Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 stycznia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Andrzeja Michalczuka

po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2016 r.

sprawy D. Z.

oskarżonego o przestępstwo z art. 278 §1 kk

na skutek apelacji, wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach

z dnia 28 września 2015 r. sygn. akt II K 478/14

w zaskarżonej części wyrok utrzymuje w mocy; zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 140 złotych tytułem kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Sygn. akt II Ka 667/15

UZASADNIENIE

D. Z. został oskarżony o to, że: w dniu 08 maja 2014 roku w S. przy ul. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z inną nieustaloną osobą, zabrał w celu przywłaszczenia z placu firmy (...) kilogramów złomu metalowego o wartości 1200 złotych na szkodę M. Ż., tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k.

Wyrokiem z dnia 28 września 2015 roku Sąd Rejonowy w Siedlcach oskarżonego D. Z. uznał za winnego dokonania zarzucanego mu czynu wyczerpującego dyspozycję art. 278 § 1 k.k., przy czym przyjął wartość szkody na kwotę 750,00 złotych i za to:

I.  na podstawie art. 278 § 1 k.k. skazał go na karę 5 miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 44 § 2 k.k. orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodu rzeczowego w postaci pary rękawiczek ujawnionej w Wykazie Dowodów Rzeczowych za numerem (...) pod pozycją 3, a przechowywanej w składnicy KMP w S.;

III.  zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych, wydatkami obciążył Skarb Państwa.

Apelację od powyższego wyroku wniósł oskarżony, zaskarżając orzeczenie w zakresie rozstrzygnięcia o karze. Na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. wyrokowi zarzucił rażącą niewspółmierność kary w postaci 5 miesięcy bezwzględnego pozbawienia wolności. W uznaniu oskarżonego kara ta nie jest adekwatna do celów, które winna realizować w zakresie prewencji szczególnej, a także nie uwzględnia dyrektyw sądowego wymiaru kary z art. 53 k.k. Zdaniem skarżącego Sąd Rejonowy dostatecznie nie uwzględnił okoliczności łagodzących w sytuacji, gdy całokształt okoliczności sprawy, stopień zawinienia, społeczna szkodliwość czynu oskarżonego, jego właściwości i warunki osobiste oraz postawa w trakcie postępowania przemawia za wymierzeniem oskarżonemu kary o charakterze nie izolacyjnym.

W konsekwencji tak sformułowanego zarzutu skarżący wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części i wymierzenie oskarżonemu kary o charakterze wolnościowym, kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat tytułem próby, nadto oddanie oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora. Alternatywnie oskarżony wniósł o uchylenie wyroku w części dotyczącej rozstrzygnięcia o karze i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. W toku rozprawy odwoławczej oskarżony (występujący już wówczas z obrońcą) poparł apelację i wnioski w niej zawarte oraz ponownie wniósł o warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności.

Obrońca oskarżonego również poparł apelację osobistą oskarżonego i wnioski w niej zawarte, a nadto podniósł zarzut obrazy prawa procesowego w postaci art. 410 k.p.k. i art. 424 k.p.k., polegającą na niepełnej, powierzchownej i wybiórczej ocenie zebranego materiału dowodowego. Orzeczeniu temu zarzucił także obrazę prawa materialnego w postaci art. 53 k.k.

Oskarżyciel publiczny wniósł o nieuwzględnienie apelacji i utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja oskarżonego nie jest zasadna, a tym samym nie mogła doprowadzić do zmiany orzeczenia w zaskarżonej części. Na wstępie należy zaznaczyć, że uzupełnienie złożonej apelacji możliwe jest tylko w zakresie, w jakim dotyczy zarzutów podnoszonych już w środku odwoławczym. Ewentualne uzupełnienie apelacji o nowe zarzuty po upływie terminu określonego w art. 445 § 1 k.p.k. nie wywołuje żadnych skutków prawnych z uwagi na zawity charakter terminu, o jakim jest mowa w tym przepisie. Strona nie może zatem rozszerzyć zakresu zaskarżenia lub podnieść nowych zarzutów po przekroczeniu 14 – dniowego terminu. Zarzuty podniesione po wniesieniu środka odwoławczego powinny być rozpoznane przez sąd, ale jedynie w zakresie, w jakim ustawa nakazuje orzekanie także poza ich granicami, a więc w aspekcie art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k. i art. 445 k.p.k. ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 27 marca 2014 r., II AKa 10/14, LEX nr 1463783). Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy nie odniósł się w tym uzasadnieniu do zarzutów obrazy przepisów postępowania w postaci art. 410 k.p.k. i art. 424 k.p.k. podniesionych przez obrońcę oskarżonego w toku rozprawy apelacyjnej, uznając je za podniesione po terminie. Przechodząc do analizy jedynego zarzutu apelacji tj. art. 438 pkt 4 k.p.k. wskazać należy, że w orzecznictwie trafnie podkreśla się, że zarzut rażącej niewspółmierności kary, jako zarzut z kategorii ocen, można zasadnie podnosić wówczas, ,,gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, to nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy, innymi słowy - gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą" ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 1985 r., V KRN 178/85, OSNKW 1985, nr 7-8, poz. 60). Niewspółmierność zachodzi zatem wówczas, gdy suma zastosowanych kar i innych środków, wymierzonych za przypisane przestępstwa, nie odzwierciedla należycie stopnia szkodliwości społecznej czynu i nie uwzględnia w wystarczającej mierze celów kary ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 1990 r., Wr 363/90, OSNKW 1991, nr 7-9, poz. 39). Nie chodzi przy tym o każdą ewentualną różnicę co do jej wymiaru, ale o ,,różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby - również w potocznym znaczeniu tego słowa - "rażąco" niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować" ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1995 r., II KRN 198/94, LEX nr 20739). Chodzi przy tym o niewspółmierność zarówno niekorzystną dla oskarżonego, jak i korzystną dla niego, ale niekorzystną z punktu widzenia dobra wymiaru sprawiedliwości, a więc interesu publicznego. Mając na uwadze powyższe rozważania, zarzut oskarżonego D. Z. dotyczący wymierzonej mu bezwzględnej kary pozbawienia wolności w wymiarze 5 miesięcy uznać należało za niezasadny. Wywody skarżącego w żadnym razie nie dowodzą wadliwości zaskarżonego orzeczenia, a sprowadzają się tylko do prezentacji wyobrażeń o karze, która satysfakcjonowałaby oskarżonego. W ocenie Sądu Odwoławczego, dokonując ustaleń co do warunków osobistych i właściwości oskarżonego, Sąd Rejonowy nie pominął żadnych istotnych i mogących mieć wpływ na treść wyroku okoliczności zarówno łagodzących jak i obciążających. Wbrew temu co twierdzi skarżący, nie można jako okoliczność łagodzącą uznać postawy oskarżonego w trakcie postępowania. Podkreślenia wymaga, że w toku postępowania przygotowawczego, pomimo, że został on ujęty na gorącym uczynku, nie przyznał się do winy. Uczynił to dopiero w trakcie rozprawy sądowej. Nadto, z zeznań świadków, jak i z wyjaśnień samego oskarżonego wynika, iż w trakcie popełnienia przestępstwa nie działał on sam, jednak kategorycznie odmówił podania organom wymiaru sprawiedliwości danych personalnych osoby, która razem z nim dokonała przestępstwa, tłumacząc to tym, że nie chce narazić jej na odpowiedzialność karną. Poza tym analiza karty karnej oskarżonego D. Z. przemawia za uznaniem, że jest on osobą z bogatą przeszłością kryminalną. Na przestrzeni ostatnich lat był wielokrotnie karany, więc nie może być postrzegany jako człowiek pełny poszanowania dla obowiązującego porządku prawnego. Za popełnione przestępstwa wymierzano mu kary grzywny oraz kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania, lecz nie przyniosło to spodziewanego efektu, a on sam łatwo powracał na drogę przestępczą. Taka postawa oskarżonego wskazuje więc, że nie zmienił on swego postępowania, a stosowanie względem niego środków probacyjnych nie doprowadziło do jego resocjalizacji i nie zapobiegło powrotowi do przestępstwa. Prognoza kryminologiczna w stosunku do oskarżonego jest więc negatywna. Sąd Rejonowy zasadnie przyjął, że nie można wobec oskarżonego przyjąć pozytywnej prognozy co do jego zgodnego z prawem zachowania w przyszłości. Zapewnienia D. Z. w zakresie chęci ustabilizowania swojego życia nie są wiarygodne również w ocenie Sądu Odwoławczego. Podkreślenia wymaga nadto, iż instytucja warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności znajduje wtedy zastosowanie, gdy brak jest potrzeby zmiany postawy sprawcy czynu, która jest stabilna i pozytywna wobec porządku prawnego, a przestępstwo, którego się dopuścił, jest tylko jednorazowym błędem życiowym, przypadkiem ocenionym przez niego negatywnie, epizodem, którego karygodność sam sobie uświadamia. W przypadku oskarżonego jednak nie może być o tym mowy.

D. Z. wymierzono karę pozbawienia wolności w dolnych granicach ustawowego zagrożenia i właśnie taka kara winna wpływać prewencyjnie, kształtując świadomość prawną społeczeństwa. Kara o charakterze wolnościowym nie jest w stanie osiągnąć tych celów. Orzeczona bezwzględna kara pozbawienia wolności spełni zatem wymogi dyrektywy z art. 58 § 1 kk. Nie sposób doszukać się jakiejkolwiek gwarancji, iż w wypadku zastosowania kary w wariancie wolnościowym D. Z. przestrzegałby porządku prawnego i nie dopuściłby się już kolejnego zachowania godzącego w ten porządek.

Sąd Okręgowy, podzielając w pełni wywody Sądu meriti, odnoszące się do potrzeby wymierzenia oskarżonemu kary pozbawienia wolności o charakterze bezwzględnym, uznał orzeczona wobec niego karę w wysokości 5 miesięcy pozbawienia wolności za sprawiedliwą i nie noszącą cech rażącej niewspółmierności. O kosztach postępowania Sąd Odwoławczy orzekł na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r., a także art. 618 § 2 k.p.k. w zw. z § 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym.