Pełny tekst orzeczenia

814/II/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 17 czerwca 2011 r.
Sygn. akt Ts 288/10

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Andrzej Rzepliński,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej R.P. w sprawie zgodności:
art. 146 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, ze zm.) z art. 2, art. 8 i art. 190 ust. 4 oraz art. 45 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3, art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

1. W sporządzonej przez adwokata skardze konstytucyjnej, wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 29 października 2010 r. (data nadania), R.P. (dalej: skarżący) zarzucił niezgodność art. 146 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, ze zm.; dalej: k.p.a.) z art. 2, art. 8 i art. 190 ust. 4 oraz art. 45 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3, art. 78 i art. 176 ust. 1 Konstytucji.

2. Skarżący wniósł skargę konstytucyjną w związku z wydaniem przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyroku z 10 sierpnia 2010 r. (sygn. akt II SA/Wa 2122/09), którym oddalono skargę skarżącego na decyzję Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z października 2009 r., utrzymującą w mocy decyzję tego organu z lipca 2009 r. w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania i uchylenia decyzji z listopada 2005 r. W uzasadnieniu orzeczenia Sąd wskazał, że zgodnie z treścią art. 145a § 1 k.p.a. można żądać wznowienia postępowania w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja. W wyroku z 28 listopada 2005 r. o sygn. K 22/05 (OTK ZU nr 10/A/2005, poz. 118) Trybunał Konstytucyjny orzekł zaś niekonstytucyjność art. 18 ust. 6 i 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408, ze zm.) oraz § 53 ust. 3 zdanie drugie, § 54 ust. 6 i § 54a rozporządzenia Ministra Zdrowia z 10 sierpnia 2001 r. w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej, sposobu jej prowadzenia oraz szczegółowych warunków jej udostępniania (Dz. U. Nr 88, poz. 966, ze zm.), które to przepisy nie miały zastosowania przy wydawaniu przez Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych decyzji w sprawie objętej postępowaniem wznowieniowym z wniosku skarżącego. Skoro zatem powoływany przez skarżącego – jako podstawa wznowienia postępowania – wyrok Trybunału Konstytucyjnego o sygn. K 22/05 nie dotyczył przepisów prawa, które zostały przez organ zastosowane w sprawie objętej wznowieniem, to – zdaniem Sądu – zasadnie Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych odmówił uchylenia własnej decyzji z listopada 2005 r.

3. W uzasadnieniu skargi konstytucyjnej skarżący podniósł, że zaskarżony art. 146 § 1 k.p.a. „narusza konstytucyjne prawa do konstytucyjnego demokratycznego państwa prawnego oraz konstytucyjne prawo do sądu”, ponieważ uchylenie decyzji administracyjnej wydanej na podstawie przepisów uznanych przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodne z Konstytucja, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło pięć lat.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z przepisami Konstytucji oraz ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) warunkiem rozpatrzenia skargi konstytucyjnej jest – w sprawie leżącej u podstaw wniesienia skargi – wydanie na podstawie kwestionowanego przepisu ostatecznego i niezaskarżalnego w drodze zwyczajnych środków odwoławczych rozstrzygnięcia, jak również uprawdopodobnienie, że treść tego przepisu doprowadziła do naruszenia konstytucyjnego prawa lub wolności, przy jednoczesnym określeniu sposobu tego naruszenia. W odróżnieniu od wniosków kierowanych przez podmioty wymienione w art. 191 ust. 1 pkt 1-5 Konstytucji, skarga nie jest środkiem uruchamiania tzw. kontroli abstrakcyjnej, a więc realizowanej w oderwaniu od płaszczyzny stosowania kwestionowanych przepisów (por. postanowienie TK z 6 lipca 2005 r., SK 25/03, OTK ZU nr 7/A/2005, poz. 83). Tym samym nie każda skarga konstytucyjna skierowana do Trybunału Konstytucyjnego może zostać rozpoznana merytorycznie, bowiem na podstawie art. 36 w związku z art. 49 ustawy o TK podlega ona wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, podczas którego Trybunał Konstytucyjny bada, czy odpowiada ona określonym przez prawo wymogom.

2. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że analizowana skarga konstytucyjna nie spełnia konstytucyjnych i ustawowych kryteriów warunkujących jej merytoryczne rozpoznanie

3. W pierwszej kolejności Trybunał Konstytucyjny odniósł się do kwestii ostateczności orzeczenia, z którego wydaniem skarżący wiąże prawo do wniesienia skargi konstytucyjnej. Zarówno z treści uzasadnienia skargi konstytucyjnej, jak i ustaleń poczynionych przez Trybunał wynika, że w sprawie, w związku z którą wniesiono skargę konstytucyjną, skarżący nie skorzystał z przysługujących mu środków odwoławczych. W świetle bowiem art. 173 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) od wyroku wojewódzkiego sądu administracyjnego przysługuje – stanowiąca zwyczajny środek zaskarżenia – skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W konsekwencji Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że w analizowanej sprawie rezygnacja przez skarżącego z wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku WSA w Warszawie z 10 sierpnia 2010 r. oznacza niewyczerpanie drogi prawnej, a to z kolei stanowi samodzielną negatywną przesłankę procesową, powodującą niedopuszczalność merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej. Subiektywne przeświadczenie skarżącego, że zaskarżenie wspomnianego orzeczenia byłoby działaniem „bezcelowym”, per se nie może stanowić o dopuszczalności skargi konstytucyjnej w świetle obiektywnego kryterium wyczerpania drogi prawnej (o ile takowa – jak w analizowanej sprawie – jest przewidziana), przyjętego przez ustawę. Powyższe oznacza, że skardze konstytucyjnej należało – na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine oraz art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK – odmówić nadania dalszego biegu ze względu na niespełnienie przez skarżącego dyspozycji art. 46 ust. 1 ustawy o TK.

