Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 1/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 sierpnia 2015 r.

Sąd Rejonowy w Wołowie I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Jolanta Zapłotna

Protokolant Łucja Koźmik

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 sierpnia 2015 r. w W.

sprawy z powództwa A. K. (1)

przeciwko 1. Skarbowi Państwa – Zakładowi Karnemu w W., 2. Skarbowi Państwa – Komendantowi Wojewódzkiemu Policji w O.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda A. K. (1) na rzecz pozwanych Skarbu Państwa - Zakładu Karnego w W. oraz Skarbu Państwa – Komendanta Wojewódzkiego Policji w O. kwoty po 3.600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

III.  przyznaje adwokat K. A. od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego Wołowie kwotę 4.428 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu;

IV.  oddala wniosek pełnomocnika powoda adwokat B. N. o przyznanie jej kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu;

V.  obciąża Skarb Państwa kosztami sądowymi, od obowiązku uiszczenia których powód został zwolniony.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 15 kwietnia 2009 r. powód A. K. (1) wniósł o zasądzenia na jego rzecz od Skarbu Państwa reprezentowanego przez Zakład Karny w W. oraz od lekarza Zakładu Karnego w W. kwoty 60.000 zł tytułem odszkodowania, przy czym wskazał, że kwoty tej żąda solidarnie od pozwanych obciążając ich po połowie tj. każdego z nich kwotą w wysokości 30.000 zł.

W uzasadnieniu wskazał, że odszkodowanie ma związek z wypadkiem, któremu uległ powód podczas transportu w dniach od 13 maja 2008 r. do 15 maja 2008 r. z Aresztu Śledczego w S. do Zakładu Karnego w W.. Podczas powyższego transportu doszło do gwałtownego hamowania, w wyniku którego powód uderzył się w głowę, zaś w ZK w F. zauważył, że ma spuchniętą nogę. Po przybyciu do Zakładu Karnego w W. powód zażądał opatrzenia przez lekarza, mając jednak na uwadze, że lekarz przyjmuje raz w tygodniu musiał czekać na wizytę. Po przeprowadzonym badaniu lekarz przepisał powodowi zastrzyki i tabletki oraz odmówił konsultacji z chirurgiem – ortopedą. Powód wskazał, że mimo silnego bólu od maja nie zrobiono nic by mu pomóc i dopiero na skutek interwencji Sądu Okręgowego we Wrocławiu (Sądu Penitencjarnego), sygn. akt V Kow 1316/08/pr zrobiono mu badania (...) i USG. Podał, że zawód jaki posiada wymaga od niego sprawności fizycznej, gdyż jest kierowcą. Obrażenia prawej nogi jakie odniósł powód uniemożliwiają mu wykonywanie pracy, a co za tym idzie pozbawiają go środków do życia.

Zarządzeniem przewodniczącego z dnia 25 maja 2009 r. pozew przeciwko lekarzowi Zakładu Karnego w W. został zwrócony, a wywiedzione w tym zakresie zażalenie zostało oddalone postanowieniem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 5 października 2009 r. Tym samym do rozpoznania pozostało żądanie zapłaty kwoty 30.000 zł od Skarbu Państwa - Zakładu Karnego w W..

