Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 stycznia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

Wydział IX Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący : SSO Mariola Łącka /spr/

Sędziowie: SSO Maria Konieczna

SSO Iwona Nowak

Protokolant: st. sekretarz sądowy Dagmara Mazurkiewicz

przy udziale ./.

po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2016r. w Rybniku

sprawy z powództwa K. P.

przeciwko (...) S.A. Kopalni (...) w S.

o zapłatę skapitalizowanej renty wyrównawczej

na skutek apelacji powoda K. P.

od wyroku Sądu Rejonowego w Jastrzębiu- Zdroju Wydziału IV Pracy

z dnia 24 września 2015 r. sygn. akt IV P 472/13

1.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt.2 o tyle, że w miejsce kwoty 2.904,56 zł ( dwa tysiące dziewięćset cztery złote 56/100) zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 2. 304,56 zł ( dwa tysiące trzysta cztery złote 56/100) tytułem kosztów procesu,

2.  oddala apelację w pozostałej części.

Sędzia: Przewodniczący: Sędzia:

SSO Maria Konieczna SSO Mariola Łącka SSO Iwona Nowak

Sygn. akt IX Pa 101/15

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym przeciwko (...) S.A powód K. P. domagał się zasądzenia od pozwanej na jego rzecz kwoty 18.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty oraz zasądzenia od pozwanej na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania sądowego, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniósł, iż w okresie od 12 października 1976r. do dnia 14 sierpnia 1996r. był pracownikiem pozwanej, zatrudnionym na stanowisku górnika kombajnisty. Stosunek pracy ustał w związku z przejściem powoda na rentę z tytułu utraty zdolności do pracy spowodowanej chorobą zawodową. Pozwana wypłacała powodowi rentę wyrównawczą w oparciu o średnie miesięczne zarobki trzech pracowników: R. D., B. Ż. oraz J. J. (1) na podstawie łączącej strony ugody z dnia 7 października 2003r. Do wyliczania średniego zarobku pracowników porównawczych pozwana przyjmowała wynagrodzenie z tytułu Karty Górnika, zasiłki chorobowe, deputat węglowy pomniejszony o wartość przynależnego deputatu węglowego dla rencistów, nagrody roczne, tzw. 14 pensja i nagrody Barbórkowe. Pozwana spółka od 2007r. do chwili obecnej nie wypłacała powodowi renty uwzględniającej dodatkowe świadczenia ze stosunku pracy, ani uwzględniającej ewentualne podwyżki wynagrodzeń. Powód dochodzi więc zasądzenia uzupełniającej renty wyrównawczej z tytułu utraty prawa do w/w składników majątkowych w okresie od dnia 3 grudnia 2010r. do dnia 3 grudnia 2013r. w łącznej kwocie 18.000,00 zł.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania według norm przepisanych i podniosła, że według hipotetycznego założenia pozwanej powód, gdyby nadal pozostawał w stosunku pracy i wykonywał prace pod ziemią, to z dniem 13.03.2003r. przeszedłby na emeryturę górniczą z uwagi na osiągnięcie stażu 25 lat pracy górniczej. W dniu 07.04.2008r. powód przeszedłby na emeryturę górniczą z uwagi na osiągnięcie wieku 50 lat życia. Pozwana wskazała, że na emeryturę przeszli pracownicy porównawczy B. Ż., R. D.. Trzeci pracownik porównawczy J. J. (2) pozostaje nadal w zatrudnieniu ale pełni funkcję związkową.

Sąd Rejonowy Sąd Pracy w Jastrzębiu Zdroju wyrokiem z dnia 24.09.2015r.sygn. akt IV P 472/13 oddalił powództwo zasądził od powoda na rzecz pozwanej 2904,56 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd I instancji ustalił następujący stan faktyczny:

Powód K. P. był pracownikiem (...) S.A. Kopalni (...) w okresie od 6 stycznia 1981r. do 14 sierpnia 1996r. Powód pracował w pełnym wymiarze czasu pracy. W okresie od 6 stycznia 1981r. do 30 czerwca 1986r. na stanowisku cieśli górniczego pod ziemią, następnie od 1 lipca1986r. do 14 sierpnia 1996r. na stanowisku górnika kombajnisty pod ziemią. Stosunek pracy powoda ustał w wyniku przejścia na rentę z tytułu choroby zawodowej.