4. W dalszej kolejności Trybunał Konstytucyjny zauważa, że w analizowanej sprawie orzeczenie – o co wnosi skarżący – niekonstytucyjności art. 146 § 1 k.p.a. miałoby znaczenie wyłącznie w sytuacji, w której – po pierwsze – zaskarżony przepis stanowiłby podstawę rozstrzygnięcia o konstytucyjnych prawach lub wolnościach skarżącego, a po drugie – wznowienie postępowania administracyjnego wynikałoby z uznania przez Trybunał za niezgodne z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą przepisów, które stanowiły podstawę normatywną wydania przez organ administracyjny decyzji poprzedzającej postępowanie wznowieniowe. Ponieważ jednak – na co zwraca uwagę WSA w Warszawie w wyroku z 10 sierpnia 2010 r. – wskazywany przez skarżącego jako prejudykat w rozumieniu art. 190 ust. 4 Konstytucji wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 22/05 nie dotyczył przepisów, które zostały przez Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych zastosowane w sprawie objętej wznowieniem, a odmowa wznowienia postępowania nie zapadła w oparciu o art. 146 § 1 k.p.a., przekłada się to w analizowanej sprawie na bezprzedmiotowość skargi. Skoro bowiem skarżący nie dysponował w stanie faktycznym stosownym prejudykatem w rozumieniu konstytucyjnym i ustawowym, a tym samym niemożliwe byłoby wzruszenie zapadłych w jego sprawie rozstrzygnięć administracyjnych, to tym bardziej ewentualne orzeczenie kasatoryjne Trybunału – w odniesieniu do art. 146 § 1 k.p.a. – nie zmieniałoby położenia prawnego skarżącego, gdyż zakwestionowany przepis nie miał zastosowania w jego sprawie. To z kolei przemawia za odmową nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej na podstawie art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK.

5. Ponadto, Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że załączone do skargi konstytucyjnej pełnomocnictwo do jej sporządzenia nie odpowiada wymaganiom pełnomocnictwa szczególnego, które wynikają z art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 48 ust. 1 w związku z art. 46 ust. 1 i art. 47 ust. 1 in principio ustawy o TK, gdyż nie określa konkretnej sprawy objętej umocowaniem.

5.1. Sporządzenie i wniesienie skargi konstytucyjnej nie nosi znamion jakiejkolwiek czynności przewidzianej w przepisach procedury cywilnej, karnej czy sądowo-administracyjnej, a zatem warunkiem dopuszczalności skargi konstytucyjnej jest prawidłowe umocowanie pełnomocnika przez skarżącego, które legitymizuje działania mandatariusza w imieniu mandanta, co oznacza, że pełnomocnik sporządzający w imieniu skarżącego skargę konstytucyjną jest zobowiązany do działania w granicach i w zakresie udzielonego mu umocowania. Minimalna zbieżność, która musi cechować pełnomocnictwo (wyrażające wolę skarżącego) i skargę konstytucyjną, obejmuje wskazanie kwestionowanego przepisu przez odpowiednie oznaczenie aktu normatywnego (przedmiot kontroli), wyrażenie woli wyeliminowania tego przepisu z porządku prawnego oraz sformułowanie zarzutu niezgodności z przepisem Konstytucji (wzorzec kontroli). Pełnomocnik procesowy skarżącego nie ma zatem kompetencji do samodzielnego kształtowania ani wzorców, ani przedmiotu kontroli, gdyż wiąże go treść pełnomocnictwa. Oznacza to, że w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym pełnomocnictwo (rozumiane jako umocowanie udzielane w formie pisemnej) zawierać winno oświadczenie woli mocodawcy w przedmiocie konkretnej sprawy dotyczącej zbadania konstytucyjności aktu normatywnego w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji, nie zaś ogólne upoważnienie – jak w analizowanej sprawie – „do sporządzenia skargi konstytucyjnej na ograniczenie do 5 lat terminu uchylenia decyzji administracyjnej o niekonstytucyjnej podstawie prawnej”. Do ustalenia bowiem, że skarga konstytucyjna w konkretnej sprawie pochodzi od skarżącego (ergo – stanowi wykonanie jego woli), a nie od osoby, która ją sporządziła i podpisała, potrzebny jest dowód, że została ona wniesiona na podstawie stosownego umocowania (por. postanowienia TK z 13 stycznia 2011 r., Ts 301/09, OTK ZU nr 1/B/2011, poz. 65, Ts 302/09, OTK ZU nr 1/B/2011, poz. 67, Ts 304/09, OTK ZU nr 1/B/2011, poz. 71, Ts 309/09, OTK ZU nr 1/B/2011, poz. 73 i Ts 310/09, OTK ZU nr 1/B/2011, poz. 75 oraz 19 stycznia 2011 r., Ts 303/09, OTK ZU nr 1/B/2011, poz. 69).

5.2. Niezałączenie do skargi pełnomocnictwa, które spełniałoby wyżej opisane warunki, przemawia także za odmową nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej na podstawie art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.