Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: I C 428/15 upr.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 stycznia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSR Janusz Supiński

Protokolant:

st. sekr. sądowy Urszula Młynarczyk

po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2016 r. w Giżycku

sprawy z powództwa Miasta S. W. Zarządu (...) w W.

przeciwko B. M.

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanej B. M. na rzecz powoda Miasta S. W. Zarządu (...) w W. kwotę 270,40zł (dwieście siedemdziesiąt zł 40/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 05 czerwca 2014 r. do dnia zapłaty;

II.  Zasądza od pozwanej B. M. na rzecz powoda Miasta S. W. Zarządu (...) w W. kwotę 163,80zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

Sygn. akt. I C 428/15

UZASADNIENIE

Powód Miasto S. W. Zarząd (...) w W. domagał się zasądzenia na jego rzecz od pozwanej B. M. kwoty 270,40 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu. W uzasadnieniu podniósł, iż pozwana w dniu 21.05.2014r. korzystała z komunikacji miejskiej bez ważnego dokumentu przewozu, a na kwotę dochodzoną pozwem składają się 4,40 zł tytułem należności jednorazowej za przejazd oraz 266 zł tytułem opłaty dodatkowej.

Pozwana B. M., działająca poprzez kuratora, ustanowionego z uwagi na nieznajomość miejsca pobytu pozwanej, nie uznała powództwa i wniosła o jego oddalenie w całości. W uzasadnieniu pozwana zakwestionowała złożony przez powoda odpis wezwania pozwanej do zapłaty, podnosząc, że poświadczenie odpisu za zgodność nie zawiera miejsca dokonania owego poświadczenia.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 21.05.2014r. o godz. 16:32 pozwana B. M. poruszała się po W. tramwajem linii 35 nr pojazdu (...) bez ważnego biletu, uprawniającego do przejazdu. W w/w czasie została poddana kontroli biletowej, w wyniku czego kontrolerzy wypisali pozwanej wezwanie do zapłaty kwoty 270,40 zł, w tym 4,40 zł opłaty za przejazd i 266 zł opłaty dodatkowej. Pozwana potwierdziła odbiór wezwania.

Dowód: odpis wezwania k 12

Pozwana nie uiściła należności, objętej wezwaniem.

Dowód: bezsporne

Sąd zważył, co następuje:

Kwestią ewidentnie sporną w niniejszej sprawie pozostaje skuteczność dokonania przez pełnomocnika powoda, będącego radcą prawnym, poświadczenia za zgodność odpisu wezwania do zapłaty, otrzymanego przez pozwaną w dniu kontroli biletowej. Wynika to z kategorycznej postawy kuratora pozwanej, wskazującego, że dla skuteczności dokonania takiego potwierdzenia za zgodność wymagane jest wskazanie miejsca i daty dokonania poświadczenia. Innych bowiem zarzutów kurator pozwanej ostatecznie nie podnosił. O ile bowiem wstępnie strona pozwana kwestionowała podstawę swojej odpowiedzialności z tytułu przejazdu bezbiletowego, o tyle – po wniesieniu pisma na k 49 – zarzut ten nie był podtrzymywany.

W niniejszej sprawie zauważyć przede wszystkim należy, że na k 12 znajduje się odpis wezwania pozwanej do zapłaty, potwierdzony za zgodność przez pełnomocnika powoda, radcę prawnego T. C., zawierający zarówno miejsce sporządzenia odpisu (W.), jak i datę dokonania owej czynności (26.05.2015r.). W świetle powyższego zarzut kuratora pozwanej jawi się co najmniej jako chybiony.

