Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 12 września 2013 roku

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Jerzy Geisler (spr.)

Sędziowie: SA Elżbieta Fijałkowska

SA Waldemar Kryślak

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2013 roku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w W.

przy uczestnictwie M. S.

o nadanie klauzuli wykonalności

na skutek zażalenia wnioskodawcy

na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu, XIV Wydział Cywilny z siedzibą w Pile

z dnia 12 kwietnia 2013 roku, sygn. akt: XIV Co 9/13

postanawia:

1.  zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że nadać wyrokowi zaocznemu Sądu Okręgowego w Poznaniu, XIV Wydziału Cywilnego z siedzibą w Pile z dnia 11 kwietnia 2006 roku, sygn. akt: XIV C 1434/04, klauzulę wykonalności przeciwko M. S. jako nabywcy prawa użytkowania wieczystego nieruchomości obciążonej hipoteką przymusową, z zastrzeżeniem dla M. S. prawa powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie jego odpowiedzialności do prawa użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w P. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Pile prowadzi księgę wieczystą o nr.: (...) i do wysokości kwoty 142.556,04 zł jako hipoteki przymusowej oraz zasądzić od uczestnika postępowania na rzecz wierzyciela kwotę 60,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu klauzulowym,

2.  zasądzić od uczestnika postępowania na rzecz wierzyciela kwotę 120,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym.

SSA E. Fijałkowska SSA J. Geisler SSA W. Kryślak

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy oddalił wniosek wierzyciela Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w W. o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi Sądu Okręgowego w Poznaniu, XIV Wydział Cywilny z siedzibą w Pile z dnia 11 czerwca 2006 roku, sygn. akt: XIV C 1434/04, w trybie art. 788 k.p.c., przeciwko M. S., z ograniczeniem jego odpowiedzialności do prawa użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w P. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Pile prowadzi księgę wieczystą o nr.: (...) oraz o zasądzenie od dłużnika M. S. na rzecz wierzyciela kosztów postępowania klauzulowego według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W motywach rozstrzygnięcia Sąd I instancji wyjaśnił, że w niniejszej sprawie nie doszło do zmiany podmiotowej, polegającej na tym, że w miejsce dłużnika wstępuje inna osoba, na którą przeszło uprawnienie bądź obowiązek. M. S. stał się bowiem dłużnikiem rzeczowym wierzyciela (na mocy umowy z dnia 16 maja 2011 roku dłużniczka przeniosła na jego rzecz prawo użytkowania wieczystego w/w nieruchomości, w której księdze wieczystej widnieje m.in. wpis hipoteki przymusowej zwykłej w kwocie 142.556,04 zł na rzecz wnioskodawcy), a dotychczasowa dłużniczka T. S. pozostała dłużnikiem osobistym. Do takiej sytuacji nie ma zastosowania art. 788 k.p.c.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył wierzyciel, zaskarżając je w całości i wnosząc o jego zmianę poprzez uwzględnienie jego wniosku o nadanie klauzuli wykonalności oraz o zasądzenie od dłużnika na swoją rzecz kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Podkreślił, iż treść hipotezy art. 788 § 1 k.p.c. nie daje podstaw do wyłączenia dopuszczalności nadania klauzuli wykonalności przeciwko dłużnikowi rzeczowemu wierzyciela.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie wierzyciela zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny przychylił się do stanowiska skarżącego, iż w sprawie zachodziły podstawy do nadania klauzuli wykonalności przeciwko uczestnikowi postępowania w trybie art. 788 § 1 k.p.c., jako nabywcy prawa użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w P. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Pile prowadzi księgę wieczystą o nr.: (...). Pogląd o dopuszczalności zastosowania tej regulacji w razie zmiany własności rzeczy lub praw obciążonych zastawem lub hipoteką był już niejednokrotnie wyrażany w doktrynie (vide: „Kodeks postępowania cywilnego. Tom III” pod red. prof. dr. hab. Kazimierza Piaseckiego, Wydawnictwo: C.H. Beck, 2012 r., wyd. 5, komentarz do art. 788 k.p.c.; „Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Część trzecia. Postępowanie egzekucyjne. Tom 4”, Henryk Pietrzykowski, pod red. Tadeusza Erecińskiego, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2007,Wyd. 2, s. 96) oraz w orzecznictwie (vide: cytowane przez wnioskodawcę postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1971 roku, sygn. akt: III CRN 553/70, OSNCP 1971, Nr 10, poz. 185; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 1986 roku, sygn. akt: III CRN 86/86, opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 1987, Nr 9, poz. 139).

Bez znaczenia pozostaje przy tym fakt, że nabywca obciążonego prawa jest tylko dłużnikiem rzeczowym. Ponosi on bowiem, z tytułu nabycia własności prawa, odpowiedzialność do sumy wymienionej we wpisie hipoteki przymusowej, obciążającej nabytą przez niego nieruchomość, zatem w tym zakresie nadanie przeciwko niemu klauzuli wykonalności, w trybie art. 788 § 1 k.p.c., jest dopuszczalne. W konsekwencji odpowiedzialność dłużnika rzeczowego będzie węższa niż odpowiedzialność dłużnika osobistego i ograniczać się będzie do własności obciążonej rzeczy lub prawa oraz sumy wymienionej we wpisie hipoteki przymusowej.

Istotne znaczenie w niniejszej sprawie ma również fakt, że wpis hipoteki przymusowej, obciążającej w/w prawo użytkowania wieczystego, nastąpił na podstawie wskazanego we wniosku tytułu egzekucyjnego (we wniosku wskazano jedynie błędną datę wydania orzeczenia, co Sąd Apelacyjny skorygował z urzędu).

Te okoliczności uzasadniają zastosowanie w niniejszej sprawie art. 788 § 1 k.p.c., zwłaszcza, że wierzyciel wykazał dokumentem urzędowym przejście na dłużnika własności prawa, obciążonego hipoteką przymusową.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżone postanowienie, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c., nadając klauzulę wykonalności w sposób opisany w punkcie 1 sentencji oraz rozstrzygając o kosztach postępowania przed Sądem I instancji na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1 i 3 oraz § 10 ust. 1 pkt 13) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2002 r. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) – pkt 1 postanowienia Sądu Apelacyjnego. Zasądzeniu na rzecz wnioskodawcy podlegały jedynie koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym, gdyż wierzyciel był ustawowo zwolniony od kosztów sądowych.

O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 12 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2002 r. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) – pkt 2 postanowienia Sądu Apelacyjnego.

SSA E. Fijałkowska SSA J. Geisler SSA W. Kryślak