Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 grudnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Bohdan Bieniek (spr.)

Sędziowie: SA Piotr Prusinowski

SO del. Teresa Suchcicka

Protokolant: Małgorzata Garbecka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 grudnia 2015 r. w B.

sprawy z odwołania B. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 11 grudnia 2013 r. sygn. akt IV U 3063/12

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 255/14

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzją z dnia 14.11.2012 r., odmówił B. P. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy po dniu 31.08.2012 r., gdyż nie został uznany za niezdolnego do pracy.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył B. P., podnosząc, iż ocena jego stanu zdrowia dokonana przez Lekarza Orzecznika ZUS, a następnie Komisję Lekarską ZUS była błędna.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 11 grudnia 2013 r. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy B. P. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 września 2013 r. do dnia 31 sierpnia 2015 r.

Sąd Okręgowy ustalił, że odwołujący B. P. ur. (...) wykonujący zawód ślusarz-frezer w Zakładzie Pracy (...) po raz pierwszy otrzymał prawo do renty inwalidzkiej III grupy na podstawie decyzji z dnia 25.08.1994 r. Świadczenie to otrzymywał do 31.11.1997 r. Następnie po kilkuletniej przerwie poczynając od decyzji z dnia 1.03.2000 r. prawo do renty najpierw z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, a od 1.10.2003 r. z tytułu częściowej niezdolności do pracy było mu przyznawane do 31.08.2012 r. Rozpoznając wniosek o przyznanie renty na dalszy okres Lekarz Orzecznik orzeczeniem z dnia 1.10.2012 r. i Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 9.11.2012 r. nie uznały wnioskodawcy za niezdolnego do pracy.

W celu ustalenia czy B. P. jest nadal niezdolny do pracy po dniu 31.08.2012 r. Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii neurologa i kardiologa. Biegli lekarze w opinii z dnia 16.01.2013 r. rozpoznając: chorobę niedokrwienną serca stabilną II st. (...); przebyty zawał serca w 1999 r., komorowe zaburzenie rytmu serca; nadciśnienie tętnicze; hipercholesterolemię; chorobę zwyrodnieniowo-dyskopatyczną kręgosłupa, obecnie bez zespołu bólowego; stan po odbarczeniu operacyjnym korzenia L5 i S1 w 1993 r., uznali odwołującego za trwale częściowo niezdolnego do pracy po dniu 31.08.2012 r. z przyczyn kardiologicznych. W uzasadnieniu opinii biegli podali, iż postępujący, naturalny charakter schorzeń nie rokuje poprawy stanu zdrowia szczególnie przy współistnieniu dodatkowych czynników przyśpieszających rozwój choroby (miażdżycy) takich jak nadciśnienie tętnicze i hipercholesterolemia. Zdaniem biegłych wykonane kontrolne badania (echo serca, test wysiłkowy i H.) w sposób jednoznaczny wykazały brak poprawy stanu zdrowia badanego w stosunku do badań poprzednich. Wnioskodawca nadal musi podlegać leczeniu farmakologicznemu, unikać nadmiernych wysiłków i emocji oraz może wykonywać pracę w warunkach chronionych bez większych obciążeń fizycznych i psychicznych.

Wobec zastrzeżeń Przewodniczącego Komisji Lekarskich do powyższej opinii Sąd pierwszej instancji dopuścił dowód z kolejnej opinii biegłego neurologa i kardiologa. Biegły neurolog w opinii z dnia 9.04.2013 r. po rozpoznaniu: dyskopatii L4/L5 i L 5/S1 po przebytym leczeniu operacyjnym; przewlekłej rwy kulszowej lewostronnej; objawowych zawrotów i bólu głowy uznał wnioskodawcę za częściowo niezdolnego do pracy nadal po dniu 31.08.2012 r. do dnia 31.08.2015 r. Biegły neurolog wyjaśnił, iż przewlekła rwa kulszowa po przebytej operacji z objawami ubytkowymi, która spowodowana jest zmianami dyskopatycznymi przestrzeni międzykręgowych L4/L5 i L5/S1, oraz zrostami po przebytej operacji kręgosłupa ogranicza zdolność do wysiłku fizycznego. Pochylanie się i dźwiganie nawet niewielkich ciężarów powoduje ból okolicy lędźwiowej i lewego podudzia. Wnioskodawca w tej sytuacji może pracować na stanowisku przystosowanym do jego możliwości ruchowych. W ocenie biegłego wnioskodawca jest niezdolny do pracy z powodu schorzeń układu nerwowego, które obniżają zdolność do wysiłku fizycznego i zdolność do wykonywania wyuczonego zawodu na otwartym rynku pracy.

Biegły lekarz kardiolog w opinii z dnia 2.10.2013 r., stwierdzając u odwołującego dodatkowo zaburzenia rytmu – komorowe, zaburzenia gospodarki lipidowej, chorobę wieńcową stabilną II stopnia (...) po przebytym zawale mięśnia sercowego, występujące w echu serca odcinkowe zaburzenia rytmu, także w badaniu H. E., uznał go za trwale częściowo niezdolnego do pracy po 31.08.2012 r. Biegli odnieśli się do wykonywanego przez wnioskodawcę zawodu pracownika fizycznego- frezera. Zdaniem biegłych lekarzy pracę taką wnioskodawca może wykonywać jedynie w specjalnych warunkach pracy chronionej. Z takim stanem zdrowia nie ma szans na wolnym rynku pracy.

Do powyższych opinii Przewodnicząca Komisji Lekarskiej także wniosła zastrzeżenia domagając się powołania nowego zespołu biegłych. Uznając kwestię zdolności do pracy ubezpieczonego za wyjaśnioną, Sąd Okręgowy nie uwzględnił wniosku o powołanie nowego zespołu biegłych.

Odnosząc powyższy stan faktyczny do przepisów prawa materialnego Sąd Okręgowy odwołał się do treści art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń, zgodnie z którym renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli został uznany za niezdolnego do pracy i ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy. W myśl art. 101 cytowanej ustawy prawo do świadczeń ustaje, gdy ustanie którykolwiek z warunków wymaganych do uzyskania tego prawa. Niezdolną do pracy w rozumieniu art.12 cytowanej ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, z kolei częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Sąd I instancji podzielił sporządzone w sprawie opinie biegłych w całości. Jednocześnie przychylił się do stanowiska biegłego neurologa orzekającego częściową niezdolność do pracy na okres trzech lat. Zdaniem Sądu Okręgowego w tym okresie okaże się, czy po zatrudnieniu w warunkach pracy chronionej wnioskodawca będzie zdolny do zatrudnienia w typowych warunkach. Biegli lekarze zgodnie podali, iż przeciwwskazany jest dla odwołującego duży wysiłek fizyczny i psychiczny

Zdaniem Sądu pierwszej instancji podnoszony przez organ rentowy zarzut, iż wnioskodawca pracuje nie jest do końca trafny. Osoba uznana za częściowo niezdolną do pracy może pracować w innym zawodzie niż ma kwalifikacje albo w warunkach pracy chronionej. Pracując z mniejszym obciążeniem nie musiał korzystać ze zwolnień lekarskich, gdyż jest zatrudniony w warunkach chronionych. Jeżeli wnioskodawca pozostaje w zatrudnieniu, to musiał otrzymać zaświadczenie lekarza medycyny pracy o zdolności do zatrudnienia na zajmowanym stanowisku. W przypadku zakazu do jakiegokolwiek zatrudnienia, należałoby uznać B. P. za całkowicie niezdolnego do pracy. W myśl art. 12 ust. 2 ustawy, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z regulacji tej wynika, iż osoba częściowo niezdolna do pracy może pracować na innym stanowisku poniżej swoich kwalifikacji.

Zdaniem Sądu Okręgowego brak było podstaw do powoływania kolejnych zespołów biegłych. Sporządzone opinie zostały opracowane przez lekarzy specjalistów w zakresie schorzeń zgłoszonych przez ubezpieczonego, którzy posiadają odpowiednie przygotowanie i doświadczenie zawodowe. Biegli dokonali starannego rozpoznania, a wydane orzeczenie uzasadnili.

Mając to na uwadze Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję na mocy art. 477 ¹⁴§ 2 k.p.c.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. zaskarżył powyższy wyrok w całości, zarzucając mu:

1.  naruszenie przepisów postępowania tj. art. 217 § 3 i art. 233 § 1 k.p.c. polegające na pominięciu dowodu z opinii nowego biegłego z zakresu medycyny pracy wnioskowanego przez organ rentowy w piśmie procesowym z dnia 25.11.2013 r., który pozwoliłby na jednoznaczne ustalenie stopnia zaawansowania choroby i możliwości wykonywania przez skarżącego pracy oraz na uznaniu okoliczności spornych za dostatecznie wyjaśnione, mimo sprzeczności między stanowiskiem biegłych kardiologów i neurologów oraz stanowiskami lekarza medycyny pracy dopuszczających wnioskodawcę do pracy.

2.  naruszenie prawa materialnego tj. art. 12, art. 13 ust. 1 i art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu ubezpieczeń Społecznych poprzez zmianę zaskarżonej decyzji i uznanie, iż wnioskodawca spełnił warunki do przyznania prawa do renty z uwagi na istnienie niezdolności do pracy

Wskazując na powyższe zarzuty organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Olsztynie.

Ponadto w trybie art. 381 i 382 k.p.c. apelujący domagał się dopuszczenia dowodu z opinii nowego zespołu biegłych, w tym z opinii biegłego lekarza medycyny pracy na okoliczność istnienia niezdolności ubezpieczonego do pracy i ewentualnie okresu, w jakim niezdolność ta występuje.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył co następuje.

Rozpoznając niniejszą sprawę, Sąd Apelacyjny doszedł do przekonania, iż istnieje potrzeba uzupełnienia postępowania dowodowego. W tym celu zwrócił się do pracodawcy odwołującego – (...) sp. z o.o. spółka komandytowa w K. o nadesłanie akt osobowych i opisu stanowiska pracy odwołującego. Z pisemnej informacji pracodawcy (k. 82 - 84) wynika, że praca wnioskodawcy na stanowisku ślusarz – frezer polega na gwintowaniu detali metalowych pod stoliki i krzesła przy wykorzystywaniu gwintarki oraz na przeciąganiu i wierceniu wcześniej nagwintowanych detali przy pomocy wiertarko – frezarki. Obrobione elementy odkładane są przez pracownika na wózki transportowe umiejscowione tuż obok stanowiska pracy. Jest to praca fizyczna, wymagająca lekkiego wysiłku fizycznego (ciężar obrabianych metali to ok. 0,1 – 2 kg), samodzielna, wymagająca sprawności obu rąk oraz wykonywana głównie w pozycji siedzącej. Podczas pracy pracownik narażony jest na hałas oraz zaprószenie oka opiłkami metalu (wiercenie). Na powyższym stanowisku pracy stosowane są środki ochrony indywidualnej w postaci ochronników słuchu oraz ochronników oczu. Wnioskodawcy zapewniono ergonomiczne krzesła odpowiednie do charakteru wykonywanej pracy, możliwość regulacji wysokości maszyn oraz dostosowano wielkość i ciężar obrabianych detali do posiadanego przez pracownika stopnia niepełnosprawności. Z powyższej informacji wynikało nadto, iż do dnia 31 marca 2013 r. pracodawca odwołującego posiadał status zakładu pracy chronionej. Po tej dacie warunki pracy wnioskodawcy nie uległy zmianie i nadal wykonywał pracę na przystosowanym do jego potrzeb stanowisku pracy.

Sąd Apelacyjny dopuścił dowód z opinii uzupełniającej biegłych z zakresu lekarza z zakresu neurologii, kardiologii i medycyny pracy na okoliczność czy wnioskodawca jest nadal niezdolny do pracy, gdyż utracił zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, mając w szczególności na uwadze, że z wykształcenia jest frezerem, a dodatkowo wykonywał pracę na stanowiskach pracownika dozoru mienia, traktorzysty, tokarza – mechanika, również z uwzględnieniem powyżej wskazanej charakterystyki stanowiska pracy.

Biegły neurolog w opinii uzupełniającej z dnia 28.10.2014 r. stwierdził, że odwołujący przebył operacyjne leczenie dyskopatii L5/S1 i nadal utrzymują się bóle typu rwy kulszowej lewostronnej nasilające się po wysiłku fizycznym. Stwierdzane obiektywnie objawy ubytkowe i naciągowe uzasadniają postawienie rozpoznania przewlekłej rwy kulszowej lewostronnej. Wnioskodawca pracując na przystosowanym stanowisku pracy może być bardziej wydolny i może u niego występować mniej przewlekłych dolegliwości kręgosłupowych. W ocenie biegłego niedopuszczalne jest zatrudnienie na stanowisku traktorzysty nawet w sytuacji gdy brak byłoby dolegliwości po przebytym leczeniu operacyjnym kręgosłupa. W rezultacie biegły neurolog podtrzymał swoją dotychczasowe stanowisko, iż odwołujący jest częściowo niezdolny do pracy w normalnych warunkach zatrudnienia (k. 93)

Biegły kardiolog w opinii z dnia 5.12.2014 r. po zapoznaniu się dokumentacją lekarską, poprzednimi opiniami biegłych i zastrzeżeniami Przewodniczącej Komisji Lekarskich ZUS oraz zbadaniu wnioskodawcy rozpoznał u niego chorobę niedokrwienną serca stabilną, przebyty zawał serca (1999 r.), komorowe zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze i hyperlipidemię. Mając na uwadze również charakterystykę obecnego miejsca pracy odwołującego biegły lekarz uznał, że jest on nadal częściowo niezdolny do pracy po dniu 31 sierpnia 2012 r. do 31 sierpnia 2015 r. W uzasadnieniu opinii biegły wyjaśnił, iż wnioskodawca przebył przed laty zawał serca, w kolejno wykonywanych badaniach echo serca do chwili obecnej stwierdza się stopniowo powiększającą się lewą komorę oraz dosyć duże zaburzenia kurczliwości LK z niedokrwienną niedomykalnością płatków zastawki mitralnej. Wynikiem tego są również komorowe zaburzenia rytmu serca w grupie umiarkowanej. Zdaniem biegłego kardiologa wnioskodawca powinien unikać nadmiernych obciążeń fizycznych oraz stresów, na które byłby narażony pracując w normalnych warunkach. W ocenie biegłego przeciwskazana jest praca na stanowisku traktorzysty oraz tokarza mechanika ze względu m.in. na obecne zaburzenia rytmu serca. W rezultacie biegły podzielił opinie poprzednio opiniującego kardiologa (k. 99- 100v).

Z kolei biegły z zakresu medycyny pracy rozpoznając u odwołującego: chorobę niedokrwienną serca stabilną II st. (...), przebyty zawał serca w 1999 r., komorowe zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze, hypercholesterolemię, chorobę zwyrodnieniowo – dyskopatyczną kręgosłupa bez istotnego upośledzenia sprawności ruchowej, przebyte leczenie dyskopatii L5/S1 w 1993 r. oraz kamicę nerkową w wywiadzie uznał, że jest on zdolny do pracy obecnie wykonywanej jak i wykonywanej przed otrzymaniem świadczenia rentowego. Uzasadniając swoje stanowisko biegły wskazał, że odwołujący pracuje w zakładzie pracy chronionej na stanowisku pracy dostosowanym do stopnia niepełnosprawności. W związku z tym wnioskodawca systematycznie podlega badaniom profilaktycznym. Biegły zwrócił uwagę, że z akt osobowych wynika, iż początkowo odwołujący był badany co 6 miesięcy, później co 12 miesięcy, a od czerwca 2005 r. co 2 lata. Za każdym razem odwołujący otrzymywał zaświadczenie lekarskie, iż wobec przeciwskazań zdrowotnych jest zdolny do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. B. P. posiada umiarkowany stopień niepełnosprawności o symbolu 05-R (upośledzenie narządu ruchu) i 07-S (choroby układu oddechowego i krążenia) ze wskazaniem dotyczącym odpowiedniego zatrudnienia - „stanowisko przystosowane”. Obecne stanowisko pracy jest przystosowane do jego warunków. Biegły podkreślił również, że odwołujący jest praktycznie sprawny ruchowo, bez objawów niewydolności krążenia ani oddychania. W ocenie biegłego jest on zdolny do wykonywania obecnej pracy jak i pracy wykonywanej wcześniej na stanowisku ochroniarza ( k. 120 – 123).

Z uwagi na odmienne wnioski biegłych lekarzy Sąd Apelacyjny dopuścił dowód z pisemnej łącznej opinii biegłych z (...) Szpitala (...) w B. z zakresu neurologii, kardiologii i medycyny pracy. Biegli po zapoznaniu się z aktami oraz dokumentacją lekarską stwierdzili, że wnioskodawca ma przeciwwskazaną ciężką i średniociężką pracę fizyczną, dźwiganie ciężarów, pracę nocną, pracę na wysokości - jako mechanik - traktorzysta, palacz - wędzarz, traktorzysta, pracownik dozoru mienia. Badany zdolny do pracy, ale wyłącznie na stanowisku pracy chronionej, jako ślusarz-operator wiertarki, zgodnej z ogólną charakterystyką stanowiska pracy ślusarz - frezer z dnia 27.08.2014 r. przedstawioną przez pracodawcę ubezpieczonego.

(dow. opinia k – 140 – 146)

Ustalone w ten sposób okoliczności faktyczne zamykają się stwierdzeniem, że ubezpieczony był nadal częściowo niezdolny do pracy, co też prawidłowo ustalił Sąd Okręgowy. Uzupełnione postepowanie dowodowe, w tym z wykorzystaniem wiedzy biegłych z doświadczeniem uniwersyteckim, pozwala skutecznie wyeliminować zasadność zarzutu naruszenia art. 217 § 3 k.p.c., o którym mowa w apelacji (pominięcie dowodu z opinii innych biegłych). W toku postępowania apelacyjnego został dopuszczony dowód z opinii lekarza medycyny pracy. Opinia tego specjalisty, badającego wnioskodawcę indywidualnie, stwierdza szereg schorzeń o podłożu kardiologicznym i neurologicznym. W ocenie lekarza medycyny pracy wnioskodawca jest zdolny do pracy obecnie wykonywanej (praca w zakładzie pracy chronionej na stanowisku pracy dostosowanym do stopnia niepełnosprawności), jak też do pracy wykonywanej przed otrzymaniem świadczenia rentowego. Ów biegły stwierdził także, że B. P. posiada umiarkowany stopień niepełnosprawności o symbolu 05-R (upośledzenie narządu ruchu) i 07-S (choroby układu oddechowego i krążenia) ze wskazaniem dotyczącym odpowiedniego zatrudnienia - „stanowisko przystosowane”.

Tymczasem biegli z zakresu kardiologii i neurologii nadal podtrzymali wnioski o okresowej niezdolności do pracy, a swoje stanowisko również przekonywująco uzasadnili, wyjaśniając że ubezpieczony nie może pracować na otwartym rynku pracy.

W takim przypadku skoro wnioski biegłych są sprzeczne aktualizuje się obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii łącznej, gdyż w razie występowania u ubezpieczonego licznych zaawansowanych schorzeń nie można dopuścić, aby każde z nich oceniane z osobna stanowiło podstawę oceny stopnia naruszenia sprawności organizmu.

Zgodnie z art. 286 k.p.c., sąd może zażądać ustnego wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie, może też w razie potrzeby zażądać dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych. Sąd Najwyższy stwierdził, że uzasadnione wątpliwości co do ocen biegłych dotyczących zdolności do pracy powstają nie tylko wówczas, gdy wzbudzają je poszczególne opinie, ale także wtedy, gdy każda opinia stwierdza u ubezpieczonego określone schorzenia, a nie zostanie wydana opinia łączna, a w każdym razie biegli lekarze poszczególnych specjalności wydają opinie niezależnie (por. wyrok Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2005 r., I UK 149/04, LEX nr 602672).

Stąd też został dopuszczony dowód z łącznej opinii biegłych, posiadających doświadczenie akademickie. Dowód ów – przy jego kompleksowej ocenie – nie pozostaje w opozycji do wcześniej sporządzonych opinii kardiologa i neurologa. Oczywiście zamieszczenie w tekście opinii sformułowania „zdolny do pracy zarobkowej” suponuje aprobatę stanowiska organu rentowego. Tak jednak nie jest, a wynikający z tego wnioskowania osąd opiera się na interferencji szeregu elementów. Przede wszystkim zwrot z opinii łącznej „jest zdolny do pracy na zajmowanym stanowisku”, oznacza zdolność do wykonywania pracy w warunkach specjalnych, tj. na przystosowanym do jego dysfunkcji narządu ruchu miejscu pracy (ergonomiczne krzesła, regulacja wysokości maszyn, dopasowanie ciężaru obrabianych metali do stopnia niepełnosprawności). Wynika to wprost z kontestowanej opinii i nie stanowi samodzielnego rozumowania Sądu, który nie może (i tego nie czyni) wbrew wiedzy specjalistycznej formułować własnych wniosków. Wymienione spostrzeżenie jest istotne z punktu widzenia wykładni prawa materialnego (art. 12 ust. 1 i 3 oraz art. 13 ust. 1 pkt 1 i 2 w związku art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – tekst jedn. Dz. U z 2015 r., poz. 748 – dalej ustawa emerytalna). W takim układzie rudymentarnego znaczenia nabiera wykładnia pojęcia częściowej niezdolności do pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 3 ustawy emerytalnej, czyli kompozycja utraty zdolności do pracy w znacznym stopniu w obrębie posiadanych kwalifikacji. Krótko mówiąc, konieczne jest ustalenie na czym polega utrata w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z przedstawionej definicji wynika, że nie każda utrata zdolności do pracy uzasadnia przyznanie świadczenia rentowego. Konieczne jest stwierdzenie, że utrata zdolności ma zakres znaczny. Posłużenie się przez ustawodawcę zwrotem niedookreślonym, o otwartym zakresie znaczeniowym może sprawiać trudności interpretacyjne. Stąd warto odwołać się do ustabilizowanego orzecznictwa Sądu Najwyższego. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia z 13 października 2008 r., I UK 106/08, LEX nr 1746626 stwierdzono, że "w znacznym stopniu" oznacza "w stopniu większym niż połowa zwykłej zdolności do pracy". Istotne też pozostaje zakreślenie znaczenia terminu „poziom kwalifikacji”. Pozwala ono ustalić podstawę rodzajów prac, które są w zasięgu możliwości ubezpieczonego, mimo stwierdzanego upośledzenia sprawności organizmu, a co za tym idzie, do ustalenia czy ograniczenie zdolności do pracy można zakwalifikować jako znaczne. O poziomie posiadanych kwalifikacji do pracy decyduje nie tylko wykształcenie, lecz także uzyskana poprzez przyuczenie do zawodu umiejętność wykonywania specjalistycznej, kwalifikowanej pracy – także pracy fizycznej. Z tego wynika waga jaką należy przywiązać do posiadanych kwalifikacji, a nie tylko konkretnego zatrudnienia na zajmowanych stanowiskach. W judykaturze Sądu Najwyższego wyjaśniono, iż pojęcie kwalifikacji zawodowych nie jest ograniczone tylko do zawodu uzyskanego w szkole, ani też do dotychczasowego miejsca wykonywania pracy. Kwalifikacje zawodowe należy rozumieć jako element doświadczenia i praktyki zawodowej, które bez potrzeby przekwalifikowania zawodowego pozwalają podjąć pracę w innych warunkach i na innym stanowisku niż dotychczas (art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej). Skoro prawodawca odszedł od niezdolności do pracy do danego (dotychczasowego) zatrudnienia i prawo do renty warunkuje częściową niezdolnością do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, to wynika z tego wniosek, że chodzi o spektrum różnych stanowisk pracy odpowiadających kwalifikacjom ubezpieczonego. Jedno miejsce pracy i stanowisko pracy z reguły nie będzie wypełniało zakresu pojęcia pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Brak możliwości wykonywania z przyczyn zdrowotnych dotychczasowej pracy nie jest wystarczający do stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy w sytuacji, gdy jest możliwe podjęcie innej pracy w tym samym zawodzie bez przekwalifikowania.

W tym względzie opinia łączna biegłych, jak i opinie kardiologiczne i neurologiczne, jednoznacznie wskazują, że wnioskodawca jest zdolny do pracy ale wyłącznie na stanowisku pracy chronionej jako ślusarz – operator wiertarki. Nie jest natomiast zdolny do wykonywania pracy ciężkiej i średniociężkiej pracy fizycznej (nie może dźwigać ciężarów, pracować w porze nocnej, pracować na wysokości, wykonywać pracy mechanika i traktorzysty, prac palacza, wędzarza, pracownika dozoru mienia). Tak ukształtowany wniosek pozwala na akceptację wykładni prawa materialnego, dokonanej przez Sąd Okręgowy. Zdolność do wykonywania pracy na stanowisku specjalnie dopasowanym do jego dysfunkcji, zgodnie z ogólną charakterystyką stanowiska pracy ślusarz - frezer z dnia 27 sierpnia 2014 r. przedstawioną przez pracodawcę wnioskodawcy, nie pozwala na wstrzymanie wypłaty prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, niezależnie od tego jak często wnioskodawca jest poddawany badaniom przez zakładowego lekarza medycyny pracy. Wykonywanie zatrudnienia w specjalnych warunkach nie oznacza możliwości wykonywania pracy zgodniej z poziomem posiadanych kwalifikacji, skoro z opinii biegłych wynika jednocześnie przeciwskazanie do wykonywania innych prac, do których ubezpieczony posiada kwalifikacje. Omawiane opinie korespondują z opiniami biegłych, jakie zostały sporządzone w toku postępowania przed Sądem I instancji. Stąd też całokształt okoliczności sprawy przemawia za akceptacją stanowiska wyrażonego w zaskarżonym orzeczeniu. Utrata statusu zakładu pracy chronionej, przez zakład ubezpieczonego, nie wnosi istotnych okoliczności, gdyż wnioskodawca nadal pracował na przystosowanym do jego możliwości stanowisku pracy.

W końcu również odpowiednie odczytanie treści art. 13 ust. 4 ustawy emerytalnej pozwala na akceptację wniosków opinii łącznej i wcześniej opiniującego kardiologa i neurologa. Jak wynika z powołanego przepisu zachowanie zdolności do pracy w warunkach określonych w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. tekst jedn. Dz.U. z 2011 r., nr 127, poz. 721) nie stanowi przeszkody do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy. Skoro ubezpieczony, będąc całkowicie niezdolny do pracy, może wykonywać pracę zarobkową po przystosowaniu jego stanowiska, to tym bardziej jest to akceptowalne przy częściowej niezdolności do pracy (a maiore ad minus).

W rozpatrywanej sprawie w ocenie Sądu Apelacyjnego nie zachodziła konieczność dalszego postępowania dowodowego. Jak słusznie stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 lutego 2003 r., V CKN 1622/00, LEX nr 141384, Sąd rozpatrujący sprawę nie jest obowiązany dopuszczać kolejnych dowodów z opinii biegłych tylko dlatego, że złożona opinia jest dla strony niekorzystna. Potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii. W podobnym tonie Sąd Najwyższy wypowiedział się też w wyrokach z dnia 16 września 2009 r., I UK 102/09, LEX nr 537027 i z dnia 15 lutego 1974 r., II CR 817/73, LEX nr 7404, w których Sąd Najwyższy wskazał, iż Sąd rozpatrujący sprawę ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dalszych biegłych lub z opinii instytutu tylko wtedy, gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności. Zdaniem Sądu drugiej instancji - sporządzone w sprawie opinie biegłych sądowych, w szczególności opinia łączna, w sposób dostateczny wyjaśniają stan zdrowia odwołującego. Tym samym brak podstaw do dalszego uzupełnienia postępowania dowodowego poprzez dopuszczenie dowodu z opinii innych biegłych lekarzy. Przedmiotowa opinia w połączeniu z opiniami dopuszczonymi w sprawie w Sądzie I instancji w sposób pełny i logiczny wyjaśniają, z jakich powodów wnioskodawca jest nadal częściowo niezdolny do pracy zarobkowej.

Suma powyższych twierdzeń prowadzi do tezy, że zachowanie zdolności do pracy w warunkach określonych w przepisach ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r., nr 127, poz. 721) nie stanowi przeszkody do stwierdzenia niezdolności do pracy, jeżeli ubezpieczony w zakresie posiadanych kwalifikacji nie może wykonywać zatrudnienia na otwartym rynku pracy.

Mając powyższe na uwadze apelacja pozwanego podlega oddaleniu z mocy art. 385 k.p.c.