Pełny tekst orzeczenia

16

Postanowienie
z dnia 27 listopada 1991 r.
(U. 3/91)

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Przewodniczący: sędzia TK Kazimierz Działocha

Sędziowie TK: Henryk Groszyk (sprawozdawca)
Janina Zakrzewska

po rozpoznaniu w dniu 27 listopada 1991 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku Związku Nauczycielstwa Polskiego o stwierdzenie niezgodności § 1 zarządzenia Nr 4 Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 marca 1991 r. w sprawie organizacji roku szkolnego 1991/1992 (Dz. Urz. MEN Nr 2, poz. 8) w brzmieniu § 1a ust. 4 zarządzenia Nr 18 Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 sierpnia 1991 r. zmieniającego zarządzenie w sprawie organizacji roku szkolnego 1991/1992 (Dz. Urz. MEN Nr 4, poz. 24) z art. 174 § 1 kp,

postanawia

umorzyć postępowanie.



UZASADNIENIE



Zarząd Główny Związku Nauczycielstwa Polskiego wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego w dniu 12 września 1991 r. - w oparciu o art. 20 ust. 1 w związku z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 22, poz. 98 z późn. zm.) - o stwierdzenie niezgodności przepisu § 1 a ust. 4 wprowadzonego zarządzeniem Nr 18 Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 sierpnia 1991 r., zmieniającym zarządzenie Nr 4 Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 marca 1991 r. w sprawie organizacji roku szkolnego 1991/92 (Dz.Urz. MEN Nr 2, poz. 8), z przepisem art. 174 § 1 kodeksu pracy.

Wnioskodawca zarzucił także Ministrowi Edukacji Narodowej naruszenie trybu wymaganego przez przepis art. 19 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, nakładającego obowiązek skierowania projektu aktu normatywnego do odpowiednich władz statutowych ZNP i zakreślającego termin przedstawienia opinii na okres nie krótszy niż 30 dni.

Wnioskodawca sformułował ponadto zarzut przekroczenia zakresu delegacji ustawowej, zawartej w art. 36a ust. 2 pkt 4 i art. 34 ust. 2 ustawy z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania (Dz.U. Nr 32, poz. 160 z późn. zm.).

W uzasadnieniu wnioskodawca podniósł, że urlop bezpłatny może być pracownikowi udzielony - zgodnie z art. 174 § 1 kp wyłącznie na jego wniosek, umotywowany ważnymi przyczynami. Kwestionowany przez wnioskodawcę przepis § 1a ust. 4 zarządzenia Ministra Edukacji Narodowej stanowi zaś, że szkoły i placówki opiekuńczo-wychowawcze, uwzględniając zmiany organizacyjne wywołane koniecznością zmniejszenia wymiaru obowiązkowych godzin nauczania i racjonalizując wykorzystanie czasu pracy pracowników ekonomicznych, administracyjnych i obsługi - zmniejszą stan ich zatrudnienia, w tym poprzez udzielenie niektórym pracownikom okresów urlopów bezpłatnych. Wydając w. przepis Minister Edukacji Narodowej powołał się na art. 36a ust. 2 pkt 4 w związku z art. 34 ust. 2 ustawy z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania. Zgodnie z powołaną podstawą ustawową, Minister Edukacji Narodowej określa działalność dydaktyczną, kierunki pracy wychowawczej oraz organizację roku szkolnego, a także ustala - w drodze rozporządzenia - formy i zasady działania zakładów kształcenia nauczycieli, nie będących szkołami wyższymi. Zdaniem wnioskodawcy powołana podstawa nie daje Ministrowi Edukacji Narodowej uprawnienia do ingerowania w stosunki pracy, co jest treścią przepisu § 1a ust. 4 przedmiotowego zarządzenia.

Kwestionowane zarządzenie - w ocenie wnioskodawcy - weszło w życie bez wymaganej konsultacji ze Związkiem Nauczycielstwa Polskiego, i to - jak zaznaczył wnioskodawca - pomimo że Związek wyraził gotowość skrócenia terminu konsultacji do niezbędnego minimum. Minister Edukacji Narodowej, nie czekając na opinię Związku, podpisał ww. zarządzenie z 24 sierpnia 1991 r.

Prokurator Generalny w piśmie z dnia 6 listopada 1991 r. podzielił stanowisko Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego, poprzez stwierdzenie, że “Zgodnie z dyspozycją art. 174 § 1 kodeksu pracy - urlop bezpłatny może być udzielony tylko na wniosek pracownika, a nie jak to unormowano w zarządzeniu MEN - z urzędu przez zakład pracy”.

Ponadto - jak wynika z pisma Prokuratora Generalnego - po wszczęciu niniejszego postępowania przed Trybunałem Minister Sprawiedliwości dnia 15 października br., na podstawie § 30 ust. 1 uchwały Rady Ministrów Nr 20 z dnia 12 lutego 1991 r. w sprawie regulaminu prac Rady Ministrów (M.P. Nr 7, poz. 47) odmówił zarejestrowania w rejestrze przepisów resortowych wspomnianego zarządzenia MEN Nr 18, jako wydanego z przekroczeniem upoważnienia ustawowego i sprzecznego z kodeksem pracy. Jednocześnie Minister Sprawiedliwości zawnioskował zmianę wadliwego zarządzenia.

Pismem z dnia 23 października 1991 r. Minister Edukacji Narodowej powiadomił Ministra Sprawiedliwości o wydaniu zarządzenia Nr 23, którym skreślony został kwestionowany przepis ust. 4 § 1a zarządzenia.

W konkluzji swego pisma Prokurator Generalny stwierdza, że wobec wydania przez Ministra Edukacji Narodowej nowego zarządzenia Nr 23, w którym został skreślony kwestionowany przepis ust. 4 § 1a zarządzenia MEN, zasadny jest jego zdaniem wniosek o umorzenie postępowania w sprawie K. 3/91 zawisłej w Trybunale Konstytucyjnym.

Istotnie, w dniu 21 października 1991 r. Minister Edukacji Narodowej wydał zarządzenie Nr 23 zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji roku szkolnego 1991/92, które weszło w życie dnia 22 października 1991 r. W § 1 tego zarządzenia zawarty został przepis uchylający kwestionowany przez wnioskodawcę przepis § 1a ust. 4.

Pismem z dnia 23 października 1991 r. Minister Edukacji Narodowej powiadomił Trybunał Konstytucyjny o wydaniu tego zarządzenia.

Z uwagi na utratę mocy obowiązującej przez przepis objęty wnioskiem Związku Nauczycielstwa Polskiego przed wydaniem orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny, postępowanie w przedmiotowej sprawie ulega umorzeniu na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym.