony w ustawowym terminie. Zgodnie bowiem z art. 344 § 1 k.p.c. pozwany przeciwko któremu zapadł wyrok zaoczny, może złożyć sprzeciw w ciągu dwóch tygodni od doręczenia mu wyroku, a zgodnie z § 3 tego artykułu sprzeciw złożony po terminie oraz sprzeciw, którego braków strona w wyznaczonym terminie nie uzupełniła, a także sprzeciw nieopłacony, sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym.

Zażalenie na to orzeczenie wniosła pozwana I. B. kwestionując jednocześnie orzeczenie o zwrocie wniosku o przywrócenie terminu.

Skarżąca w uzasadnieniu wskazała, że osobiście uzupełniła braki wniosku o przywrócenie terminu i podpisała zarówno wniosek jak i dołączony do wniosku sprzeciw. Wskazała że niedołączenie sprzeciwu sporządzonego na urzędowym formularzu wynikało z mylnego zrozumienia wezwania Sądu, które zdaniem skarżącej zostało sformułowane w sposób wprowadzający adresata w błąd, skoro z jednej strony nakazano podpisać złożony sprzeciw a jednocześnie złożyć kolejny sprzeciw na urzędowym formularzu. Opisując swoje czynności dokonywane osobiście w sekretariacie Wydziału skarżąca zaznaczyła, że nie była poinformowana przez pracowników sekretariatu, że braki nie zostały usunięte prawidłowo.

Skarżąca wskazała wreszcie ponownie, że powód uzyskał wyrok zaoczny wskazując fałszywe dane adresowe pozwanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się uzasadnione o tyle, że doprowadziło do uchylenia zaskarżonego orzeczenia w zakresie odrzucenia sprzeciwu od wyroku zaocznego oraz związanego z nim rozstrzygnięcia dotyczącego zwrotu wniosku o przywrócenie terminu.

Sąd Rejonowy nie wskazał bowiem przede wszystkim tego, z jakich przyczyn uznał sprzeciw za wniesiony po upływie ustawowego terminu. Dla wyprowadzenia takiego wniosku konieczne jest ustalenie, że doszło do zdarzenia, które rozpoczyna bieg terminu. W odniesieniu do terminu na wniesienie sprzeciwu od wyroku zaocznego zarządzeniem takim jest doręczenie odpisu tego wyroku. Zatem ustalić należało w pierwszej kolejności, że w sprawie niniejszej doszło do skutecznego doręczenia odpisu wyroku zaocznego. Sąd Rejonowy nie odniósł się w tej płaszczyźnie w żaden sposób do zarzutów pozwanych uprawdopodobnionych pozyskanymi przez Sąd danymi meldunkowymi (k. 81 i 82 akt), z których wynika, że obie pozwane były zameldowane na pobyt stały pod adresem obecnie wskazywanym w sprawie, skarżąca jest tam zameldowana także obecnie, zaś współpozwana wymeldowała się spod tego adresu w kwietniu 2012 i od tej pory nie wykazała stałego zameldowania.

Wobec zarzutów skarżącej (przedstawionych już w piśmie określonym jako wniosek o przywrócenie terminu) poddać pod wątpliwość należy rzetelność działania strony powodowej, która wobec nieskuteczności doręczenia korespondencji pod adresem wskazywanym w pozwie w odpowiedzi na zarządzenie pozwu wskazała jako adres pozwanych lokal przy ul. (...) w S..

Podkreślić należy, że we wskazanym piśmie pozwanych powołano się wyłącznie na fakt wadliwego doręczenia. Sąd Rejonowy winien więc rozważyć, czy wobec treści merytorycznej tego pisma uzasadnionym było nadawanie temu oświadczeniu procesowemu biegu jako wnioskowi o przywrócenie terminu. Ustalić należało, czy nie doszło do wadliwego oznaczenia pisma (nie odpowiadającego jego treści) i czy nie należy nadać pismu biegu adekwatnego do stanowiska sformułowanego przez stronę (art. 130 §1 zdanie drugie k.p.c.).

Wobec notyfikacji przez stronę pozwaną wadliwości doręczenia korespondencji obejmującej wyrok zaoczny Sąd winien więc w pierwszej kolejności ustalić, czy powód prawidłowo wykonał zarządzenie z dnia 9 lipca 2013 (k. 10 akt) i rzeczywiście wskazał aktualne adresy miejsca zamieszkania pozwanych.

Wymagało to szczególnej uwagi Sądu, skoro z akt sprawy wywodzić należy, że strona powodowa adres ten wskazała na podstawie wydruku danych z rejestru REGON dotyczących spółki cywilnej tworzonej przez pozwane (k. 27 akt). Adres ten dotyczył zatem miejsca prowadzonej działalności, zaś z samego wydruku wynika wprost, że spółka zakończyła działalność w dniu 31 grudnia 2008 roku (a zatem w okresie znacznie poprzedzającym wniesienie pozwu). Z żadnego innego dokumentu nie wynika, by w 2013 roku adres ten był adresem miejsca zamieszkania pozwanych.

Wskazanie więc tego adresu jako aktualnego adresu miejsca zamieszkania pozwanych winno być uznane za budzące elementarne wątpliwości na etapie stosowania przepisów prawa procesowego sankcjonujących zaniechanie podjęcia przesyłki z urzędu mimo jej awizowania. Rozważyć więc należy, czy uznanie za skuteczne doręczenia zastępczego pod wspomnianym adresem wobec obecnych zarzutów strony pozwanej, nie wymaga poczynienia dodatkowych ustaleń co do poprawności adresu, np. przez zobowiązanie powoda do potwierdzenia przedstawianych przez siebie danych co do adresu pozwanych, (względnie przy uznaniu przez Sąd, że zwrotne potwierdzenie odbioru mogłoby mieć znaczenie dokumentu poświadczającego skuteczność doręczenia zastępczego – pouczenie pozwanych o sposobie wzruszenia domniemania o którym mowa w art. 252 k.p.c.).

Dopiero przesądzenie tej kwestii pozwalałoby na uznanie skuteczności doręczenia zastępczego (na podstawie art. 139 §1 k.p.c.) odpisu wyroku zaocznego pod tym adresem a w konsekwencji na uznanie sprzeciwu pozwanych za spóźniony.

Z kolei przyjęcie, że sprzeciw był czynnością podjętą po upływie ustawowego terminu otwierałoby dopiero potrzebę oceny skuteczności wniesienia wniosku o przywrócenie terminu.

W tym kontekście nie może być uznane za prawidłowe (musi być uznane za przedwczesne) zarządzenie wzywające do uzupełnienia braków formalnych wniosku o przywrócenie terminu (nadanie pismo z dnia 6 lutego 2015 procesowego znaczenia wniosku o przywrócenie terminu mimo jego wyraźnej treści wskazującej na kwestionowanie skuteczności doręczenia zastępczego pod adresem wskazanym przez powoda).

Zarządzenie to wobec jego treści (wzywającej do usunięcia braków wniosku o przywrócenie terminu) nie mogło skutkować też uznaniem za skuteczne w płaszczyźnie normy art. 344 §3 k.p.c. wezwania do uzupełnienia braków sprzeciwu i odrzucenia tego środka zaskarżenia z uwagi na nieuzupełnienie jego braków w terminie. Pomijając aspekt nieoparcia przez Sąd Rejonowy kwestionowanego rozstrzygnięcia na tej podstawie prawnej pamiętać bowiem należy, że strony nie mogą obciążać istotne skutki procesowe wadliwie sformułowanego wezwania do usunięcia braków.

W niniejszej sprawie zatem orzeczenie o odrzuceniu sprzeciwu zapadło co najmniej przedwcześnie.

Wobec braku podstaw do zastosowania normy art. 344 §3 k.p.c. zaskarżone postanowienie należało uchylić (art. 386 §4 k.p.c. w zw. z art. 395 §2 k.p.c.). Jednocześnie stosując regułę z art. 378 §2 k.p.c. w zw. z art. 395 §2 k.p.c. rozpoznano sprawę również na korzyść pozwanej która formalnie nie wniosła zażalenia. W stosunku do tej osoby bowiem również pozostają aktualne wątpliwości co do istnienia jakichkolwiek przesłanek do przyjęcia za skuteczne doręczenia odpisu wyroku zaocznego pod adresem przy ul (...) w S..

Na podstawie art. 395 §2 k.p.c. w zw. z art. 380 k.p.c. i 398 k.p.c. rozstrzygnięciem Sądu odwoławczego objęto też (z przyczyn wskazanych wyżej) orzeczenie o zwrocie pisa z dnia 6 lutego 2015. Ubocznie jedynie dostrzec należy, że kwestia zwrotu pisma procesowego należy do kompetencji przewodniczącego (a nie Sądu) wobec czego właściwą formą tej czynności powinno być zarządzenie przewodniczącego (art. 130 k.p.c.).

Rozpoznając sprawę Sąd Rejonowy w pierwszej kolejności ustali skuteczność doręczenia odpisu wyroku zaocznego pozwanym. W zależności od przesądzenia tej kwestii ponowi doręczenie odpisu wyroku zaocznego pod właściwym adresem, lub rozstrzygnie o zastosowaniu normy art. 344 §3 k.p.c.

W przypadku uznania, że termin do wniesienia sprzeciwu nie rozpoczął biegu przewodniczący ponawiając doręczenie odpisu wyroku zaocznego wezwie stronę pozwaną do uzupełnienia braków wniesionego już sprzeciwu (przy uwzględnieniu obowiązku jego wniesienia na urzędowym formularzu), jednocześnie pouczając o możliwości formułowania nowych twierdzeń faktycznych i dowodów uzasadniających sprzeciw w terminie otwartym do wniesienia sprzeciwu (art. 344 §1 i §2 k.p.c.). Zwrócić należy przy tym uwagę na czytelność zarządzeń i unikanie wzywania do dokonania czynności zbędnych (np. wzywania do podpisania dokumentu, któremu następnie Sąd z uwagi na przepisy procesowe wymagające dokonania czynności na urzędowym formularzu odmówi jakiegokolwiek znaczenia procesowego).

Z przedstawionych przyczyn orzeczono, jak w sentencji.

- Krzysztof Górski -