S 3/89
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
28
Postanowienie
z dnia 14 marca 1989 r.
(S. 3/89)
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Przewodniczący: sędzia TK Andrzej Kabat
Sędziowie TK: Kazimierz Buchała
Maria Łabor-Soroka (sprawozdawca)
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 14 marca 1989 r. sprawy P. 2/88, w zakresie stwierdzonych uchybień w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 3 października 1988 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie zasad i trybu ustalania opłat z tytułu użytkowania wieczystego, zarządu i użytkowania gruntów (Dz. U. Nr 35, poz. 270, zmiana: Dz. U. Nr 34, poz. 340), na podstawie art. 5 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 22, poz. 98, zmiana 1987 r. Nr 21, poz. 123)
postanowił
zasygnalizować Radzie Ministrów uchybienie w prawie, którego usunięcie jest niezbędne dla zapewnienia spójności systemu prawnego PRL, polegające na niezamieszczeniu w tekście rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 października 1988 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zasad i trybu ustalania opłat z tytułu użytkowania wieczystego, zarządu i użytkowania gruntów (Dz. U. Nr 35, poz. 270) - wzmianki, że dotychczasowe akty wykonawcze do ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 22, poz. 99) po jej nowelizacji ustawą z dnia 13 lipca 1988 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 24, poz. 170), w szczególności przepisy: § 4 i § 8 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 września 1985 r. w sprawie zasad i trybu ustalania opłat z tytułu użytkowania wieczystego, zarządu i użytkowania gruntów (Dz. U. Nr 47, poz. 241), w warunkach nowego unormowania pozostają w mocy.
UZASADNIENIE
W toku postępowania w sprawie sygn. akt P. 2/88, w której wystąpił problem zgodności przepisów: § 4 i § 8 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 września 1985 r. w sprawie zasad i trybu ustalania opłat z tytułu użytkowania wieczystego, zarządu i użytkowania gruntów (Dz. U. Nr 47, poz. 241) z przepisem art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 22, poz. 99), nastąpiła zmiana tego przepisu ustawy, który po nowelizacji ustawą z dnia 13 lipca 1988 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 24, poz. 170) - uzyskał nową treść.
To nowe unormowanie nie formułuje takiego samego upoważnienia jakie zawierał przepis art. 46 ust. 1 powołanej ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r., bowiem różnicuje pojęcia takie jak: użytkowanie wieczyste, użytkowanie i zarząd gruntami i budynkami, a więc wprowadza nowy element "zarządu i użytkowania budynków".
Ta zmiana wymagała bądź konwalidacji odpowiednim przepisem ustawy dotychczasowej treści rozporządzenia w kwestionowanym zakresie tj. co do § 4 i § 8, bądź wydania nowego aktu wykonawczego, jak to przewiduje art. 46 ust. 5 znowelizowanej ustawy.
Powołana ustawa z dnia 13 lipca 1988 r. nie nawiązywała jednak do funkcjonującego w systemie prawnym rozporządzenia z dnia 16 września 1985 r., w szczególności do § 4 i § 8, przepisów pozostających w merytorycznym związku z upoważnianiem zawartym w jej art. 46 ust. 5, które dotychczas nie pozostawały w pełnym zakresie w takim związku z art. 46 ust. 1 wymienionej ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. także rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 października 1988 r., oparte na podstawie przepisów: art. 46 ust. 5 i art. 47 ust. 3 znowelizowanej ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. nie rozstrzyga wyraźnie dalszego obowiązywania przepisów: § 4 i § 8 rozporządzenia z dnia 16 września 1985 r.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego skutki takiego, jak wyżej ustalone, działania legislacyjnego są jednak wyjątkowo niekorzystne zarówno dla spójności systemu prawnego, jak i dla możliwości poprawnego stosowania przepisów prawnych, a nawet funkcjonowania realizujących te przepisy organów administracji. Świadczy o tym chociażby postępowanie w sprawie administracyjnej stanowiącej w rozstrzyganym wypadku podstawę do wystąpienia przez Prezesa NSA do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym.
Zdaniem Trybunału konstytucyjnego zachowanie jedności koncepcji legislacyjnej wymaga, aby przepisy wykonawcze wchodziły w życie wraz z nowym przepisem podstawowym i były do tego przepisu dostosowane, zwłaszcza te które pozostają w mocy oraz aby akt wykonawczy jako akt następczy w stosunku do ustawy był stanowiony w tym układzie związku przyczynowo skutkowego. W każdym razie nie jest dopuszczalne poprzestanie na dorozumianym uchyleniu lub - jak w tym przypadku - dorozumianym utrzymaniu w mocy przepisów § 4 i § 8 wymienionego rozporządzenia z dnia 16 września 1985 r., bowiem nieprzestrzeganie zasady wyraźnego dostosowywania przepisów wykonawczych do nowych przepisów ustawowych może nasuwać zastrzeżenia z punktu widzenia art. 8 ust. 2 Konstytucji.
Z powyższych przyczyn i w oparciu o przepis art. 5 powołanej ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r., o Trybunale Konstytucyjnym, postanowiono jak w sentencji.
Postanowienie
z dnia 14 marca 1989 r.
(S. 3/89)
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Przewodniczący: sędzia TK Andrzej Kabat
Sędziowie TK: Kazimierz Buchała
Maria Łabor-Soroka (sprawozdawca)
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 14 marca 1989 r. sprawy P. 2/88, w zakresie stwierdzonych uchybień w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 3 października 1988 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie zasad i trybu ustalania opłat z tytułu użytkowania wieczystego, zarządu i użytkowania gruntów (Dz. U. Nr 35, poz. 270, zmiana: Dz. U. Nr 34, poz. 340), na podstawie art. 5 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 22, poz. 98, zmiana 1987 r. Nr 21, poz. 123)
postanowił
zasygnalizować Radzie Ministrów uchybienie w prawie, którego usunięcie jest niezbędne dla zapewnienia spójności systemu prawnego PRL, polegające na niezamieszczeniu w tekście rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 października 1988 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zasad i trybu ustalania opłat z tytułu użytkowania wieczystego, zarządu i użytkowania gruntów (Dz. U. Nr 35, poz. 270) - wzmianki, że dotychczasowe akty wykonawcze do ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 22, poz. 99) po jej nowelizacji ustawą z dnia 13 lipca 1988 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 24, poz. 170), w szczególności przepisy: § 4 i § 8 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 września 1985 r. w sprawie zasad i trybu ustalania opłat z tytułu użytkowania wieczystego, zarządu i użytkowania gruntów (Dz. U. Nr 47, poz. 241), w warunkach nowego unormowania pozostają w mocy.
UZASADNIENIE
W toku postępowania w sprawie sygn. akt P. 2/88, w której wystąpił problem zgodności przepisów: § 4 i § 8 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 września 1985 r. w sprawie zasad i trybu ustalania opłat z tytułu użytkowania wieczystego, zarządu i użytkowania gruntów (Dz. U. Nr 47, poz. 241) z przepisem art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 22, poz. 99), nastąpiła zmiana tego przepisu ustawy, który po nowelizacji ustawą z dnia 13 lipca 1988 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 24, poz. 170) - uzyskał nową treść.
To nowe unormowanie nie formułuje takiego samego upoważnienia jakie zawierał przepis art. 46 ust. 1 powołanej ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r., bowiem różnicuje pojęcia takie jak: użytkowanie wieczyste, użytkowanie i zarząd gruntami i budynkami, a więc wprowadza nowy element "zarządu i użytkowania budynków".
Ta zmiana wymagała bądź konwalidacji odpowiednim przepisem ustawy dotychczasowej treści rozporządzenia w kwestionowanym zakresie tj. co do § 4 i § 8, bądź wydania nowego aktu wykonawczego, jak to przewiduje art. 46 ust. 5 znowelizowanej ustawy.
Powołana ustawa z dnia 13 lipca 1988 r. nie nawiązywała jednak do funkcjonującego w systemie prawnym rozporządzenia z dnia 16 września 1985 r., w szczególności do § 4 i § 8, przepisów pozostających w merytorycznym związku z upoważnianiem zawartym w jej art. 46 ust. 5, które dotychczas nie pozostawały w pełnym zakresie w takim związku z art. 46 ust. 1 wymienionej ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. także rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 października 1988 r., oparte na podstawie przepisów: art. 46 ust. 5 i art. 47 ust. 3 znowelizowanej ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. nie rozstrzyga wyraźnie dalszego obowiązywania przepisów: § 4 i § 8 rozporządzenia z dnia 16 września 1985 r.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego skutki takiego, jak wyżej ustalone, działania legislacyjnego są jednak wyjątkowo niekorzystne zarówno dla spójności systemu prawnego, jak i dla możliwości poprawnego stosowania przepisów prawnych, a nawet funkcjonowania realizujących te przepisy organów administracji. Świadczy o tym chociażby postępowanie w sprawie administracyjnej stanowiącej w rozstrzyganym wypadku podstawę do wystąpienia przez Prezesa NSA do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym.
Zdaniem Trybunału konstytucyjnego zachowanie jedności koncepcji legislacyjnej wymaga, aby przepisy wykonawcze wchodziły w życie wraz z nowym przepisem podstawowym i były do tego przepisu dostosowane, zwłaszcza te które pozostają w mocy oraz aby akt wykonawczy jako akt następczy w stosunku do ustawy był stanowiony w tym układzie związku przyczynowo skutkowego. W każdym razie nie jest dopuszczalne poprzestanie na dorozumianym uchyleniu lub - jak w tym przypadku - dorozumianym utrzymaniu w mocy przepisów § 4 i § 8 wymienionego rozporządzenia z dnia 16 września 1985 r., bowiem nieprzestrzeganie zasady wyraźnego dostosowywania przepisów wykonawczych do nowych przepisów ustawowych może nasuwać zastrzeżenia z punktu widzenia art. 8 ust. 2 Konstytucji.
Z powyższych przyczyn i w oparciu o przepis art. 5 powołanej ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r., o Trybunale Konstytucyjnym, postanowiono jak w sentencji.