Powód K. P. uprawniony jest do pobierania z organu rentowego ZUS Oddział w R. od lutego 1996r. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową. Równocześnie pozwana wypłacała powodowi cywilną rentę wyrównawczą, przyznaną na podstawie ugody zawartej w dniu 7 października 2003r. pomiędzy stronami.

Ugoda zawarta w dniu 7 października 2003r. pomiędzy powodem a pozwaną (...) S.A. KWK (...) w S. zakładała, iż renta wyrównawcza powoda wyliczana będzie na podstawie średnich zarobków miesięcznych osiąganych przez trzech pracowników wybranych z macierzystego oddziału, zatrudnionych na tym samym lub podobnym stanowisku pracy, o podobnym stażu i kwalifikacjach tj. R. D., B. Ż. oraz J. J. (1). Umowa przewidywała, iż w momencie potrzeby zmiany wskazanych pracowników należy spisać nową umowę, gdyż dotychczasowa przestaje być wiążącą.

Gdyby nie choroba zawodowa powoda, przy założeniu że powód kontynuował by zatrudnienie pod ziemią, prawo do potencjalnej emerytury górniczej powód nabyłby z dniem 17.07.2004 r. , bo osiągnąłby 25 letni okres pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Nawet gdyby powód przeszedł na hipotetyczną emeryturę w dacie ukończenia 50 roku życia tj. w dniu 07.04.2008r. to i tak w spornym okresie powód byłby już emerytem. Zgodnie z regulaminem panującym w pozwanej spółce prawo do tzw. 14-stki oraz barbórki nie przysługuje emerytom.

W piśmie z dnia 17 stycznia 2007r. skierowanym przez pozwaną do powoda wskazano, iż wyliczona renta w wysokości wynikającej z porównania wysokości emerytury jaką uzyskałby powód gdyby nie choroba zawodowa a pobieraną rentą będzie nadal wypłacana. Jednakże do wyliczeń od tego czasu nie były już od tego czasu brane pod uwagę ewentualne podwyżki wynagrodzeń, nagrody roczne/ barbórkowe 14-stka czy inne świadczenia.

Pismem z dnia 17 grudnia 2012r. powód wezwał pozwaną (...) S.A. KWK (...) do uzupełnienia oraz ponownego wyliczenia renty wyrównawczej w oparciu o wszystkie składniki wynagrodzenia pracowników porównawczych między innymi: deputaty węglowe, nagrody roczne, nagrody z zysku, nagrody jubileuszowe, 14-ste pensje oraz barbórki.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie niekwestionowanych przez strony dokumentów. Oparł się również na opinii biegłej sądowej S. K. z zakresu rent, emerytur, kapitału początkowego i rent wyrównawczych , gdyż nie istniały wątpliwości co do wiedzy, fachowości lub bezstronności biegłej.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał roszczenie powoda za bezzasadne.

W świetle art. 907 par. 1 k.c. który stanowi, iż jeżeli obowiązek płacenia renty wynika z ustawy, każda ze stron może w razie zmiany stosunków żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty, chociażby wysokość renty i czas jej trwania były ustalone w orzeczeniu sądowym lub w umowie.

W ocenie Sądu I instancji zmiana renty (art. 907 § 2 k.c.) dopuszczalna jest również za okres poprzedzający wytoczenie powództwa o zmianę, z tym że okres ten nie może sięgać poza datę, w której nastąpiła zmiana stosunków, poza termin przedawnienia zaległych świadczeń okresowych (w przypadku art. 907 § 2 roszczenie o zmianę wysokości renty przedawnia się z upływem 3 lat ) oraz poza datę orzeczenia lub ugody, w których została określona renta, mająca podlegać zmianie w wyniku uwzględnienia powództwa.

Sąd Rejonowy przyjął, w oparciu o opinię biegłego sądowego, iż gdyby u powoda nie stwierdzono choroby zawodowej, a powód dalej kontynuowałby zatrudnienie, to prawo do potencjalnej emerytury górniczej nabyłby z dniem 17.07.2004 r., bo osiągnąłby 25 letni okres pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy i że na tą emeryturę by przeszedł, bo praca kombajnisty była ciężka i ryzykowna. Ponadto podniósł, że sam powód słuchany w sprawie w dniu 23 października 2014 roku przyznał, iż gdyby nabył uprawnienia emerytalne to przeszedłby na emeryturę, przyznał ponadto, iż nie zna żadnego pięćdziesięciokilkuletniego kombajnisty, który nadal pracowałby na ścianie.

Sąd I instancji wskazał, że wszystkie dodatkowe składniki wynagrodzenia o których zasądzenie w ramach renty wyrównawczej wnosi powód nie należą mu się z uwagi na fakt, iż gdyby nie wypadek przy pracy, to od lipca 2004r. powód byłby już emerytem, a zatem nie przysługiwały by mu przedmiotowe składniki wynagrodzenia.

Sąd I instancji przyjął, że zgodnie z treścią ugody z dnia 7.10.2003r. skoro dwaj pracownicy porównawczy przeszli na emeryturę, a trzeci jest na stałe oddelegowany przez zakładową organizację związkową do wykonywania czynności związkowych wystąpił warunek rozwiązujący ugodę z dniem 1 sierpnia 2006r.. W tej dacie powinna zostać sporządzona nowa ugoda przewidująca zaistniałe zmiany. Powoływanie się powoda na ugodę, która wygasła Sąd Rejonowy uznał za bezzasadne.

Sąd I instancji przyjął, że twierdzenia powoda dotyczące pracy w kopalni pomimo upłynięcia 25 letniego stażu pracy nie zostały przez niego w żaden sposób udowodnione w toczącym się procesie, a zważywszy, że pozew dotyczy zasądzenia renty uzupełniającej za okres od 3 grudnia 2010r. do dnia 3 grudnia 2013r. , to w tym okresie powód z całą pewnością przebywałby już na emeryturze.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 K.p.c. i w oparciu o § 11 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j.Dz.U.2013, poz.490) uwzględniając kwotę zaliczki na wynagrodzenie biegłego i opłatę skarbową od pełnomocnictwa.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód.

Skarżąc wyrok w całości zarzucił :

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia polegający na ustaleniu, iż powód, gdyby nie następstwa choroby zawodowej, przeszedłby na emeryturę górniczą po osiągnięciu 25 lat stażu pracy;

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia polegający na ustaleniu, iż ugoda pozasądowa z dnia 07 października 2003r. została zawarta pod warunkiem rozwiązującym, jakim było ustanie stosunku zatrudnienia chociażby jednego z wymienionych w niej pracowników porównawczych.

Wskazując powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego rozstrzygnięcia w całości poprzez zasądzenie od pozwanej (...) Spółki (...)w J. na rzecz powoda K. P. kwoty 18.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu przed Sądem I i II instancji,

ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania przed Sądem I i II instancji.

Powód wskazał, że wbrew zapatrywaniu Sądu I instancji zapis ostatniego zdania §1 ust.1 ugody, który brzmi: „w przypadku potrzeby zmiany wskazanych pracowników należy spisać nową ugodę” nie można skutecznie uznawać za wprowadzenie do ugody warunku rozwiązującego w postaci – ustania zatrudnienia chociażby jednego z wymienionych w niej pracowników porównawczych, z momentem ziszczenia się którego ugoda przestala obowiązywać. Jeśli ugoda miałaby wprowadzać opisany warunek to w ocenie skarżącego winien on wyraźnie wynikać z jej zapisów.

Zapis § 4 ust. 1 przedmiotowej ugody pozasądowej z dnia 7 października 2003r., stanowi wprost, iż poszkodowany traci prawo do renty wyrównawczej ( obliczanej zgodnie z pozostałymi postanowieniami ugody) z dniem, w którym nabędzie zgodnie z obowiązującymi przepisami prawo do emerytury górniczej lub innej emerytury. Jak wskazywano już na wcześniejszym etapie postępowania powód, po osiągnięciu 50 roku życia wystąpił do organu rentowego o ustalenie prawa do emerytury. Uzyskał on wówczas decyzję odmowną ( decyzja ZUS Oddział w R. z dnia 28 sierpnia 2008r., znak (...) (...) z uwagi na zbyt krótki okres pracy górniczej.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja powoda nie zasługuje na uwzględnienie poza częścią dotyczącą kosztów postępowania. Nie zachodzą zarzucane uchybienia.

Sąd Rejonowy w sposób właściwy przeprowadził postępowanie dowodowe i poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy przyjmuje za własne.

Zasadnie Sąd I instancji przyjął, że gdyby nie następstwa choroby zawodowej powód przeszedłby na emeryturę po przepracowaniu 25 lat pracy pod ziemią. Przyznał to sam powód w swoich zeznaniach twierdząc, że z uwagi na ciężkie warunki pracy przeszedłby na emeryturę po nabyciu uprawnień emerytalnych. Potwierdził on także, że kombajniści pracujący w ścianie przechodzą na emeryturę zaraz po nabyciu uprawnień emerytalnych, czyli po przepracowaniu 25 lat pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Zatem słusznie przyjęto, że gdyby K. P. nie zapadł na chorobę zawodową, to nadal pracowałby u pozwanej do nabycia uprawnień do emerytury górniczej, czyli do dnia 17.07.2004r.

W tej sytuacji w świetle art. 444§2 kc w związku z art. 300 kp dla określenia wysokości renty uzupełniającej należy porównać wysokość dochodów jakie powód uzyskuje obecnie, a dochodami które uzyskałby gdyby mu szkody( tj. częściowej niezdolności do pracy z powodu choroby zawodowej ) nie wyrządzono.

Powód w niniejszej sprawie był reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, który wskazał podstawę faktyczną powództwa domagając się uwzględnienia po stronie potencjalnych dochodów podwyżki wynagrodzeń oraz dodatkowych wynagrodzeń w postaci 13-tki i 14-tki.

Powód zaś gdyby nie choroba zawodowa byłby od co najmniej sierpnia 2004r. na emeryturze i nie byłby uprawniony do 13-tej i 14 –tej pensji należnej jedynie pracownikom i wzrost wynagrodzeń pracowników pozwanej nie miałby znaczenia dla wysokości jego emerytury.

Podnoszona przez skarżącego okoliczność, że nie nabył on prawa do emerytury górniczej nie oznacza, że jego renta uzupełniająca ma być wyliczana jako różnica między rentą z tytułu częściowej niezdolności do pracy jaką pobiera z ZUS-u, a zarobkami osób pracujących obecnie u pozwanej.

Nie jest możliwe dalsze wyliczenie renty wyrównawczej powoda w oparciu o założenia przyjęte w pozasądowej ugodzie z dnia 7.10.2003r., bo dwaj pracownicy porównawczy przeszli na emeryturę, a trzeci J. J. (2) nie wykonuje pracy pod ziemią lecz pełni funkcje związkowe i w takiej sytuacji przewidziano spisanie nowej ugody.

Do tego jednak między stronami nie doszło, a pozwana od stycznia 2007r. wypłacała powodowi rentę uzupełniającą jako różnicę między potencjalną emeryturą górniczą jaką powód mógłby otrzymywać gdyby nie przerwał pracy z powodu choroby zawodowej, a pobieraną przez niego rentą z ubezpieczenia wypadkowego.

Powód nie wykazał w tym postępowaniu aby suma pobieranej przez niego renty z ZUS-u i renty uzupełniającej wypłacanej przez pozwaną była niższa niż kwota netto hipotetycznej emerytury górniczej.

Dlatego też Sąd na mocy art. 385§ 1 kpc orzekł jak w pkt 2 wyroku uznając apelację w tym zakresie za bezzasadną.

Ponieważ wyrok Sądu Rejonowego został zaskarżony w całości Sąd Okręgowy na podstawie art. 386§ 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok w pkt 2 o tyle, że obniżył koszty procesu o 600 zł tj. do kwoty 2.304,56 zł.

W ocenie Sądu II instancji, Sąd Rejonowy błędnie ustalił koszty zastępstwa procesowego w oparciu o przepis § 11 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( t. j. Dz. U. z 2013r., poz. 490 ).

Sprawa niniejsza dotyczyła roszczenia dochodzonego z powodu szkody powstałej w wyniku zapadnięcia przez powoda na chorobę zawodową.

W tej sytuacji do obliczenia wynagrodzenia należało przyjąć 50% stawki minimalnej zgodnie z przepisem § 11 ust. 1 pkt 5 ww rozporządzenia, czyli kwoty 1.200 zł.

Wyliczenia zwrotu poniesionych przez pozwaną wydatków na wynagrodzenie dla biegłej i opłaty od pełnomocnictwa zostały dokonane przez Sąd prawidłowo.

Dlatego Sąd Okręgowy na mocy art. 386§ 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok orzekając jak w pkt 1.

Wobec braku wniosku pozwanej Sąd nie orzekł o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

SSO Maria Konieczna SSO Mariola Łącka SSO Iwona Nowak