W odpowiedzi na pozew pozwany Skarb Państwa – Zakład Karny w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o obciążenia powoda kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że w jego ocenie powództwo nie ma żadnych podstaw faktycznych i prawnych. Wskazał, że zgodnie z treścią pozwu podczas przewożenia powoda z Aresztu Śledczego w S. do Zakładu Karnego w W. powód uderzył się w głowę, zaś w Zakładzie Karnym w F. zauważył, że ma spuchniętą nogę, która to opuchlizna zeszła dopiero po przybyciu do Aresztu Śledczego we W., gdzie zauważył zniekształcenie nogi. Ponadto powód zarzuca, ze po przybyciu do Zakładu Karnego w W. nie leczono go właściwie i nie kierowano do specjalistów. Pozwany zaprzeczył, aby wyrządził powodowi szkodę lub krzywdę. Wskazał, że powód odbywał karę dwóch lat i sześciu miesięcy pozbawienia wolności za popełnienie czynów m. in. z art. 200 § 1 k.k. W dniu 18 grudnia 2009 r. powód został zwolniony na przerwę w karze. Podał, że powód jest recydywistą penitencjarnym. W ZK w W. w ostatnim skazaniu przebywał do dnia 1 czerwca 2009 r. i od dnia 7 lipca 2009 r. do dnia zwolnienia na przerwę w karze. Pozwany poinformował, że powód został przewieziony do W. transportem policyjnym na pisemne polecenie Prokuratury Rejonowej w Szczytnie z dnia 6 maja 2008 r. sygn. akt Ds. 470/08 skierowanym do Komendy Wojewódzkiej Policji w O., Referatu Konwojowego w O., O. Konwojowego w S. i pozwany nie ma wiedzy, czy powód w czasie tego transportu uległ wypadkowi. Wyjaśnił również, że powód ze skargami na bóle nogi zgłosił się pierwszy raz do lekarza ZK w W. w dniu 29 maja 2008 r., a więc po dwóch tygodniach od dnia przyjazdu do W., przy czym wskazał, że dostęp do lekarzy w Zakładzie Karnym w W. jest nieograniczony i skazani mogą się zgłaszać do lekarza każdego dnia z nagłymi przypadkami, a ponadto raz w tygodniu jest przyjmowany każdy oddział standardowo, zgodnie z ustalonym grafikiem. Także wychowawcy P. Ż. w dniu przybycia do Zakładu powód nie mówił o doznanym w transporcie wypadkowi, o czym świadczy notatka wychowawcy z tej daty zawarta w aktach część B powoda. Ponadto powód początkowo nie mówił żadnemu z lekarzy o wypadku, jakiego miał doznać w czasie transportu policyjnego. Wskazał, że w związku z ponawianymi skargami na bóle nogi, w dniu 29 września 2008r. powód został skierowany do szpitala przy Zakładzie Karnym nr 1 we W. na badanie rtg. Wykonane wówczas zdjęcie nie wykazało zmian w obrębie stawu skokowego lewego, zaś w dniu 26 listopada 2008 r. powoda badał specjalista z zakresu neurologii J. K. (1), której dopiero wtedy podał, że w maju doznał urazu podudzia prawego. W dniu 16 grudnia 2008 r. powód był ponownie konsultowany w Zakładzie Karnym nr 1 we W. przez lekarza ortopedę M. G., któremu także podał, że w dniu 15 maja 2008 r. uderzył się w prawą nogę. W wyniku zaleceń wyżej wymienionych specjalistów powód był przewieziony w styczniu 2009 r. na badania do pracowni (...) przy Centrum Medycyny Ratunkowej przy Szpitalu im. (...) we W., gdzie badanie wykonał lekarz A. K. (2). Następnie w lutym 2009 r. powód był badany przez lekarz spoza Służby Więziennej, K. S. (prywatny gabinet USG). Liczne badania specjalistyczne były u powoda przeprowadzane jeszcze wielokrotnie i to głównie przez specjalistów spoza ZK w W.. Powód był także badany przez biegłych sądowych na polecenie Sądu Penitencjarnego, którzy początkowo stwierdzali, że powód może być leczony w warunkach więziennych, by w opinii z dnia 4 grudnia 2009 r. stanąć na stanowisku, że powód powinien poddać się zabiegowi operacyjnemu w warunkach wolnościowych. Ostatecznie Sąd Penitencjarny udzielił powodowi przerwy w karze na okres sześciu miesięcy z obowiązkiem poddania się leczeniu oraz przedstawieniu stosownych zaświadczeń lekarskich na tą okoliczność i w dniu 18 grudnia 2009 r. powód został zwolniony na wolność. W ocenie pozwanego brak jest podstaw do twierdzenia, że powód był niewłaściwie leczony w ZK w W., zaś za skutki wypadku, w maju 2008 r. w czasie transportu samochodem policyjnym, jeśli miał on rzeczywiście miejsce pozwany nie może odpowiadać.

W piśmie procesowym z dnia 25 czerwca 2010 r. powód zaprzeczył twierdzeniom pozwanego, jakoby nie zgłaszał dolegliwości związanych z przedmiotowym wypadkiem do dnia 29 maja 2008 r. Wskazał, że już w trakcie transportu, podczas postojów w P. oraz W. powód informował funkcjonariuszy Służby Więziennej o bólu nogi, został jednak pouczony, że pomoc zostanie mu udzielona dopiero w Zakładzie Karnym w W.. Powód ponownie wskazał, że w dniu 15 maja 2008 r. zgłosił się do lekarza informując go o swoich dolegliwościach, w wyniku czego otrzymał tabletki przeciwbólowe, zaś w kolejnych dniach wielokrotnie informował wychowawców jak i lekarza, że ból nogi się nasila. W wyniku przeprowadzonych badań diagnostycznych u powoda stwierdzono stan po urazie prawego podudzia, uszkodzenie nerwu strzałkowego prawego oraz zerwanie ścięgna A. prawego.