Tym niemniej warto przy tej okazji wskazać, że nawet gdyby rzeczywiście odpis ten nie zawierał daty i miejsca jego sporządzenia, to i tak nie prowadziłoby to do nieważności owego odpisu. Zgodnie bowiem z treścią art. 6 ust. 3 ustawy z 06.07.1982r. o radcach prawnych (Dz.U. Nr 19 poz. 145 z późn. zm.) „ Radca prawny ma prawo sporządzania poświadczeń odpisów dokumentów za zgodność z okazanym oryginałem w zakresie określonym odrębnymi przepisami. Poświadczenie powinno zawierać podpis radcy prawnego, datę i oznaczenie miejsca jego sporządzenia, na żądanie - również godzinę dokonania czynności. Jeżeli dokument zawiera cechy szczególne (dopiski, poprawki lub uszkodzenia) radca prawny stwierdza to w poświadczeniu”. W literaturze i orzecznictwie nie ma jednolitego stanowiska w zakresie skutków braku daty i miejsca sporządzenia odpisu. Z jednej strony Sąd Najwyższy w uchwale z 30.11.2011r. (III CZP 70/11, PZP 4/2011) stwierdził, że „Sposób sporządzania przez radcę prawnego poświadczeń odpisów dokumentów za zgodność z okazanym oryginałem, określony w art. 6 ust. 3 zd. 2 ustawy z 6.7.1982 r. o radcach prawnych (t. jedn.: Dz.U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65 ze zm.), ma zastosowanie również do uwierzytelniania odpisu pełnomocnictwa (art. 89 § 1 KPC)”, dodając w uzasadnieniu : „Założony przez ustawodawcę cel został zrealizowany w ten sposób, że ustawa z 23.10.2009 r. wprowadziła do aktów prawnych określających pozycję i prawa adwokatów, radców prawnych, rzeczników patentowych, Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa oraz doradców podatkowych postanowienia przyznające im prawo poświadczania zgodności odpisu lub kopii z okazanym dokumentem w zakresie określonym odrębnymi przepisami, a jednocześnie w przepisach normujących postępowania cywilne, administracyjne, podatkowe i administracyjno-sądowe sprecyzowała zakres i charakter przyznanego uprawnienia. Do art. 6 RadRrU dodany został ust. 3, w którym poza przyznaniem blankietowego prawa sporządzania poświadczeń określona została także konieczna treść poświadczenia. Poświadczenie powinno zawierać podpis radcy prawnego, datę i oznaczenie miejsca jego sporządzenia, na żądanie - również godzinę dokonania czynności; w wypadku kiedy dokument zawiera cechy szczególne (dopiski, poprawki lub uszkodzenia) - w poświadczeniu powinno to zostać stwierdzone. W KPC zmianie uległ art. 129, którego dotychczasowa treść, zawierająca zobowiązanie strony powołującej się na dokument do złożenia go w oryginale w sądzie jeszcze przed rozprawą, jeżeli zażąda tego strona przeciwna, uzupełniona została postanowieniami umożliwiającymi zastąpienie dokumentu jego odpisem poświadczonym za zgodność z oryginałem przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (art. 129 § 2 KPC). Poświadczeniu takiemu nadany został charakter dokumentu urzędowego (art. 129 § 3 KPC). W rezultacie w tym zakresie radca prawny uzyskał uprawnienia równoważne przysługującym notariuszowi na podstawie art. 2 § 2 oraz art. 96-99 PrNot. Zmiany wprowadzono także do art. 89 § 1 KPC (art. 10 ustawy z 23.10.2009 r.), w którym wcześniej przysługujące profesjonalnym pełnomocnikom uprawnienie do uwierzytelnienia odpisu udzielonego im pełnomocnictwa rozciągnięto także na inne dokumenty wykazujące ich umocowanie. Poświadczeniu takiemu nie nadano jednak charakteru dokumentu urzędowego, co jest zrozumiałe, jeżeli zważyć, że poświadczenie dokumentu pełnomocnictwa i dalszych dokumentów wykazujących umocowanie przez osobę, której to umocowanie dotyczy, niesie w sobie niebezpieczeństwo braku bezstronności. Tymczasem czynności o podwyższonym stopniu wiarygodności, a do takich należy sporządzenie dokumentów urzędowych, powinny być wykonywane przez osoby, których czynność ta w żaden sposób nie dotyczy (por. art. 84 PrNot). Dlatego art. 89 § 1 zd. 3 KPC przewiduje szczególny tryb weryfikacji podpisu strony na pełnomocnictwie poprzez zażądanie urzędowego poświadczenia tego podpisu”. Z drugiej strony stanowisko literatury przedmiotu zdaje się być bardziej racjonalne: Ustawą z 23.10.2009 r. o zmianie ustaw w zakresie uwierzytelniania dokumentów (Dz.U. Nr 216, poz. 1676 ze zm.) wprowadzono możliwość uwierzytelniania dokumentów przez adwokatów, radców prawnych, radców Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa oraz rzeczników patentowych. Celem dokonanej nowelizacji było odformalizowanie postępowania cywilnego poprzez dopuszczenie możliwości dołączenia do akt odpisów dokumentów zamiast ich oryginałów, ale pod warunkiem że zostały ich zgodność została poświadczona przez ściśle określone w art. 129 § 2 KPC podmioty (notariusza, występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa). Przyjęte rozwiązanie spotkało się z krytyką B. Ł. (Czy potrzebne jest uwierzytelnianie dokumentów w procesie, R.. z 13.8.2009 r., s. C-6), który podważał zasadność przyjętej regulacji” [tak: KPC red. Góra-B. 2015 wyd. 2 / S.; L.]. Dalej idące stanowisko prezentuje T. P.: „Jeżeli poświadczenia dokonuje notariusz, musi ono spełniać wymogi przewidziane w art. 97-98 PrNot. Tożsame unormowanie przewidują przepisy ustaw o adwokaturze, radcach prawnych, rzecznikach patentowych (art. 4 ust. 1b PrAdw, art. 6 ust. 3 RadPrU, art. 9 ust. 3 RzeczPatentU, art. 27 ust. 3 (...)). Poświadczenie powinno zawierać podpis adwokata lub radcy prawnego, radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa, datę i oznaczenie miejsca jego sporządzenia, na żądanie - również godzinę dokonania czynności; w wypadku kiedy dokument zawiera cechy szczególne (dopiski, poprawki lub uszkodzenia) - w poświadczeniu powinno to zostać stwierdzone. Sąd Najwyższy wyraził stanowisko, że wszelkie elementy wymienione w art. 6 ust. 3 RadPrU prawnych decydują o skuteczności poświadczenia, jako że pozwalają ustalić kto, kiedy i gdzie stwierdził istnienie dokumentu o treści identycznej z odpisem (uchw. SN z 30.11.2011 r., III CZP 70/11, L.; post. SN z 20.4.2012 r., III CZP 13/12, L.). Nie wydaje się jednak, aby elementy wymienione w zd. 2 art. 6 ust. 3 RadPrU były cechami konstytutywnymi poświadczenia, skoro nie dotyczą ani podmiotu sporządzającego poświadczenia, ani miejsca i czasu dokonania uwierzytelnienia” [tak KPC T. I red. P. 2014 wyd. 6 / T., L.]. Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela w całej rozciągłości stanowisko T. P., że data i miejsce sporządzenia odpisu przez radcę prawnego nie stanowią elementów koniecznych, warunkujących skuteczność takiego poświadczenia. Wynika to po pierwsze z treści samego art. 6 ust. 3 ustawy o radcach prawnych, który przewiduje, że poświadczenie jedynie powinno zawierać datę i miejsce jego dokonania i nie nakłada obowiązku umieszczenia owych danych. Gdyby zatem ustawodawca zamierzał uzależnić skuteczność dokonania poświadczenia za zgodność od wskazania miejsca i daty, to niewątpliwie treść cyt. wyżej przepisu wyglądałaby inaczej, niż obecnie. Czym innym bowiem jest zalecenie wynikające z użycie sformułowania „powinno”, a czym innym jest obowiązek, wynikający np. ze sformułowania „umieszcza”. Po drugie – celem zmian w omawianej materii, o czym była mowa, było odformalizowanie procesu, czyli uproszczenie. Trudno zatem uznać za logiczne, by owo odformalizowanie miało polegać na nałożeniu dodatkowych formalnych wymagań i to pod rygorem nieważności czynności. W kontekście powyższego Sąd orzekający nie podzielił stanowiska Sądu Najwyższego, zacytowanego powyżej i uznał, że nawet gdyby pełnomocnik powoda w niniejszej sprawie nie opatrzył odpsu wezwania pozwanej do zapłaty datą i miejscem dokonania poświadczenia za zgodność z oryginałem, to i tak odpis taki miałby swoją moc dowodową. Jak bowiem stwierdził Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z 19.06.2013r. sygn. akt I ACa 166/13 (L.): „Z art. 129 § 2 KPC wynika, że moc dowodową ma kserokopia dokumentu poświadczona za zgodność”.

Reasumując powyższe należy stwierdzić, że skoro pozwana poruszała się po W. środkiem komunikacji miejskiej bez ważnego biletu; w wyniku kontroli otrzymała wezwanie do zapłaty zarówno opłaty za przejazd (4,40 zł) jak i opłaty dodatkowej (266 zł), wynikającej z uchwały Rady m.st. W. z 3.10.2013r. nr (...); wreszcie owych opłat nie uiściła – to powództwo w niniejszej sprawie należało uznać za zasadne i orzec jak w pkt I. Między stronami procesu bowiem doszło do zawarcia umowy przewozu osoby. Oznacza to, iż do oceny sytuacji prawnej stron znajdują zastosowanie przepisy ustawy z dnia 15 listopada 1984 roku Prawo przewozowe (j. t. Dz. U. z 2012 roku, poz. 1173, z późn. zm.). Zgodnie z art. 16 ust. l cyt. ustawy umowę przewozu zawiera się przez nabycie biletu na przejazd lub spełnienie innych określonych przez przewoźnika warunków dostępu do środka transportowego, a w razie ich nieustalenia – przez samo zajęcie miejsca w środku transportowym. Pozwana zawarła z powodem umowę przewozu, bowiem znajdowała się w miejskim tramwaju. Zgodnie z przepisami cyt. ustawy pasażer ma obowiązek dokonać opłaty za przejazd, tj. skasować bilet „niezwłocznie po zawarciu umowy”, a więc po wejściu do autobusu. Pozwana nie dopełniła tego obowiązku. Zgodnie z art. 33a ust. 3 cyt. ustawy w razie stwierdzenia braku odpowiedniego dokumentu przewozu przewoźnik lub organizator publicznego transportu zbiorowego albo osoba przez niego upoważniona pobiera właściwą należność za przewóz i opłatę dodatkową lub wystawia wezwanie do zapłaty. Takie też wezwanie, ze wskazaniem należnych opłat za przejazd jak i opłaty dodatkowej, zostało wystawione przez kontrolera i podpisane przez pozwaną. W ten sposób pozwana zaakceptowała swój dług z tytułu przejazdu bez ważnego biletu.

Jednocześnie Sąd orzekł o odsetkach, a to po myśli art. 481 § 1 kc oraz o kosztach - na podstawie art. 98 § 1 kpc. Po stronie kosztów powoda Sąd uwzględnił 60 zł wynagrodzenia pełnomocnika powoda, 30 zł opłaty sądowej od pozwu i 73,80 zł zaliczki uiszczonej przez powoda na wydatki związane z udziałem kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej.