Pełny tekst orzeczenia

17

Postanowienie
z dnia 15 maja 1990 r.
(U. 10/89)

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Przewodniczący: sędzia TK Maria Łabor-Soroka

Sędziowie TK: Tomasz Dybowski
Antoni Filcek (sprawozdawca)

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 15 maja 1990 r. sprawy z wniosku Federacji Niezależnych Samorządnych Związków Zawodowych Pracowników Melioracji, Budownictwa Wodnego i Zaopatrzenia Rolnictwa w Wodę w PRL o stwierdzenie niezgodności przepisu § 1 pkt 3 uchwały Nr 131/88 Rady Ministrów z dnia 18 lipca 1988 r. zmieniającej uchwałę w sprawie zasad wynagradzania pracowników jednostek i zakładów budżetowych resortu rolnictwa, leśnictwa i gospodarki żywnościowej oraz służby doradztwa rolniczego wojewódzkich ośrodków postępu rolniczego z przepisami: art. 112 ust. 1, art. 117 ust 1. i art. 118 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo wodne (Dz. U. z 1974 r. Nr 38, poz. 230 z późn. zm.),

postanawia:

umorzyć postępowanie w sprawie.


UZASADNIENIE


Federacja NSZZ Pracowników Melioracji, Budownictwa Wodnego i Zaopatrzenia Rolnictwa w Wodę w PRL we wniosku z dnia 27 września 1989 r. domagała się stwierdzenia niezgodności:

1) przepisu § 1 pkt 3 uchwały Nr 131/88 Rady Ministrów z dnia 18 lipca 1988 r. zmieniającej uchwałę w sprawie zasad wynagradzania pracowników jednostek i zakładów budżetowych resortu rolnictwa, leśnictwa i gospodarki żywnościowej oraz służby doradztwa rolniczego wojewódzkich ośrodków postępu rolniczego z przepisami art. 112 ust. 1, art. 117 ust. 1 i art. 118 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo Wodne (Dz. U. z 1974 r. Nr 38, poz. 230 z późn. zm.);

2) przepisu § 1 pkt 3 uchwały Rady Ministrów, wymienionej w pkt 1, z wydanym na podstawie przepisu art. 117 ust. 5 Prawa wodnego przepisem § 21 ust. 1 pkt 12 Statutu Wzorcowego spółki wodnej, stanowiącego załącznik Nr 1 do zarządzenia Ministra Rolnictwa z dnia 25 czerwca 1980 r. w sprawie ustalenia wzorcowych statutów spółek wodnych i ich związków (M. P. z 1980 r. Nr 16, poz. 81), a także z przepisem § 21 ust. 1 pkt 12 Statutu Wzorcowego związku spółek wodnych, stanowiącego załącznik Nr 2 do wymienionego zarządzenia Ministra Rolnictwa.

Wnioskodawczyni podniosła, że wprowadzony kwestionowanym przepisem do uchwały Nr 124/87 Rady Ministrów z dnia 17 sierpnia 1987 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników jednostek i zakładów budżetowych resortu rolnictwa, leśnictwa i gospodarki żywnościowej oraz służby doradztwa rolniczego wojewódzkich ośrodków postępu rolniczego ust. 2 § 12-tego, stanowiący że "o wysokości poszczególnych składników wynagrodzenia członków kierownictwa biur spółek wodnych i ich związków, o których mowa w ust. 1, decydują właściwe terenowe organy administracji państwowej o właściwości ogólnej nadzorujące spółki wodne i ich związki", pozostaje w niezgodności ze wskazanymi we wniosku przepisami, z których wynika, że czynność prawna objęta zakwestionowanym przepisem należy do zarządu spółki wodnej (lub zarządu związku spółek wodnych) jako statutowych organów tych organizacji posiadających osobowość prawną i nie mieści się w uprawnieniach nadzorczo-kontrolnych sprawowanych w odniesieniu do spółek wodnych i ich związków przez właściwe terenowe organy administracji państwowej.

Trybunał Konstytucyjny, po wstępnym zbadaniu wniosku, postanowieniem z dnia 22 listopada 1989 r. nadal bieg wnioskowi w zakresie przepisów wyszczególnionych w punkcie 1-szym, natomiast odmówił nadania biegu wnioskowi w części dotyczącej zbadania zgodności przepisów wskazanych w punkcie 2-gim jako nie odpowiadających w tym zakresie wymaganiom wynikającym z art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym. Zgodnie bowiem z tym przepisem - Trybunał Konstytucyjny bada zgodność aktów normatywnych wydanych przez naczelne i centralne organy administracji państwowej oraz inne naczelne i centralne organy państwowe z Konstytucją lub aktami ustawodawczymi. Tymczasem w punkcie 2-gim zarzucono niezgodność § 1 pkt 3 uchwały Nr 131/88 Rady Ministrów z odnośnymi przepisami wzorcowych statutów spółki wodnej i związku spółek wodnych.

Pozostała więc do rozpoznania kwestia zgodności § 12 ust. 2 uchwały Nr 124/87 Rady Ministrów z dnia 17 sierpnia 1987 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników jednostek i zakładów budżetowych resortu rolnictwa, leśnictwa i gospodarki żywnościowej oraz służby doradztwa rolniczego wojewódzkich ośrodków postępu rolniczego, w brzmieniu ustalonym w § 1 pkt 3 uchwały Nr 131/88 Rady Ministrów z dnia 18 lipca 1988 r. zmieniającej poprzednią uchwałę - ze wskazanymi we wniosku przepisami Prawa wodnego.

Ustosunkowując się do wniosku w powyższym zakresie, Prokurator Generalny w piśmie z dnia 31 stycznia 1990 r. nie dopatrzył się niezgodności tego przepisu z art. 112 ust. 1 i art. 118 Prawa wodnego, natomiast podzielił pogląd wnioskodawczyni, że nie jest on zgodny z art. 117 ust. 1 Prawa wodnego, a ponadto - zdaniem Prokuratora Generalnego - kwestionowany przepis wydany został z przekroczeniem upoważnienia ustawowego zawartego w art. 79 Kodeksu pracy, na podstawie którego to przepisu wydane zostały obie wyżej powołane uchwały Rady Ministrów Nr 124/87 i Nr 131/88. Prokurator Generalny podniósł także, że § 12 ust. 1 uchwały Nr 124/87 Rady Ministrów (w oznaczeniu nadanym uchwałą Nr 131/88 Rady Ministrów) zawiera nie przewidzianą w art. 79 Kodeksu pracy subdelegację, upoważniającą właściwych wojewodów (prezydentów miast) do rozciągnięcia, na wniosek związków spółek wodnych, przepisów uchwały Nr 124/87 Rady Ministrów na pracowników zatrudnionych w spółkach wodnych i ich związkach. Według bowiem § 1 w/wym. uchwały dotyczyła ona pracowników zatrudnionych w enumeratywnie w przepisie tym wymienionych jednostkach i zakładach budżetowych resortu rolnictwa, leśnictwa i gospodarki żywnościowej oraz służby doradztwa rolniczego wojewódzkich ośrodków postępu rolniczego. Tego rodzaju subdelegacja, udzielona bez upoważnienia ustawy, uznawana jest w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego (m. in. w orzeczeniach z 20 października 1986 r., P 2/86 i z dnia 16 czerwca 1986 r., P 3/86) za niedopuszczalną.

Pomimo nadania biegu wnioskowi w części dotyczącej niezgodności kwestionowanego przepisu z art. 112 ust. 1, art. 117 ust. 1 i art. 118 Prawa wodnego, merytoryczne rozpoznanie wniosku przez Trybunał Konstytucyjny stało się prawnie niemożliwe z następujących względów.

Minister Pracy i Polityki Socjalnej, który na podstawie art. 38 pkt 1 ustawy z dnia 30 maja 1989 r. o zmianie upoważnień do wydawania aktów wykonawczych (Dz. U. Nr 35, poz. 192) uprawniony został do realizacji delegacji ustawowej zawartej w art. 79 Kodeksu pracy, przewidzianej dotąd dla Rady Ministrów, a polegającej na określaniu zasad wynagradzania za pracę oraz przyznawania innych świadczeń, wydał zarządzenie z dnia 7 kwietnia 1990 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników jednostek i zakładów budżetowych resortu rolnictwa i gospodarki żywnościowej. Zarządzenie to weszło w życie z dniem podpisania - z mocą od dnia 1 stycznia 1990 r. W związku z powyższym z mocy art. 80 powołanej wyżej ustawy z dnia 30 maja 1989 r. utraciła w całości moc obowiązującą uchwała Nr 124/87 Rady Ministrów ze zmianami wprowadzonymi m. in. uchwałą Nr 131/88, co stwierdzono w § 17 pkt 4 wym. zarządzenia z 7 kwietnia 1990 r.

Wymienione zarządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej nie zawiera odpowiednika kwestionowanego § 12 ust. 2 uchwały Nr 124/87 Rady Ministrów, co w świetle dotychczasowej judykatury Trybunału Konstytucyjnego (wyrażonej m. in. w postanowieniu TK z dnia 15 listopada 1989 r., U. 7/89) obligowałoby Trybunał do zbadania zgodności takiego przepisu z przepisami ustawowymi. Co więcej - zarządzenie to nie zawiera również odpowiednika § 12 ust. 1 ani innego przepisu pozwalającego na stosowanie określonych w zarządzeniu zasad wynagradzania do pracowników spółek wodnych i ich związków.

W związku z powyższym postanowiono jak w sentencji postanowienia. Zgodnie bowiem z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 22, poz. 98 ze zm.) Trybunał orzeka o zgodności aktu ustawodawczego z Konstytucją oraz innego aktu normatywnego z Konstytucją lub aktem ustawodawczym obowiązujących w dniu wydania orzeczenia, stosownie zaś do art. 4 ust. 2 tejże ustawy - utrata mocy obowiązującej kwestionowanego przepisu przed wydaniem orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny powoduje umorzenie postępowania w sprawie.