Postanowieniem z dnia 19 września 2012 r., wydanym w sprawie o sygn. akt I C 224/09 Sąd Rejonowy w Wołowie ustalił, że jednostką właściwą do reprezentowania interesów Skarbu Państwa w niniejszym postępowaniu jest oprócz Zakładu Karnego w W. również Komendant Wojewódzki Policji w O..

Pozwany Skarb Państwa – Komendant Wojewódzki Policji w O. ustosunkowując się do treści pozwu wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że powód żąda zasądzenia odszkodowania za wypadek w transporcie pomiędzy Zakładami Karnymi S.O.B.W.W. w dniach od 13 maja 2008 r. do 15 maja 2008 r., wskazując iż podczas transportu doszło do ostrego hamowania, podczas którego uderzył się w głowę. W ocenie pozwanego powództwo nie zasługuje na uwzględnienie. Wskazał, że w dniu 13 maja 2008 r. w godz. 6.45 – 14.00 funkcjonariusze z Wydziału Konwojowego KWP w O. realizowali konwój powoda z Aresztu Śledczego w S. do Zakładu Karnego F. w B., trasa była realizowana etapowo, tj. S.O.I.B.. Z posiadanej dokumentacji przez pozwanego nie wynika aby w trakcie konwoju wystąpił wypadek komunikacyjny, który kwalifikowany jest jako wydarzenie nadzwyczajne. Podał, że wskazane przez powoda uszkodzenie ciała nie było następstwem bezprawnych zachowań funkcjonariuszy Wydziału Konwojowego KWP w O.. Potwierdzeniem jest fakt, że w piśmie z dnia 14 stycznia 2010 r. powód jednoznacznie wskazuje, że zdarzenie miało miejsce w dniu 15 maja 2008 r., a w tym dniu konwój był realizowany przez inną jednostkę organizacyjną Policji. Ponadto powód ze skargami na bóle nóg zgłosił się po raz pierwszy do lekarzy ZK w W. w dniu 29 maja 2008 r., a więc po dwóch tygodniach od jego przyjazdu do W., co potwierdza, iż zdarzenie mogło nastąpić w innym czasie i miejscu niż podaje powód.

W piśmie procesowym z dnia 13 sierpnia 2013 r. powód rozszerzył powództwo, domagając zasądzenia na jego rzecz tytułem zadośćuczynienia łącznie kwoty 60.000 zł w tym od pozwanego Skarbu Państwa – Zakładu Karnego w W. kwoty 30.000 zł i od pozwanego Skarbu Państwa – Komendanta Wojewódzkiego Policji w O. kwoty 30.000 zł.

Postanowieniem z dnia 17 sierpnia 2009 r. Sąd zwolnił powoda A. K. (1) od kosztów sądowych w całości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z dnia 24 maja 2007 r. wydanym w sprawie o sygn. akt II K 65/07 Sąd Rejonowy w Nidzicy uznał oskarżonego A. K. (1) za winnego czynu z art. 200 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i wymierzył mu karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Powyższy wyrok Sąd Okręgowy w Olsztynie utrzymał w mocy. Powód A. K. (1) został skierowany do Zakładu Karnego w G. celem odbycia orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności. Od 11 stycznia 2008 r. powód odbywał karę pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w W..

Prokuratura Rejonowa w Szczytnie w dniu 19 marca 2008 r. wydała nakaz doprowadzenia A. K. (1) do Aresztu Śledczego w S. w związku z udziałem powoda w czynnościach procesowych.

W dniu 3 kwietnia 2008 r. A. K. (1) został przetransportowany do Aresztu Śledczego w S.. Według opinii lekarza N. S. z dnia 1 marca 2008 r. powód był zdolny do transportu. Po wykonaniu czynności procesowych z udziałem powoda w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym przez Prokuraturę Rejonową w Szczytnie, sygn. akt Ds. 470/08/04 Prokurator Rejonowy zlecił O. Konwojowemu w S. Referatu Konwojowego w O. przetransportowanie powoda z powrotem do Zakładu Karnego w W.. W dniu 12 maja 2008 r. lekarz J. T. stwierdził, że powód jest zdolny do transportu. Wyjazd transportu powoda nastąpił w dniu13 maja 2001 r. i następował etapami S.O.I.B.W.W.. W Zakładzie Karnym F. w B., gdzie zaplanowany był nocleg powód zauważył na nodze opuchliznę. W dniu 15 maja 2008 r. powód A. K. (1) dotarł do Zakładu Karnego w W.. Podczas transportu nie wystąpiły żadne nadzwyczajne zdarzenia.

( dowody: akta osobopoznawcze powoda część A i B, książka służby konwojowej Referatu Konwojowego w O. k. 260 – 265, notatniki służbowe sierżanta T. M. oraz starszego posterunkowego R. P. k. 266 – 273, notatniki służbowe sierżanta sztabowego J. S., sierżanta sztabowego A. P. i starszego sierżanta J. Ż. k. 274 – 283, zeznania świadków: P. Ż. k. 203, J. K. (2) k. 423, W. Ł. k. 453).

W dniu 29 maja 2008 r. powód zgłosił się do ambulatorium Zakładu Karnego w W. skarżąc się na ból kręgosłupa, zaś za kilka dni zgłosił ból nogi, po czym lekarz zalecił konsultację ortopedyczną. Od tamtej pory A. K. (1) wielokrotnie skarżył się na ból nogi i stopy. Przeprowadzone w dniu 29 września 2008 r. badanie rtg stawu skokowego lewego nie wykazało zmian. Badany był również przez chirurga w Zakładzie Karnym nr 1 we W.. Podczas wizyty u lekarza w dniu 26 listopada 2008 r. powód po raz pierwszy wskazał, że w maju 2008 r. doznał urazu podudzia prawego i od tego czasu boli go podudzie oraz mięśnie tej okolicy. Następnie w dniu 16 grudnia 2008 r. sprecyzował, że urazu doznał w transporcie, podczas którego uderzył prawą nogą o ławkę. W związku z nasilającym się bólem prawej nogi był konsultowany ortopedycznie i neurologicznie, gdzie zalecono mu diagnostykę różnicową uszkodzenia nerwu strzałkowego i mięśnia A. prawego wykonując badania (...) i USG. W styczniu 2009 r. wykonano badanie (...) i odbyła się konsultacja neurologiczna. W lutym 2009 r. wykonano badanie USG i odbyła się konsultacja ortopedyczna. Obaj specjaliści zlecili leczenie zachowawcze, które było kontynuowane w Zakładzie Karnym w W.. Powód został również skierowany na fizykoterapię oraz inne badania i konsultacje.

( dowody: książki zdrowia powoda, akta Sądu Okręgowego we Wrocławiu V Wydziału Penitencjarnego i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych o sygn. akt V Kow 1316/08, przesłuchanie powoda, zeznania świadka N. S. k. 201 - 202).

W dniu 10 listopada 2008 r. powód A. K. (1) złożył wniosek do Sądu Penitencjarnego o przerwę w odbywaniu kary pozbawienia wolności ze względu na stan zdrowia i obrażenia w czasie transportu. W uzasadnieniu wskazał, że w maju 2008 r. podczas transportu z M. na D. kierowca konwoju chcąc wymusić pierwszeństwo zahamował ostro przez co powód uszkodził sobie prawą nogę. Podał, że od tego zdarzenia nie może dostać się do specjalisty.

W trakcie postępowania przed Sądem Okręgowym we Wrocławiu, sygn. akt V Kow 1316/08/pr został dopuszczony dowód z opinii biegłego ortopedy, który po przeprowadzonym badaniu stwierdził u powoda stan po urazie podudzia prawego i zastarzałe uszkodzenie mięśnia płaszczkowatego podudzia prawego z zachowaną funkcją stopy, zespół bólowy korzeniowy prawostronny z przemijającym niedowładem stopy prawej, dyskopatię L4, L5, S1 kręgosłupa lędźwiowego, stan po laparotomii i zeszyciu jelita cienkiego (2002 r.). Jednocześnie biegły stwierdził, że skazany był prawidłowo leczony w Zakładzie Karnym w W. oraz, że w aktualnym stanie zdrowia może odbywać karę pozbawienia wolności, jak również, że istnieją wskazania do konsultacji zastarzałego uszkodzenia mięśnia płaszczkowatego łydki prawej co do dalszego leczenia zachowawczego lub ewentualnej rekonstrukcji operacyjnej. Sąd Okręgowy we Wrocławiu dopuścił również dowód z opinii biegłego z zakresu medycyny sądowej, który stwierdził, że A. K. (1) powinien poddać się zabiegowi operacyjnemu w zakresie podudzia prawego. Wskazał jednocześnie, że zabieg taki może być wykonany w trybie planowanym w szpitalu otwartym, pod nadzorem służby więziennej. Następnie, po przeprowadzonym zabiegu pacjenta można przetransportować do szpitala Zakładu Karnego, gdzie mógłby przebyć rekonwalescencję po zabiegu operacyjnym.

Postanowieniem z dnia 14 grudnia 2009 r., wydanym w sprawie o sygn. akt V Kow 1316/08/pr Sąd Okręgowy we Wrocławiu V Wydział Penitencjarny i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych postanowił udzielić skazanemu A. K. (1) przerwy na okres 6 miesięcy w wykonaniu kary 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Nidzicy z dnia 24 maja 2007 r., sygn. akt II K 65/07 oraz nałożył na niego obowiązek dostarczenia zaświadczenia lekarskiego o przyjęciu na zabieg lekarski oraz bezwzględny obowiązek podjęcia leczenia odwykowego od alkoholu.

W dniu 18 grudnia 2009 r. A. K. (1) opuścił Zakład Karny w W..

( dowody: akta Sądu Okręgowego we Wrocławiu V Wydziału Penitencjarnego i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych o sygn. akt V Kow 1316/08, przesłuchanie powoda).

W dniu 8 stycznia 2010 r. powód został skierowany do szpitala, gdzie w dniach od 4 do 5 marca 2010 r. przebywał na oddziale (...) Urazowej, Ortopedycznym, Ortopedycznym (...) Szpitala im. (...) w L., gdzie rozpoznano u niego częściowe uszkodzenie mięśnia brzuchatego łydki prawej. Przyjęty został do oddziału celem chirurgicznej weryfikacji zmiany stwierdzonej w badaniu USG. Jednakże ze względu na stwierdzone uszkodzenie nerwu strzałkowego prawego o niejasnej etiologii odstąpiono od zaplanowanego zabiegu z zaleceniem wykonania badania (...).

( dowody: skierowanie do szpitala z dnia 8.01.2010 r. k. 136, skierowanie do pracowni diagnostycznej z dnia 8.01.2010 r. k. 137, informacja lekarza kierującego z dnia 8.01.2010 r. k. 138, dokumentacja medyczna powoda Oddziału (...) Urazowej ZOZ w L.).

W dniu 6 kwietnia 2010 r. powód złożył wniosek do Sądu Okręgowego we Wrocławiu o przedłużenie przerwy o kolejne 6 miesięcy.

Postanowieniem z dnia 25 czerwca 2010 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu odmówił skazanemu A. K. (1) udzielenia dalszej przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności.

( dowód: akta Sądu Okręgowego we Wrocławiu V Wydziału Penitencjarnego i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych o sygn. akt V Kow 1316/08).

Biegły sądowy z zakresu ortopedii wskazał, ze do uszkodzenia mięśnia płaszkowatego podudzia prawego u powoda A. K. (1) mogło dojść w okolicznościach podawanych przez powoda tj. podczas upadku z ławeczki w samochodzie transportującym skazanego. Wskazał, że wpisy porad lekarskich w książeczce zdrowia skazanego z maja 2008 r. i następne są lakoniczne, niemniej postępowanie lekarskie było prawidłowe. Wobec utrzymywania się dolegliwości bólowych był konsultowany przez lekarza neurologa w dniu 26 listopada 2011 r. Po tej konsultacji rozszerzono diagnostykę o badanie (...), USG i rtg kręgosłupa. Badania te pozwoliły ustalić, że podawane przez powoda dolegliwości bólowe kończyny z osłabieniem ruchów zgięcia grzbietowego stopy prawej ma podłoże korzeniowe, a nie pourazowe. Jednocześnie biegły stwierdził, że przeprowadzone badania jednoznacznie wykluczają możliwość uszkodzenia nerwu strzałkowego na skutek zdarzenia z maja 2008 r. Biegły wskazał, że doznany uraz mięśni podudzia prawego spowodował trwały uszczerbek na zdrowiu powoda, którego wysokość biegły ustalił na poziomie 5%. Wskazał, że przebyte uszkodzenie – naderwanie włókien mięśnia płaszczkowatego podudzia prawego nie powoduje ubytku funkcji kończyny w stopniu uniemożliwiającym wykonywanie pracy zarobkowej. W ocenie biegłego rokowania co do stanu zdrowia powoda są pomyślne i nie należy się spodziewać w przyszłości progresji objawów czy ubytków funkcji stopy z powodu przebytego uszkodzenia mięśnia płaszczkowatego. Podał również, że naderwanie niewielkiej części włókien poprzez ich zgniecenie o twardy kant nie jest bezwzględnym wskazaniem do natychmiastowego leczenia operacyjnego, a postępowanie lekarskie nie przyczyniło się pogorszenia wyników leczenia.

