Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 14 stycznia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu Wydział III Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący – Sędzia SO Mieczysław H. Kamiński

Sędzia SO Urszula Kapustka

Sędzia SO Agnieszka Skrzekut – sprawozdawca

po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2016 r.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) Związku Sportowego Aeroklub (...) z siedzibą
w W. i Aeroklubu w N.

o wpis

na skutek apelacji wnioskodawcy Aeroklubu w N.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Nowym Targu

z dnia 5 listopada 2015 r. sygn. akt Dz.Kw 10136/15

p o s t a n a w i a:

oddalić apelację.

(...)

Sygn. akt III Ca 812/15

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 5 listopada 2015 r. Sąd Rejonowy w Nowym Targu
V Wydział Ksiąg Wieczystych w sprawie ze skargi wnioskodawcy Aeroklubu
N. z dnia 26 października 2015 r. na postanowienie referendarza sądowego z dnia 16 października 2015 r. oddalił wniosek o wpis wnioskodawcy jako użytkownika wieczystego, hipoteki umownej oraz ograniczenia w rozporządzeniu nieruchomością w KW nr (...).

Sąd Rejonowy wskazał, że z uwagi na ograniczony zakres kognicji sądu wieczystoksięgowego wyrażony w art. 626 ⁸ § 2 kpc przedmiotem jego rozważań pozostawało czy umowa przeniesienia prawa użytkowania wieczystego i własności budynków z dnia 11 września 2015 r. w odniesieniu do treści i formy dołączonych do wniosku dokumentów stanowiła skuteczny sposób przeniesienia tych praw. Tak dokonana analiza prowadziła zaś, jak wywodził Sąd do odpowiedzi negatywnej. Wskazał Sąd, że zgodnie z treścią znajdującego tu zastosowanie przepisu
art. 156 kc ważność umowy przenoszącej własność zależy od istnienia zobowiązania do przeniesienia własności. Zobowiązanie to może wynikać m.in. z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności. Ponieważ strony
w niniejszej sprawie umowy takiej jednak nie zawierały, należało rozważyć w ocenie Sądu, czy wystarczającą przyczynę do zawarcia umowy przenoszącej użytkowanie wieczyste i własność budynków i urządzeń stanowiły uchwały (...) Związku Sportowego Aeroklub (...). Odwołując się do treści tych uchwał przyjął natomiast Sąd, że nie można im przypisać takiego znaczenia. Jego zdaniem dla wywołania przedmiotowego skutku (traktowania ich jako skutecznego zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości) koniecznym byłoby bowiem określenie istotnych składników czynności prawnej, a więc m.in. określenie gruntów i budynków będących przedmiotem prawa użytkowania wieczystego i własności, księgi wieczystej obejmującej te nieruchomości oraz osoby prawnej na rzecz której ma nastąpić przeniesienie tych praw. Uchwały te takich składników zaś nie określały. Brak było zatem zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości, a co powodowało, że również przedmiotowa umowa z dnia 11 września 2015 r. nie wywarła skutków prawnych w zakresie przeniesienia prawa użytkowania wieczystego i własności.

Wnioskodawca postanowienie to zaskarżył w całości apelacją wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy.

Apelujący zarzucił naruszenie:

- art. 235 kc przez przyjęcie, iż dopiero wpis w księdze wieczystej budynków lub innych urządzeń posadowionych na nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste wywołuje skutek prawny w zakresie własności, gdy z art. 235 kc wynika wprost, iż budynki i inne urządzenia wzniesione na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste przez użytkowania wieczystego stanowią jego własność, a wpis prawa własności tychże budynków i urządzeń w księdze wieczystej ma wyłącznie charakter deklaratoryjny;

- art. 156 kc w zw. z art. 155 § 1 kc w zw. z art. 238 kc w zw. z art. 888 kc przez przyjęcie, że umowa nieodpłatnego przeniesienia użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej oraz prawa własności budynków, budowli i urządzeń stanowiących odrębną nieruchomość z dnia 11 września 2015 r. oraz powołane w tej umowie uchwały nie stanowią wystraczającej przyczyny (causa) dla nieodpłatnego przeniesienia prawa użytkowania wieczystego gruntu oraz prawa własności budynków, budowli i urządzeń stanowiących odrębną nieruchomość, podczas gdy ilekroć przeniesienie własności następuje w trybie umowy zobowiązująco –rozporządzającej, a tak in casu została zawarta, już w treści samej tej umowy zawarta jest ex definitione przyczyna prawna przysporzenia;

- art. 233 kc w zw. z art. 27 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami przez ich niezastosowanie i wydanie orzeczenia prowadzącego do skutku w postaci utraty przez użytkownika wieczystego prawa do rozporządzania swoim prawem, jeśli własność budynków lub innych urządzeń wzniesionych na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste nie została uprzednio ujawniona
w księdze wieczystej nieruchomości, podczas gdy brak jest de lege lata przepisu uzależniającego możliwość przeniesienia prawa użytkowania wieczystego wraz
z własnością posadowionych na użytkowanym gruncie budynków i urządzeń od uprzedniego wpisu prawa własności tychże budynków i urządzeń w postępowaniu wieczystoksięgowym do księgi wieczystej;

- art. 626 ⁸ § 2 kpc w zw. z art. 626 ⁹ kpc przez przekroczenie zakresu kognicji sądu wieczystoksięgowego i uzależnienie dokonania wpisu od złożenia innego wniosku
o wpis innego prawa, gdy tymczasem w przypadku ewentualnego dostrzeżenia przez Sąd niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym winien on nie oddalać wniosku, lecz zgodnie z art. 626 ¹³ § 1 kpc dokonać wpisu ostrzeżenia.

W piśmie stanowiącym uzupełnienie apelacji, apelujący nadto zarzucił naruszenie:

- art. 235 § 2 kc w zw. z art. 155 kc w zw. z art. 237 kc przez przyjęcie, że dopuszczalnym jest przeniesienie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej bez jednoczesnego przeniesienia odrębnego prawa własności posadowionych na tym gruncie budynków i innych urządzeń, gdy tymczasem odrębna własność budynków i urządzeń posadowionych na użytkowanej wieczyście nieruchomości jest prawem akcesoryjnym, tzn. związanym z prawem użytkowania wieczystego, przez co czynność przeniesienia prawa użytkowania wieczystego przenosi jednocześnie odrębne prawo własności budynków i innych urządzeń;

- art. 626 ⁸ § 1 kpc przez nieorzekanie w granicach określonych w złożonym wniosku i przyjęcie, że wnioskodawca żąda tylko wpisu użytkowania wieczystego, hipoteki umownej oraz ograniczenia w rozporządzaniu nieruchomością w księdze wieczystej, gdy tymczasem z treści aktu notarialnego oraz faktu uiszczenia opłaty od wniosku
w kwocie 750 zł wyraźnie wynika, iż intencją wnioskodawcy było wpisanie również odrębnego prawa własności budynków, budowli i innych urządzeń posadowionych na nieruchomości użytkowanej wieczyście.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Zaskarżone postanowienie Sądu Rejonowego odpowiada prawu, aczkolwiek z innych przyczyn aniżeli zostały wskazane w jego uzasadnieniu.

Podnoszone w apelacji zarzuty są częściowo trafne ale z powodów, o jakich będzie mowa w dalszej części uzasadnienia, nie mogą one prowadzić do zamierzonych przez apelującego skutków.

I tak, nie można w szczególności odebrać apelującemu racji, w zakresie, w jakim podnosi naruszenie art. 156 kc w zw. z art. 155 § 1 kc poprzez stwierdzenie braku ważności umowy z dnia 11 września 2015 r. dotyczącej nieodpłatnego przeniesienia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej oraz prawa własności budynków, budowli i innych urządzeń stanowiących odrębną nieruchomość przez (...) Związek Sportowy Aeroklub (...) na rzecz Aeroklubu (...), a to z uwagi na brak istnienia zobowiązania do takiego przeniesienia (brak ważnej causy).

Wskazania w tym miejscu wymaga, że Sąd Rejonowy niezasadnie rozważał tu kwestię wypełnienia dyspozycji art. 156 kc. Zasadą wyrażoną w art. 155 § 1 kc jest bowiem, iż umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co to tożsamości oznaczonej, a zatem także umowa przeniesienia prawa użytkowania wieczystego przenosi własność na nabywcę. Innymi słowy umowa taka wywołuje podwójny skutek zobowiązująco – rozporządzający. Wyłączenie takiego skutku zgodnie z wykładnią literalną art. 155 § 1 kc in fine może wynikać bądź z przepisu bądź też z woli stron. Uregulowanie w tym zakresie musi być wyraźne. Jako przykłady wskazuje się tu w literaturze przedmiotu choćby zawarcie umowy zobowiązującej do przeniesienia własności pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu oraz sprzedaż nieruchomości pod warunkiem, że zarząd gminy nie wykona prawa pierwokupu. W obu tych przypadkach zachodzi potrzeba zawierania dwóch umów- najpierw zobowiązującej,
a następnie rozporządzającej. Również w przypadku zastrzeżenia umownego konieczna jest wyraźna klauzula negatywna. W niniejszej sprawie brak było takiego wyłączenia.

Nazwanie przedmiotowej umowy umową nieodpłatnego przeniesienia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej oraz prawa własności budynków, budowli i urządzeń stanowiących odrębną nieruchomość nie oznacza, że jest to umowa wyłącznie o charakterze rozporządzającym. W art. 155 kc ustawodawca za umowę wywołującą tzw. podwójny skutek uznaje nie tylko umowę sprzedaży czy darowizny ale też umowę przekazania nieruchomości lub inną umowę zobowiązującą do przeniesienia własności rzeczy. Przepis ten ma odpowiednie zastosowanie do przeniesienia użytkowania wieczystego (art. 237 kc).

Niezasadnie przyjął Sąd I instancji że zawarcie umowy finalnej z dnia
11 września 2015 r. miało swą podstawę (causę) znajdować w kolejnych uchwałach zarządu, które zostały przywołane w akcie notarialnym, a co miałoby uzasadniać zastosowanie art. 156 kc. Stosownie do treści tego przepisu ważność umowy przenoszącej własność zależy od istnienia zobowiązania do zawarcia takiej umowy. Zobowiązanie takie może natomiast wynikać z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności, z zapisu zwykłego, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia. Jak wskazał Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie strony umowy w takim przedmiocie nie zawierały. Trafnie uznał przy tym Sąd, że w okolicznościach niniejszej sprawy w rachubę wchodziłoby rozważenie, czy zobowiązanie to nie wynikało z innego zdarzenia w rozumieniu przepisu. Nie można jednak zaakceptować stanowiska Sądu, że jako takie należało traktować przedmiotowe uchwały zarządu. Zgodnie z utrwalonym w piśmiennictwie stanowiskiem takie „inne zdarzenie” musi znajdować normatywne oparcie, tj. wynikać z mocy samej ustawy. Są to zatem zdarzenia, z którymi sam ustawodawca wiąże obowiązek do przeniesienia własności. Jako typowy przykład wskazuje się tu budowę na cudzym gruncie w warunkach uzasadniających roszczenie z art. 231 kc.

Niezależnie od tego stwierdzić trzeba, że powołane w akcie notarialnym uchwały zarządu miały jedynie znaczenie wewnętrzne – regulowały kwestie gospodarcze i organizacyjne związane z wyodrębnieniem organizacyjnym aeroklubów lokalnych i wyposażenia ich w mienie, będące w ich posiadaniu, niezbędne do prowadzenia działalności statutowej. Uzasadniały też nieodpłatny charakter przedmiotowej czynności prawnej oraz warunki tego przeniesienia, skutkujące ograniczeniem w rozporządzaniu nieruchomością w zakresie opisanym
w umowie. W żadnym razie nie stanowiły one jednak zobowiązania do zawarcia umowy przenoszącej prawo użytkowania wieczystego i ich przywołanie w akcie notarialnym nie mogło być oceniane w taki sposób jak przyjął to Sąd Rejonowy.

Zasadnie podniósł zatem apelujący, że rozważanie przez Sąd istnienia zobowiązania do zawarcia umowy przyrzeczonej było bezprzedmiotowe. Strony zobowiązania takiego w istocie bowiem nie zawarły w ramach jakiejś odrębnej umowy, a umowa z dnia 11 września 2015 r. wywoływała podwójny skutek zobowiązująco - rozporządzający.

Jak zostało to jednak na wstępie zaznaczone powyższe uchybienie Sądu nie przesądza o merytorycznej poprawności zaskarżonego postanowienia.

Zaakcentowania w tym miejscu wymaga, znajdujący oparcie w art. 235 § 2 kc, ścisły związek przysługującego użytkownikowi wieczystemu prawa własności budynków i urządzeń na użytkowanym gruncie z samym prawem użytkowania wieczystego. Wyraża się on w tym, iż ustanowienie (przeniesienie) prawa użytkowania wieczystego gruntu warunkuje możliwość przeniesienia na użytkownika wieczystego gruntu własności budynków i innych urządzeń, stanowiących odrębny od gruntu przedmiot własności, a z drugiej strony prawidłowe przeniesienie własności tych budynków i urządzeń na rzecz użytkownika wieczystego wpływa na ważność ustanowienia (przeniesienia) samego prawa użytkowania wieczystego.
Sąd Rejonowy na zależność tę zwrócił co prawda uwagę, ale koncentrując się niezasadnie na rozważaniach w zakresie jak powyżej opisane, w swym uzasadnieniu nie wskazał, jakie skutki przedmiotowa zależność wywołuje przy rozpatrywaniu wniosku o ujawnienie w księdze wieczystej prawa użytkowania wieczystego gruntu, na którym znajdują się budynki i inne urządzenia, stanowiące odrębny od gruntu przedmiot własności. Kwestia ta ma tymczasem zasadnicze znaczenie w niniejszej sprawie. Zważyć w tym miejscu bowiem należy, że taki wniosek o wpis użytkowania wieczystego może zostać uwzględniony tylko wówczas, gdy zawiera równocześnie wniosek o ujawnienie w księdze wieczystej własności przedmiotowych budynków. Jako przedmiotowo istotne powołać tu można postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 24 maja 2012 r., sygn. V CSK 264/11, a na którym to oparł się również referendarz sądowy oddalając wniosek o wpis w niniejszej sprawie. W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd Najwyższy wyraził stanowisko, że akcesoryjny charakter prawa własności budynków i urządzeń znajdujących się na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste ma to znaczenie, że w sytuacji, gdy wnioskodawca ubiega się o wpis w księdze wieczystej prawa użytkowania wieczystego, a ze zdarzenia prawnego
( w tym czynności prawnej czy decyzji administracyjnej), które ma stanowić podstawę tego wpisu, wynika, że na gruncie znajdują się budynki i urządzenia stanowiące odrębny przedmiot własności, to obligatoryjnie musi złożyć również wniosek o wpis prawa własności tych budynków, a jeśli nie zostały dotychczas ujawnione w dziale
I księgi wieczystej, także wniosek w tym zakresie. Jak wywodził Sąd Najwyższy, mimo, iż kwestia ta nie została uregulowana wprost w żadnym przepisie prawnym, to wniosek taki należy wyprowadzić właśnie w oparciu o wskazaną istotę wzajemnej relacji obu praw określoną w art. 235 § 2 kpc. Zdaniem Sądu Najwyższego, które to podziela Sąd Okręgowy, wpis w księdze wieczystej ograniczony jedynie do prawa użytkowania wieczystego ( w okolicznościach jak powyżej - gdzie z przedłożonych do wniosku dokumentów mających stanowić podstawę wpisu wynika, że użytkownikowi przysługuje także własność budynków) naruszałby przepis art. 235 kc. Tylko zatem w przypadku złożenia jednocześnie wniosku o wpis użytkowania wieczystego oraz wniosku o wpis prawa własności budynków i urządzeń przysługującego użytkownikowi wieczystemu z jednoczesnym ich ujawnieniem w dziale I księgi wieczystej może nastąpić ocena skuteczności materialnoprawnej zdarzenia prawnego, z którego zaistnieniem związane jest nabycie praw użytkowania wieczystego gruntu oraz prawa własności budynków i innych urządzeń znajdujących się na gruncie.

Ponad wszelką wątpliwość apelujący natomiast takiego warunku nie spełnił.
Z treści wniosku zawartego w akcie notarialnym wyraźnie wynika, że dotyczy on jedynie wpisu prawa użytkowania wieczystego, hipoteki umownej oraz ograniczenia w rozporządzaniu nieruchomością. Nie ma w nim mowy o żądaniu dokonania wpisu własności budynków i innych urządzeń. Podkreślenia wymaga, że w dacie zawierania umowy budynki i inne urządzenia posadowione na nieruchomości nie były w księdze wieczystej w ogóle ujawnione. Tym bardziej zatem wniosek o wpis zawarty w akcie notarialnym nie mógł dotyczyć także wpisu własności budynków, co istotne - nie składano też w tym zakresie stosownego wniosku o ich ujawnienie. Za bezzasadny uznać tu trzeba zarzut naruszenia art. 626 ⁸ § 1 kpc, który ma polegać na braku wyrzeczenia w granicach wniosku. Apelujący stawiając taki zarzut nieudolnie usiłował przeforsować stanowisko, że wolę wpisu także własności budynków i urządzeń na gruncie Sąd Rejonowy powinien wyinterpretować w oparciu o treść przedłożonego do wniosku aktu notarialnego oraz fakt uiszczenia przez wnioskodawcę opłaty od wniosku w kwocie 750 zł. Na marginesie należy w tym miejscu dodać, iż Sąd Rejonowy winien zweryfikować wysokość pobranej przez notariusza opłaty, czego w tej sprawie nie uczynił. Wbrew twierdzeniom apelującego w/w kwota nie stanowi jednak pełnej należnej opłaty od wniosku o wpis, nawet
w przypadku gdyby wniosek ten zawierał żądanie dotyczące wpisu własności budynków, jak to podaje się w piśmie uzupełniającym apelację. W sytuacji gdy budynki i urządzenia znajdujące się na nieruchomości nie zostały w księdze wieczystej ujawnione w oparciu o treść art. 44 ust. 1 pkt 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych należało uiścić dodatkowo 60 zł. Zważenia wymaga, że z powołanego przez apelującego, a wskazanego wyżej przepisu, wynika wprost, że wpis jest dokonywany jedynie na wniosek i w jego granicach. Sąd wieczystoksięgowy z uwagi na swoją ograniczoną kognicję nie ma uprawnień do takich działań, na jakie wskazuje apelujący, tym bardziej, że do aktu notarialnego nie przedłożono nawet stosownych dokumentów umożliwiających ujawnienie budynków w dziale I księgi wieczystej. Jak wskazano, m.in. w powołanym wyżej orzeczeniu Sądu Najwyższego, ma to o tyle istotne znaczenie, że to właśnie treść żądania zawartego w samym wniosku pozwala na ustalenie zakresu powagi rzeczy osądzonej. I tak, np. brak jest powagi rzeczy osądzonej dla wniosku o wpis prawa użytkowania wieczystego, jeżeli uprzednio został prawomocnie rozstrzygnięty wniosek łącznie o wpis tego prawa jak i prawa własności przysługujących użytkownikowi wieczystemu budynków i urządzeń i odwrotnie, nie zachodzi bowiem w takiej sytuacji tożsamość żądań wniosku.

Inną kwestią jest wyrażone w art. 626 ⁸ § 2 kpc prawo sądu wieczystoksięgowego do badania dołączonych do wniosku dokumentów. Prawo to nie przełamuje zasady badania wniosku w jego granicach. Tylko bowiem w takich granicach Sąd bada przedmiotowe dokumenty.

Niezależnie od powyższego uwagę należy zwrócić na brak konsekwencji apelującego w zakresie stanowiska prezentowanego w zarzucie, o jakim mowa powyżej. Stawiając taki zarzut apelujący pomija zupełnie, że Aeroklub (...)
z wnioskiem o wpis budynków w przedmiotowej księdze wieczystej wystąpił w dniu 26 października 2015 r. Dopiero do tego wniosku przedłożono odpowiednie dokumenty umożliwiające ujawnienie budynków min. stosowną dokumentację geodezyjną, której w akcie notarialnym nawet nie powołano. Skoro jak twierdzi apelujący już we wniosku zawartym w akcie notarialnym miał być zawarty wniosek
o wpis własności budynków, jak racjonalnie wyjaśnić dalsze czynności wieczystego użytkownika, które wyraźnie przeczą temu stanowisku.

Przesądzona powyżej konieczność równoczesnego złożenia wniosku o wpis prawa użytkowania wieczystego oraz wniosku o wpis prawa własności budynków i urządzeń na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste w sytuacji, gdy z czynności prawnej mającej stanowić podstawę wpisu prawo takiej własności wynika oraz jednocześnie stwierdzenie, że w okolicznościach niniejszej sprawy warunek ten nie został spełniony, za bezprzedmiotowe pozwala ocenić pozostałe stawiane w apelacji zarzuty.

I tak, w szczególności żadnych skutków nie może odnieść apelujący powołując się na to, iż w niniejszej sprawie doszło do ważnego przeniesienia prawa użytkowania wieczystego. Rację ma apelujący o ile twierdzi, że umowa przeniesienia prawa wieczystego użytkowania gruntu zabudowanego, niezawierająca postanowień o przeniesieniu prawa własności budynków nie jest ważna tylko wówczas, gdy wolą stron było przeniesienie tylko prawa użytkowania wieczystego z pozostawieniem zbywcy prawa własności budynków. Stanowisko to znajduje oparcie w orzecznictwie Sądu Najwyższego (w tym powoływanym przez apelującego) i nie nasuwa wątpliwości. Nie może jednak ono uzasadniać trafności wniosków apelacyjnych.

Apelujący argumentując jak powyżej bezzasadnie, podniósł, iż Sąd Rejonowy oddalając wniosek o wpis miał przyjąć, iż czynność prawna dokonana przez strony umowy z dnia 11 września 2015 r. miała polegać na przeniesieniu prawa użytkowania wieczystego bez przenoszenia odrębnego prawa własności posadowionych na tejże nieruchomości budynków i urządzeń. W istocie
Sąd Rejonowy takiego stanowiska bowiem nie zajął. Przyczynę oddalenia wniosku, jak była już o tym mowa powyżej, stanowiło dla Sądu Rejonowego stwierdzenie braku występowania skutecznej causy do zawarcia przedmiotowej umowy rozporządzającej.

Wskazania wymaga, że kwestia tego, że umowa z dnia 11 września 2015 r. obejmowała także przeniesienie własności budynków nie nasuwa żadnych wątpliwości, wynika to jednoznacznie z treści umowy. Sam ten fakt był jednak niewystarczający dla uwzględniania wniosku o wpis, a to z uwagi na jego treść. Raz jeszcze podkreślić trzeba, że sam fakt zawarcia ważnej umowy przeniesienia prawa użytkowania wieczystego (zgodnej z przepisami prawa materialnego) nie przesądza automatycznie o konieczności uwzględnienia wniosku o wpis tego prawa, w sytuacji gdy wniosek o wpis jest skonstruowany wadliwie tj. nie zawiera jednocześnie wniosku o wpis związanego z tym prawem prawa własności budynków.

Tym samym za bezprzedmiotowe ocenić trzeba dywagacje apelującego co do tego, jaki charakter ma wpis do księgi wieczystej prawa własności budynków
i urządzeń znajdujących się na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste. Oczywistym jest, że wpis jest konieczny dla przeniesienia samego prawa użytkowania wieczystego, a takie przeniesienie powoduje także przeniesienie prawa własności budynków. Do przeniesienia takiego jednak nie dojdzie, jeżeli wniosek
o wpis prawa użytkowania wieczystego nie będzie zawierał wniosku o wpis prawa własności tych budynków i ujawnienia ich w dziale I księgi wieczystej, jeśli dotychczas nie miało to miejsca.

Za chybiony wreszcie trzeba ocenić zarzut naruszenia art. 626 ¹³ § 1 kpc przez brak wpisu ostrzeżenia, że zachodzi niezgodność stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Przedmiotowy przepis nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie. Opiera się on na bezzasadnych twierdzeniach apelującego, co do tego, że Sąd Rejonowy miał przyjąć, iż przeniesienie prawa użytkowania wieczystego nastąpiło bez przenoszenia odrębnego prawa własności posadowionych na tejże nieruchomości budynków
i urządzeń. Stwierdzenia wymaga, że to dopiero dokonanie wpisu zgodnie
z wnioskiem samego prawa użytkowania wieczystego powodowałoby powstanie niezgodności stanu ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym i dawałoby podstawę do zastosowania przedmiotowego przepisu,
w sytuacji gdy z umowy wynika, że obejmowała ona również prawo własności budynków i urządzeń.

Na koniec wreszcie wskazać należy, iż sąd wieczystoksięgowy rozpoznając wniosek o wpis w księdze wieczystej związany jest stanem rzeczy istniejącym
w chwili złożenia wniosku o wpis (por. m.in. post. Sądu Najwyższego z dnia
26 czerwca 2014 r., sygn. II CSK 537/13 oraz II CSK 541/13, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2009 r., sygn. III CZP 80/09). Stąd też wadliwie sformułowany wniosek, podobnie jak inne przeszkody do dokonania wpisu uniemożliwiające jego realizację (np. brak stosownych dokumentów), należy oceniać na datę złożenia wniosku o wpis. Skoro więc z przyczyn omówionych wyżej, zachodziły przeszkody do uwzględnienia w/w wniosku, prawidłowo podlegał on oddaleniu na podstawie art. 626 ⁹ kpc.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji na zasadzie art. 385 kpc, w zw. z art. 13 § 2 kpc.

(...)