Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 listopada 2015 roku

Sąd Rejonowy w Ostrołęce V Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Anna Andrzejewska

Protokolant: st. sekr. sądowy Małgorzata Mierzejewska

po rozpoznaniu w dniu 4 listopada 2015 roku w Ostrołęce

na rozprawie sprawy z powództwa

(...) Spółka z o.o. w M. (KRS (...))

przeciwko

(...) S.A. w S. (KRS (...))

o zapłatę 12 706,00 zł

orzeka:

1.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w S. na rzecz powoda (...) Spółka z o.o. w M. kwotę 12 706,00 zł (dwanaście tysięcy siedemset sześć złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 15 maja 2015 roku do dnia zapłaty;

2.  tytułem zwrotu kosztów procesu zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3 053,00 zł, w tym kwotę 2 400,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

SSR Anna Andrzejewska

Sygn. akt VGC 406/15

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. skierował przeciwko pozwanemu (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w S. powództwo, domagając się zasądzenia na jego rzecz kwoty 12.706,00 złotych z odsetkami ustawowymi – po doprecyzowaniu roszczenia odsetkowego na rozprawie w dniu 04.11.2015 roku – od dnia 15 maja 2015 roku do dnia zapłaty. Wniósł również o zasadzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych. Motywując zasadność żądania powód podał, że zawarł z pozwanym umowę ubezpieczenia mienia od wszystkich ryzyk obejmującą okres od 06.08.2014 roku do 05.08.2015 roku. Przedmiotem umowy była bezdotykowa myjnia samochodowa na terenie stacji paliw w M.. W dniu 28.09.2014 roku o godz. 01.55 – 01.56 dwóch nieustalonych sprawców dokonało włamania i zniszczenia automatu z odkurzaczem stanowiącego element wyposażenia myjni. Powód zgłosił szkodę do ubezpieczyciela, który odmówił wypłaty odszkodowania twierdząc, że zaistniałe zdarzenie nie było objęte ubezpieczeniem. Zdaniem pozwanego przedmiotem ubezpieczenia wg polisy (...) (...) są maszyny i urządzenia, i ubezpieczenie mienia dotyczy wszystkich ryzyk. W dniu 28.09.2014 roku doszło do aktu wandalizmu o charakterze zaborczym pod postacią zniszczenia mienia powoda w celu uzyskania korzyści majątkowej w postaci zaboru 100 zł o nominałach 1, 2 i 5 zł na szkodę powodowej spółki. Przywołując treść pkt 76 ogólnych warunków ubezpieczenia podkreślał, że wystąpił o odszkodowanie za zniszczone mienie z wyłączeniem skradzionych pieniędzy. Co do wysokości odszkodowania wskazał, że z kalkulacji naprawy wynika, iż łączny koszt naprawy wynosi 12.706,00 złotych, a pozwany tej kalkulacji dotychczas nie kwestionował.

Referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Ostrołęce nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 21.07.2015 roku w sprawie V GNc 646/15 orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od powyższego nakazu zapłaty pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. zaskarżył nakaz w całości i wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów solidarnie na rzecz pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany przyznał, że w dniu 28.09.2014 roku powód zgłosił wystąpienie zdarzenia na skutek którego uszkodzeniu uległ automat z odkurzaczami oraz dokonano kradzieży pieniędzy z kasetek na stacji paliw u powoda. Szkoda została zarejestrowana pod numerem (...), jednak pozwany odmówił wypłaty odszkodowania, gdyż nie podzielił stanowiska powoda, że szkoda została spowodowana aktem wandalizmu. Wskazał, że w sprawie znajduje zastosowanie ogólne warunki ubezpieczenia (...) o symbolu (...), a w § 4 pkt 23 tych warunków ustalono, że za kradzież z włamaniem uznaje się dokonanie albo usiłowanie dokonania zaboru mienia z lokalu lub innego miejsca zabezpieczonych zgodnie z postanowieniami dotyczącymi minimalnych wymogów zabezpieczenia określonych w załączniku nr 1 do tych warunków: a) po uprzednim usunięciu siłą przez sprawcę zabezpieczenia lub otworzeniu wejścia przy użyciu narzędzi albo podrobionego lub dopasowanego klucza, bądź klucza oryginalnego, w którego posiadanie sprawca wszedł wskutek włamania do innego lokalu lub w wyniku rabunku; b) przez sprawcę, który ukrył się w lokalu przed jego zamknięciem, jeśli pozostawił ślady mogące służyć jako dowód jego ukrycia się. Natomiast w punkcie 76 określono co obejmuje pojęcie wandalizm – rozmyślne bezprawne zniszczenie lub uszkodzenie ubezpieczonego mienia przez osoby trzecie działające z zamiarem jego zniszczenia lub uszkodzenia; definicja nie obejmuje stłuczenia i pęknięcia szyb. Z analizy postanowienia o umorzeniu dochodzenia wynika, że sprawcy działali z zamiarem kradzieży, a do uszkodzenia mięśnia doszło przy okazji kradzieży, zwłaszcza, ze osiągnięty został efekt w postaci skradzionych wartości pieniężnych. Takie ustalenia nie korespondują z zapisami ogólnych warunków ubezpieczenia w przedmiocie wandalizmu, gdyż wandalizm polega na niszczeniu cudzego mienia bez wyraźnego powodu, zaś w niniejszym wypadku sprawcy zdarzenia mieli powód, bowiem dokonywali kradzieży. Z tych powodów brak jest podstaw do uznania odpowiedzialności pozwanego. Z daleko posuniętej ostrożności procesowej pozwany zakwestionowała też wysokość szkody.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

W sprawie nie był sporny ani fakt związania stron umową ubezpieczenia mienia od wszystkich ryzyk z wyjątkiem kradzieży z włamaniem i rabunku (k. 14-15), ani fakt wystąpienia w okresie ubezpieczenia zdarzenia opisanego w pozwie będącego podstawą powstania szkody w mieniu powoda (k 17-17v). Bezsprzecznie też pozwany odmówił powodowi wypłaty odszkodowania uznając, że zdarzenie nie było objęte zakresem ubezpieczenia, gdyż nie było wywołane aktem wandalizmu, a stanowiło rezultat dokonanej kradzieży z włamaniem (k. 18-19).

Podstawę prawną żądania pozwu stanowi art. 805 § 1 kc, zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Strony niniejszego sporu łączyła umowa ubezpieczenia mienia – polisa (...). Nie budziła przy tym wątpliwości kwestia istnienia po stronie powodowej legitymacji czynnej do wytoczenia powództwa, istnienia uprawnienia do dochodzenia od pozwanego należności z tytułu odszkodowania w związku z zawartą przez powoda z pozwanym umową ubezpieczenia. Okoliczności powyższej nie kwestionowała strona pozwana. Wobec tego, że przepisy art. 805 kc i następne nie regulują szczegółowo całokształtu kwestii związanych z ubezpieczeniem szczegółowe postanowienia ubezpieczenia ustalane są w ogólnych warunkach ubezpieczenia. Szczegółowe warunki ubezpieczenia regulujące stosunek zobowiązaniowy stron przedłożyła storna pozwana.

W sprawie niesporne było, że w ramach łączącej strony umowy ubezpieczeniowej zakres ryzyka ubezpieczeniowego obejmował szkodę wynikłą wskutek wandalizmu, a górna granica odpowiedzialności strony pozwanej zamykała się kwotą 100.000,00 złotych (§ 62 ust. 4 ogólnych warunków ubezpieczenia – k. 49). Zdaniem sądu podczas dokonania przez nieustalonych sprawców włamania do automatu z odkurzaczami na stacji paliw powoda, które miało miejsce w dniu 28.09.2014 roku, doszło do umyślnego (celowego) zniszczenia i uszkodzenia jego mienia (czynu relatywnie często występującego jako czyn współkarany następczy z kradzieżą z włamaniem), a więc do opisanego w pkt 76 ogólnych warunkach ubezpieczenia wandalizmu (k. 42v). Powyższe koresponduje także z definicją wandalizmu opisaną na stronie internetowej https://pl.wikipedia.org, która w istocie wskazuje na niszczenie bez wyraźnego powodu cudzego mienia, ale podkreśla też nieostry charakter tej definicji, a nadto wyróżnia różne typy wandalizmu ze względu na motywy i cel, wśród których istnieje tzw. wandalizm zaborczy ( acquisitive) – który polega na niszczeniu w celu uzyskania korzyści majątkowej, np. okradanie automatów z monet. Taka sytuacja miała miejsce w okolicznościach niniejszej sprawy. Zauważyć przy tym należy, że w toku postępowania likwidacyjnego strona pozwana uznała co do zasady swoją odpowiedzialność odszkodowawczą za skutki zdarzenia z dnia 28.09.2014, którego nie zakwalifikowała jednak jako akt wandalizmu, tylko z tego powodu że mienie uszkodzone zostało w wyniku (przy okazji) kradzieży z włamaniem.

Z ustaleń poczynionych przez likwidatora podczas oględzin wynika, że w wyniku zdarzenia zagięte zostały drzwiczki odkurzacza, połamane zostały zamknięcie drzwiczek, wgnieciona i zarysowana została obudowa (boczna i górna) oraz były wyrwane kasetki obu stanowisk na bilony (protokół szkody – k. 22-22v). Powyższe potwierdza dokumentacja zdjęciowa (k. 80).

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał za uzasadnione roszczenie powoda polegające na żądaniu usunięcia poniesionej przez niego szkody w ramach ryzyka ubezpieczeniowego w postaci wandalizmu.

Wysokość należnego powodowi od pozwanego na podstawie art. 805 kc odszkodowania przy ubezpieczeniu majątkowym wyznacza treść art. 361 § 2 kc. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu szkoda musi być rozumiana jako uszczerbek w dobrach poszkodowanego, który wystąpił wbrew jego woli w postaci straty ( damnum emergens) lub nieuzyskanych korzyści ( lucrum cessans). Strata wyraża się więc w rzeczywistej zmianie stanu majątkowego poszkodowanego i polega na zmniejszeniu się jego aktywów, albo na zwiększeniu się pasywów poszkodowanego. W niniejszej sprawie powód złożył kosztorys naprawy uszkodzonego odkurzacza wraz kosztami robocizny (k. 16). Zdaniem sądu w okolicznościach niniejszej sprawy wysokość szkody powoda została w dostateczny sposób wykazana w tym kosztorysie przy uwzględnieniu daty zakupu uszkodzonego mienia przez powoda (k. 24-27). Podkreślić w tym zakresie należy, że strona pozwana poprzestała wyłącznie na zarzucie zakwestionowania wysokości szkody nie popierając tego zarzutu żadnym dowodem. W sytuacji, gdy powód wykazał, że z naprawą wiążą się określone wydatki celem naprawienia szkody, to na stronie pozwanej ciążył ciężar dowodu przeciwnego. Nie budzi wątpliwości, że w procesie cywilnym ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania i to one są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 6 kc i art. 232 kpc). Innymi słowy ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo (żąda czegoś od innej osoby) obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie, ten zaś, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu (czyli neguje uprawnienie żądającego) obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje. W myśl ogólnych zasad procesowych, to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie (por. wyrok SN z dnia 19 grudnia 1997 r., II CKN 531/97, Lex nr 496544), a na stronie pozwanej spoczywa obowiązek wykazania, że powodowi jego żądanie nie przysługuje (por. wyrok SN z dnia 20 grudnia 2006 r., IV CSK 299/06). Powyższemu strona pozwana nie sprostała. Bierność strony w zakresie dowodzenia powoduje tymczasem ujemne następstwa jej pasywnej postawy, bowiem fakty nieudowodnione zostaną pominięte i nie wywołają oczekiwanych skutków prawnych, co ostatecznie może oznaczać przegranie procesu. Strona nie może liczyć na to, że sąd zainicjuje przeprowadzenie dowodów, które mogłyby służyć poparciu jej twierdzeń. Faktycznie działanie sądu z urzędu powinno ograniczać się tylko do sytuacji, gdy strona działa bez fachowego pełnomocnika i dodatkowo jest nieporadna. Taka sytuacja nie miała miejsca w niniejszej sprawie.

W tych okolicznościach żądanie pozwu zasługiwało w całości na uwzględnienie na mocy art. 805 § 1 kc.

O odsetkach orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu na mocy art. 481 kc. Powód wykazał, że nadał w dniu 30.04.2015 roku wezwanie do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem tytułem odszkodowania za doznaną szkodę zakreślając termin do jej uiszczenia (k. 81-83), a pozwany domniemania doręczenia tego wezwania nie obalił. W tych okolicznościach wskazana przez powoda data wymagalności roszczenia nie budziła wątpliwości.

O kosztach procesu orzeczono na mocy art. 98 kpc zgodnie z zasadą ponoszenia odpowiedzialności za wynik sporu. Na zasądzone koszty złożyły się kwoty uiszczonej przez powoda opłaty sądowej w kwocie 636,00 złotych, wynagrodzenia adwokata w wysokości 2.400,00 złotych (§6 pkt 5 rozporządzenia) i opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17,00 złotych.