Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 1143/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 grudnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:

SSR del. Grzegorz Tyrka

Protokolant:

Zuzanna Gulcz

po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2015 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy G. W. (W.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania G. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 10 czerwca 2015 r. nr (...)

z dnia 21 lipca 2015 r. nr (...)

1.  umarza postępowanie co do odwołania G. W. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 10 czerwca 2015 roku;

2.  oddala odwołanie w pozostałym zakresie.

(-) SSR del. Grzegorz Tyrka

VIII U 1143/15

UZASADNIENIE

Dnia 6 maja 2015 roku ubezpieczony G. W. wniósł do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. o przyznanie prawa do emerytury.

Decyzją z dnia 10 czerwca 2015 roku organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury.

Na uzasadnienie podano, że zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015 roku, poz. 748 ze zm.) – zwanej dalej ustawą emerytalną – oraz z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.) ubezpieczony nabędzie prawo do wcześniejszej emerytury w przypadku łącznego spełnienia przesłanek:

- ukończenia wieku 60 lat,

- legitymowania się łącznym okresem ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat, przypadającym na dzień 1 stycznia 1999 roku,

- legitymowania się 15 letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, przypadających na dzień 1 stycznia 1999 roku;

- nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego.

Ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 roku nie udowodnił 25 lat okresu składkowego i nieskładkowego oraz nie udowodnił co najmniej 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach, wykonywanego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Ubezpieczony wniósł odwołanie, domagając się zmiany zaskarżonej decyzji z dnia 10 czerwca 2015 roku i przyznania prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy górniczej na podstawie art. 46 w związku z art. 39 ustawy emerytalnej.

Na skutek odwołania ubezpieczonego, decyzją z dnia 21 lipca 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury.

Na uzasadnienie podano, że zgodnie z art. 184 w związku z art. 39 ustawy emerytalnej ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 roku, niespełniającemu warunków do uzyskania górniczej emerytury na podstawie art. 50a ustawy emerytalnej, który:

1.  osiągnął wymagany wiek emerytalny, który ustala się w ten sposób, że za każdy pełny rok pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią obniża się powszechnie obowiązujący wiek emerytalny wynoszący 65 lat dla mężczyzn o 6 miesięcy;

2.  do dnia 31 grudnia 1998 roku udokumentował wymagany okres zatrudnienia wynoszący łącznie z okresami składkowymi i nieskładkowymi 25 lat dla mężczyzn;

3.  do dnia 31 grudnia 1998 roku udokumentował co najmniej 5 lat pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią;

4.  nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa;

Organ rentowy podał, że ma dzień 1 stycznia 1999 roku ubezpieczony nie osiągnął okresu składkowego i nieskładkowego w wymiarze 25 lat. Organ rentowy dodał, ubezpieczony udowodnił 9 lat i 3 miesiące pracy górniczej pod ziemią wykonywaną stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zatem wiek emerytalny ubezpieczonego obniżono o 4 lata i 6 miesięcy, który wyniósł 60 lat i 6 miesięcy.

Na uzasadnienie podano także, że zgodnie z art. 46 w związku z art. 39 ustawy emerytalnej ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 roku, a przed dniem 1 stycznia 1969 roku, niespełniającemu warunków do emerytury górniczej, który nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w tym funduszu na dochody budżetu państwa, emerytura przysługuje, jeżeli do dnia 31 grudnia 2008 roku ukończył wymagany wiek, udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 5-letni okres pracy górniczej w rozumieniu art. 50c ust. 1 ustawy emerytalnej, wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Dla mężczyzn wiek emerytalny 65 lat ulega obniżeniu o 6 miesięcy za każdy pełny rok pracy górniczej, nie więcej niż o 15 lat. Organ rentowy podał, że ubezpieczony na dzień 31 grudnia 2008 roku nie udowodnił wieku emerytalnego, t.j. 60 lat i 6 miesięcy.

Ubezpieczony wniósł odwołanie, domagając się zmiany zaskarżonej decyzji z dnia 21 lipca 2015 roku i przyznania prawa do emerytury na podstawie art. 46 w związku z art. 39 ustawy emerytalnej oraz zasądzenia na swoją rzecz od organu rentowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na uzasadnienie podano, że zgodnie z art. 46 w związku z art. 39 ustawy emerytalnej wiek emerytalny należy osiągnąć w chwili wydania decyzji, a nie na dzień 31 grudnia 2008 roku. Ubezpieczony zwrócił uwagę, dla wielu osób niemożliwym było osiągnięcie wieku emerytalnego na dzień 31 grudnia 2008 roku.

Na rozprawie dnia 3 grudnia 2015 roku ubezpieczony cofnął odwołanie od decyzji z dnia 10 czerwca 2015 roku, a pełnomocnik organu rentowego wyraził zgodę na cofnięcie odwołania.

Organ rentowy domagał się oddalenia odwołania ubezpieczonego od decyzji z dnia 21 lipca 2015 roku, przytaczając argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Bezsporne w niniejszej sprawie są następujące okoliczności:

Ubezpieczony urodził się dnia (...) i udokumentował 9 lat i 3 miesiące pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią. W związku z tym wiek emerytalny ubezpieczonego obniża się do 60 lat i 6 miesięcy. Wiek ten ubezpieczony osiągnął z dniem 21 lipca 2015 roku.

Sąd zważył, co następuje:

I

Odwołujący skutecznie cofnął odwołanie od decyzji z dnia 10 czerwca 2015 roku, a organ rentowy wyraził zgodę na cofnięcie odwołania.

Zgodnie z treścią art. 203 § 1 k.p.c., pozew [odwołanie] może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku.

Sąd uznał cofnięcie odwołania za dopuszczalne, również w świetle art. 203 § 4 k.p.c. w związku z art. 469 k.p.c., albowiem na dzień 1 stycznia 1999 roku odwołujący nie posiadał wymaganego stażu pracy.

Zgodnie z art. 355 k.p.c., w razie cofnięcia pozwu ze skutkiem prawnym, Sąd umarza postępowanie, a postanowienie w tym przedmiocie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

W tym stanie rzeczy, na podstawie przytoczonych przepisów prawa Sąd w punkcie pierwszym wyroku umorzył postępowanie w sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego z dnia 10 czerwca 2015 roku.

II

Odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 lipca 2015 roku nie zasługuje na uwzględnienie.

Ubezpieczony wskazał, że spełnia warunki do nabycia prawa do emerytury na podstawie art. 46 w związku z art. 39 ustawy emerytalnej.

Zgodnie z 46 ust. 1 ustawy emerytalnej prawo do emerytury na warunkach określonych w art. 29, 32, 33 i 39 przysługuje również ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

1) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;

2) warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia 31 grudnia 2008 r.

Zgodnie z art. 39 ustawy emerytalnej ubezpieczonemu urodzonemu przed dniem 1 stycznia 1949 r., spełniającemu warunek określony w art. 27 ust. 1 pkt 2 i niespełniającemu warunków wymaganych do uzyskania górniczej emerytury na podstawie art. 50a, który ma co najmniej 5 lat:

1) pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, albo

2) pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 4 i 5, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego oraz w kopalniach otworowych siarki

- wiek emerytalny, o którym mowa w art. 27 ust. 2 i 3, obniża się o 6 miesięcy za każdy rok takiej pracy, nie więcej jednak niż o 15 lat.

Istota sporu między stronami sprowadza się do ustalenia, czy ubezpieczony winien osiągnąć wiek emerytalny do dnia 31 grudnia 2008 roku, czy na dzień wydania decyzji.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 12 września 2000 roku, w sprawie K 1/00 opublikowanym w OTK z 2000 roku, Nr 6, poz. 185 uznał art. 46 ustawy emerytalnej za zgodny z Konstytucją RP. W pisemnym uzasadnieniu wyroku Trybunał podał, że ograniczenie zakresu podmiotowego wcześniejszego przechodzenia na emeryturę wynika z założeń i celów reformy systemu świadczeń społecznych. Jednym z tych celów było urzeczywistnienie prawa do zabezpieczenia społecznego w aktualnych warunkach demograficznych i gospodarczych. Reforma systemu emerytalno-rentowego miała także na celu ograniczenie uprawnień do wcześniejszej emerytury i ujednolicenie wieku emerytalnego. Ustawa emerytalna utrzymała dotychczasowe zasady wcześniejszego przechodzenia na emeryturę urodzonym przed 1 stycznia 1949 roku, natomiast ograniczyła takie możliwości dla urodzonych po 31 grudnia 1948 roku, a przed 1 stycznia 1969 roku. Regulacja zawarta w art. 46 ustawy emerytalnej ma charakter przejściowy, dotyczy bowiem ubezpieczonych, którzy w dniu wejścia w życie ustawy emerytalnej [t.j. 1 stycznia 1999 roku] osiągnęli wiek co najmniej 50 lat. Podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 czerwca 2011 roku, w sprawie III UK 217/10, opublikowany w LEX Nr 950438.

Zatem art. 46 ustawy emerytalnej ma charakter przejściowy w tym sensie, że dotyczy wąskiej grupy ubezpieczonych, gwarantując im prawo do wcześniejszej emerytury, mimo że prawo to nie jest przewidziane przez nowy system emerytalno-rentowy. Celem takiej regulacji jest osłabienie niedogodności wynikających z nowego systemu dla osób, które nabywały ekspektatywę emerytury w starym systemie – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2009 roku, w sprawie I UK 243/08, opublikowany w LEX Nr 571847; wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 20 maja 2015 roku, w sprawie III AUa 800/14, opublikowany w LEX Nr 1762018.

Ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny dnia 21 lipca 2015 roku i należy do kategorii ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, a przed 1 stycznia 1969 roku w stosunku do których ustawodawca w ramach „wygaszania dotychczasowych uprawnień” przewidział możliwość nabycia uprawnień emerytalnych na zasadach dotychczasowych, jednakże na podstawie szczególnych uregulowań mających charakter przejściowy, czemu dał wyraz w art. 46 ustawy emerytalnej – wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 6 sierpnia 2015 roku, w sprawie III AUa 1928/14, opublikowany w LEX Nr 1781998.

Wykładnia językowa art. 46 w związku z art. 39 ustawy emerytalnej wskazuje, że należy spełnić łącznie wszystkie przesłanki nabycia prawa do emerytury, w tym osiągnięcie wieku emerytalnego, do dnia 31 grudnia 2008 roku.

Reasumując – ubezpieczony nie spełniając łącznie wszystkich warunków wymaganych w art. 46 w związku z art. 39 ustawy emerytalnej (warunek wieku osiągnął po dniu 31 grudnia 2008 roku), nie mógł nabyć prawa do emerytury w obniżonym wieku. Zatem na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c. należało oddalić odwołanie ubezpieczonego od decyzji z dnia 21 lipca 2015 roku.

(-) SSR del. Grzegorz Tyrka