( dowody: opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii dr n. med. L. M. z dnia 30.12.2011 r. k. 225- 231, opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu ortopedii dr n. med. L. M. z dnia 15.05.2013 r. k. 291 – 292).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo należało oddalić jako bezzasadne.

Zgodnie z art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka pozostają pod ochroną prawa cywilnego; ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone lub naruszone cudzym działaniem, na zasadach przewidzianych w kodeksie cywilnym może żądać zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub zapłaty odpowiedniej sumy na wskazany cel społeczny (art. 24 § 1 kc i art. 448 kc). Podstawę żądania zadośćuczynienia w omawianym przepisie stanowi więc przede wszystkim konsekwencja uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia w postaci krzywdy, czyli cierpienia fizycznego i psychicznego. Do cierpień fizycznych zalicza się przede wszystkim ból i podobne do niego dolegliwości. Cierpieniem psychicznym są natomiast ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia w postaci np. zeszpecenia, konieczności zmiany sposobu życia czy nawet wyłączenia z normalnego życia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 03 lutego 2000 r., I CKN 969/98, LEX nr 50824). Ochronę dóbr osobistych gwarantują w stosunku do osób odbywających karę pozbawienia wolności normy zawarte w art. 40 Konstytucji, art. 3 Konwencji z dnia 4 listopada 1950 r. o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) oraz art. 4 k.k.w. – przepisy te nakazują wykonywanie kary w sposób humanitarny, z poszanowaniem godności skazanego oraz zakazują stosowania tortur lub nieludzkiego albo poniżającego traktowania i karania skazanego. Zgodnie z art. 444 § 1 zd. 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty; w takim wypadku sąd może również przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (art. 445 § 1 kc). Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa (art. 417 kc).

Dla określenia odpowiedzialności odszkodowawczej władz publicznych, obok zdarzenia sprawczego, konieczne jest ustalenie pozostałych przesłanek odpowiedzialności deliktowej, to jest szkody i związku przyczynowego, a więc obowiązują tu zasady ogólne dotyczące kompensaty szkody (majątkowej i niemajątkowej) na osobie oraz koncepcji związku przyczynowego. Zgodnie z art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Wobec ustalenia w niniejszej sprawie, że zdarzenie wywołujące szkodę nie miało miejsca, gdyż powód oprócz własnych twierdzeń nie przedstawił żadnych dowodów potwierdzających, że doszło do ostrego hamowania oraz że powód natychmiast zgłosił konwojentom urazy jakie odniósł, brak jest możliwości przyjęcia odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego o charakterze deliktowym, tym bardziej, że nie zachodzi związek przyczynowy pomiędzy zachowaniem czy zaniechaniem pozwanego Skarbu Państwa a uszkodzeniem ciała powoda. Niezależnie od poczynionych w niniejszej sprawie przez Sąd ustaleń w stanie faktycznym, wyjaśnić należy, że także przy przyjęciu, iż uszkodzenie ciała nastąpiło w sposób wskazany przez powoda, to również brak byłoby podstaw do przyjęcia deliktowej odpowiedzialności pozwanego. Powód nie wykazał bowiem, na czym miałaby polegać bezprawność działań (zaniechań) pozwanego – jeżeli przejawem tego miałoby być naruszenie zasad ruchu drogowego, to powód nie udowodnił, aby pozwany dopuścił się w tym zakresie jakichkolwiek zaniedbań czy odstępstw od obowiązujących norm. Zawnioskowani przez powoda świadkowie zgodnie zeznali, że nie przypominają sobie żadnych nadzwyczajnych zdarzeń podczas transportu, w tym aby doszło do jakiejkolwiek kolizji czy innego zdarzenia również w notatnikach służbowych konwojentów nie zostało odnotowane wskazane przez powoda zdarzenie. Nie można także - zdaniem Sądu - mówić o adekwatnym związku przyczynowym wobec niesprecyzowania, na czym polegała bezprawność działań pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Komendanta Wojewódzkiego Policji w O. pomiędzy nagłym hamowaniem, a uszkodzeniem ciała powoda. Należy podkreślić, że jeżeli istotnie doszło do uszkodzenia ciała powoda w wyniku ostrego hamowania pojazdu, to stało się to wyłącznie w związku z jego brakiem ostrożności – brak jest podstaw do przypisywania odpowiedzialności deliktowej Skarbowi Państwa za każde nieszczęśliwe zdarzenie jakie ma miejsce w trakcie konwojowania czy pobytu w Zakładzie Karnym. Ponadto w takiej sytuacji powód powinien dochodzić zadośćuczynienia nie od Skarbu Państwa lecz od ubezpieczyciela pojazdu, którym był przewożony, gdyż zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Stosownie do art. 35 ustawy ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu.

Odnosząc się z kolei do zarzutu niewłaściwego leczenia przez Zakład Karny w W. i utrudnianie wykonania badań przez specjalistów należy wskazać, że zgodnie z opinią biegłych sądowych z zakresu ortopedii: dr. n med. L. M. oraz lek. med. J. B. skazany był prawidłowo leczony w Zakładzie Karnym w W. i nie było potrzeby natychmiastowego leczenia operacyjnego. Należy podkreślić, że w toku niniejszego postępowania powód (reprezentowany przez fachowego pełnomocnika) nie wykazał, że jakiekolwiek działania podjęte przez stronę pozwaną Skarb Państwa – Zakład Karny w W. czy też jego zaniechania doprowadziły do powstania lub pogłębienia istniejącego u powoda urazu prawej nogi. Nie wykazano, by jakiekolwiek działania lecznicze prowadzone były przez pozwanego w sposób niewłaściwy, a co za tym idzie - skutkowały doznaniem przez A. K. (1) jakiejkolwiek szkody. Podczas pobytu w Zakładzie Karnym w W. powód pozostawał pod stałą opieką lekarską w związku z urazem prawej kończyny dolnej, którego to urazu doznał w 2008 roku. Brak było podstaw do przyjęcia, że powód po przetransportowaniu do Zakładu Karnego musiał prawie tydzień czekać na wizytę u lekarza. Ponadto z notatki wychowawcy P. Ż. nie wynika, aby powód zgłaszał taki wniosek w dniu przetransportowania. Powód kilkukrotnie zgłaszał wnioski o udzielenie mu przerwy w karze celem kontynuowania leczenia w warunkach wolnościowych, którą to przerwę uzyskał. Ponadto należy zauważyć, iż powszechnie wiadomo, że oczekiwanie na wizytę u lekarzy specjalistów także w warunkach wolnościowych trwa miesiące, a niekiedy nawet dłużej niż rok, z reguły dłużej niż w warunkach zakładu karnego. Z książeczki zdrowia powoda wynika, iż miał on regularne wizyty u lekarza zatrudnionego w Zakładzie Karnym w W., gdzie otrzymywał doraźną pomoc oraz skierowania do poradni specjalistycznych. Powód nie podnosił także żadnych okoliczności, aby doznał w związku z okresem oczekiwania na leczenie jakiegokolwiek uszczerbku na zdrowiu lub innych szkód.

Zgodnie z treścią art. 115 § 1 i § 1a kodeksu karnego wykonawczego z dnia 6 czerwca 1997 roku (Dz.U. Nr 90, poz. 557) skazanemu zapewnia się bezpłatne świadczenia zdrowotne, leki i artykuły sanitarne. Skazanemu odbywającemu karę pozbawienia wolności nie przysługuje prawo wyboru lekarza i pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej, świadczeniodawcy udzielającego ambulatoryjnych świadczeń opieki zdrowotnej, lekarza dentysty oraz szpitala, określone w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. Nr 210, poz. 2135). Zasadą jest, że świadczenia zdrowotne udzielane są skazanemu przede wszystkim przez zakłady opieki zdrowotnej dla osób pozbawionych wolności (§4). P. zakłady opieki zdrowotnej współdziałają ze służbą zdrowia w zakładach karnych w zapewnieniu skazanym świadczeń zdrowotnych, gdy konieczne jest w szczególności natychmiastowe udzielenie świadczeń zdrowotnych ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia skazanego, przeprowadzenie specjalistycznych badań, leczenia lub rehabilitacji skazanego, zapewnienie świadczeń zdrowotnych skazanemu, który korzysta z przepustki lub czasowego zezwolenia na opuszczenie zakładu karnego (§5). Jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach dyrektor zakładu karnego, po zasięgnięciu opinii lekarza zakładu karnego, może zezwolić skazanemu, na jego koszt, na leczenie przez wybranego przez niego innego lekarza, niż zakładu określonego w § 4, oraz na korzystanie z dodatkowych leków i innych środków medycznych. Jak wynika z książek zdrowia powoda nie odmówiono mu badań także w publicznych placówkach oraz wizyt u specjalistów spoza Zakładu Karnego.

Na aprobatę zasługuje stanowisko Sądu Apelacyjnego w Krakowie, zaprezentowane w postanowieniu z dnia 27 grudnia 2007 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt II AKzw 1080/07, zgodnie z którym leczenie skazanych należy do zakładów opieki zdrowotnej przeznaczonych dla osób pozbawionych wolności. Dopiero gdy nie mogą one udzielić osadzonym leczenia, w tym z braku specjalistycznego sprzętu medycznego, leczenie może być prowadzone w pozawięziennym zakładzie opieki zdrowotnej. Odmienne postępowanie, a to udostępnienie skazanym swobodnego leczenia w warunkach wolnościowych, w praktyce uniemożliwiałoby wykonywanie kary pozbawienia wolności.

W ocenie Sądu podnoszony przez powoda zarzut odmowy zbadania go przez chirurga ortopedę i lekarzy innych specjalności nie zasługiwał na uwzględnienie. Powód nie ma wykształcenia medycznego i to do lekarza pierwszego kontaktu należy decyzja o konsultacjach medycznych przez lekarzy innych specjalności. Ponadto powód uzyskał skierowanie do wyżej wymienionego lekarza, a fakt, że badanie nie nastąpiło od razu wiązało się z koniecznością oczekiwania na wizytę.

Wobec powyższego Sąd uznał, że powód nie wykazał przesłanek odpowiedzialności pozwanego Skarbu Państwa - Zakładu Karnego w W. oraz Skarbu Państwa – Komendanta Wojewódzkiego Policji w O., wynikających z art. 417 § 1 k.c. Nie przedstawił on dowodów na poparcie zgłaszanych twierdzeń.

W punkcie II wyroku Sąd obciążył powoda kosztami procesu na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490), przyznając pozwanym kwoty po 3.600 tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Zgodnie z przepisem § 6 pkt 6 w zw. z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013, poz. 461) Sąd przyznał na rzecz adwokata K. A. ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wołowie kwotę 4.428 zł tytułem nieopłaconych kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu, o czym orzeczono w punkcie III sentencji wyroku.

W punkcie IV. sentencji wyroku Sąd oddalił wniosek pełnomocnika powoda adw. B. N. o zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu, albowiem wniosek pełnomocnika adw. B. N. nie zawierał oświadczenia, że opłaty nie zostały zapłacone w całości lub w części, o którym mowa w § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 . Nr 461). Oświadczenie takie jest obligatoryjnym elementem wniosku, a jego pominięcie stanowi brak, który nie podlega usunięciu. Samo zaś określenie żądania zawierającego ustawowe sformułowanie: „nieopłaconej pomocy prawnej” nie może być utożsamiane ze złożeniem wymaganego prawem oświadczenia ( vide postanowienie SN z dnia 17 października 2012 r., I CZ 122/12).

Na podstawie art. 102 k.p.c. w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2014, poz. 1025 ze zm.) Sąd, biorąc pod uwagę trudną sytuację majątkową powoda, w pkt V. sentencji wyroku obciążył Skarb Państwa kosztami sądowymi, od obowiązku których powód został zwolniony na mocy postanowienia z dnia 17 sierpnia 2009 r. (k. 55).